Kwalifikacje i kompetencje istotne w zawodzie AGENT (IMPRESARIO) AGENT TWÓRCY

Transkrypt

1 Kwalifikacje i kompetencje istotne w zawodzie AGENT (IMPRESARIO) AGENT TWÓRCY Zestaw kwalifikacji i kompetencji opracowano w ramach badania pn. Bilans kompetencji sektora filmowego między potrzebami branży a możliwościami edukacji Zamawiający: Polski Instytut Sztuki Filmowej Wykonawca: ECORYS Polska Sp. z o.o. 1 S t r o n a

2 Cele badania informacje podstawowe Głównymi celami badania Bilans kompetencji sektora filmowego między potrzebami branży a możliwościami edukacji były: OCENA POPYTU NA KOMPETENCJE I KWALIFIKACJE W 0 WYBRANYCH ZAWODACH BRANŻY AUDIOWIZUALNEJ, TJ.: 1) rozpoznanie kwalifikacji i kompetencji, które w ocenie przedstawicieli badanych zawodów są potrzebne w 0 wybranych zawodach/spejcalnościach branży audiowizualnej, 2) opracowanie dla 0 wybranych zawodów branży audiowizualnej katalogów potrzebnych zdaniem branży kompetencji i kwalifikacji. OCENA PODAŻY KOMPETENCJI ZAPEWNIANIA OKREŚLONYCH KOMPETENCJI I KWALIFIKACJI PRZEZ UCZELNIE I INSTYTUCJE KSZTAŁCENIA: ) rozpoznanie, w jakim stopniu potrzebne branży kompetencje i kwalifikacje są zapewniane przez uczelnie i instytucje kształcenia. Wyniki badania uzyskane dzięki szczegółowej analizie wybranych zawodów/specjalności ze względu na wymagane w tych zawodach kompetencje i kwalifikacje pozwoliły uzyskać odpowiedzi na następujące główne pytania badawcze: Jakie kompetencje i kwalifikacje aktulanie są (i będą w najbliższej przyszłości) potrzebne i ważne w zawodach/specjalnościach objętych badaniem? Jaka wiedza, umiejętności, kompetencje osobiste i społeczne składają sią na zawody/specjalności objęte badaniem? Czy w badanych zawodach istnieją kompetencje i kwalifikacje krytyczne (wymagane i ważne) i jednocześnie trudne do zdobycia? Jak kształtuje się oferta placówek i instytucji edukacyjnych pod kątem możliwości nabycia kompetencji i kwalifikacji w zakresie badanych zawodów/specjalności? Wyniki badania są w szczególności skierowane do podmiotów (uczelni, instytucji kształcenia, placówek edukacyjnych oraz organów je nadzorujących) zainteresowanych lepszą, trafniejszą (tj. odpowiadającą w większym stopniu na potrzeby branży i gospodarki) realizacją celów polityki edukacyjnej i na rzecz uczenia się przez całe życie. Sprzyja temu opisanie kompetencji i kwalifikacji w języku efektów uczenia się, ponieważ służy weryfikacji istniejącej oraz tworzeniu nowej i bardziej przejrzystej oferty edukacyjnej, a w konsekwencji poprawie jakości usług edukacyjnych i lepszemu dopasowaniu kompetencji i kwalifikacji do potrzeb uczestników rynku pracy. Ponadto opracowanie dla 0 zawodów/specjalności katalogów kompetencji i kwalifikacji (opisanych poprzez efekty uczenia się ) może poprawić czytelność wymagań branży wobec absolwentów i potencjalnych pracowników jasne jest, co pracownik powinien wiedzieć, rozumieć i umieć wykonać i do jakich zobowiązań zawodowych powinien być przygotowany. Może to służyć zarówno pracodawcom poszukującym odpowiednich pracowników, wspierając ich w procesie rekrutacji, selekcji i planowaniu rozwoju swoich pracowników, jak i samym pracownikom planującym swój rozwój zawodowy. Poszczególne kompetencje i kwalifikacje (zestawy efektów ucznia się) wskazane przez przedstawicieli branży jako istotne dla zawodów zostały ocenione ze względu na następujące kryteria: wymagalność 2 S t r o n a

