Strona 1 z 5 OKRESY ZAAWANSOWANEGO STADIUM CHOROBY NOWOTWOROWEJ FIZJOTERAPIA W TERMINALNYM OKRESIE CHOROBY NOWOTWOROWEJ

Transkrypt

1 OKRESY ZAAWANSOWANEGO STADIUM CHOROBY FIZJOTERAPIA W TERMINALNYM OKRESIE CHOROBY PRETERMINALNY ( KILKA MIESIĘCY ) TERMINALNY ( 4-6 TYGODNI ) UMIERANIA ( KILKA DNI LUB GODZIN ) I. BEZPOŚREDNIO ZWIĄZANY Z NOWOTWOREM Trzewny Naciekanie tkanek miękkich Kostny Nerwopochodny II. POŚREDNIO ZWIĄZANY Z NOWOTWOREM Jelitowy ból kolkowy Kurcze mięśniowe Zaparcia stolca odleżyny III. ZWIĄZANY Z LECZENIEM NOWOTWORU Fantomowy Pooperacyjny Popromienny Po chemioterapii KASZEL DUSZNOŚĆ ODLEŻYNY UKŁAD ODDECHOWY UKŁAD NACZYNIOWY OBRZĘKI CHŁONNE UKŁAD POKARMOWY UTRATA ŁAKNIENIA NUDNOŚCI I WYMIOTY ZAPARCIA STOLCA ZESPÓŁ WYNISZCZENIA MEDYCYNA PALIATYWNA SPOSOBY LECZENIA I OPIEKI W ZAAWANSOWANYM STADIUM CHOROBY Strona 1 z 5

2 OPIEKA HOSPICYJNA OPIEKA NAD LIDŹMI CHORYMI NA NIEULECZALNE, POSTEPUJĄCE CHOROBY W ICH TERMINALNYM OKRESIE HOSPITIUM GOŚCINNY DOM HISTORIA ŚREDNIOWIECZNE HOSPICJA NP. ŚW. BERNARDA 1967 CICELY SAUNDERS HOSPICJUM ŚW. KRZYSZTOFA 1978 ANNA CHRZANOWSKA POCZĄTKI WSPÓŁCZESNEJ OPIEKI PALIATYWNEJ W POLSCE 1981 TOWARZYSTWO PRZYJACIÓŁ CHORYCH HOSPICJUM 1984 KS. EUGENIUSZ DUTKIEWICZ HOSPICJUM PALLOTYNÓW 1988 ZESPÓŁ OPIEKI PALIATYWNEJ PRZY KATEDRZE ONKOLOGII W POZNANIU 1991 KLINIKA OPIEKI PALIATYWNEJ 1992 HOSPICJA W BIAŁYMSTOKU, TORUNIU, ELBLĄ GU, MYSŁOWICACH, ŁOM ŻY 1994 ZESPÓŁ OPIEKI PALIATYWNEJ PRZY DCO WE WROCŁAWIU OGÓLNOPOLSKIE FORUM RUCHU PALIATYWNEGO POLSKIE TOW A RZYSTW O OPIEKI PA LIATYW NEJ CELE OPIEKI PALIATYWNEJ POPRAWA JAKOŚCI ŻYCIA CHORYCH I ICH RODZIN USUWANIE LUB ZMNIEJSZANIE FIZYCZNYCH OBJAWÓW CHOROBY USUWANIE LUB ZMNIEJSZANIE PSYCHICZNYCH OBJAWÓW CHOROBY ŁAGODZENIE CIERPIEŃ DUCHOWYCH POMOC SPOŁECZNA RODZINOM W CZASIE CHOROBY POMOC SPOŁECZNA RODZINOM PO ŚMIERCI ZASADY OPIEKI PALIATYWNEJ PODKREŚLANIE WARTOŚCI ŻYCIA UZNANIE UMIERANIA ZA PROCES NATURALNY NIE PRZYSPIESZANIE ANI NIE OPÓ ŹNIANIE ZGONU ŁAGODZENIE U KOMPLEKSOWOŚĆ OPIEKI STANDARDY OPIEKI PALIATYWNEJ OPIEKA AMBULATORYJNA OPIEKA DOMOWA OPIEKA STACJONARNA (5 ŁÓŻEK NA 100 TYS. MIESZKAŃCÓW) OPIEKA DZIENNA ZESPOŁY WSPIERAJ ĄCE ZESPOŁY WSPOMAGAJĄCE OSIEROCONYCH CELE FIZJOTERAPII W TERMINALNYM OKRESIE ŁAGODZENIE U ZMNIEJSZANIE DUSZNO ŚCI REDUKCJA OBRZĘKU CHŁONNEGO ZAPOBIEGANIE ODLEŻYNOM ZMNIEJSZANIE DEFICYTU RUCHOMO ŚCI ZMNIEJSZANIE DEFICYTU SIŁY MIĘŚNI UTRZYMYWANIE AKTYWNO ŚCI RUCHOWEJ METODY FIZJOTERAPII W TERMINALNYM OKRESIE FIZJOTERAPIA KLATKI PIERSIOWEJ DRENAŻ CHŁONNY ĆWICZENIA RUCHOWE ZABIEGI FIZYKALNE I MASAŻ ZAOPATRZENIE ORTOPEDYCZNE Strona 2 z 5

