WISŁA JAKO ISTOTNY ELEMENT KORYTARZA TRANSPORTOWEGO PÓŁNOC- POŁUDNIE. dr Tomasz Sowiński Związek Miast Nadwiślańskich

Transkrypt

1 Rada Gospodarki Wodnej Regionu Dolnej Wisły WISŁA JAKO ISTOTNY ELEMENT KORYTARZA TRANSPORTOWEGO PÓŁNOC- POŁUDNIE dr Tomasz Sowiński Związek Miast Nadwiślańskich

2 ZWIĄZEK MIAST NADWIŚLAŃSKICH

3 Projektu Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 PRZEWIDUJE Brak rozwoju gospodarki wodnej W praktyce oznacza to jej degradację A w konsekwencji - upadek Żegluga śródlądowa, energetyka wodna i turystyka wodna przedstawione są, jako działania, które rzekomo zagrażają środowisku naturalnemu

4 PROJEKT STRATEGII GOSPODARKI WODNEJ RP DO 2030 ROKU NIE PRZEWIDYWAŁ W PIERWSZEJ WERSJI, NIE TYLKO ROZWOJU, ALE NAWET ISTNIENIA ŻEGLUGI ŚRÓDLĄDOWEJ

5 Transport rzeczny a ekologia zewnętrzne koszty w przewozie towarów Źródło: Niemiecki Instytut Energii i Środowiska

6 Transport rzeczny a ekologia Źródło: Niemiecki Instytut Energii i Środowiska

7 Żegluga kontenerowa na Renie Funkcja: transport wodny Inland Navigation Flanders podaje, że 1350 tonowa barka zużywa do 7 razy mniej paliwa niż samochód ciężarowy. 1 litr paliwa 1 km odległości: barka 127 ton, kolej 97 ton, samochód 50 ton źródło:

8 Interes środowiskowy, społeczno-gospodarczy Kierunki zagospodarowania dna doliny rzeki Wyeliminowanie powodzi nawadnianie irygacja przemysł Jeśli nie kaskada to co?

9 Funkcja turystyczna

10 Możliwości transportu śródlądowego na tle Europy aktualnie możliwy tylko na odcinku Zbiornika Włocławskiego

11 Rewitalizacja, jak podaje Stowarzyszenie Forum Rewitalizacji, jest to proces przemian przestrzennych, społecznych i ekonomicznych w zdegradowanych częściach rzek i kanałów wraz z ich otoczeniem, przyczyniający się do poprawy jakości życia mieszkańców, przywrócenia ładu przestrzennego, ożywienia gospodarczego i odbudowy więzi społecznych. Warianty utrzymania dróg wodnych: 1.Opcja 0 zachowanie (podtrzymywanie) dotychczasowego stanu, 2.Opcja kompromisowa (?) - minimalna (hydrotechnika-ochrona środowiska) - zabiegi kosmetyczne z incydentalnym wykorzystaniem np. turystyka czy żegluga 3.Racjonalna zabudowa hydrotechniczna z zachowaniem zrównoważonego rozwoju i minimalnego wpływu na środowisko to wariant preferowany przez UE i jednoznacznie odrzucany przez MŚ RP

12 Przykład: Dolna Wisła E-70 E - 40

13 DROGI KOLEJ RZEKI W POLSCE A 1 MAGISTRALA ŚLĄSK-PORTY WISŁA MDW E 40

14 Program rozwoju infrastruktury transportu wodnego śródlądowego w Polsce.

15 Przywrócenie parametrów eksploatacyjnych określonych w klasyfikacji śródlądowych dróg wodnych do roku 2027 Program rozwoju transportu wodnego śródlądowego w Polsce Klient: Ministerstwo Infrastruktury Warszawa, 7 czerwca 2011

