Ochrona przeciwporażeniowa 1

Transkrypt

1 Ochrona przeciwporażeniowa 1 1. OCHRONA PRZED DOTYKIEM BEZPOŚREDNIM (OCHRONA PODSTAWOWA) ma za zadanie chronić ludzi i zwierzęta przed zagrożeniami wynikającymi z dotyku części urządzeń bodących pod napięciem. Wymagane jest stosowanie przynajmniej jednego z następujących środków ochrony: a) ochrona przez izolowanie części czynnych - polega na całkowitym pokryciu części pod napięciem izolacją w procesie produkcyjnym b) ochrona przez stosowanie obudów lub osłon - polega na umieszczeniu w ich wnętrzu części pod napięciem, które z rożnych względów nie mogą być powleczone izolacją, co zapobiegania dotykowi bezpośredniemu. c) ochrona przez zastosowanie ogrodzeń - polega na umieszczeniu części czynnych w sposób czyniący je niedostępnymi dla dotyku. d) ochrona przez stosowanie barier i przeszkód - jest ochroną przed niezamierzonym (a nie przed rozmyślnym) dotknięciem części czynnych. Może być stosowana tylko w przestrzeniach dostępnych wyłącznie dla osób posiadających odpowiednie kwalifikacje (np. w elektrowniach). e) ochrona przez umieszczenie poza zasięgiem ręki - polega na umieszczaniu części czynnych tak, by były niedostępne z danego stanowiska. Oznacza to, że znajdować się muszą poza obszarem w kształcie walca o średnicy 2,5 m, który rozciąga się 2,5 m ponad poziomem ustawienia stóp człowieka i 1,25 m poniżej tego poziomu (np. w elektrowniach)

2 Ochrona przeciwporażeniowa 2 f) ochrona przed napięciami szczątkowymi - ma na celu zapobieżenie porażeniu wskutek dotyku części czynnych, na których może utrzymywać się napięcie po odłączeniu od zasilania. 2. OCHRONA PRZED DOTYKIEM POŚREDNIM (OCHRONA DODATKOWA) - ma na celu ograniczenie skutków porażenia w razie dotknięcia do części przewodzących, które niespodziewanie znalazły się pod niebezpiecznym napięciem (np. wyniku uszkodzenia izolacji). Wymagane jest stosowanie przynajmniej jednego z następujących środków ochrony: a) ochrona przez samoczynne wyłączenie zasilania powoduje szybkie wyłączenie prądu w przypadku zwarcia (np. dotknięcia przez człowieka części pod napięciem). Urządzeniami samoczynnie wyłączającymi prąd zwarcia są: zabezpieczenia przetężeniowe i różnicowo-prądowe. b) ochrona przez zastosowanie urządzenia II klasy ochronności lub o izolacji równoważnej - polega na niedopuszczeniu do pojawienia się w czasie użytkowania niebezpiecznego napięcia dotykowego na częściach przewodzących dostępnych w fabrycznie produkowanych urządzeniach elektrycznych (np. izolacja podwójna, wzmocniona).

3 Ochrona przeciwporażeniowa 3 c) ochrona przez zastosowanie izolowania stanowiska - ma na celu zapobieżenie możliwości porażenia prądem elektrycznym w wyniku równoczesnego dotknięcia części przewodzących znajdujących się pod różnymi potencjałami (polega na izolowaniu od ziemi stanowiska pracy). Realizowane jest poprzez: pokrycie lub wykonanie podłogi i ścian z materiału izolacyjnego, stosowanie barier izolacyjnych. d) ochrona przez zastosowanie nie uziemionych połączeń wyrównawczych miejscowych - polega na połączeniu ze sobą wszystkich jednocześnie dostępnych części przewodzących obcych i części przewodzących dostępnych odpowiednim przewodem wyrównawczym, co zapobiega pojawieniu się niebezpiecznych napięć dotykowych. e) ochrona przez zastosowanie separacji elektrycznej - polega na zasilaniu (jednego lub więcej) chronionego urządzenia ze źródła separacyjnego, którym najczęściej jest odpowiedni transformator. Ewentualne dotknięcie elementów takiego obwodu przez człowieka nie powoduje porażenia. W urządzeniach elektrycznych wymaga się stosowania ochrony przed dotykiem bezpośrednim (ochrony podstawowej) razem z ochroną przed dotykiem pośrednim (ochroną dodatkową).

