Kwalifikacje i kompetencje istotne w zawodzie DYREKTOR DS. ARTYSTYCZNO-PROGRAMOWYCH

Transkrypt

1 Kwalifikacje i kompetencje istotne w zawodzie DYREKTOR DS. ARTYSTYCZNO-PROGRAMOWYCH Zestaw kwalifikacji i kompetencji opracowano w ramach badania pn. Bilans kompetencji sektora filmowego między potrzebami branży a możliwościami edukacji Zamawiający: Polski Instytut Sztuki Filmowej Wykonawca: ECORYS Polska Sp. z o.o. 1 S t r o n a

2 Cele badania informacje podstawowe Głównymi celami badania Bilans kompetencji sektora filmowego między potrzebami branży a możliwościami edukacji były: OCENA POPYTU NA KOMPETENCJE I KWALIFIKACJE W 50 WYBRANYCH ZAWODACH BRANŻY AUDIO- WIZUALNEJ, TJ.: 1) rozpoznanie kwalifikacji i kompetencji, które w ocenie przedstawicieli badanych zawodów są potrzebne w 50 wybranych zawodach/spejcalnościach branży audiowizualnej, 2) opracowanie dla 50 wybranych zawodów branży audiowizualnej katalogów potrzebnych zdaniem branży kompetencji i kwalifikacji. OCENA PODAŻY KOMPETENCJI ZAPEWNIANIA OKREŚLONYCH KOMPETENCJI I KWALIFIKACJI PRZEZ UCZELNIE I INSTYTUCJE KSZTAŁCENIA: ) rozpoznanie, w jakim stopniu potrzebne branży kompetencje i kwalifikacje są zapewniane przez uczelnie i instytucje kształcenia. Wyniki badania uzyskane dzięki szczegółowej analizie wybranych zawodów/specjalności ze względu na wymagane w tych zawodach kompetencje i kwalifikacje pozwoliły uzyskać odpowiedzi na następujące główne pytania badawcze: Jakie kompetencje i kwalifikacje aktulanie są (i będą w najbliższej przyszłości) potrzebne i ważne w zawodach/specjalnościach objętych badaniem? Jaka wiedza, umiejętności, kompetencje osobiste i społeczne składają sią na zawody/specjalności objęte badaniem? Czy w badanych zawodach istnieją kompetencje i kwalifikacje krytyczne (wymagane i ważne) i jednocześnie trudne do zdobycia? Jak kształtuje się oferta placówek i instytucji edukacyjnych pod kątem możliwości nabycia kompetencji i kwalifikacji w zakresie badanych zawodów/specjalności? Wyniki badania są w szczególności skierowane do podmiotów (uczelni, instytucji kształcenia, placówek edukacyjnych oraz organów je nadzorujących) zainteresowanych lepszą, trafniejszą (tj. odpowiadającą w większym stopniu na potrzeby branży i gospodarki) realizacją celów polityki edukacyjnej i na rzecz uczenia się przez całe życie. Sprzyja temu opisanie kompetencji i kwalifikacji w języku efektów uczenia się, ponieważ służy weryfikacji istniejącej oraz tworzeniu nowej i bardziej przejrzystej oferty edukacyjnej, a w konsekwencji poprawie jakości usług edukacyjnych i lepszemu dopasowaniu kompetencji i kwalifikacji do potrzeb uczestników rynku pracy. Ponadto opracowanie dla 50 zawodów/specjalności katalogów kompetencji i kwalifikacji (opisanych poprzez efekty uczenia się ) może poprawić czytelność wymagań branży wobec absolwentów i potencjalnych pracowników jasne jest, co pracownik powinien wiedzieć, rozumieć i umieć wykonać i do jakich zobowiązań zawodowych powinien być przygotowany. Może to służyć zarówno pracodawcom poszukującym odpowiednich pracowników, wspierając ich w procesie rekrutacji, selekcji i planowaniu rozwoju swoich pracowników, jak i samym pracownikom planującym swój rozwój zawodowy. Poszczególne kompetencje i kwalifikacje (zestawy efektów ucznia się) wskazane przez przedstawicieli branży jako istotne dla zawodów zostały ocenione ze względu na następujące kryteria: wymagalność 2 S t r o n a