3 w zawodzie/specjalności; ważność w zawodzie/specjalności; trudność pozyskania kompetencji i kwalifikacji; stopień, w jakim badane programy kształcenia są nakierowane na nabywanie kompetencji i kwalifikacji (zapewniane efekty uczenia się). Określenie stopnia, w jakim badane programy kształcenia są nakierowane na nabywanie kompetencji i/lub kwalifikacji w poszczególnych zawodach dotyczyło wyłącznie badanych specjalności; zgodnie z informacją zawartą w rozdziale 1 dla 1 specjalności/zawodów (wskazanych w tabeli ) nie zidentyfikowano form kształcenia formalnego i powtarzalnych w czasie form kształcenia pozaformalnego. Ponadto zaprezentowanym katalogom kompetencji i kwalifikacji dla poszczególnych zawodów towarzyszą zestawienia następujących wyników: ważność kompetencji i kwalifikacji vs trudność ich pozyskania (w szkole, na uczelni, podczas praktyki i pracy zawodowej); wymagalność lub ważność kompetencji i kwalifikacji vs stopień, w jakim badane programy kształcenia były nakierowane na nabywanie kompetencji i/lub kwalifikacji w zawodzie (zapewniane przez instytucje edukacyjne efekty kształcenia); analiza tych atrybutów (istotnych cech) kompetencji i kwalifikacji w poszczególnych zawodach/specjalnościach, tj. ważności, trudności pozyskania oraz osiągania efektów kształcenia pozwala zidentyfikować kompetencje i kwalifikacje krytyczne w danym zawodzie, stanowiące o słabości potencjału branży (wymagane, ważne i trudne do zdobycia oraz nieznajdujące odzwierciedlenia w programach kształcenia); jak również te, które decydują o sile danego zawodu i sektora (ważne dla zawodu i łatwe do zdobycia, uwzględniane w programach kształcenia). Opisane relacje dla poszczególnych zawodów zostały zaprezentowane w postaci wykresów. Dla poszczególnych zawodów/specjalności: określony został dominujący sposób nabywania kompetencji i kwalifikacji, wskazane (w wybranych przypadkach) specjalności/zawody powiązane. S t r o n a

4 Zawód: Agent (Impresario) Agent twórcy Kompetencje i kwalifikacje istotne w zawodzie poszukiwane/pożądane przez branżę efekty uczenia się. Lista kompetencji i kwalifikacji została stworzona przez przedstawicieli zawodu w trakcie badania jakościowego, a następnie oceniona przez nich pod kątem ważności, wymagalności, trudności pozyskania w trakcie badania ilościowego. Nr kwalifikacji i/lub kompetencji Kompetencje i / lub kwalifikacje 1 I. Wyodrębnione/właściwe dla zawodu kompetencje i/lub kwalifikacje Zna specyfikę branży filmowej w kraju i za granicą. Zna krajowe, zagraniczne, publiczne i prywatne instytucje sektora filmowego (ich funkcje, podstawowe atrybuty). Zna/rozumie nurty i tendencje w sztuce filmowej. Potrafi nawiązać i utrzymać relacje z domami produkcyjnymi, producentami, reżyserami, reżyserami castingów, studiami castingowymi i fotograficznymi, mediami, organizatorami eventów, teatrami, producentami reklam telewizyjnych, teledysków (dla wybranych pól działalności: produkcje fabularne, kino niezależne, teatr, telewizja, serial). Potrafi wspierać twórcę w jego rozwoju zawodowym, promować jego twórczość oraz budować/chronić jego wizerunek, m.in. doradza w sprawie repertuaru, zarządza relacjami z mediami, zajmuje się PR-em. Potrafi reprezentować twórcę, jego twórczość i interesy wobec osób trzecich na rynku polskim i/lub zagranicznym, nie naruszając praw osób trzecich.. Potrafi analizować scenariusz pod kątem decyzji obsadowych Potrafi przeprowadzić proces kontraktowania twórcy, potrafi monitorować wywiązywanie się stron z warunków umowy i egzekwować jej zapisy. Potrafi organizować pracę twórcy (m.in. prowadzić jego kalendarz, planować logistykę i zarządzać czasem pracy), uwzględniając wszystkie jego zobowiązania zawodowe wobec różnych podmiotów. Orientuje się w podstawowych aktach prawnych różnych gałęzi prawa (cywilnego, administracyjnego, finansowego) regulujących działalność artystyczną; potrafi zgodnie z nimi sporządzać/zawierać umowy. II. Kompetencje i/lub kwalifikacje wspólne dla wszystkich 0 badanych specjalności/zawodów branży filmowej 9. Zna i uwzględnia rozwiązania odnoszące się do ochrony prawa autorskiego obecne 1 Opracowano na podstawie wyników badań jakościowych przeprowadzonych zarówno wśród przedstawicieli zawodu / specjalności, działających w branży filmowej jak i przedstawicieli instytucji kształących. S t r o n a

