Przemiany energetyczno-białkowe w żywieniu bydła mlecznego z elementami paszoznawstwa

Transkrypt

1 Przemiany energetyczno-białkowe w żywieniu bydła mlecznego z elementami paszoznawstwa

2 Proces trawienia u przeżuwaczy Żywienie przeżuwaczy w pierwszym etapie polega na karmieniu mikroorganizmów w żwaczu, tak aby dostarczyć odpowiednie ilości składników pokarmowych dla prawidłowego funkcjonowania żwacza. Jest to również ważne dla organizmu zwierzęcego. Żwacz ph 6-6, l cieczy Bakterii 10 6 Protozoa Rozkład mikrobiologiczny 65% of materii organicznej 70% pobranej energii 70% włókna (NDF) 100% rozp. węglowodanów synteza Białko bakterii = 80% zapotrzebowania krowy na białko Dwunastnica Trawienie enzymatyczne: - białko bakterii - białko nierozkładalne w żwaczu - skrobia nierozkładalna w żwaczu - tłuszcz

3 Białko ulegające rozkładowi w żwaczu Białko ogólne Białko nie ulegające rozkładowi w żwaczu Energia (SMOF) Fermentacja Strawna masa organiczna ulegająca fermentacji w żwaczu 145g/1 kg SMOF Białko mikroorganizmów syntetyzowane w żwaczu Białko mikroorganizmów syntetyzowane w żwaczu BM Białko mikroorganizmów trawione w jelicie cienkim, wyliczone z uwzględnieniem ilości dostarczonego N BTJMN Białko paszy nie ulegające rozkładowi w żwaczu trawione w jelicie cienkim BTJP Białko mikroorganizmów trawione w jelicie cienkim wyliczone z uwzględnieniem ilości dostarczonej energii BTJME BTJN BTJE

4 Problem żywienia krów mlecznych obejmuje: Zaopatrzenie w energię Podaż białka Zapewnienie właściwej ilości i jakości włókna surowego Uzupełnienie makro- i mikroelementów Zaopatrzenie w witaminy

5 Zasady żywienia krów ograniczenie, skrócenie deficytu energii po wycieleniu prawidłowe żywienie w okresie przejściowym profilaktyka chorób metabolicznych ochrona wątroby maksymalizacja syntezy białka mikrobiologicznego w żwaczu (INRA, DLG, Cornell) duże pobranie suchej masy stabilizacja fermentacji w żwaczu(ph,lkt,amoniak)

6 Trawienie-przeżuwacze Ślina działanie buforujące ph ,produkcja litrów na dobę Przeżuwanie - ruchy antyperystaltyczne, ruchów na minutę Mikroorganizmy żwacza (układ symbiotyczny) -produkcja LKT -rozkład białka do amoniaku -synteza witamin z grupy B -produkcja gazów Trawienie-60%MO, 50-70% celulozy,90-95% WN,60-80% BO,10-40% tłuszczu

7 Przemiany białka

8

9 Synteza białka mikrobiologicznego Warunki beztlenowe Wskaźnik ph płynu żwaczowego 6.2-6,8 Temperatura 39.5C Wilgotność-80-85% Stabilizacja fermentacji Mieszanie treści żwacza

10 Metabolizm energetyczny u krów mlecznych Dawka Włókno surowe (NDF) Celuloza Hemiceluloza skrobia Cukry proste Węglowodany niestrukturalne (NFC) Absorbowane do krwi Żwacz (weglowodany omijające mikrobiol. fermentację) glukoza gazy Lotne kwasy tłuszczowe Energia Bakterie amoniak białko bakteryjne (skrobia) Jelito (glukoza) Aminokwasy Absorbowane do krwi odchody Kwas octowy Kwas masłowy Kwas propionowy Trójglicerydy (tłuszcze) Glukoza Laktoza (cukier mleka) % tłuszczu w mleku Rozmiar produkcji mleka

11 Lotne kwasy tłuszczowe Dobowa produkcja 3 kg Octowy % Propionowy 18-20% Masłowy 12-18% Izowalerianowy (leucyna) Izomasłowy (walina) Walerianowy (proliny)

