Nowa ekonomia instytucjonalna

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Nowa ekonomia instytucjonalna"

Agnieszka Tomczak
7 lat temu
Przeglądów:

1 Nowa ekonomia instytucjonalna Ronald Coase: przedsiębiorstwo, rynek i koszty transakcji Opracowanie: Janina Godłów-Legiędź

2 Nowa ekonomia instytucjonalna James Buchanan, 1986 Teoria wyboru publicznego Ronald Coase, 1991 Ekonomia kosztów transakcji R. Fogel i D. North, 1993 Nowa historia gospodarcza E. Ostrom i O. Williamson Zarządzanie dobrami wspólnymi i analiza alternatywnych struktur i mechanizmów zarządzania

3 Nobel 1991, Ronald Coase

4 Dwa artykuły: dwie idee Nature of Firm, koszty transakcji Problem of Social Costs, 1960 Teoremat Coase a i nowe spojrzenie na problem negatywnych efektów zewnętrznych

5 Nature of Firm - pytania Dlaczego istnieją przedsiębiorstwa, jeżeli - jak twierdzi ortodoksyjna teoria - konkurencja poprzez system cenowy stwarza wystarczający mechanizm koordynacji? Jak pogodzić przekonanie ekonomistów o roli systemu cenowego i niemożliwości centralnego planowania z istnieniem wielkich przedsiębiorstw (takich jak General Motors) w gospodarce rynkowej? Dlaczego radziecka gospodarka nie mogłaby funkcjonować tak, jak wyobrażał to sobie Lenin jako jedna wielka fabryka?

6 Odpowiedź 1 Nowy rodzaj kosztów: koszty związane z wykorzystaniem mechanizmu cenowego, czyli koszty transakcyjne

7 Typy kosztów transakcji Koszty transakcji rynkowych Koszty zarządzania w przedsiębiorstwie koszty spontanicznego mechanizmu kooperacji opartej na konkurencji koszty organizacji hierarchicznej) Polityczne koszty transakcji Koszty organizacji państwowej

8 Rodzaje i przykłady kosztów transakcji rynkowych Rodzaj Przykłady Koszty związane ze zdobywaniem informacji niezbędnych do zawierania umów kupna-sprzedaży Koszty negocjowania warunków umów Koszty związane z realizacją wynegocjowanych warunków umowy Marketing, czas i środki poświęcone na zdobywanie informacji o potencjalnych kontrahentach Koszty obsługi prawnej umów Straty z tytułu niedotrzymania mowy przez kontrahenta, koszty monitorowania procesu realizacji umów

9 Koszty zarządzania hierarchicznego Rodzaj Przykłady Koszty stałe związane z utrzymaniem struktury organizacyjnej przedsiębiorstwa Koszty zmienne związane z podejmowaniem decyzji w przedsiębiorstwie opłace kierownictwa onakłady na systemy informacyjne w przedsiębiorstwie okoszty nadzoru nad pracownikami okoszty związane z transferem produktów i półproduktów w przedsiębiorstwie

10 Odpowiedź 2 Efektywny system konkurencji jest konieczny, by kształtować właściwy zakres planowania dokonującego się w ramach przedsiębiorstwa i w ten sposób minimalizować koszty zarządzania.

11 Polityczne koszty transakcji Koszty tworzenia, utrzymania i zmian systemu formalnych instytucji i organizacji politycznych, czyli koszty związane z tworzeniem i funkcjonowaniem ustroju politycznego Koszty tworzenia prawa, utrzymania parlamentu Koszty administracji państwowej, sądownictwa, policji Koszty prowadzenia polityki zagranicznej Nakłady na utrzymanie armii

12 Jak zmierzyć koszty transakcji Koszt transakcji jako różnica między ceną płaconą przez kupującego a ceną uzyskana przez sprzedawcę Sektor transakcji: bankowość, ubezpieczenia, rynek nieruchomości, handel hurtowy i detaliczny Koszty nieujęte w rachunku dochodu narodowego; De Soto zwrócił uwagę, iż zarejestrowanie firmy może wymagać 289, a uzyskanie legalnego tytułu do skrawka ziemi spełnienia 728 formalności.