16 Program rozwoju infrastruktury transportu wodnego śródlądowego w Polsce. Jest to pierwsze w ostatnich latach tak obszerne opracowanie poświęcone infrastrukturze transportu Ministerstwo Infrastruktury przy współpracy z Krajowym Zarządem Gospodarki Wodnej zleciło ECORYS Nederland BV i ECORYS Polska Sp. z o.o. ze środków Banku Światowego, w ramach Trzeciego Projektu Utrzymania i Rewitalitacji Dróg i zgodnie z wodnego śródlądowego w Polsce. przygotowanie Programu konsorcjum firm jego procedurami

17 4 Analiza możliwości rozwoju i dostosowania polskich śródlądowych dróg wodnych do wymagań europejskiej sieci dróg wodnych do roku Analiza polityki żeglugi śródlądowej oraz gospodarki wodnej państw europejskich Rosnące wymogi w zakresie ochrony Środowiska; Dyrektywy: wodna, ptasia i siedliskowa są głównymi wytycznymi branymi pod uwagę w projektach Polityki Wodnej Polski Żegluga śródlądowa - ważny element systemów transportowych krajów, Kluczowy dla żeglugi dokument - Biała Księga Plan utworzenia jednolitego europejskiego obszaru transportu dążenie do osiągnięcia konkurencyjnego i zasobooszczędnego systemu transportu (oszczędność energii i kosztów).

18 4 Analiza możliwości rozwoju (cd.) 4.1 Analiza polityki żeglugi śródlądowej oraz gospodarki wodnej państw europejskich (cd.) - Biała Księga 2011: Dążenie do transportu zasobooszczędnego, o niskiej energochłonności, niskoemisyjnego, radzącego sobie z problemem kongestii Preferencja dla wewnątrzeuropejskiej spójności systemów transportowych, z wyraźnym podkreśleniem potrzeby integracji transportu nowych krajów z systemem starej UE; wdrażanie rozwiązań transportowych na pograniczach UE Preferencja transportu wodnego, w tym żeglugi śródlądowej - wskazanie wyzwania, zgodnie z którym w perspektywie 2050 roku do 50% ładunków transportowanych na duże odległości (powyżej 300 km) powinno zostać skierowane na drogi wodne śródlądowe Wskazanie potrzeby szybkiego zamknięcia listy przyszłych korytarzy TEN-T

19 4 Analiza możliwości rozwoju (cd.) 4.2 Określenie polskich dróg wodnych będących elementami śródlądowych transeuropejskich korytarzy transportowych Drogi wodne w układzie AGN dobrze odzwierciedlają aktualną perspektywę europejską. Do sieci TEN-T należy rekomendować zatem E-30, E-40 i E-70, jak również: - Wisłę od Warszawy do połączenia z Kanałem Śląskim, - Kanał Śląski w IV klasie żeglowności. Należy: - dokonać korekty przebiegu korytarza E-40 (budowa kanału Wisła Bug w miejsce rzeki Bug?). - uwzględnić odpowiednio niższą (drugą) klasę żeglowności dla połączenia Warta Wisła w ramach E-70

20 4 Analiza możliwości rozwoju (cd.) 4.3 Analiza możliwości przystosowania szlaku E-30 na terytorium Polski do standardów europejskich oraz orientacyjny koszt przedsięwzięcia Odrzańska Droga Wodna zostanie dostosowana do niezbędnych standardów do roku 2027 patrz slajd nr przedsięwzięcia obejmą: zapewnienie zgodnej klasy żeglowności na odcinkach: - Gliwice Racibórz (połączenie z Kanałem Śląskim) - Racibórz granica państwa (wraz z napełnieniem zbiornika Racibórz Dolny) stosownie do parametrów kanału Odra Dunaj. Brak oszacowania kosztów (?)