3 w zawodzie/specjalności; ważność w zawodzie/specjalności; trudność pozyskania kompetencji i kwalifikacji; stopień, w jakim badane programy kształcenia są nakierowane na nabywanie kompetencji i kwalifikacji (zapewniane efekty uczenia się). Określenie stopnia, w jakim badane programy kształcenia są nakierowane na nabywanie kompetencji i/lub kwalifikacji w poszczególnych zawodach dotyczyło wyłącznie 5 badanych specjalności; zgodnie z informacją zawartą w rozdziale 1 dla 15 specjalności/zawodów (wskazanych w tabeli ) nie zidentyfikowano form kształcenia formalnego i powtarzalnych w czasie form kształcenia pozaformalnego. Ponadto zaprezentowanym katalogom kompetencji i kwalifikacji dla poszczególnych zawodów towarzyszą zestawienia następujących wyników: ważność kompetencji i kwalifikacji vs trudność ich pozyskania (w szkole, na uczelni, podczas praktyki i pracy zawodowej); wymagalność lub ważność kompetencji i kwalifikacji vs stopień, w jakim badane programy kształcenia były nakierowane na nabywanie kompetencji i/lub kwalifikacji w zawodzie (zapewniane przez instytucje edukacyjne efekty kształcenia); analiza tych atrybutów (istotnych cech) kompetencji i kwalifikacji w poszczególnych zawodach/specjalnościach, tj. ważności, trudności pozyskania oraz osiągania efektów kształcenia pozwala zidentyfikować kompetencje i kwalifikacje krytyczne w danym zawodzie, stanowiące o słabości potencjału branży (wymagane, ważne i trudne do zdobycia oraz nieznajdujące odzwierciedlenia w programach kształcenia); jak również te, które decydują o sile danego zawodu i sektora (ważne dla zawodu i łatwe do zdobycia, uwzględniane w programach kształcenia). Opisane relacje dla poszczególnych zawodów zostały zaprezentowane w postaci wykresów. Dla poszczególnych zawodów/specjalności: określony został dominujący sposób nabywania kompetencji i kwalifikacji, wskazane (w wybranych przypadkach) specjalności/zawody powiązane. S t r o n a

4 Zawód: Dyrektor ds. artystycznoprogramowych* * Uwaga! Dla zawodu/specjalności nie zostały zidentyfikowone formy kształcenia formalnego i pozaformalnego (tj. nabywania i rozwijania kompetencji i/lub kwalifikacji). Kompetencje i kwalifikacje istotne w zawodzie poszukiwane/pożądane przez branżę efekty uczenia się. Lista kompetencji i kwalifikacji została stworzona przez przedstawicieli zawodu w trakcie badania jakościowego, a następnie oceniona przez nich pod kątem ważności, wymagalności, trudności pozyskania w trakcie badania ilościowego. Nr kwalifikacji i/lub kompetencji Kompetencje i/lub kwalifikacje 1 I. Wyodrębnione/właściwe dla zawodu kompetencje i/lub kwalifikacje Ma wiedzę na temat historii kina polskiego i światowego, jego przemian, najważniejszych koncepcji teoretycznych związanych z filmem i jego rolą we współczesnej kulturze oraz wiedzę o kulturze (wiedzę kulturoznawczą). Zna/rozumie współczesne procesy komunikacji, wymiany doświadczeń i wartości w kulturze. Potrafi interpretować kontekst historyczny i kulturowy sztuki filmowej i jej związki z innymi dziedzinami życia. Potrafi dokonać analizy filmu i jego indywidualnej oceny, tj.: przyjąć krytyczne i konstruktywne stanowisko wobec dzieła filmowego, ocenić film m.in. pod względem wartości artystycznej, stylu, postaci, fabuły, prowadzenia narracji. Potrafi stworzyć/współtworzyć koncepcję/wizję/założenia/cele wydarzenia filmowego (zdecydować o profilu wydarzenia lub odczytać merytoryczną koncepcję wydarzenia (np. festiwalu). Tworzy/współtworzy poziom artystyczny i jakość wydarzenia: w porozumieniu z programerem/selekcjonerem podejmuje decyzje selekcyjne pod kątem ich wpływu na poziom/jakość, charakter/koncepcję/profil festiwalu. Ma wiedzę na temat branży filmowej, tj. zna krajowe i zagraniczne instytucje, rozumie ich funkcje, role, specyfikę. Zna wydarzenia artystyczne i kulturalne w kraju i za granicą, w szczególności monitoruje premiery, wyniki selekcji konkursów festiwalowych. Rozumie wpływ uwarunkowań biznesowych, organizacyjnych i finansowych na realizację koncepcji danego festiwalu czy zdarzenia/wydarzenia artystycznego i kulturalnego. Potrafi w różnych formach wypowiadać się na piśmie, konstruować uzasadnienia własnych decyzji selekcyjnych. 9. Zna podstawy i mechanizmy rządzące komunikacją społeczną, public relations, wystąpie- 1 Opracowano na podstawie wyników badań jakościowych przeprowadzonych zarówno wśród przedstawicieli zawodu / specjalności, działających w branży filmowej jak i przedstawicieli instytucji kształących. S t r o n a

