Protokół Nr 1/2012 z zebrania Rady Programowej Narodowego Instytutu Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów w Warszawie odbytego w dniu r.

Transkrypt

1 Protokół Nr 1/2012 z zebrania Rady Programowej Narodowego Instytutu Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów w Warszawie odbytego w dniu r. W posiedzeniu udział wzięli: Przedstawiciel MKiDN: Jacek Miler, dyrektor Departamentu Dziedzictwa Kulturowego. Przedstawiciele NIMOZ: dr hab. Piotr Majewski, dyrektor, Piotr Ogrodzki, zastępca dyrektora, Hanna Kowalska, główna księgowa, Waldemar Rataj, pełnomocnik dyrektora ds. Strategii NIMOZ, Monika Czartoryjska, pełnomocnik dyrektora ds. programów powierzonych przez MKiDN, Marek Rogowski, specjalista ds. konserwacji i technologii w muzeach, Sekretarz Rady Programowej, Sylwia Jeleń protokół, Joanna Grzonkowska, Andrzej Zugaj, Jacek Górka obsługa merytoryczno-organizacyjna. Członkowie RADY PROGRAMOWEJ: dr hab. Waldemar Baraniewski dr Anna Bitner-Wróblewska Piotr Kosiewski Teresa Lasowa dr Maciej Łagiewski dr hab. Wiesław Pływaczewski Ks. Wincenty Pytlik prof. Wojciech Suchocki Porządek zebrania : 1. Otwarcie zebrania, powitanie zebranych, stwierdzenie quorum - dyrektor NIMOZ, dr hab. Piotr Majewski. 2. Wręczenie powołań członkom Rady Programowej I kadencji Dyrektor Departamentu Dziedzictwa Kulturowego Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego Pan Jacek Miler; -wystąpienie Dyrektora Jacka Milera 1

2 3. Informacja dyrektora NIMOZ o: - porządku spotkania; statutowych kompetencjach Rady Programowej; - projekcie regulaminu Rady. 4. Wybór Przewodniczącego i Wiceprzewodniczącego Rady Programowej w latach i przekazanie prowadzenia prac Rady Przewodniczącemu; przedstawienie Sekretarza Rady. 5. Informacja dyrektora NIMOZ o działalności Instytutu w r. (prezentacja) 6. Dyskusja. 7. Sprawy różne. Po posiedzeniu catering, spotkanie z pracownikami Instytutu. Ad.1 Posiedzenie Rady Programowej otworzył Dyrektor Piotr Majewski przywitaniem wszystkich zebranych gości. Następnie Dyrektor Piotr Majewski przedstawił przedstawicieli Narodowego Instytutu Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów (NIMOZ) oraz wyznaczył Sekretarza Rady Programowej w osobie Pana Marka Rogowskiego. ustawowy skład rady: dr hab. Waldemar Baraniewski dr Anna Bitner-Wróblewska Piotr Kosiewski Teresa Lasowa dr Maciej Łagiewski dr hab. Wiesław Pływaczewski Ks. Wincenty Pytlik prof. Wojciech Suchocki dr Kamil Zeidler obecni : dr hab. Waldemar Baraniewski dr Anna Bitner-Wróblewska Piotr Kosiewski Teresa Lasowa dr Maciej Łagiewski dr hab. Wiesław Pływaczewski Ks. Wincenty Pytlik 2

3 prof. Wojciech Suchocki nieobecni : dr Kamil Zeidler usprawiedliwieni : dr Kamil Zeidler Ad.2 Powołania dla członków Rady Programowej I kadencji wręczone zostały przez Dyrektora Departamentu Dziedzictwa Kulturowego Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego Pana Jacek Milera. Ad.3 Porządek zebrania odczytany został przez Dyrektora Piotra Majewskiego i jednogłośnie przyjęty przez zebranych. - Statutowe kompetencje Rady Programowej zostały odczytane przez Dyrektora Piotra Majewskiego i jednogłośnie przyjęte przez zebranych. - Projekt regulaminu Rady został odczytany przez Dyrektora Piotra Majewskiego i jednogłośnie przyjęty przez zebranych. Ad.4 Dyrektor Piotr Majewski wystąpił o przeprowadzenie jawnego głosowania celem wyboru Przewodniczącego Rady Programowej. Kandydatem na Przewodniczącego był profesor Wojciech Suchocki. Członkowie Rady Programowej zatwierdzili wybór jednogłośnie. Profesor Wojciech Suchocki przyjął stanowisko Przewodniczącego Rady Programowej i prowadził posiedzenie. Członkowie Rady Programowej zgłosili propozycję przełożenia wyboru Wiceprzewodniczącego Rady Programowej na kolejne posiedzenia Rady. Ad. 5. Informacja Dyrektora Piotra Majewskiego o działalności NIMOZ w roku Przedstawienie i omówienie prezentacji Instytutu. (Prezentacja dostępna jest na stronie internetowej Instytutu: Ad. 6. Dyskusję otworzył Przewodniczący Rady Programowej profesor Wojciech Suchocki. Prof. Wojciech Suchocki poruszył istotną, z punktu widzenia członków Rady i dla precyzyjnego sytuowania ich prac, kwestię współpracy i komplementarności działań NIMOZ z przedsięwzięciami podejmowanymi przez MKiDN oraz rolę i miejsce NIMOZ w kontekście polityki ochrony szeroko pojętych zabytków prowadzoną przez inne organy i instytucje (np. NID). Pani Teresa Lasowa wyraziła zadowolenie, że tematyka związana z muzeami skansenowskimi została ujęta w programie debaty społecznej Czas muzeów?, prowadzonej przez NIMOZ. Wystąpiła z wnioskiem o podjęcie prac nad rodzajem podręcznika, który nie tylko wyjaśniałby specyfikę funkcjonowania muzeów skansenowskich, ale mógłby być również praktycznym kompendium wiedzy z zakresu polityki wobec obiektów muzeum skansenowskiego. Według Dyrektor Lasowej zmiana pokoleniowa w muzeach, która się dokonuje, może prowadzić do utraty ogromnej części wiedzy gromadzonej przez muzealników skansenowskich w Polsce w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat. Podręcznik taki mógłby zatem pełnić rolę dokumentu dobrych praktyk popartego wieloletnim doświadczaniem 3

