Podstawowe Zabiegi Resusytacyjne

Transkrypt

1 Szkolenia współfinansowane przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Podstawowe Zabiegi Resusytacyjne z zastosowaniem automatycznego defibrylatora zewnętrznego (BLS +AED) Kurs prowadzony w oparciu o wytyczne Europejskiej Rady Resuscytacji Organizator kursu: Centrum Symulacji Medycznych II Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Warszawski Uniwersytet Medyczny Ul. Banacha 1A, Warszawa Tel: csm@wum.edu.pl 1

2 O kursie: Kurs Podstawowe Zabiegi Resuscytacyjne z zastosowaniem Defibrylatora Automatycznego jest bezpłatny i przeznaczony dla wszystkich pracowników dydaktycznych i studentów Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Tematyka kursu obejmuje zasady rozpoznawania i wstępnego postępowania w sytuacji nagłego zatrzymania krąŝenia. W trakcie zajęć praktycznych (w małych 4-osobowych grupach) na fantomach uczestnicy zdobędą niezbędne umiejętności do samodzielnego prowadzenia masaŝu pośredniego serca, oddechów ratunkowych i obsługi automatycznego defibrylatora zewnętrznego (AED). Zajęcia prowadzone są w oparciu o aktualne wytyczne ERC (Europejskiej Rady Resuscytacji). Kurs zakończony jest egzaminem testowym sprawdzającym wiedzę teoretyczną kaŝdego uczestnika i egzaminem praktycznym, na którym oceniane są zdobyte umiejętności. Studenci, którzy pozytywnie zaliczyli obie części egzaminu uzyskują certyfikat ukończenia kursu. Zajęcia prowadzone są przez zespół lekarzy- pracowników CSM II Kliniki Anestezjologii i Intensywnej Terapii i instruktorów ERC. 2

3 Resuscytacja to działania podejmowane w celu przywrócenia podstawowych funkcji Ŝyciowych w sytuacji nagłego ustania czynności krąŝenia i/lub oddychania. Ścisłe zaleŝności funkcjonalne między wymienionym układami i mózgiem powodują, Ŝe jeśli próby oŝywiania nie zostaną podjęte natychmiast to krytyczna dysfunkcja jednego układu w sposób nieuchronny pociąga wyłączenie pracy pozostałych. Ustanie czynności serca sprawia, Ŝe do tkanek przestaje dopływać krew a wraz z nią tlen, co więcej ustaje takŝe eliminacja produktów przemiany materii. Rozpoczyna się proces umierania organizmu, który najwcześniej obejmuje mózg. Celem podejmowanych prób oŝywiania powinien być powrót wszystkich funkcji Ŝyciowych, a co najwaŝniejsze funkcji mózgu co umoŝliwia chorym powrót do normalnego, świadomego Ŝycia osobniczego. ERC- Europejska Rada Resuscytacji co 5 lat publikuje rekomenduje jednolite, aktualne wytyczne odnośnie resuscytacji krąŝeniowo-oddechowej. PoniŜej przedstawiony algorytm postępowania w zatrzymaniu krąŝenia opiera się na najnowszych wytycznych opublikowanych w grudniu 2010 roku.. Dowiedziono, Ŝe kluczowymi czynnikami decydującymi o wyniku resuscytacji są 4 ogniwa tzw. łańcucha przeŝycia. Zaliczamy do nich; Wczesne rozpoznanie stanu nagłego i wezwanie słuŝb ratowniczych, aby nie dopuścić do zatrzymania krąŝenia Wczesną resuscytację krąŝeniowo-oddechową, aby zwiększyć szansę przeŝycia poszkodowanego Wczesną defibrylację elektryczną, aby przywrócić czynność serca. Wczesne wdroŝenie opieki poresuscytacyjnej, aby przywrócić jakość Ŝycia poszkodowanego PAMIĘTAJ!!- kaŝda zwłoka w rozpoczęciu i prowadzeniu resuscytacji pogarsza rokowanie chorego 3