5 niami publicznymi Potrafi występować publicznie ma umiejętność konstruowania mniej i bardziej złożonych ustnych wypowiedzi o filmie, m.in. potrafi zaprezentować wydarzenie na forum, facylitować i moderować dyskusję. Wykorzystuje nowoczesne media jako źródło zasobów informacji oraz narzędzia kontaktu i komunikacji z otoczeniem zewnętrznym. 12. Potrafi pokierować całością prac przygotowawczych i podległymi mu pracownikami. II. Kompetencje i/lub kwalifikacje wspólne dla wszystkich 50 badanych specjalności/zawodów branży filmowej 1. Zna i uwzględnia rozwiązania odnoszące się do ochrony prawa autorskiego obecne w systemie prawnym w Polsce; rozumie konieczność zarządzania zasobami własności intelektualnej. II.1. Język obcy ukierunkowany zawodowo 1. Posługuje się w swojej działalności wybranym językiem obcym: potrafi zrozumieć (słucha, czyta), potrafi mówić (porozumiewa się, samodzielnie wypowiada się), potrafi pisać w języku obcym. II.2. Kompetencje osobiste i społeczne Wykazuje się kompetencjami osobistymi/intrapersonalnymi, tj. 1) jest kreatywny/-a i konsekwentny/-a w realizacji zadań; 2) przewiduje skutki podejmowanych działań; ) jest otwarty/-a na zmiany; ) potrafi radzić sobie ze stresem; 5) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe. Wykazuje się kompetencjami społecznymi/interpersonalnymi, tj. 1) przestrzega zasad kultury i etyki; 2) przestrzega tajemnicy zawodowej; ) potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania; ) potrafi negocjować warunki porozumień; 5) współpracuje w zespole; 6) zna podstawy komunikowania społecznego; potrafi zrozumiale przedstawiać swoje opinie i decyzje. S t r o n a

6 Ocena wymagalności, ważności, trudności pozyskania kompetencji i kwalifikacji oraz stopień, w jakim kompetencje i/lub kwalifikacje zostały uwzględnione w programach kształcenia Nr kwalifikacji i/lub kompetencji Stopień, w jakim kompetencja i/lub kwalifikacja jest wymagana w zawodzie 2 [n=5] Ocena ważności kompetencji i/lub kwalifikacji [n=2] Ocena trudności pozyskania kompetencji i/lub kwalifikacji 5 [n=2] 1,0,0 1,5 2,2,0,6,0 2,0,8,5,0 5,8,0 6 5,0 5,0 7,2,5 8,6,0 2,0 9,0,0 1,5 10,,0 11,,0 2,0 12 5,0,0 2,0 1,2,0 1,2,0 1,5 15,8,5,0 16,8,5 Wynik średni,5,9 2, 2 Opracowano na podstawie wyników badań jakościowych i ilościwych przeprowadzonych wśród przedstawicieli zawodu / specjalności, działających w branży filmowej. W celu ilościowej oceny stopnia w jakim kompetencja i / lub kwalifikacja jest wymagana w zawodzie zastosowano pięciostopniową skalę Likerta gdzie 1 oznaczało wcale nie jest wymagana; 2 jest wymagana w niewielkim stopniu; jest wymagana częściowo; jest wymagana wysokim stopniu; 5 jest wymagana w bardzo wysokim stopniu. Opracowano na podstawie wyników badań jakościowych i ilościowych. W celu ilościowej oceny stopnia w jakim kompetencja i / lub kwalifikacja jest ważna w zawodzie zastosowano pięciostopniową skalę Likerta gdzie 1 oznaczało wcale nie są ważne; 2 są ważne w niewielkim stopniu; są ważne częściowo; są ważne w wysokim stopniu; 5 są ważne w bardzo wysokim stopniu. 5 Opracowano na podstawie wyników badań ilościowych. W celu ilościowej oceny stopnia w jakim kompetencja i / lub kwalifikacja jest trudna do pozyskania w zawodzie zastosowano pięciostopniową skalę Likerta gdzie 1 oznacza bardzo łatwo je pozyskać; 2 można je częściowo pozyskać; trudno je pozyskać; bardzo trudno je pozyskać; 5 w ogóle nie można ich pozyskać. 5 S t r o n a