4 pokoleń muzealników. Inną ważną z punktu widzenia muzealnictwa skansenowskiego kwestią jest powstawanie muzeów które nie zawsze zasadnie noszą nazwę skansenu. Pani Teresa Lasowa zadeklarowała pomoc środowiska związanego z muzeami skansenowskimi przy tworzeniu takowego podręcznika. Muzealnicy skansenowscy, zrzeszeni na ogół w Stowarzyszeniu Muzeów na Wolnym Powietrzu, posiadają zasób gotowych materiałów, z których tylko część wymaga uaktualnienia, a inne można wykorzystać bez konieczności dokonywania jakichkolwiek zmian. Polska, na tle Europy, posiada bardzo silną bazę muzeów skansenowskich. Ten typ muzeów jest niezwykle doceniany w innych krajach. Przedstawicielstwo muzeów skansenowskich w UE liczy na pomyślą decyzję odnośnie organizacji Konferencji nt. muzeów skansenowskich, która miałaby odbyć się w Polsce a zatem byłaby to szansa na promocję również podręcznika i polskich doświadczeń, tak wysoko cenionych za granicą. Tym bardziej więc warto dołożyć starań by określić minimalne i brzegowe standardy w funkcjonowaniu tychże muzeów. Dr hab. Wiesław Pływaczewski wyraził zadowolenie, że wśród bardzo szerokiej problematyki, którą zajmuje się NIMOZ także znajduje się szeroko pojęty obszar zagrożeń dla zabytków i muzeów. Następnie zaproponował dodanie do debat organizowanych przez NIMOZ debaty poświęconej problematyce zagrożeń, zarówno zewnętrznych, czyli zbiory muzealne jako przedmiot zamachów czy też klęsk żywiołowych, pożarów, powodzi. Problematyka ta jest niezwykle istotna dla osób zarządzających muzeami. Dr Anna Bitner w nawiązaniu do wcześniejszej wypowiedzi dr. hab. Wiesława Pływaczewskiego przedstawiła na przykładzie jednego z muzeów problem pozyskania środków finansowych na przeciwdziałanie skutków klęsk wynikłych ze zdarzeń losowych, co jej zdaniem skutecznie potrafi zablokować najbardziej nawet zaawansowane plany instytucji muzealnej w zakresie budowy systemów ochrony zbiorów, które są przede wszystkim bardzo kosztowne. Polskie muzea często nie posiadają środków finansowych na działania związane z samą wymianą muzealiów i ich transportem pomiędzy instytucjami na terenie Polski i za granicą. Polityka oszczędności, do której to prowadzi, odbijać się musi również na bezpieczeństwie zbiorów i obiektów. Pewną szansą byłoby, wg dr Wróblewskiej, powstanie programów ministerialnych, do których muzea mogłyby aplikować, a które miałby na celu dofinansowanie tego typu przedsięwzięć jak inwestycje w systemy bezpieczeństwa. Dr hab. Wiesław Pływaczewski odniósł się do problematyki braków środków finansowych na realizację wielu zadań w muzeach w tym ochronę zbiorów muzealnych - jego zdaniem problematyka zabezpieczeń zbiorów muzealnych winna mieć dla muzeum charakter nadrzędny. Skala zaleceń NIMOZ w kwestii poprawności działania wszelkich systemów zabezpieczeń muzealiów zdaje się być bardzo rozległa i wynika z niej, iż niejednokrotnie poprawa zabezpieczenie polega jedynie na drobnych czynnościach, które albo pociągają za sobą niewielkie koszty, bądź są finansowo nieodczuwalne dla instytucji. Natomiast zgodził się, iż aby odpowiedzialnie dyskutować na temat infrastruktury muzealnej, pożytecznym byłoby podjęcie prac nad raportem o stanie infrastruktury muzeów. Dr Anna Bitner dodała do tego postulatu kwestię zabezpieczeń nie tylko zbiorów na wystawach, czy w transporcie ale i w trakcie ich magazynowania. Dyrektor Piotr Majewski przedstawił opinię NIMOZ na wcześniej poruszane zagadnienia: Komunikacja pomiędzy środowiskiem muzealnym a NIMOZ: dyrektor Majewski zachęcał, by wszelkie problemy, które pojawiają się, bądź mogą pojawić w muzeach, a których instytucja muzealna 4