3 ZESPÓŁ OPIEKI PALIATYWNEJ PRZY DCO 11 LEKARZY 13 PIELĘGNIAREK 3 PRACOWNIKÓW SOCJALNYCH 3 FIZJOTERAPEUTÓW PSYCHOLOG KLINICZNY TERAPEUTA ZAJ ĘCIOWY WOLUNTARIUSZE DZIAŁALNOŚĆ WROCŁAWSKIEGO ZESPOŁU OPIEKI PALIATYWNEJ Pacjenci Nowoprzyjęci Kobiet Mężczyźni Pod opieką Ogółem objęci opiek ą Ogólna liczba wizyt fizjoterapeutów Średni czas prze życia 2 mc 2 mc 3 mc Liczba zgonów PRZYCZYNY STRESU W CHOROBIE układu krążenia Choroby nowotworowe Rozpoznanie choroby Obawa przed okaleczeniem Obawa przed nawrotem choroby Obawa przed przerzutami Główna przyczyna zgonów kobiet (ponad 70%) Stały wzrost zachorowań Choroby przewlekłe Obawa przed następstwami leczenia Brak akceptacji ze strony rodziny Jakość życia Poczucie niższej wartości W Europie z przyczyn kardiologicznych umiera około 55% kobiet (około 3% z powodu raka piersi) Obawa kobiet przed chorobą Choroba 1997 r 2000 r 2003 r n= 1000 n= 1004 n= 1024 Rak piersi 34% 36% 35% Nowotwory 27% 25% 16% W Stanach Zjednoczonych ChNS to główna przyczyna śmierci kobiet po 50 r.ż. 3-cia przyczyna ich zgonów w ogóle Choroby serca/zawał 7% 8% 13% Otyłość Brak danych Brak danych 6% Circulation 2004 Grupa badana Metoda badań Grupa kardiologiczna (GK) Grupa onkologiczna (GO) charakterystyka GK ( n=23) GO ( n=25) x 2 Pearsona p- value Kwestionariusz wykształcenie aktywno ść zawodowa stan cywilny podstawowe, zawodowe 43,5% 40,0% średnie 34,8% 40,0% wyższe 21,7% 20,0% emerytura/renta 87,0% 88,0% czynna zawodowo 13,0% 12,0% samotna/wdowa 69,6% 60,0% mężatka 30,4% 40,0% 0,13 0,93 0,11 0,91 0,47 0,48 Skala Satysfakcji z Życia, Skala Akceptacji Choroby, Inwentarz Depresji Becka, Inwentarz Lęku Spielbergera Berlińska Skala Wsparcia Społecznego dzieci (tak/nie) 95,6% 92,0% 0,27 0,60 Strona 3 z 5

4 Metoda badań Wyniki: Analiza statystyczna Tab. Częstość występowania objawów depresyjnych oraz cechy i stan lęku w grupie kobiet z chorobą serca (GK) i leczonych z powodu raka piersi (GO). c Badane cechy GK (n=23) GO ( n=25) 2 p-value Pearsona Minimalne 39,1% 72,0% test t-studenta dla prób niezależnych BDI łagodne 26,1% 24,0% umiarkowane 21,7% 0,0% 8,93 0,03 test x 2 Pearsona. ciężkie 13,1% 