GMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY I OCHRONY OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE W GMINIE OSIEK NA LATA

Transkrypt

1 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr XXI/155/2012 Rady Gminy Osiek z dnia 21 grudnia 2012 r. GMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY I OCHRONY OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE W GMINIE OSIEK NA LATA OSIEK 2012

2 SPIS TREŚCI Wstęp. I. Podstawa prawna. II. Charakterystyka zjawiska przemocy w rodzinie. III. Skala zjawiska IV. System przeciwdziałania przemocy domowej. V. Adresaci Programu VI. Cele systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie w gminie Osiek. VII. Finansowanie Programu. VIII. Monitorowanie.

3 WSTĘP. Zjawisko przemocy w rodzinie od wielu lat w krajach Europy Zachodniej jest traktowane jako ważny problem społeczny. W czasie kilkunastu lat powstało wiele dokumentów organizacji międzynarodowych, które zalecają krajom członkowskim Unii Europejskiej podjęcie zmian prawa i praktyki w celu skuteczniejszego przeciwdziałania przemocy w rodzinie, udzielania pomocy ofiarom przemocy i skutecznych oddziaływań na sprawców przemocy w rodzinie. Pomimo tego, iż przemoc w rodzinie jest problemem trudnym do zdiagnozowania, to zdaniem specjalistów rozmiary i szkodliwość zjawisk związanych z przemocą w rodzinie wskazują, że jest to jeden ze szczególnie ważnych problemów społecznych w Polsce. Wymaga on podjęcia szerokiego, dobrze zorganizowanego i zaplanowanego na wiele lat programu przeciwdziałania. Jego realizacja powinna przyczynić się do poprawy stanu bezpieczeństwa życia codziennego. Najczęściej identyfikowanymi ofiarami przemocy w rodzinie są kobiety i dzieci. Istnieją jednak powody by sądzić, że przemoc rodzinna dotyczy także często osób starszych i niepełnosprawnych oraz mężczyzn. Zmniejszenie rozmiarów przemocy w polskich rodzinach i pomaganie ofiarom jest nadrzędnym celem, który powinien łączyć działania sektora publicznego i organizacji pozarządowych. I. PODSTAWA PRAWNA: 1. Ustawa z dnia roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi ( t.j. Dz. U. 2012, poz z póź. zm.) 2. Ustawa z dnia r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2005 r. Nr 180, poz z póź. zm.) 3. Ustawa z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (t.j. Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz.1362). 4. Uchwała Nr XI/81/2007 Rady Gminy Osiek z dnia 27 września 2007r, w sprawie przyjęcia Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Osiek powiat Oświęcimski na lata

4 II. CHARAKTERYSTYKA ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE. Przemoc domowa to jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie naruszające prawa albo dobra osobiste członków rodziny, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające godność, nietykalność cielesną, wolność w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą. Przemoc doznana w rodzinie rodzi konsekwencje niezmiernie głębokie i szkodliwe, może być skutkiem, jak i przyczyną dysfunkcji w rodzinie. Zjawisko przemocy nie jest jednoznaczne. Wyróżniamy kilka rodzajów przemocy: fizyczna, psychiczna, seksualna, ekonomiczna, zaniedbanie. Ofiarami przemocy są na ogół kobiety i dzieci, osoby starsze, niepełnosprawne, rzadko mężczyźni. Sprawcy przemocy są bezwzględni zniewalają swe ofiary, stosując wobec nich groźby i demonstracje swej siły. Natomiast ofiary w obliczu przemocy są zwykle bierne, rzadko sięgają po asertywne, a nawet agresywne formy zachowania. Ich wyróżniającą cechą jest silne poczucie winy i przypisywanie sobie odpowiedzialności za akty agresji. Stosowanie przemocy prowadzi do niskiej samooceny, poczucia bezsilności, ciągłego niepokoju, depresji, chorób związanych ze stresem. Szczególnie dramatyczne konsekwencje przemocy zauważa się u dzieci. Powoduje ona, bowiem w ich psychice nieodwracalne skutki, które mogą dać znać o sobie dopiero w dorosłym życiu. Dlatego też większość ofiar przemocy potrzebuje pomocy innych, bez tego sama nigdy nie zdobędzie się na odwagę, żeby przeciwstawić się stosowaniu wobec niej przemocy. Z uwagi na powyższe fakty konieczne jest podjęcie działań zmierzających w kierunku edukacji społeczeństwa, dostarczając wiedzy o zjawisku przemocy i sposobach radzenia sobie z problemem. Niezbędne jest również zapewnienie profesjonalnej pomocy interwencyjnej i terapeutycznej ofiarom przemocy, ze szczególnym uwzględnieniem krzywdzonych dzieci. III. SKALA ZJAWISKA. Przemoc w rodzinie jest problemem trudnym do badania. Agresja ze strony osób najbliższych, jeżeli nie mieści się w wyobrażeniu człowieka o tym, co normalne i słuszne, może być a także bardzo często jest wstydliwie ukrywaną tajemnicą.