12 Wpływ składu dawki na koncentrację LKT w płynie żwacza i skład mleka

13 Bilans energii podstawowy problem okresu przejściowego Obniżony apetyt Niskie pobranie energii Ujemny bilans energii Rozwój płodu Produkcja siary Wysokie zapotrzebowanie na energię Produkcja mleka

14 Bilans energii podstawowy problem okresu przejściowego Niska wartość pokarmowa pasz Niska jakość pasz Nadmierne otłuszczenie krów Choroby i zaburzenia metab. Obniżony apetyt Rozwój płodu Produkcja siary Produkcja mleka Niskie pobranie energii Ujemny bilans energii Wysokie zapotrzebowanie na energię

15 Pochodzenie i rola glukozy u krowy mlecznej Wchłanianie jelitowe (trawienie skrobi) Synteza w wątrobie (glukoneogeneza) Glikogen Glukoza Macica i płód Gruczoł mlekowy Mięśnie Tłuszcz ciała Przewód pokarmowy Mózg Krew Laktoza Białka mleka Tłuszcz mleka

16 Tłuszcze spalają się w ogniu węglowodanów Ujemny bilans energii Rozkład tłuszczu - lipoliza Glukoza Wolne kwasy tłuszczowe we krwi Spalani e (cykl Krebsa) Energia CO 2, H 2 O

17 Tłuszcze spalają się w ogniu węglowodanów Ujemny bilans energii Rozkład tłuszczu - lipoliza Glukoza Wolne kwasy tłuszczowe we krwi Spalanie (cykl Krebsa) Niepełne spalanie (cykl HMG) Energia CO 2, H 2 O Ciała ketonowe kwas BHM kwas acetooctowy aceton

18 Tłuszcze spalają się w ogniu węglowodanów Ujemny bilans energii Rozkład tłuszczu - lipoliza Glukoza Wolne kwasy tłuszczowe we krwi Spalanie (cykl Krebsa) Niepełne spalanie (cykl HMG) Synteza tłuszczu Energia CO 2, H 2 O Ciała ketonowe kwas BHM kwas acetooctowy aceton Stłuszczenie wątroby

19 Zawartość mocznika w mleku

20 Odpas po 3-4 godzinach Najwyższe stężenie mocznika we krwi po 1-2 godzinach Najwyższe stężenie mocznika w mleku

21 Ocena pokrycia zapotrzebowania krów mlecznych na białko i energię na podstawie zawartości białka i mocznika w mleku mocznik mg/l < >250 <3,0 za mało B za mało E B w normie za mało E za dużo B za mało E 3,0 3,5 za mało B E w normie B w normie E w normie za dużo B E w normie >3,5 za mało B za dużo E B w normie za dużo E za dużo B za dużo E

22 Ocena pokrycia zapotrzebowania krów mlecznych na białko i energię na podstawie zawartości białka i mocznika w mleku Zawartość białka w mleku, % Zawartość mocznika w mleku, mg/litr < > 300 < 3.20 brak białka brak energii nadmiar białka brak energii brak energii brak białka białko i energia nadmiar białka nadmiar energii wyrównane lekki nadmiar (niższy niż poniżej) energii > 3.60 brak białka nadmiar energii nadmiar białka nadmiar energii nadmiar energii

23 Ocena pokrycia zapotrzebowania krów mlecznych na białko i energię na podstawie zawartości mocznika i białka w mleku Mocznik w mleku, mg/litr Białko w mleku, % < >280 > 3.6 Żywienie energetyczne powyżej zapotrzebowania -Kontrola BCS (otłuszczenie) -Korekta dawki (ekonomia?) Żywienie energetyczne blisko zapotrzebowania < 3.2 Żywienie energetyczne poniżej zapotrzebowania -Dodać energii -Sprawdzić strukturę, smakowitość, -Kontrolować BCS -Unikać chorób metabolicznych Niedobór białka w dawce zwiększyć udział w dawce BUR Ż -kiszonka z lucerny -śruta rzepakowa, sojowa Optymalna zawartość białka w dawce, może (??) więcej w dawce BNR Ż -białko chronione -śruta sojowa -młóto browarniane Nadmiar białka w dawce, w tym BUR Ż ocenić synchronizację energii i białka