5 nie jest w stanie sama rozwiązać, kierować do NIMOZ. Pracownicy NIMOZ, w porozumieniu z odpowiednimi merytorycznie instytucjami kultury, służą pomocą. Dyrektor Piotr Majewski poinformował członków Rady o już odbytych oraz planowanych spotkaniach z dyrektorami instytucji podległych Ministrowi MKiDN, tak by znaleźć obszary wspólnego działania i uzgodnić priorytety takiej współpracy, która będzie efektywna i dzięki której uniknie się dublowania wysiłków. Projekty NIMOZ i bieżąca działalność w dużej mierze oparta jest właśnie na wykorzystywaniu efektu synergii we współpracy i w oparciu o istniejący już dorobek partnerów społecznych, np. stowarzyszeń muzealnych. Odpowiedź dotyczącego sposobu finansowania: Rolą NIMOZ jest z jednej strony opracowywanie standardów a z drugiej strony stworzenie mechanizmu wprowadzania tychże standardów, także poprzez Programy ministra związane z dofinansowaniem. Tegoroczny budżet na Program wspierania działań muzealnych był najwyższy w historii programów ministra dedykowanych muzealnictwu. Założeniem NIMOZ jest budowanie w porozumieniu z ministrem kompleksowego systemu różnorodnych priorytetów, dzięki którym muzea będą otrzymywały dofinansowanie w każdym istotnym obszarze swojej działalności. Środki finansowe, mimo swojej rosnącej wysokości, nie są w stanie perspektywie krótkiego czasu na tyle zasilić instytucje, by rozwiązać problem całego środowiska. Działalność NIMOZ w tym zakresie musi więc mieć charakter pracy systemowej i konsekwentnej, dla której zasadnicze jest ustalanie długotrwałych priorytetów programów i osiąganie zrównoważonych efektów w perspektywie wieloletniej. Dyrektor Departamentu Dziedzictwa MKiDN dodał do tej wypowiedzi uwagę, że bieżące finansowanie działalności muzeów w 80% zależy od samorządów (większość organizatorów muzeów to jednostki samorządu terytorialnego) a w 20% od Ministra MKiDN. To plany budżetowe samorządów określają czy dane muzeum ma szansę na otrzymanie dofinansowania czy też nie i w jakiej wysokości. Pani dr Anna Bitner zauważyła, że pewnym problemem, wg niej, może być niedostateczna wrażliwość samorządowców na problemy muzealnicze, co skutkuje niedostatecznym finansowaniem tych instytucji kultury. Prof. Wojciech Suchocki, tytułem glossy do jej wystąpienia, stanął na stanowisku, iż współczesne problemy muzealnicze mogą być przejawem malejącej roli społecznej tych instytucji, bądź niskiej świadomości rzeczywistego znaczenia muzeów dla ich otoczenia, co jest problemem daleko poważniejszym. Dyrektor Piotr Ogrodzki potwierdził chęć podjęcia pracy nad zebraniem materiałów dotyczących muzeów skansenowskich. Wg niego debata mogłaby także być okazją do wymiany doświadczeń, zaproponował więc przedstawić kwestie muzeów skansenowskich na Radzie Programowej działającej przy Komitecie Państwowej Straży Pożarnej. Następnie dyrektor Piotr Ogrodzki odniósł się do propozycji stworzenia Raportu o stanie infrastruktury muzeów uważając to za kwestię istotną, co ilustruje przykład powodzi sprzed 2 lat, kiedy to okazało się, że sama powódź była mniejszym zagrożeniem, niż stan owej infrastruktury. Niestety, muzea rzadko są wyposażone w urządzenia sygnalizacji. Problem dotyczący technicznego zaplecza wynika przede wszystkim z faktu, że większość muzeów jest usytuowana w miejscach, na ten cel wtórnie zaadaptowanych. 5

6 Prof. Wojciech Suchocki dodał, że raport o stanie infrastruktury byłby ze wszech miar pożyteczny, jako obiektywizujący problemy muzealnictwa materiał służący za punkt wyjścia do dalszych, celowych i świadomych działań w tym zakresie. Wnioski płynące z takiego raportu mogłyby zasilić konkretne przedsięwzięcia z dziedziny np. standardów konserwatorskich (magazynowanie obiektów) i przyczynić się do racjonalizacji i nieprzypadkowości w gospodarowaniu publicznymi środkami. Dyrektor Piotr Majewski przedstawił debaty jako miejsce, gdzie osoby z różnych środowisk nie tylko przedstawią swoje zdanie, ale nauczą się postrzegać także punkt widzenie innej grupy. Ad. 8. Wstępnie ustalono datę II Posiedzenia Rady Programowej na dzień 18 października 2012 r. 6