5 w systemie prawnym w Polsce; rozumie konieczność zarządzania zasobami własności intelektualnej. II.1. Język obcy ukierunkowany zawodowo 10. Posługuje się w swojej działalności wybranym językiem obcym: potrafi zrozumieć (słucha, czyta), potrafi mówić (porozumiewa się, samodzielnie wypowiada się), potrafi pisać w języku obcym. II.2. Kompetencje osobiste i społeczne Wykazuje się kompetencjami osobistymi/intrapersonalnymi, tj. 1) jest kreatywny/-a i konsekwentny/-a w realizacji zadań; 2) przewiduje skutki podejmowanych działań; ) jest otwarty/-a na zmiany; ) potrafi radzić sobie ze stresem; ) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe. Wykazuje się kompetencjami społecznymi/interpersonalnymi, tj. 1) przestrzega zasad kultury i etyki; 2) przestrzega tajemnicy zawodowej; ) potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania; ) potrafi negocjować warunki porozumień; ) współpracuje w zespole; 6) zna podstawy komunikowania społecznego; potrafi zrozumiale przedstawiać swoje opinie i decyzje. Ocena wymagalności, ważności, trudności pozyskania kompetencji i kwalifikacji oraz stopień, w jakim kompetencje i/lub kwalifikacje zostały uwzględnione w programach kształcenia Nr kwalifikacji i/lub kompetencji Stopień, w jakim kompetencja i/lub kwalifikacja jest wymagana w zawodzie 2 Ocena ważności kompetencji i lub kwalifikacji Ocena trudności pozyskania kompetencji i/lub kwalifikacji Stopień, w jakim badane programy kształcenia są nakierowane na nabywanie kompetencji i/lub kwalifikacji w zawodzie (efekty kształcenia) 6 [n=2] 1,0,0 2,0,,0,0,0,0,,0,0 2 Opracowano na podstawie wyników badań jakościowych i ilościwych przeprowadzonych wśród przedstawicieli zawodu / specjalności, działających w branży filmowej. W celu ilościowej oceny stopnia w jakim kompetencja i / lub kwalifikacja jest wymagana w zawodzie zastosowano pięciostopniową skalę Likerta gdzie 1 oznaczało wcale nie jest wymagana; 2 jest wymagana w niewielkim stopniu; jest wymagana częściowo; jest wymagana wysokim stopniu; jest wymagana w bardzo wysokim stopniu. Opracowano na podstawie wyników badań jakościowych i ilościowych. W celu ilościowej oceny stopnia w jakim kompetencja i / lub kwalifikacja jest ważna w zawodzie zastosowano pięciostopniową skalę Likerta gdzie 1 oznaczało wcale nie są ważne; 2 są ważne w niewielkim stopniu; są ważne częściowo; są ważne w wysokim stopniu; są ważne w bardzo wysokim stopniu. Opracowano na podstawie wyników badań ilościowych. W celu ilościowej oceny stopnia w jakim kompetencja i / lub kwalifikacja jest trudna do pozyskania w zawodzie zastosowano pięciostopniową skalę Likerta gdzie 1 oznacza bardzo łatwo je pozyskać; 2 można je częściowo pozyskać; trudno je pozyskać; bardzo trudno je pozyskać; w ogóle nie można ich pozyskać. 6 Opracowano na podstawie wyników badań jakościowych i ilościowych. W celu ilościowej oceny stopnia w jakim badane i realizowane programy kształcenia są nakierowane na nabywanie i rozwijanie kompetencji (zapewniane efekty kształcenia) zastosowano pięciostopniową skalę Likerta gdzie 1 oznaczało program/-y wcale nie są nakierowane na ten efekt kształcenia; 2 są nakierowane w niewielkim stopniu; są nakierowane częściowo; są nakierowane w wysokim stopniu; są nakierowane w bardzo wysokim stopniu. S t r o n a