4 BLS (podstawowe zabiegi resuscytacyjne) u osób dorosłych 1. Ocena bezpieczeństwa Podejmując interwencję, upewnij się Ŝe nie stworzysz niebezpiecznej sytuacji dla siebie i poszkodowanego. UwaŜaj na zagroŝenia: prąd elektryczny, ruch uliczny. 2. Sprawdź reakcję poszkodowanego Delikatnie potrząśnij poszkodowanego za ramiona i głośno zapytaj Czy pan / pani mnie słyszy? Jeśli poszkodowany reaguje- pozostaw go w pozycji zastanej 3. JeŜeli poszkodowany nie reaguje : głośno zawołaj o pomoc, jeśli ktoś jest w pobliŝu, poproś go, aby się nie oddalał, poniewaŝ moŝesz potrzebować pomocy jeŝeli jesteś sam, krzycz głośno, starając się zwrócić na siebie uwagę, ale nie zostawiaj poszkodowanego samego, odwróć poszkodowanego na plecy, i ułóŝ na płaskim podłoŝu. 4

5 4. UdroŜnij drogi oddechowe, odginając głowę i unosząc Ŝuchwę; UłóŜ dłoń na czole poszkodowanego i delikatnie odchyl głowę ku tyłowi Unieś Ŝuchwę ku górze opierając końce 2 palców (wskazującego i środkowego) na brodzie pacjenta (uciskaj tylko Ŝuchwę) Kombinacja tych dwóch rękoczynów udroŝni drogi oddechowe. 5. Utrzymując droŝność dróg oddechowych oceń przy pomocy 3 zmysłów obecność prawidłowego oddechu: Wzrokiem oceń ruchy klatki piersiowej, Nasłuchuj przy ustach poszkodowanego szmerów oddechowych Staraj się wyczuć ruch powietrza na swoim policzku Ocena skuteczności oddychania (wzrokiem, słuchem i dotykiem) nie powinna przekraczać 10 sekund JeŜeli poszkodowany oddycha samodzielnie ułóŝ go w pozycji bocznej ustalonej 5

6 Pozycja boczna ustalona ERC zaleca następującą sekwencję postępowania; Zdejmij poszkodowanemu okulary, Sprawdź kieszenie jego odzieŝy w poszukiwaniu ostrych przedmiotów, Uklęknij przy poszkodowanym, Wyprostuj obie jego nogi w stawach kolanowych i biodrowych, Rękę poszkodowanego leŝącą bliŝej ciebie ułóŝ dłonią skierowaną ku górze, i zegnij w stawie łokciowym i barkowym pod kątem 90 stopni, Drugą rękę poszkodowanego przełóŝ w poprzek klatki piersiowej, podkładając jego dłoń pod policzek Swoją drugą ręką zegnij nogę poszkodowanego w stawie biodrowym i kolanowym, a następnie Pociągając ją w okolicy zgiętego kolana odwróć poszkodowanego na swoją stronę 6

7 Odchyl głowę ku tyłowi i upewnij się, Ŝe drogi oddechowe pozostaja droŝne, a poszkodowany prawidłowo oddycha Sprawdzaj oddech regularnie, co 1 minutę Zmieniaj pozycję z jednego boku na drugi co 30 minut do czasu przyjazdu słuŝb ratowniczych Nie naleŝy mylić oddechów agonalnych z prawidłowymi, dlatego jeŝeli masz wątpliwości czy poszkodowany oddycha prawidłowo działaj tak jak gdyby oddychanie było nieprawidłowe 6. Brak oddechu lub oddech nieprawidłowy; JeŜeli jesteś sam wezwij karetkę dzwoniąc na numer ratunkowy 112 lub 999, jeśli to konieczne zostaw poszkodowanego 7

8 JeŜeli jest kilku świadków zdarzenia, poproś obecnych o wezwanie karetki pogotowia i szybkie dostarczenie AED, jeśli jest w pobliŝu Udzielaj jasnych komend, podaj numer telefonu 999 lub 112, przekaŝ informację o ilości poszkodowanych oraz ich stanie 7. Rozpocznij resuscytację krąŝeniowo - oddechową UłóŜ poszkodowanego na plecach na twardym podłoŝu Uklęknij obok niego UłóŜ nadgarstek jednej ręki na środku klatki piersiowej poszkodowanego, w dolnej połowie mostka UłóŜ nadgarstek drugiej ręki na grzbiecie pierwszej, spleć palce obu dłoni, Upewnij się, Ŝe nie uciskasz Ŝeber, nadbrzusza ani dolnego końca mostka Pochyl się nad poszkodowanym, ustaw wyprostowane ramiona prostopadle do mostka i uciskaj go na głębokość 5-6 cm po kaŝdym uciśnięciu zwolniaj nacisk na klatkę piersiową, nie odrywając rąk od mostka powtarzaj uciśnięcia z częstotliwością co najmniej / minutę pomocne moŝe być głośne liczenie kolejnych ucisków, 8

