Przykładowy rozdział książki: Grochów Niedokończona bitwa

Transkrypt

1 Spis treści l. Wstęp Działalność spiskowa w Wojsku Polskim Towarzystwo Patriotyczne Sprzysiężenie podchorążych ppor. Piotra Wysockiego Gen. Józef Chłopicki Początki służby wojskowej. Wojna w obronie Konstytucji 3 maja Służba w Legionach gen. Dąbrowskiego we Włoszech Wojna z II koalicją Bitwa nad T rebbią czerwca Służba w Hiszpanii Pierwsze oblężenie Saragossy 15 czerwca- 15 sierpnia Drugie oblężenie Saragossy 19 grudnia lutego OblężenieTonosy 4lipca 181 O-2 stycznia 18II W osłonie północnej Aragonii: marzec- sierpień 18II Wyprawa na Sagunt i Walencję: październik 18ll - 9 stycznia Kampania W armii Królestwa Folskiego Wybuch powstania listopadowego 29 listopada 1830 roku Noc listopadowa i jej konsekwencje Dyktatury Chłopiekiego Potencjał militarny Rosji i Królestwa Polskiego Detronizacja cara i początek wojny polsko-rosyjskiej S. Bitwa o Olszynę Grochowską 25 lutego Siły obu stron i ustawienie ich do bitwy Pierwsze i drugie natarcie na Olszynę... 87

2 5.3. Trzeci atak na Olszynę Czwarte natarcie na Olszynę Piąte natarcie Rosjan na Olszynę... l Uwagi końcowe Bohaterowie bitwy grochowskiej Krytyka poglądów płk. WadawaT okana Sylwetka uczonego Analiza krytyczna poglądów prof. Tokarza dot. przebiegu bitwy pod Grochowem Zakończenie Bibliografia

3 1. Wstęp O bitwie stoczonej przez Wojsko Polskie na przedpolach warszawskiej Pragi z armią rosyjską pisało już wielu historyków. Najsilniejsze piętno na poglądy Polaków o tym starciu wywarły prace płk. Wacława Tokarza, zwłaszcza jego sztandarowe dzieło 1X0na polsko-rosyjska Ponieważ autor omawia bitwę o Olszynę Grochowską w oparciu o dzienniki kwatermistrzów 2, 3 i 4 dywizji, pomijając główne źródła: pamiętniki gen. Prądzyńskiego, Historię Powstania Listopadowego Stanisława Barzykowskiego oraz Parnięmik z roku 183o-3I gen. Skarbka-Kruszewskiego, doszło w mojej ocenie do licznych nieścisłości, które znacząco wypaczyły obraz tej bitwy. Również poglądy wspomnianego historyka na przebieg i ocenę samego wydarzenia nasuwają spore wątpliwości. Mój główny zarzut dotyczy braku krytycznej analizy najważniejszych źródeł historycznych, które często są wzajemnie ze sobą sprzeczne lub niedokładnie przedstawiają sytuację taktyczną w danym momencie bitwy. Na przykład Prądzyński pisze, że Olszynę definitywnie utracono w momencie, gdy gen. Chłopicki wracając od ks. Radziwiłła, chciał ją kolejnym kontrnatarciem odbijać. Natomiast Mierosławski twierdzi, że Skrzynecki bronił północnej części Olszyny do godz. 15, zanim brygadę Bogusławskiego z niej wyparto. Takich sprzeczności w źródłach jest sporo, głównym celem tej pracy jest ich wyjaśnienie. Mam nadzieję, że dzięki temu obraz bitwy grochowskiej, tak zaszczytnej w dziejach Wojska Polskiego, będzie pełniejszy, oraz że uda się wyeliminować błędy obecne w literaturze naukowej.