13 Sektor produkcji i sektor transakcji produkcja rolna produkcja przemysłowa górnictwo budownictwo transport bankowość ubezpieczenia rynek nieruchomości handel hurtowy i detaliczny

14 Kraj Sektor transakcji jako % PKB (rok) Autorzy badania USA 26 (1870) 54,7 (1970) North, Wallis Australia 32 (1911) 60 (1991) Dollery, Leong Argentyna 25 (1930) 35 (1990)

15 Sektor transakcji w Polsce W latach udział sektora transakcji wzrósł z 45% w 1995 r. do ponad 64% w 2002r. Udział prywatnego sektora transakcji (pośrectwo finansowe, rynek nieruchomości, handel) wzrósł z 41% w 1995r. do 60,5% w Natomiast udział publicznego sektora transakcji zmniejszył się w badanym okresie z 4,08% do 3,72%

16 Doing Business 2005 Doskonalenie warunków prowadzenia działalności gospodarczej w krajach, gdzie te warunki są najtruejsze, mogłoby spowodować zwiększenie stopy wzrostu gospodarczego w tych krajach o 2,2 punktu procentowego.

17 Warunki działalności gospodarczej w 2012 na podstawie Doing Bussines 2013 Podjęcie działalności Rejestracja praw własności Egzekwowa nie umów Kraj procedur procedur procedur 1. Singapur Hong Kong N. Zelandia USA

18 Warunki działalności gospodarczej w 2012 na podstawie Doing Bussines 2013 Podjęcie działalności Rejestracja praw własności Egzekwowa nie umów Kraj procedur procedur procedur 27 Litwa Słowacja Polska Rosja

19 Podjęcie działalności Rejestracja praw własności Egzekwowanie umów Rank Kraj Ilość Procedur Ilość Ilość Procedu r Ilość Ilość Procedur Ilość 1 Singapur 3 2,5 5 35, Nowa 1 0, Zelandia 3 Hong 3 2,5 5 35, Kong 4 Dania 4 5, Źródło: Doing Busines 2015

20 Podjęcie działalności Rank Kraj Ilość Procedur Ilość Rejestracja praw własności Ilość Procedu r Ilość Egzekwowan ie umów Ilość Procedur Ilość 15 Gruzja 17 Estonia 23 Łotwa 24 Litwa ,5 3 17, , Źródłó: Doing Busines ,5 3 2, Polska

21 Doing Business 2016

22 Warunki działalności gospodarczej w 2015 na podstawie Doing Bussines 2016 Kraj Podjęcie działalności procedur Rejestracja praw własności procedur Egzekwowa nie umów Koszty % 1 Singapur 3 2,5 4 4,5 25, N. Zelandia 1 0, Dania Korea Płd , USA Polska , Chiny ,5 16,2 453

23 Kraj Nie- Korupcja Brak Przestęp- Stopy Prawo pewność zaufania czość podatkowe pracy polityczna do sądów Chiny 32,9 27,9 17,5 20,0 36,8 20,7 Czechy 20,2 12,5 47,1 14,3 25,6 3,5 Litwa 33,5 15,6 59,5 16,2 10,0 8,5 Peru 71,1 59,6 34,7 51,6.... Polska 59,1 27,6 46,2 24,9 64,7 25,2 Rosja 31,5 13,7 65,3 12,4 24,4 3,3 Żródło: 2005 World Development Indicator, * % przedsiębiorców, którzy uznali poszczególne czynniki za główne albo poważne ograniczenie działalności gospodarczej

25 Koszty produkcji Koszty Transakcji Podział pracy Koszty Transformacji czynników produkcji w dobra

26 Koszty produkcji Koszty Transakcji Podział pracy Koszty transformacji czynników produkcji w dobra

27 Wpływ koncepcji Coase a Planowanie a rynek Nie ma wyboru między planowaniem, a rynkiem pojmowanym jako absolutne przeciwieństwo planowania Funkcjonowanie rynku zależy od prawa Rozwój ekonomii Idea kosztów transakcji podstawą nowej ekonomii instytucjonalnej Instytucje (m. in. prawo) uznane zostały za istotny czynnik determinujący funkcjonowanie i rozwój gospodarki

28 R. Coase, The Nature Firm, Economica 1937, nr 4. Doing Business 2016 Measuring Regulatory Quality and Efficiency J. Godłów-Legiędź, Współczesna ekonomia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009, rozdz. II.

Podobne dokumenty

Przedsiębiorstwo Koszty transakcji. Opracowanie: Janina Godłów-Legiędź

Przedsiębiorstwo Koszty transakcji Opracowanie: Janina Godłów-Legiędź Nature of Firm, 1937 - koszty transakcji Problem of Social Costs, 1960 Teoremat Coase a i nowe spojrzenie na problem negatywnych efektów