7 Wykres 1 DYREKTOR DS. ARTYSTYCZNO-PROGRAMOWYCH ocena wymagalności kompetencji i/lub kwalifikacji w zawodzie KOMPETENCJA 16 KOMPETENCJA 15 KOMPETENCJA 1 KOMPETENCJA 1 KOMPETENCJA 12 KOMPETENCJA 11 KOMPETENCJA 10 KOMPETENCJA 9 KOMPETENCJA 8 KOMPETENCJA 7 KOMPETENCJA 6 KOMPETENCJA 5 KOMPETENCJA KOMPETENCJA KOMPETENCJA 2 KOMPETENCJA 1,0,0,2,2,2,2,,,6,6,8,8,8,8 5,0 5,0 1,0 1,5 2,0,0,5,0,5 5,0 Źródło: Opracowanie własne [ocena na pięciostopniowej skali Likerta: 1 wcale nie jest wymagana; 2 jest wymagana w niewielkim stopniu; jest wymagana częściowo; jest wymagana w wysokim stopniu; 5 jest wymagana w bardzo wysokim stopniu]. Wykres 2 Ocena ważności/istotności kompetencji i/lub kwalifikacji vs ocena trudności ich pozyskania (w szkole, na uczelni, podczas praktyki i pracy zawodowej) 5,5,5,5 5,5,5, ,5 1,5 1,5 1,5 1 Średnia ważność/istotność kompetencji i/lub kwalifikacji w zawodzie Średnia trudność ich pozyskania Źródło: opracowanie własne [ocena ważności na pięciostopniowej skali Likerta: 1 oznaczało wcale nie są ważne; 2 są ważne w niewielkim stopniu; są ważne częściowo; są ważne w wysokim stopniu; 5 są ważne w bardzo wysokim stopniu; ocena trudności pozyskania na pięciostopniowej skali Likerta: 1 oznacza bardzo łatwo je pozyskać; 2 można je częściowo pozyskać; trudno je pozyskać; bardzo trudno je pozyskać; 5 w ogóle nie można ich pozyskać]. 6 S t r o n a