4 GROCHÓW NIEDOKOŃCZONA BITWA 3.2. Służba w Legionach gen. Dąbrowskiego we Włoszech 14 marca 1797 roku Chłopicki zostaje wcielony do 2 batalionu l legii, stacjonującej wówczas w Ferrarze. Pierwszym jego zadaniem było zorganizowanie szpitala dla chorych legionistów. W tym czasie formował się- do opanowania Państwa Kościelnego - korpus interwencyjny z oddziałów polskich i włoskich na czele z gen. Dąbrowskim. Zajęcie Państwa Kościelnego na dobre wplątało legionistów polskich w walki wewnętrzne na Półwyspie Apenińskim między obozem republikańskim, popieranym przez Francję, a obozem konserwatywnym, popieranym przez Królestwo Obojga Sycylii, Anglię oraz Austrię. Polacy brali udział w tłumieniu powstań ludowych, ponosząc często bolesne straty. Pod koniec 1798 roku zaczęła formować się nowa koalicja antyfrancuska, w której skład weszły: Austria, Rosja, Anglia i Królestwo Obojga Sycylii. T o ostatnie jako pierwsze postanowiło zaatakować teoretycznie słabszych Francuzów na terenie Państwa Kościelnego. Armia neapolitańska liczyła około żołnierzy, natomiast wojska francuskie gen. Championneta tylko Gen. Championnet planował wydanie walnej bitwy Neapolitańczykom w oparciu o fort Civita Castellana. Dywizja gen. Macdonalda, w której składzie walczyła l Legia gen. Kniaziewicza, opuściła Rzym r listopada, koncentrując się wokół fortu Civita Castellana 30 listopada. Tego dnia Neapolitańczycy zajęli Magliano, przerywając połączenia l dywizji z resztą armii i zagrażając ważnemu mostowi w San Felice. Macdonald przegrupował swoją dywizję frontem na Magliano, by o świcie wykonać kontrnatarcie. Przeznaczył do tego l legię gen. Kniaziewicza, resztki legii rzymskiej i szwadron dragonów. l grudnia przed świtem ruszyła do natarcia brygada Kniaziewicza. Płk Chamand 34

5 GEN. JózEF CHtoPICKI okrążył Magliano z lewej strony z 2 batalionem Chłopickiego. Kniaziewicz z głównymi siłami posuwał się od czoła. Chłopicki wysłany z 300 ludźmi na rozpoznanie, zlikwidował straże neapolitańskie, obszedł z boku obóz i kazał dać ognia, po czym uderzył na bagnety. Zaskoczeni Neapolitańczycy uciekli w panice ku Calvi. Tymczasem naczelny wódz armii neapolitańskiej, Mack, sądził, że główne siły francuskie obsadzają starą drogę w Rignano, reszta zaś stoi w Bacano i Nepi. Dlatego główne uderzenie postanowił wykonać wzdłuż starej drogi, kierując do niego żołnierzy. Uderzenie pomocnicze miała prowadzić dywizja kawalera Saskiego, licząca ponad żołnierzy, prowadząc je nową drogą na Nepi. Oprócz tego na lewym brzegu Tybru działały wojska marszałka Matscha dysponujące 5850 ludźmi, mające za zadanie opanować ważny strategicznie most San Felice. Macdonald sądząc, że główne siły Macka znajdują się na nowej drodze, \vydał rozkaz Kellermanowi do natarcia na Nepi. Kellerman opanował Nepi i nacierał dalej na Monterosi, ale w wyniku przeciwnatarcia kawalera Saskiego musiał się cofnąć. Główna kolumna wojsk neapolitańskich, nacierająca 4 grudnia na starej drodze, została zatrzymana w wąwozie Rignano przez zaledwie l 000 żołnierzy francuskich. Rankiem tego samego dnia weszła do walki dywizja kaw. Saskiego, usiłując oskrzydlić prawe skrzydło wojsk Macdonalda i wyjść na tyły wojsk francusko-polskich. Przeciwko tej kolumnie ruszył Kniaziewicz, rozbijając ją w bitwie pod Santa Maria di Falari. Około godz. 17 Macdonald został powiadomiony o zagrożeniu mostu Santa Felice przez wojska neapolitańskie. W związku z tym utworzył grupę, która miała uderzyć na Otricoli, włączono do niej półbatalion Białowiejskiego i 3 batalion Zeydlitza. Miasto odbito po krótkiej walce. 6 grudnia feldmarszałek Mack zrozumiał, że nacieranie na Civita Castelłana przez wąwóz Rignano na starej drodze to strata czasu. Dlatego postanowił przerzucić swoje główne siły na lewy brzeg Tybru, by uderzyć 35