6 Nr kwalifikacji i/lub kompetencji Stopień, w jakim kompetencja i/lub kwalifikacja jest wymagana w zawodzie 2 Ocena ważności kompetencji i lub kwalifikacji Ocena trudności pozyskania kompetencji i/lub kwalifikacji Stopień, w jakim badane programy kształcenia są nakierowane na nabywanie kompetencji i/lub kwalifikacji w zawodzie (efekty kształcenia) 6 [n=2] 6,0, 7,0 8,0,0,0 9,0, 10,0,0,0, 11,0 2,0 2, 12,0,0 2, Wynik średni,,,7,2 Wykres 1 AGENT TWÓRCY ocena wymagalności kompetencji i/lub kwalifikacji w zawodzie KOMPETENCJA 12 KOMPETENCJA 11 KOMPETENCJA 10,0 KOMPETENCJA 9 KOMPETENCJA 8,0 KOMPETENCJA 7 KOMPETENCJA 6 KOMPETENCJA,0 KOMPETENCJA KOMPETENCJA,0 KOMPETENCJA 2 KOMPETENCJA 1,0 1,0 1, 2,0 2,,0,,0, Źródło: opracowanie własne [ocena na pięciostopniowej skali Likerta: 1 wcale nie jest wymagana; 2 jest wymagana w niewielkim stopniu; jest wymagana częściowo; jest wymagana w wysokim stopniu; jest wymagana w bardzo wysokim stopniu]. S t r o n a

7 Wykres 2 Ocena ważności/istotności kompetencji i/lub kwalifikacji vs ocena trudności ich pozyskania (w szkole, na uczelni, podczas praktyki i pracy zawodowej),, 2, 2 1, 1 2 Średnia ważność/istotność kompetencji i/lub kwalifikacji w zawodzie Średnia trudność ich pozyskania Źródło: opracowanie własne [ocena ważności na pięciostopniowej skali Likerta: 1 oznaczało wcale nie są ważne; 2 są ważne w niewielkim stopniu; są ważne częściowo; są ważne w wysokim stopniu; są ważne w bardzo wysokim stopniu; ocena trudności pozyskania na pięciostopniowej skali Likerta: 1 oznacza bardzo łatwo je pozyskać; 2 można je częściowo pozyskać; trudno je pozyskać; bardzo trudno je pozyskać; w ogóle nie można ich pozyskać]. Wykres Ocena ważności/istotności kompetencji i/lub kwalifikacji vs stopień, w jakim kompetencje i/lub kwalifikacje zostały uwzględnione w programach kształcenia Stopień w jakim badane programy kształcenia są nakierowane na nabywanie kompetencji i/lubkwalifikacji w zawodzie (efekty kształcenia) Średnia ważność/istotność kompetencji i/lub kwalifikacji w zawodzie Kompetencja 11 Kompetencja 10 Kompetencja 12 Kompetencja 1,,0,,0 2, 2,0 1, 1,0 Kompetencja 2 Kompetencja Kompetencja Kompetencja 9 Kompetencja Kompetencja 8 Kompetencja 7 Kompetencja 6 Źródło: opracowanie własne [ocena na pięciostopniowej skali Likerta: ocena ważności na pięciostopniowej skali Likerta: 1 oznaczało wcale nie są ważne; 2 są ważne w niewielkim stopniu; są ważne częściowo; są ważne w wysokim stopniu; są ważne w bardzo wysokim stopniu; ocena efektów kształcenia na pięciostopniowej skali Likerta: 1 oznaczało program/-y wcale nie są nakierowane na ten efekt kształcenia; 2 są 6 S t r o n a