9 czas kompresji i dekompresji klatki piersiowej powinien być taki sam Unosząc Ŝuchwę poszkodowanego pozostaw usta delikatnie otwarte Weź normalny wdech i obejmij szczelnie usta poszkodowanego swoimi ustami Wdmuchuj powoli powietrze do ust poszkodowanego przez około 1 sekundę upewniając się, Ŝe nie ma przecieku Obserwuj czy podczas wdechu klatka piersiowa się unosi (skuteczny oddech ratowniczy) Przy zachowaniu pełnej droŝności dróg oddechowych wydech jest bierny Następnie wykonaj kolejny oddech ratowniczy. Dwa oddechy nie powinny trwać dłuŝej niŝ 5 sekund) Po dwóch oddechach ratowniczych natychmiast wykonaj 30 uciśnięć mostka Kontynuuj uciskanie klatki piersiowej i oddechy ratownicze w stosunku 30 : 2 9

10 30:2 Nie sprawdzaj skuteczności resuscytacji, Jeśli dostępne uŝyj pocket maskę lub folię do wentylacji Staraj się ograniczać do minimum przerwy pomiędzy uciśnięciami klatki piersiowej, Czynności ratownicze przerwij tylko wtedy, gdy : 1. chory poruszy się, otworzy oczy lub zacznie prawidłowo oddychać 2. przyjedzie zespół pogotowia ratunkowego i przejmie czynności ratownicze 3. ulegniesz wyczerpaniu JeŜeli w trakcie pierwszego oddechu ratowniczego nie unosi się klatka piersiowa: 1. sprawdzić jamę ustną poszkodowanego i pod kontrolą wzroku usuń ciała obce 2. sprawdź, czy odgięcie głowy i uniesienie Ŝuchwy są poprawnie wykonane, 3. wykonuj nie więcej niŝ dwie próby wentylacji przed ponownym uciskaniem klatki piersiowej JeŜeli na miejscu zdarzenia jest więcej niŝ jeden ratownik, ratownicy prowadzący resuscytację powinni się zmieniać co 2 minuty (5 cykli: 30:2), jednak w taki sposób, aby w trakcie zmiany skracać do minimum przerwy w uciśnięciach klatki piersiowej. jeŝeli nie jesteś w stanie lub nie chcesz wykonywać oddechów ratowniczych zastosuj same uciśnięcia klatki piersiowej, wykonując je bez przerwy z częstotliwością 100/ min 10

11 Automatyczny Defibrylator Zewnętrzny AED Do zatrzymania krąŝenia moŝe dochodzić w mechanizmach, które moŝna uleczyć stosując defibrylację elektryczną lub takie, w których defibrylacja nie jest wskazana. AED to urządzenie, które potrafi samodzielnie zróŝnicować mechanizm zatrzymania krąŝenia i zaleŝnie od rozpoznania zdecydować czy defibrylacja jest wskazana. Urządzenie podaje komendy głosowe kierując postępowaniem ratownika. Jeśli AED jest dostępny naleŝy go podłączyć najszybciej jak to moŝliwe. Wczesna defibrylacja (jeśli zalecona przez defibrylator) jest jednym z najwaŝniejszych czynników decydujących o końcowym wyniku resuscytacji (przeŝyciu). Stosując AED naleŝy przestrzegać zasad bezpieczeństwa. Niewłaściwe uŝycie moŝe stwarzać śmiertelne niebezpieczeństwo dla ratowników. Uruchomienie AED Niektóre modele AED uruchamiają się po otwarciu pokrywy, w innych musisz nacisnąć przycisk WŁĄCZ. JeŜeli oprócz Ciebie znajduje się inna przeszkolona osoba, kaŝ jej rozpocząć działania resuscytacyjne w czasie, gdy uruchamiasz AED. Zdejmij ubranie z poszkodowanego i obnaŝ jego klatkę piersiową. JeŜeli klatka piersiowa poszkodowanego jest wilgotna, na przykład wskutek obfitego pocenia się lub po wydobyciu z wody, szybko, ale dokładnie wytrzyj ją przed naklejeniem elektrod do defibrylacji. Bardzo rzadko owłosienie klatki piersiowej utrudnia prawidłowe naklejenie elektrod. Gdy to niezbędne naleŝy wygolić włosy w celu uzyskania dobrego kontaktu elektrod ze skórą. Aby zapewnić dobry kontakt elektrod naleŝy takŝe usunąć plastry i inne materiały znajdujące się na klatce piersiowej JeŜeli poszkodowany ma rozrusznik serca (jest on zazwyczaj widoczny pod skórą poniŝej lewego obojczyka), nie naleŝy przyklejać elektrod w odległości mniejszej niŝ 8 cm. NaleŜy usunąć metalową biŝuterię, która mógłby kontaktować się z elektrodami do defibrylacji. 11