4,0% współczynnik korelacji liniowej r-pearsona. STAI (X1) * niski 17,4 16,0 wysoki 82,6 84,0 23,22 0,33 STAI (X2) * niski 43,5 36,0 wysoki 56,5 64,0 13,67 0,84 Porównanie wyników kobiet z chorobą serca i leczonych z powodu raka piersi. *wg normy STAI lękwysoki:x1>44; X2>46 Korelacje pomiędzy parametrami stanu psychicznego a odczuwanym m społecznym w grupie kobiet z chorobą serca (GK, n=23). (GK, n=23) (GO, n=25) p- Badane cechy t value mean SD mean SD BDI -podskala emocjonalna 7,0 6,3 3,2 4,9 2,310 0,025 BDI -podskala somatyczna 8,2 4,0 4,3 3,6 3,514 0,001 BDI -wynik ogólny 15,1 9,2 7,5 7,8 3,102 0,003 STAI -aktualny lęk (X1) 51,0 7,7 49,3 4,8 0,906 0,370 STAI -osobowość lękowa (X2) 48,9 6,8 48,7 5,0 0,111 0,912 AIS -akceptacja choroby 25,6 9,0 33,2 7,4 3,182 0,003 SWLS -zadowolenie z życia 24,4 5,8 23,6 5,6 0,558 0,580 WS -spostrzegane 28,8 5,5 28,4 4,6 0,235 0,816 WS -zapotrzebowanie na 12,2 2,3 11,9 2,2 0,459 0,649 WS -poszukiwanie wsparcia 15,7 4,5 14,7 3,8 0,849 0,400 WS -aktualnie otrzymywane 50,6 3,8 47,8 7,4 1,661 0,103 WS - ogółem 107,3 8,7 102,8 13,8 1,340 0,187 WS -spostrzegane WS -zapotrzebowanie na WS -poszukiwanie wsparcia WS -aktualnie otrzymywane WS ogółem BDI -podskala emocjonalna 0,255 0,077 0,413 0,346 0,227 BDI -podskalasomatyczna -0,011-0,097 0,264-0,199 0,018 BDI -wynik ogólny -0,180 0,011 0,399 0,152 0,164 STAI -aktualny lęk (X1) 0,173 0,105 0,003 0,208 0,202 STAI -osobowość lękowa (X2) 0,075 0,264 0,061-0,036 0,085 AIS -akceptacja choroby 0,243-0,076-0,393-0,027-0,084 SWLS -zadowolenie z życia -0,163-0,209-0,533 0,073-0,407 Korelacje pomiędzy parametrami stanu psychicznego a odczuwanym m społecznym w grupie kobiet leczonych z powodu raka piersi (GO, n=25). Wnioski: WS -spostrzegane WS -zapotrzebowanie na WS -poszukiwanie wsparcia WS -aktualnie otrzymywane WS - ogółem BDI -podskala emocjonalna 0,09-0,09-0,23 0,12 0,02 BDI -podskalasomatyczna -0,17-0,01-0,08-0,08-0,13 BDI -wynik ogólny -0,02-0,06-0,18 0,04-0,05 STAI -aktualny lęk (X1) 0,190-0,102-0,043 0,242 0,164 STAI -osobowość lękowa (X2) -0,101 0,370 0,131-0,116-0,002 AIS -akceptacja choroby 0,483 0,149 0,240 0,555 0,545 W grupie kobiet leczonych z powodu chorób serca obserwowano dwukrotnie wyższe nasilenie objawów depresyjnych w porównaniu od kobiet leczonych z powodu raka piersi. W obu grupach stwierdzono wysoki odsetek kobiet z nasilonymi