8 nakierowane w niewielkim stopniu; są nakierowane częściowo; są nakierowane w wysokim stopniu; są nakierowane w bardzo wysokim stopniu. Sposoby nabywania kompetencji /lub kwalifikacji w zawodzie: Agent twórcy głównie podczas nauki w szkole i/lub na uczelni głównie dzięki uczestnictwu w kursach zawodowych, szkoleniach, zorganizowanych formach kształcenia innych niż standardowy proces kształcenia w szkole i/lub na uczelni głównie dzięki praktyce/pracy zawodowej Wyniki badania 7 ; n=1 nabyte kompetencje są w takim samym stopniu efektem nauki w szkole i/lub na uczelni, i/lub udziału w kursach zawodowych czy szkoleniach, i/lub praktyki (pracy) zawodowej 1 żadne z powyższych nabył(a)em kompetencje i/lub kwalifikacje w inny sposób AGENT (IMPRESARIO) / AGENT TWÓRCY PODSUMOWANIE Przedstawiciele zawodu/specjalności biorący udział w badaniu jakościowym i ilościowym wskazali 12 kompetencji i kwalifikacji istotnych w zawodzie (poszukiwanych/pożądanych przez branżę efektów uczenia się ). Wśród kompetencji i kwalifikacji tworzących profil agenta (impresario)/agenta twórcy znajduje się osiem kompetencji/kwalifikacji właściwych dla zawodu oraz cztery kompetencje i/lub kwalifikacje jednocześnie będące wspólnymi dla wszystkich 0 badanych specjalności/zawodów branży filmowej. Porównanie ważności kompetencji i kwalifikacji z wymaganiami w zawodzie Analizując wyniki badań dla zawodu/specjalności agent (impresario)/agent twórcy, obserwujemy wysoki stopień zgodność oceny kompetencji i kwalifikacji ze względu na ich wymagalność z oceną na skali ważności. Kompetencje/kwalifikacje ocenione jako wymagane w zawodzie (w szczególności w wysokim i bardzo wysokim stopniu) jednocześnie zostały uznane w badaniu jako ważniejsze (ważne i bardzo ważne); i analogicznie, w przypadku analizowanej specjalności niska ocena na skali wymagań współwystepuje z niską oceną na skali ważności. Spośród 12 kompetencji i kwalifikacji tworzących profil dziewięć zostało uznanych przez responednetów za wymagane i ważne w wysokim lub bardzo wysokim stopniu (wynik średni na skali wymgalności i ważności:,0 i powyżej). Jako wymagane i jednocześnie ważne w wysokim i bardzo wysokim stopniu respondenci wskazują następujące kompetencje: nr 1: Zna specyfikę branży filmowej w kraju i za granicą. Zna krajowe, zagraniczne, publiczne i prywatne instytucje sektora filmowego (ich funkcje, podstawowe atrybuty). Zna/rozumie nurty i tendencje w sztuce filmowej. nr 2: Potrafi nawiązać i utrzymać relacje z domami produkcyjnymi, producentami, reżyserami, reżyserami castingów, studiami castingowymi i fotograficznymi, mediami, organizatorami eventów, teatrami, producentami reklam telewizyjnych, teledysków (dla wybranych pól działalności: produkcje fabularne, kino niezależne, teatr, telewizja, serial). 7 Opracowano na podstawie wyników badań jakościowych i ilościowych przeprowadzonych wśród przedstawicieli zawodu / specjalności, działających w branży filmowej. 7 S t r o n a