5 Dotychczas w gminie Osiek nie przeprowadzono badań ankietowych dotyczących wyłącznie zjawiska przemocy, ale nie ulega wątpliwości, że omawiane zjawisko na naszym terenie występuje. Liczba osób z Gminy Osiek korzystających z pomocy Punktu Konsultacyjnego dla Ofiar Przemocy w Rodzinie w Ośrodku Interwencji Kryzysowej w Oświęcimiu w ostatnich latach corocznie się zwiększa. W roku 2011 objętych pomocą było 35 rodzin z terenu Gminy Osiek, co wskazuje, że problem przemocy w rodzinach objętych pomocą OPS utrzymuje się na poziomie 9 % co świadczy o znacznej skali problemu. IV. SYSTEM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY DOMOWEJ. Przeciwdziałanie zjawisku przemocy domowej należy do podstawowych zadań samorządu, w tym samorządu gminnego. Zgodnie z art. 6. ustawy z dnia r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie: zadania w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie są realizowane przez organy administracji rządowej i jednostki samorządu terytorialnego na zasadach określonych w przepisach ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (jt. z 2009 r. Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz z późn. zm.) i ustawy z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (jt. z 2007 r. Dz. U. Nr 70, poz. 473 z późn. zm.). Do zadań własnych gminy należy w szczególności: tworzenie gminnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie; prowadzenie poradnictwa i interwencji w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie; opracowywanie i realizacja programów ochrony ofiar przemocy w rodzinie; prowadzenie gminnych ośrodków wsparcia. W celu realizacji zadań określonych w art. 6 ustawy z dnia roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie w gminie Osiek uruchamia się system przeciwdziałania przemocy w rodzinie oparty na: pracy Interdyscyplinarnego Zespołu ds. Przeciwdziałania Przemocy Domowej, pracy Koordynatora ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, pomocy psychologicznej, prawnej, socjalnej, terapeutycznej dla ofiar przemocy, pracy Punktu Interwencyjno - Konsultacyjnego,

6 ścisłej współpracy z różnymi instytucjami w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, ze szczególnym uwzględnieniem Ośrodka Interwencji Kryzysowej i Komendy Powiatowej Policji w Oświęcimiu. Program koreluje z działaniami zawartymi w Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych na terenie gminy Osiek na lata V. ADRESACI PROGRAMU. Adresatami programu są mieszkańcy gminy Osiek dotknięci problemem przemocy domowej ze szczególnym uwzględnieniem ofiar tej przemocy. VI. CELE SYSTEMU PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY I OCHRONY OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE W GMINIE OSIEK. Cel 1 Zapewnienie ochrony i możliwości udzielenia wsparcia osobom i rodzinom dotkniętym przemocą L.p. Zadanie Działanie Realizatorzy/ Partnerzy 1. Zapewnienie schronienia i pomocy materialnej ofiarom przemocy 2. Zapewnienie wsparcia instytucjonalnego ofiarom przemocy 3. Łagodzenie następstw zjawiska przemocy domowej 1.1 Nawiązanie ścisłej współpracy z instytucjami zapewniającymi schronienie ofiarom przemocy. 1.2 Przyznawanie zasiłków celowych i specjalnych celowych. 1.3 Podjęcie działań w celu utworzenia mieszkania chronionego dla ofiar przemocy. 2.1 Praca socjalna. 2.2 Organizacja poradnictwa psychologicznego i prawnego. 2.3 Pomoc w znalezieniu zatrudnienia ofiarom przemocy (doradztwo zawodowe, objęcie programem reintegracji zawodowej). 3.1 Organizacja grup wsparcia dla osób pokrzywdzonych ( w miarę potrzeb) 3.2 Organizacja grup wsparcia dla ofiar przemocy ( w miarę Społecznej w Osieku Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Oświęcimiu Społecznej w Osieku, Powiatowy Urząd Pracy w Oświęcimiu, Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Oświęcimiu Społecznej w Osieku Problemów Alkoholowych