24 Ocena pokrycia zapotrzebowania krów mlecznych na białko i energię na podstawie zawartości mocznika w mleku różne okresy laktacji Okres Mocznik, mg/litr laktacji < > dni Niedobór białka Nadmiar energii Zrównoważona podaż energii i białka w żwaczu Niedobór energii Nadmiar białka i BUR Ż Niedobór energii Nadmiar białka i BUR Ż Niedobór białka Nadmiar energii Niedobór białka Nadmiar energii Zrównoważona podaż energii i białka w żwaczu Niedobór energii Nadmiar białka i BUR Ż Niedobór białka Nadmiar energii Zrównoważona podaż energii i białka w żwaczu Niedobór energii Nadmiar białka i BUR Ż Niedobór energii Nadmiar białka i BUR Ż Zrównoważona podaż energii i białka w żwaczu Nadmiar białka i BUR Ż Nadmiar białka i BUR Ż Nadmiar białka i BUR Ż

25 Mocznik w mleku (mg/l) wydajność 8000 kg (korekta: ±20 mg ±1000kg) > Mocznik (mg/l) zrównoważona podaż energii i białka w żwaczu zrównoważona podaż energii i białka w żwaczu zrównoważona podaż energii i białka w żwaczu zrównoważona podaż energii i białka w żwaczu <180 Dni laktacji >200

26 Mocznik w mleku (mg/l) wydajność 8000 kg (korekta: ±20 mg ±1000kg) - niedobór białka w dawce - nadmiar węglowodanów fermentujących w żwaczu Zwiększyć - zwiększyć udział BTJNpasz białkowych w dawce: - kiszonka z traw - kiszonka z lucerny - wywar - śruty poekstrakcyjne - nasiona roślin strączkowych Zmniejszyć udział pasz energetycznych w dawce: - kiszonka z kukurydzy - kiszonka z wysłodków buraczanych - śruty zbożowe - wysłodki buraczane suszone - niedobór węglowodanów fermentujących w żwaczu (energii) - nadmiar białka w dawce lub białka ulegającego degradacji w żwaczu - zwiększyć BTJE Zwiększyć udział pasz energetycznych w dawce: - kiszonka z kukurydzy - kiszonka z wysłodków buraczanych - śruty zbożowe Zmniejszyć udział pasz białkowych w dawce: - kiszonka z traw - kiszonka z lucerny - wywar - śruty poekstrakcyjne

27 Lp Parametr Jednostka Kiszonka z kukurydzy Kiszonka z lucerny* Kiszonka z traw* Kiszonka motylkowych z trawami** Siano łąkowe** TMR na bazie kiszonki z kukurydzy** Kiszone ziarno kukurydzy** 1. Sucha masa g/100g silos: baloty: silos: baloty: silos: baloty: Popiół surowy g/100g poniżej 5 poniżej 11 poniżej 7 poniżej 8 poniżej 8 poniżej 8 poniżej 3 3. Białko ogólne g/100g powyżej 15 powyżej 17 powyżej powyżej 8 4. Włókno surowe g/100g poniżej 28 poniżej 31 poniżej 25 2,8 5. NDF g/100g max.41 max ADF g/100g max.30 max ,5 7. Skrobia g/100g powyżej Kwasowość paszy ph ok. 4,2 ok. 4,6 ok. 4,4 ok. 4, ok. 4,2

28 Roślina Faza wegetacji Sucha masa Białko ogólne Włókno surowe Strawn. subst. JMP org. Początek pączkowania 16,2 20,6 27,4 69 0,83 LUCERNA Pączkowanie 17,6 19,3 29,9 66 0,77 Początek kwitnienia 18,9 17,8 31,5 63 0,73 W kwiecie 21,7 16,8 33,3 60 0,69 Początek kłoszenia 16,4 14,2 23,9 77 0,94 Kłoszenie 16,5 12,0 26,4 74 0,89 ŻYCICA TRWAŁA Koniec kłoszenia 17,1 10,6 29,3 70 0,82 Początek kwitnienia 19,0 10,3 31,3 66 0,75 Kwitnienie 19,7 9,6 31,5 62 0,70 Koniec kwitnienia 21,7 9,7 32,8 60 0,66