8 Sposoby nabywania kompetencji i/lub kwalifikacji w zawodzie: Dyrektor ds. artystyczno-programowych Wyniki badania 6 ; n=2 głównie podczas nauki w szkole i/lub na uczelni głównie dzięki uczestnictwu w kursach zawodowych, szkoleniach, zorganizowanych formach kształcenia innych niż standardowy proces kształcenia w szkole i/lub na uczelni głównie dzięki praktyce/pracy zawodowej 2 nabyte kompetencje są w takim samym stopniu efektem nauki w szkole i/lub na uczelni, i/lub udziału w kursach zawodowych czy szkoleniach, i/lub praktyki (pracy) zawodowej żadne z powyższych nabył(a)em kompetencje i/lub kwalifikacje w inny sposób Zawody/specjalności objęte badaniem powiązane ze specjalnością: Dyrektor ds. artystycznoprogramowych Specjalności powiązane Deklaracje osób uczestniczących w badaniu co do możliwości wykonywania ze względu na posiadane kompetencje i/lub kwalifikacje zadań na stanowiskach/w ramach specjalności powiązanych 7 Selekcjoner/Programer Tak n=2; Nie-n=1; trudno powiedzieć- n=2 DYREKTOR DS. ARTYSTYCZNO-PROGRAMOWYCH PODSUMOWANIE Porównanie ważności kompetencji i kwalifikacji z wymaganiami zawodu Przedstawiciele zawodu biorący udział w badaniu jakościowym i ilościowym wskazali 16 kompetencji i kwalifikacji istotnych w zawodzie (poszukiwanych/pożądanych przez branżę efektów uczenia się ). Wśród kompetencji i kwalifikacji tworzących profil dyrektora ds. artystyczno-programowych znajduje się 12 kompetencji i/lub kwalifikacji właściwych dla zawodu oraz cztery kompetencje i/lub kwalifikacje będące wspólnymi dla wszystkich 50 badanych specjalności/zawodów branży filmowej. W ocenie respondentów bezwzględnie wszystkie kompetencje i kwalifikacje tworzące profil dyrektora ds. artystyczno-programowych są wymagane w zawodzie w wysokim i bardzo wysokim stopniu (średni wynik dla profilu,5 w skali pięciopunktowej). Aż 11 kompetencji spośród 16 składających się na profil jest wymaganych w najwyższym stopniu i jednocześnie ocenianych jako najważniejsze w zawodzie/specjalności (średni wynik na skali wymagalności i ważności,0 i powyżej). W pojedynczych przypadkach kompetencje i kwalifikacje oceniane przez respondentów jako wymagane w wysokim i bardzo wysokim stopniu są zdaniem badanych ważne częściowo. Może to oznaczać, że zidentyfikowane dla zawodu kompetencje i kwalifikacje są warunkiem koniecznym do pracy, nie zawsze jednak są wystarczające nie zapewniają w każdym przypadku, w każdej sytuacji zawodowej w środowisku pracy realizacji zadań na oczekiwanym poziomie z zachowaniem pożądanej wysokiej jakości. 6 Opracowano na podstawie wyników badań jakościowych i ilościowych przeprowadzonych wśród przedstawicieli zawodu / specjalności, działających w branży filmowej. 7 Opracowano na podstawie wyników badań jakościowych i ilościowych przeprowadzonych wśród przedstawicieli zawodu / specjalności, działających w branży filmowej. 7 S t r o n a

9 Porównanie ważności kompetencji i kwalifikacji z trudnością ich pozyskania Tworzące profil kompetencje i kwalifikacje potrzebne dyrektorowi ds. artystyczno-programowych są łącznie oceniane jako bardzo łatwe lub łatwe do pozyskania w procesie kształcenia i / lub w pracy zawodowej (wynik średni dla profilu w zakresie trudności pozyskania kompetencji i kwalifikacji wynosi 2, w skali pięciopunktowej). Kompetencje i kwalifikacje oceniane przez badanych jako najważniejsze nie są jednocześnie najtrudniejszymi do pozyskania. Z punktu widzenia osiągania wysokiej skuteczności w zawodzie i profesjonalizacji warsztatu pracy tego typu specjalistów jest to bardzo dobra sytuacja na rynku; łatwość pozyskania i rozwoju kompetencji rozumiana jako dostęp do kształcenia w połączeniu z jego trafnością to zasób zawodu i sektora. Kompetencje krytyczne w zawodzie, a więc takie, które uzyskały bardzo wysoki wynik na skali ważności (,8) i jednocześnie najwyższy wśród wszystkich analizowanych kompetencji wynik na skali trudności (,0), to: kompetencja Potrafi stworzyć/współtworzyć koncepcję/wizję/założenia/cele wydarzenia filmowego (zdecydować o profilu wydarzenia lub odczytać merytoryczną koncepcję wydarzenia (np. festiwalu), kompetencja 15 Wykazuje się kompetencjami osobistymi/intrapersonalnymi, tj. 1) jest kreatywny/-a i konsekwentny/-a w realizacji zadań; 2) przewiduje skutki podejmowanych działań; ) jest otwarty/-a na zmiany; ) potrafi radzić sobie ze stresem; 5) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe, Porównanie ważności kompetencji i kwalifikacji z osiąganymi efektami kształcenia Nie jest możliwe porównanie ważności kompetencji i kwalifikacji z osiąganymi efektami kształcenia tej kategorii specjalistów dla badanej specjalności nie zidentyfikowano form kształcenia formalnego i powtarzalnych w czasie form kształcenia pozaformalnego (tj. nabywania i rozwijania kompetencji i/lub kwalifikacji). 8 S t r o n a