Próg rentowności. dr hab. Marta Postuła Kierownik pracowni zarządzania Finansami Przedsiębiorstw

Transkrypt

1 Próg rentowności dr hab. Marta Postuła Kierownik pracowni zarządzania Finansami Przedsiębiorstw

2 Analiza relacji koszt - wolumen produktu zysk Model CVP opiera się na zależności, zgodnie z którą zysk operacyjny(ebit) jest różnicą pomiędzy całkowitymi przychodami (S) a całkowitymi kosztami (KC), co można wyrazić następującą formułą: EBIT= S KC

3 Rys.1. Zależność pomiędzy wolumen produktu a kosztem i sprzedażą KC, S KC Strefa rentowności S Strefa deficytowości Strefa deficytowości Q 1 Q 2 Wolumen sprzedaży Źródło: opracowanie własne.

4 Rozwijając podstawowe parametry modelu analizy CVP można uznać, że wartość sprzedaży zmienia się wprost proporcjonalnie do zmiany wolumeny sprzedaży a całkowite przychody (S) są iloczynem jednostkowej ceny sprzedaży (c) i ilości sprzedanych wyrobów (Q): S=c*Q

5 Krzywe kosztów stałych i zmiennych

6 EBIT = S KZ KS stąd EBIT = c *Q KZJ *Q KS lub po przekształceniu EBIT = (c - KZJ)*Q - KS

7 Przykład Spółka EDEL SA planuje sprzedać 5 mln sztuk wyrobów przy jednostkowej cenie sprzedaży 10 zł. Uzyskanie takiej sprzedaży wymagać będzie poniesienia kosztów w wysokości 25 mln zł, w tym: 20 mln zł kosztów zmiennych i 5 mln zł kosztów stałych. Zarząd rozważa także możliwość zwiększenia ceny sprzedaży produktu o 20 %, przy czym analiza rynku wykazała, że wzrost ceny spowoduje spadek popytu o 10%.

8 Marża W rachunkowości zarządczej sumę kosztów stałych i zysku określa się terminem marża na pokrycie (M p ). Jest to część sprzedaży, która po obciążeniu kosztami zmiennymi pozostaje na pokrycie koszyków stałych i oczekiwanego zysku operacyjnego. M p = S-KZ wylicza zysk operacyjny, jako różnicę pomiędzy marżą na pokrycie a kosztami stałymi: EBIT = M p - KS

9 Rys. 3. Próg rentowności- model klasyczny wartość sprzedaży i koszty S<KC Strefa deficytowości (obszar straty) S>KC Strefa zyskowności (obszar zysków) S KC=KZ+KS S BEP BEP poziom kosztów stałych Q BEP próg rentowności BEP wolumen sprzedaży Źródło: Opracowanie własne

10 Próg rentowności wartość (progowa) sprzedaży = koszty stałe + koszty zmienne c*q = KS + Q* KZJ Q(c - KZJ) = KS Q = KS c KZJ

11 Q BEP c = KS c kzj c c-kzj nazywane jest jednostkową marżą na pokrycie kosztów stałych (m p ).

12 Przykład Wybrane dane finansowe przedsiębiorstwa prezentują się następująco: koszty stałe 1,2 mln zł; przychód ze sprzedaży 5 mln zł; koszty zmienne wyrobów 2 mln zł; wolumen sprzedanych wyrobów 1 mln sztuk. Opierając się na założeniach analizy CVP i progu rentowności proszę ustalić punkt krytyczny, wyrażony ilościowo i wartościowo oraz przychód, jaki zapewni firmie osiągnięcie zysku po opodatkowaniu w kwocie 2,025 mln zł. Proszę założyć, że wszystkie planowane koszty będą uznane przez przepisy podatkowe jako koszty uzyskania przychodów a stopa procentowa podatku dochodowego wynosi 19%.

13 Marża bezpieczeństwa M b = M b S 100% = S S BEP 100% S Margines bezpieczeństwa M bil = M bil Q M bil 100% = Q Q BEP 100% Q Q KS c kzj = 100% Q

14 Margines bezpieczeństwa M bil = Q KS c kzj Q 100% można dokonywać symulacji wpływu zmian poszczególnych parametrów modelu na wartość wskaźnika. W tym przypadku badanymi paramentami są: cena produktu, koszt zmienny jednostkowy, koszty stałe, wolumen (lub wartość) sprzedaży.

15 Rys. 5. Próg rentowności- model jednostkowego kosztu całkowitego Jednostkowy koszty całkowity S<KC Strefa deficytowości (obszar straty) S>KC Strefa zyskowności (obszar zysków) Krzywa jednostkowego kosztu zmiennego BEP Jednostkowa cena produktu Jednostkowy koszt zmienny Źródło: opracowanie własne wolumen sprzedaży

16 Dźwignia operacyjna DOL (ang. Degree of Operating Leverage). Miernik ten prezentuje relację procentowej zmiany zysku operacyjnego do procentowej zmiany sprzedaży: DOL = EBIT EBIT 100% S S 100% Jeżeli zatem można określić, że sprzedaż S zmieni się o ΔS, to wówczas zysk operacyjny zmieni się w ujęciu procentowym o : EBIT S 100% = DOL 100% EBIT S lub prościej EBIT % = DOL*S % gdzie: EBIT % - procentowy przyrost zysku operacyjnego; S % - założony procentowy przyrost sprzedaży.

17 Przykład Na podstawie danych z tabeli 4proszę określić dla przedsiębiorstwa C stopień dźwigni operacyjnej oraz oszacować zysk operacyjny dla okresu t+2, jeżeli sprzedaż wzrośnie o 10%. Wyszczególnienie Okres t+1 Zmiana Okres t+2 Przychód ze sprzedaży % Koszty zmienne % = Marża na pokrycie % Koszty stałe = Zysk przed spłatą odsetek i opodatkowaniem (EBIT)