4 Ochrona przeciwporażeniowa 4 Objaśnienia: ZEROWANIE - polega na połączeniu części przewodzących dostępnych z uziemionym przewodem uziemiającym PE, lub uziemiająco-ochronnym PEN. Połączenie to spowoduje w warunkach zakłóceniowych samoczynne odłączenie zasilania UZIEMIENIE OCHRONNE - polega na połączeniu części metalowych dostępnych z uziomem aby: - spowodować odłączenie zasilania, - nie dopuścić do powstania niebezpiecznego napięcia dotykowego. SIEĆ OCHRONNA - polega na połączeniu części przewodzących dostępnych i obudów z uziemioną siecią wykonaną z przewodów ochronnych i połączeń wyrównawczych. WYŁĄCZNIK RÓŻNICOWO-PRĄDOWY powoduje wyłączenie zasilania w warunkach wystąpienia nadmiernego prądu do ziemi. CZĘŚĆ CZYNNA część urządzenia elektrycznego pod napięciem. CZĘŚĆ PRZEWODZĄCA DOSTĘPNA - np. obudowa urządzenia elektrycznego CZĘŚĆ PRZEWODZĄCA OBCA - np. metalowy regał

5 Pożary urządzeń elektrycznych 5 3. Pożary urządzeń elektrycznych W przypadku pożaru urządzenia zasilanego z sieci elektrycznej należy: - skutecznie odłączyć zasilanie urządzenia, - gasić gaśnicami do grupy pożarów E Do gaszenia urządzeń elektrycznych będących pod napięciem do 1kV stosuje się: - gaśnice proszkowe - gaśnice śniegowe, zwłaszcza do elektroniki i urządzeń prezyzyjnych - koce gaśnicze. Uwaga! W przypadku urządzeń elektrycznych należy zachować szczególną ostrożności i korzystać z gaśnicy proszkowej w odległości minimum 1 metra. Do napięć powyżej 1000V stosuje się specjalistyczne gaśnice proszkowe, tzw. gaśnice energetyczne.

6 Pierwsza pomoc w przypadku porażenia 6 4. Pierwsza pomoc w przypadku porażenia 4.1. Uwolnienie porażonego spod działania prądu elektrycznego dokonuje się alternatywnie przez: - odłączenie zasilania (za pomocą wyłączników, wykręcenie bezpieczników, przerwania obwodu za pomocą narzędzi do tego przeznaczonych, to ostatnie najmniej polecane), - bezpośrednie uwolnienie porażonego spod działania prądu elektrycznego (stosować: rękawice gumowe, kalosze, suche drewno, tworzywa sztuczne, suche materiały tekstylne) Bezpośrednio po uwolnieniu porażonego spod napięcia należy szybko ocenić jego stan zdrowia, poprzez sprawdzenie: - czy ma świadomość (przytomny lub nieprzytomny), - czy oddycha i jak (zwolniony lub przyspieszony oddech świadczy o złym stanie porażonego - norma: oddechy na minutę), - czy pracuje serce i zachowana jest wydolność krążenia (bezpośrednio osłuchać okolicę serca na klatce piersiowej oraz zbadać tętna na tętnicy szyjnej). Jeżeli porażony krwawi, trzeba zatrzymać krwawienie, zakładając opatrunek uciskowy, - czy nie jest uszkodzony odcinek szyjny kręgosłupa (po upadku z wysokości).

7 Pierwsza pomoc w przypadku porażenia Rozpocząć czynności ratunkowe - sposób ratowania zależy od stanu porażonego: - gdy jest przytomny, należy rozluźnić ubranie w okolicy szyi, klatki piersiowej i brzucha oraz ułożyć porażonego wygodnie na prawym boku. Należy wezwać lekarza, a jeżeli jest to niemożliwe, zaleca się przeniesienie lub przewiezienie porażonego do lekarza, - gdy jest nieprzytomny i oddycha, należy ułożyć go na prawym boku (nie wolno na plecach!), okryć np. kocem, wezwać lekarza i cały czas obserwować, gdyż może nastąpić zatrzymanie oddechu, - gdy jest nieprzytomny i nie oddycha, należy położyć go na plecach, porozpinać uciskające części garderoby, oczyścić jamę ustną z resztek jedzenia, zapewnić dopływ świeżego powietrza, rozpocząć sztuczne oddychanie i masaż serca, gdy nie jest wyczuwany puls, oraz wezwać pogotowie ratunkowe Uwaga! Czynności ratunkowe prowadzimy do momentu przywrócenia oddechu i pracy serca lub przybycia fachowej pomocy.