objawami lęku (powyżej 80%). Wsparcie społeczne w obu badanych grupach było w odmienny sposób powiązane z poszczególnymi parametrami stanu emocjonalnego. W grupie kardiologicznej nasilonym objawom depresyjnym towarzyszy ł wysoki poziom poszukiwanego wsparcia społecznego i jednocześnie niski poziom zadowolenia z życia, natomiast podobny poziom wsparcia społecznego by ł dla grupy onkologicznej wystarczająco silnym bodźcem wpływaj ącym pozytywnie na nastrój i poziom akceptacji choroby. Większy wpływ na nastrój pacjentek i poziom akceptacji choroby miało otrzymywane od innych kobiet znajdujących się w podobnej sytuacji życiowej niż czerpane od najbliższych członków rodziny, jak to się dzieje w przypadku grupy kardiologicznej. SWLS -zadowolenie z życia 0,222 0,183 0,255 0,023 0,184 REHABILITACJA PSYCHOLOGICZNA PSYCHOEDUKACJA PSYCHOTERAPIA WIZUALIZACJA RELAKSACJA TRENING ODDECHOWY MASA Ż RELAKSACYJNY MUZYKOTERAPIA TERAPIA ZAJ ĘCIOWA METODA SIMONTONA METODA SIMONTONA SFERA BEHAWIORALNA: RELAKS, WYOBRA ŹNIA, KSZTA ŁTOWANIE ZDROWYCH NAWYKÓW, AKTYWNE UCZESTNICTWO W TERAPII. SFERA POZNAWCZA: STAWIANIE CELÓW, ROZWI ĄZYWANIE PROBLEMÓW, OBRAZ SAMEGO SIEBIE. SFERA EMOCJONALNA: UTRZYMANIE NADZIEI, SKUTECZNE RADZENIE SOBIE Z LĘKIEM, ZŁOŚCIĄ, CODZIENNYMI STRESAMI. SFERA DUCHOWA: ODKRYWANIE SENSU I RADOŚCI ŻYCIA, POZNAWANIE PRZEKONAŃ I EMOCJI ZWIĄZANYCH ZE ŚMIERCIĄ. SFERA SPOŁECZNA I RODZINNA: ROZWÓJ SYSTEMU WSPARCIA, KOMUNIKACJA Z BLISKIMI, TERAPIA RODZINNA. SFERA FIZYCZNA: PRAWID ŁOWE ODŻYWIANIE, AKTYWNO ŚĆ FIZYCZNA, POPRAWA JAKO ŚCI ŻYCIA. Strona 4 z 5

5 METODA SIMONTONA UDZIAŁ PACJENTA W ROZWOJU CHOROBY KORZYŚCI EMOCJONALNE PŁYNĄCE Z CHOROBY NAUKA RELAKSU I TECHNIK WYOBRA ŻENIOWYCH (3X15MIN/DZIEŃ) PRZEZWYCIĘŻENIE URAZY WYZNACZANIE CELÓW OPANOWYWANIE U REGULARNA AKTYWNO ŚĆ FIZYCZNA METODA SIMONTONA PRAWIDŁOWA DIETA POSZUKIWANIE PRZYJEMNOŚCI W ŻYCIU POKONANIE LĘKU PRZED NAWROTEM CHOROBY, UZYSKANIE DYSTANSU DO ŻYCIA I ŚMIERCI SYSTEM WSPARCIA RODZINNEGO I SPOŁECZNEGO REHABILITACJA SPOŁECZNA REHABILITACJA SPOŁECZNA ORGANIZACJE SAMOPOMOCOWE GRUPY WSPARCIA WOLONTARIUSZE ASYSTENCI SOCJALNI IZOLACJA SPOŁECZNA ROZPAD WIĘZI RODZINNYCH ROZPAD WIĘZI TOWARZYSKICH Polski Komitet Zwalczania Raka Polska Unia Onkologii Stowarzyszenie Amazonek - Fundacja Na ratunek dzieciom z chorobą nowotworową www. naratunek.org Stowarzyszenie Laryngektomowani Strona 5 z 5