9 nr : Potrafi reprezentować twórcę, jego twórczość i interesy wobec osób trzecich na rynku polskim i/lub zagranicznym, nie naruszając praw osób trzecich. nr 6: Potrafi przeprowadzić proces kontraktowania twórcy, potrafi monitorować wywiązywanie się stron z warunków umowy i egzekwować jej zapisy. nr 7: Potrafi organizować pracę twórcy (m.in. prowadzić jego kalendarz, planować logistykę i zarządzać czasem pracy), uwzględniając wszystkie jego zobowiązania zawodowe wobec różnych podmiotów. nr 9: Zna i uwzględnia rozwiązania odnoszące się do ochrony prawa autorskiego obecne w systemie prawnym w Polsce; rozumie konieczność zarządzania zasobami własności intelektualnej. nr 10: Posługuje się w swojej działalności wybranym językiem obcym: potrafi zrozumieć (słucha, czyta), potrafi mówić (porozumiewa się, samodzielnie wypowiada się), potrafi pisać w języku obcym. nr 11: Wykazuje się kompetencjami osobistymi/intrapersonalnymi, tj. 1) jest kreatywny/-a i konsekwentny/-a w realizacji zadań; 2) przewiduje skutki podejmowanych działań; ) jest otwarty/-a na zmiany; ) potrafi radzić sobie ze stresem; ) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe. nr 12: Wykazuje się kompetencjami społecznymi/interpersonalnymi, tj. 1) przestrzega zasad kultury i etyki; 2) przestrzega tajemnicy zawodowej; ) potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania; ) potrafi negocjować warunki porozumień; ) współpracuje w zespole; 6) zna podstawy komunikowania społecznego; potrafi zrozumiale przedstawiać swoje opinie i decyzje. Porównanie ważności kompetencji i kwalifikacji z trudnością ich pozyskania Wymienione powyżej kompetencje i kwalifikacje uznane przez respondentów jako wymagane i ważne w zawodzie w wysokim i bardzo wysokim stopniu są (poza kompetencją nr 11) oceniane jako trudne lub bardzo trudne do pozyskania. Należy podkreślić, że tworzące profil kompetencje i kwalifikacje potrzebne agentowi (impresario)/agentowi twórcy są łącznie przez respondentów oceniane jako trudne do pozyskania w procesie kształcenia i/lub podczas praktyki i pracy zawodowej (wynik średni dla profilu w zakresie trudności pozyskania kompetencji i kwalifikacji wynosi,7 w skali pięciopunktowej). Porównanie ważności kompetencji i kwalifikacji z osiąganymi efektami kształcenia Ocena stopnia trudności pozyskania kompetencji i kwalifikacji potrzebnych agentowi (impresario)/agentowi twórcy wyraźnie współgra z oceną nakierowania programów kształcenia na nabywanie i rozwój (w procesie kształcenia) kompetencji i kwalifikacji wymaganych i ważnych w zawodzie. Zgodnie z opinią badanych instytucji kształcących na potrzeby zawodu agent twórcy (impresario) nabycie strategicznych kompetencji/kwalifikacji jest w relatywnie niskim stopniu, zaledwie częściowo ujęte w treściach i programach kształcenia (wynik średni dla profilu w zakresie nakierowania programów kształcenia na osiąganie poszczególnych efektów kształcenia to,2). Opisana sytuacja z pewnością nie sprzyja budowaniu podażowego potencjału w tym sekorze i rozwojowi rynku pracy oraz branży. 8 S t r o n a

10 Spośród kompetencji i kwalifikacji ocenianych przez respondentów jako jednocześnie wymagane i ważne lub bardzo ważne w zawodzie (wynik średni:,0 powyżej) w najniższym stopniu (wynik sredni:,0 i poniżej) w analizowanych programach kształcenia uwzględnia się nabycie następujących kompetencji: nr 1: Zna specyfikę branży filmowej w kraju i za granicą. Zna krajowe, zagraniczne, publiczne i prywatne instytucje sektora filmowego (ich funkcje, podstawowe atrybuty). Zna/rozumie nurty i tendencje w sztuce filmowej. nr 7: Potrafi organizować pracę twórcy (m.in. prowadzić jego kalendarz, planować logistykę i zarządzać czasem pracy), uwzględniając wszystkie jego zobowiązania zawodowe wobec różnych podmiotów. nr 11: Wykazuje się kompetencjami osobistymi/intrapersonalnymi, tj. 1) jest kreatywny/-a i konsekwentny/-a w realizacji zadań; 2) przewiduje skutki podejmowanych działań; ) jest otwarty/-a na zmiany; ) potrafi radzić sobie ze stresem; ) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe. nr 12: Wykazuje się kompetencjami społecznymi/interpersonalnymi, tj. 1) przestrzega zasad kultury i etyki; 2) przestrzega tajemnicy zawodowej; ) potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania; ) potrafi negocjować warunki porozumień; ) współpracuje w zespole; 6) zna podstawy komunikowania społecznego; potrafi zrozumiale przedstawiać swoje opinie i decyzje. Ze względu na występującą trudność w pozyskaniu kompetencji i kwalifikacji wymaganych i ważnych w zawodzie agenta (impresario)/agenta twórcy oraz w sytuacji słabej dostępności kształcenia należy domniemywać, iż głównym polem nabywania i doskonalenia kompetencji potrzebnych w zawodzie jest praca zawodowa. Nie wolno jednak zapominać, że w pierwszej kolejności pracę będą otrzymywać i wykonywać ci, którzy wykazują się skutecznością w zawodzie, dysponują odpowiednimi kompetencjami i kwalifikacjami. 9 S t r o n a