21 4 Analiza możliwości rozwoju (cd.) 4.4 Analiza możliwości przystosowania szlaku E-40 na terytorium Polski do standardów europejskich oraz orientacyjny koszt przedsięwzięcia Odcinki Wisły oraz odcinki pokrywające się z drogą wodną E-70 omówiono odrębnie. Brak możliwości wykorzystania Bugu (zasoby wodne, walory przyrodnicze). Opracowano ramowe koncepcje (5 wariantów) budowy kanału Wisła Bug o długości km. Budowa kanału warunkowana jest zwiększeniem retencyjności i zasobności wodnej Lubelszczyzny, zapewne głównie wodami Wisły (regulacja Wisły środkowej omówiona odrębnie) Szacunkowy koszt - nie niższy, niż 6 mld EUR (oszacowanie obarczone prawdopodobnym błędem)

22 4 Analiza możliwości rozwoju (cd.) 4.5 Analiza możliwości przystosowania szlaku E-70 na terytorium Polski do standardów europejskich oraz orientacyjny koszt przedsięwzięcia Noteć przywrócenie do pełnej II kl. tj. 1,8 m do roku Podwyższenie klasy praktycznie nierealne. W planie do 2047 nie należy rozpatrywać. Warta przewidywane zapewnienie parametrów do roku 2027 Wisła przewidywane zapewnienie na odcinku E-70 (Bydgoszcz Tczew) parametrów do roku 2027; na odcinku Tczew ujście: nie dotyczy

23 4 Analiza możliwości rozwoju (cd.) 4.6 Potencjalne możliwości ustanowienia innych połączeń z międzynarodowym systemem transportowym Kanał Wisła Odra Dunaj (na odcinku Wisła Odra Kanał Śląski) Kanał Wisła Bug i połączenie z drogą wodną Bug Dniepr Szlak Stefana Batorego i Kanał Augustowski jako droga wodna o wykorzystaniu głównie turystycznym (zostanie zrealizowany przed 2027); tutaj nie analizowane Kanał Mazurski przedsięwzięcie o wymiarze lokalnym; tutaj nie analizowane

24 4 Analiza możliwości rozwoju (cd.) 4.7 Analiza niezbędnych prac inwestycyjnych lub modernizacyjnych na szlakach żeglugowych kategorii E w Polsce, dla ich dostosowania do standardów europejskich Wisła Górna poniżej Podwala budowa stopni wodnych ESR, Kanał Śląski Wisła Odra (Oświęcim Racibórz) Kanał Wisła Bug

25 4 Analiza możliwości rozwoju (cd.) 4.8 Szacunkowe koszty realizacji niezbędnych przedsięwzięć inwestycyjnych Wisła Podwale Warszawa 5 mld EUR (oszacowanie obarczone prawdopodobnym błędem) Kanał Śląski 92 km x 8-10 mln EUR/km = mln EUR Kanał Wisła Bug nie mniej, niż 6 mld EUR

26 4 Analiza możliwości rozwoju (cd.) 4.9 Obszary koniecznej współpracy regionalnej - współpraca polsko-niemiecka jako czynnik zagospodarowania Odry granicznej oraz zapewnienia możliwości transportu między Polską a Niemcami w układzie równoleżnikowym - współpraca polsko-białoruska w zakresie wodnych przejść granicznych i koordynacji modernizacji infrastruktury transportowej (Bug / Muchawiec) - współpraca polsko-rosyjska w zakresie korzystania z wód Zalewu Wiślanego - współpraca o charakterze lokalnym w zakresie korzystania ze szlaków turystycznych (Bug Ukraina/Białoruś, Kanał Augustowski Białoruś, Kanał Mazurski Rosja)

27 Wiemy co i jak trzeba zrobić!!! Przywróćmy Wisłę życiu!!!

28 DZIĘKUJĘ PAŃSTWU

29 W prezentacji korzystałem, m.in.: - ze slajdów prof. Z. Babińskiego z Kujawsko-Pomorskiego Forum Wodnego, z Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, orędownika i propagatora gospodarki wodnej, - Opracowania firmy ECORYS - Program rozwoju infrastruktury transportu wodnego śródlądowego w Polsce, na zlecenie Ministerstwa Infrastruktury, - -ogólnie dostępnych map, opracowań statystycznych, wykresów - materiałów Biura ds. wdrażania Programu dla Wisły i współpracy z miastami członkowskimi Związku Miast Nadwiśla.ńskich