7 potrzeb) Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Oświęcimiu Cel 2: Diagnozowanie zjawiska przemocy w rodzinie w gminie Osiek. L.p. Zadanie Działanie Realizatorzy/Partnerzy 1. Zbieranie i analiza informacji dotyczących występowania aktów przemocy 1.1 Przeprowadzenie badań ankietowych wśród mieszkańców gminy, 1.2 Sporządzenie statystyki określającej wielkość zjawiska i jej aktualizacja. Społecznej w Osieku Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Problemów Alkoholowych Placówki oświatowe gminy Komenda Powiatowa Policji Inne jednostki działające w sferze przeciwdziałania przemocy Cel 3: Poprawa współpracy i skuteczności działań służb zobowiązanych do przeciwdziałania przemocy w rodzinie. L.p. Zadanie Działanie Realizatorzy/Partnerzy 1. Zintegrowanie działań w celu zapobiegania i przeciwdziałania zjawisku przemocy domowej 1.1 Powołanie zespołu skupiającego przedstawicieli wszystkich instytucji zajmujących się przemocą domową. 1.2 Szkolenie pracowników jednostek organizacyjnych gminy w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie. 1.3 Wypracowanie wspólnej procedury postępowania w przypadku powzięcia wiadomości o przemocy domowej Społecznej w Osieku Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Problemów Alkoholowych Placówki oświatowe gminy Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Osieku Komenda Powiatowa Policji

8 2 Stworzenie bazy danych dotyczących możliwości udzielenie pomocy w środowisku lokalnym 2.1 Zebranie informacji n/t instytucji świadczących pomoc ofiarom przemocy z terenu gminy, powiatu i województwa. 2.2 Opracowanie informatora (ulotek, plakatów) przedstawiającego możliwości uzyskania pomocy w przypadku zaistnienia przemocy domowej Inne jednostki działające w sferze przeciwdziałania przemocy. Społecznej Problemów Alkoholowych W skład Zespołu Interdyscyplinarnego wchodzą przedstawiciele następujących jednostek: 1. Społecznej w Osieku. 2. Powiatowa Komenda Policji w Oświęcimiu. 3. Placówki Oświatowe działające na terenie Gminy Osiek. 4. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Osieku. 5. Samodzielny Publiczny ZOZ w Osieku. 6. Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej przy Sądzie Rejonowym w Oświęcimiu. Cel 4: Podnoszenie świadomości społecznej i wrażliwości na zjawiska związane z przemocą w rodzinie. L.p. Zadanie Działanie Realizatorzy/Partnerzy 1. Edukacja społeczności lokalnej Gminy Osiek 1.1 Akcja informacyjna w mediach lokalnych oraz przy okazji organizowanych imprez gminnych Gminna Biblioteka Publiczna. 2. Edukacja dzieci i młodzieży w zakresie radzenia sobie z przejawami przemocy. 2.1 Opracowanie i wdrożenie w placówkach oświatowych programów w zakresie profilaktyki i przeciwdziałania przemocy. 2.2 Organizowanie czasu wolnego dzieci i młodzieży Problemów Alkoholowych, Dyrektorzy gminnych placówek oświatowych, Pedagodzy szkolni, Gminna Biblioteka Publiczna, Organizacje pozarządowe.

9 Do realizacji w/w celów przewiduje się powołanie przez Wójta Gminy Osiek Koordynatora Systemu, do którego zadań będzie należało: Koordynowanie działań wynikających z niniejszego opracowania; - Zwoływanie zespołu doradczego w skład, którego wchodziliby przedstawiciele instytucji działających w sferze walki z problemem przemocy, (co najmniej raz na kwartał); Monitorowanie ewaluacji systemu; Prowadzenie sprawozdawczości dotyczącej realizacji programu; Zdawanie Radzie Gminy Osiek corocznych sprawozdań z realizacji nałożonego zadania. VII. FINANSOWANIE PROGRAMU. Środki finansowe na realizację programu pochodzą ze źródeł własnych samorządu gminnego oraz ze źródeł zewnętrznych. VIII. MONITOROWANIE. Koordynator ds. Przeciwdziałania Przemocy wraz z Koordynatorem Gminnego Programu Rozwiązywania Problemów Alkoholowych przedstawiają Radzie Gminy w terminie do 31 marca roczne sprawozdanie z realizacji programu.