Wiedza potoczna a wiedza naukowa. Współczesne modele tworzenia i klasyfikowania wiedzy. dr Magdalena Szpunar WH AGH

Transkrypt

1 Wiedza potoczna a wiedza naukowa. Współczesne modele tworzenia i klasyfikowania wiedzy dr Magdalena Szpunar WH AGH 1

2 Przedsocjologiczna wiedza o społeczeństwie Człowiek od zarania dziejów żył w gromadzie i posiadał jakąś wiedzę praktyczną o zjawiskach i procesach zachodzących w zbiorowościach ludzkich 2

3 Wiedza potoczna a wiedza naukowa Każdy człowiek rozporządza pewną wiedzą o tym jak jest skonstruowany świat społeczny go otaczający Na świat społeczny patrzymy z perspektywy małego wycinka rzeczywistości, z jakim mamy bezpośrednio do czynienia Wiedza potoczna tworzy się poprzez wymianę doświadczeń Odwołuje się do kolektywnego doświadczenia, tego, co i tak wszyscy wiedzą 3

4 Wiedza potoczna Wiedza społeczna ukryta w przysłowiach: Jeśli wejdziesz między wrony, musisz krakać tak jak one Kruk krukowi oka nie wykole Gdy kota nie ma myszy tańcują 4

5 Cechy wiedzy potocznej Potoczną wiedzę nabywamy samoistnie Wiąże się ona z ograniczonym zasięgiem ludzkiej obserwacji Człowiek kieruje się nie tylko rozumem, ale emocjami, w związku z tym, rzadko jest neutralna Związana jest z wartościowaniem; mówi, co dobre, a co złe Operuje podziałami dychotomicznymi dobry-zły Tendencja do uogólniania cała dzisiejsza młodzież Przesiąknięta jest stereotypami, upraszcza, jest sztywna i odporna na zmiany 5

6 Cechy wiedzy naukowej Niezadowalanie się samym opisem, a wyjaśnianie poprzez odwołanie się do istniejących teorii Uczonych obowiązuje przestrzeganie trzech podstawowych reguł: 1. Wyraźne określenie problematyki badawczej w kontekście dotychczasowej wiedzy i istniejących teorii 2. Staranne zbieranie danych, umożliwiające kontrolę ich rzetelności 3. Odróżnianie twierdzeń opartych na faktach, od tych, które są domysłami Wyróżnikiem nauki jest neutralność i powstrzymanie się od wartościowania 6

7 Scjentyzm vs humanizm Socjologia scjentystyczna; zjawiska społeczne są traktowane przedmiotowo jak rzeczy Socjologia humanistyczna; zjawiska społeczne są traktowane podmiotowo, jako wciąż stwarzane przez istoty obdarzone świadomością 7

8 Socjologia scjentystyczna Zjawiska społeczne są ze sobą powiązane, rządzą nimi określone prawidłowości oraz obiektywne prawa Socjologię tę cechuje niechęć do metafizyki, przywiązanie wagi do precyzji języka i nacisk na empiryczną sprawdzalność wszelkich twierdzeń teoretycznych Obowiązkiem badacza jest obiektywność powinien on powstrzymywać się od oceniania przedmiotu badań w kategoriach dobry-zły 8

9 Socjologia humanistyczna Świat nieustannie się tworzy, w procesie interakcji podmiotów obdarzonych świadomością; nie jest więc czymś zewnętrznie danym Socjologia ta skupia uwagę na tym, jak aktorzy widza i interpretują świat Podważa ona pojęcie obiektywnych praw rządzących życiem społecznym, na podobieństwo praw rządzących światem przyrody Regularności wyst. w życiu społ. to efekt funkcjonowania norm, reguł i wzorów Nie jesteśmy na nic skazani, wiele zależy od nas samych i powinniśmy mieć świadomość istnienia wielu potencjalnych możliwości 9

10 Redukcjonizm vs holizm Redukcjonizm: uważa się, iż tylko jednostki istnieją realnie i tylko one są empirycznie uchwytne; wszystkie twierdzenia o zbiorowościach i zachodzących w nich procesach można przełożyć na opis zachować, bądź świadomych działań jednostek Holizm: zbiorowości społ. są traktowane jako całości i nie da się ich zredukować do tworzących je jednostek; jednostki w grupie zachowują się inaczej, niż zachowywałby się poza nią 10

11 Co zmieniają media? Utrata monopolu naukowców, ekspertów na tworzenie wiedzy Przestajemy wierzyć autorytetom a priori 11

12 Pierre Levy nikt nie wie wszystkiego. Każdy wie coś. Całą wiedzę ma ludzkość 12

13 Edutainment Łączenie ze sobą nauki i zabawy Język naukowców: maksymalnie uproszczony, pełen kolokwializmów -> musi być przecież zrozumiały przez masy Naukowiec to człowiek taki jak my 13

14 Naukowiec show-man Naukowiec powinien: efektownie ubłocić, wystawić na niebezpieczeństwo albo pośmiewisko, by zbudować przesłanie o dostępności, przystępności, potoczności właśnie tego, co mogłoby jako wiedza naukowa odstraszać zbytnią komplikacją i teoretycznością /M. Lisowska-Magdziarz/ 14

15 Wszystko jest proste ;) Jak zostać ekspertem od programowania w tydzień Studia w rok 15

16 Amator-naukowiec maski i lateksowe rękawiczki oraz przydaje poważny sztafaż przy pomocy prostych metaznaków, sugerując ważność tej wiedzy, jej powagę, oparcie na procedurach naukowych oraz autorytetach ekspertów" /M. Lisowska-Magdziarz/ 16

17 Wikifikacja Wiedza nieustannie negocjowana, Wiedza stanowi efekt działania i uzgodnień zbiorowej inteligencji Zrównanie wiedzy eksperta i amatora 17

18 Oddolne mechanizmy klasyfikowania wiedzy Folksonomia: oddolna, organiczna klasyfikacja, która porządkuje internetowe zasoby spontaniczne spotkanie w sieci użytkowników informacji, którzy zastanawiają się nad opisem danego słowa i oznaczają go określonymi etykietami /B. Sterling/ Tagowanie: służy do klasyfikowania zawartości strony WWW. Tagowanie elementów serwisu ułatwia czytelnikowi szybki wybór interesujących go informacji. 18

19 Chmura tagów dla terminu Web

20 Tagi dla zdjęcia Kościoła Mariackiego w Krakowie /Flickr/ Poland, Kraków, Krakow, Cracow, Church, UNESCO, Old Town, Gothic 20

21 W czym pomaga social tagging Opanowywanie chaosu panującego w Sieci 28% amerykanów taguje treści dostępne online Rekomendacja zaufanej osoby 21

22 Zbiorowa inteligencja? 22