12 Wyjmij elektrody Wyjmij elektrody z opakowania. W większości modeli AED rysunek przedstawiający prawidłowe naklejenie elektrod znajduje się na ich opakowaniu lub na samych elektrodach. Naklej pierwszą elektrodę Pierwsza elektroda powinna zostać naklejona poniŝej lewej pachy. Naklej drugą elektrodę Druga elektroda powinna zostać naklejona poniŝej prawego obojczyka wzdłuŝ mostka Odsuń się od poszkodowanego Podczas analizy nie dotykaj poszkodowanego Upewnij się, Ŝe nikt z osób postronnych nie dotyka poszkodowanego, kiedy AED analizuje rytm serca. JeŜeli AED rozpozna rytm do defibrylacji: Upewnij się, Ŝe nikt nie dotyka poszkodowanego. Po odpowiedniej komendzie głosowej defibrylatora naciśnij przycisk wyzwalający defibrylację Rozpocznij resuscytację Postępuj zgodnie z poleceniami głosowymi wydawanymi przez AED. Rozpocznij uciskanie klatki piersiowej natychmiast po wykonaniu defibrylacji. 12

13 JeŜeli poszkodowany poruszy się lub zacznie prawidłowo oddychać, przerwij resuscytację, ale pozostaw elektrody naklejone na klatce piersiowej, a jeśli pozostaje nieprzytomny, ułóŝ go pozycji bocznej ustalonej Zasady bezpiecznego uŝycia AED Poszkodowany nie moŝe być dotykany podczas analizy rytmu serca, i w trakcie samej defibrylacji. Dotykanie poszkodowanego podczas analizy rytmu moŝe zaburzyć prawidłowe odczytanie rytmu przez AED, a co za tym idzie opóźnić wykonanie defibrylacji. Upewnij się, Ŝe miejsce prowadzenia działań ratowniczych jest bezpieczne, czy np. poszkodowany nie leŝy w kałuŝy wody. Upewnij się czy podczas defibrylacji nikt nie dotyka poszkodowanego lub jego bezpośredniego otoczenia (np. łóŝka). Przed defibrylacją krzyknij odsunąć się Przed defibrylacja odsuń źródło tlenu od poszkodowanego (np. maskę tlenową) na odległość co najmniej 1 metra, gdyŝ jego wysokie stęŝenie moŝe być niebezpieczne, gdy podczas defibrylacji dojdzie do powstanie iskry. 13

14 14

15 Algorytm BLS przy dostępnym AED 15

16 Program publicznego dostępu do AED W związku z potencjalnymi moŝliwościami poprawy wyników resuscytacji poprzez wczesne zastosowanie AED w trakcie bezprzyrządowej resuscytacji wprowadzono program rozmieszczenia defibrylatorów w miejscach, gdzie istnieje zwiększone ryzyko wystąpienia NZK. Takimi miejscami są np: obiekty sportowe, urzędy, lotniska i samoloty. W celu ułatwienia miejsca ulokowania AED wprowadzone zostało specjalne oznakowanie. Obok zielonej tabliczki (patrz poniŝej) znajdują się strzałki wskazujące kierunek i odległość do AED. Odpowiedzialność prawnokarna ratownika w kontekście podejmowania i prowadzenia resuscytacji Ratownik nie ma obowiązku podejmowania resuscytacji w sytuacji, w której podjęcie takich działań naraŝałoby go na niebezpieczeństwo! W innych wypadkach obowiązek udzielania pomocy nakłada artykuł 162 & 1 kodeksu karnego: Kto człowiekowi znajdującemu się w połoŝeniu groŝącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty Ŝycia albo cięŝkim uszczerbkiem na zdrowiu nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez naraŝenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty Ŝycia albo cięŝkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do 3 lat. Resuscytacja nie jest podejmowana w sytuacjach, gdy widoczne są objawy wskazujące na długotrwały upływ czasu od momentu śmierci np. rozkład ciała lub uraz, który wyklucza szanse przeŝycia (rozkawałkowanie ciała, dekapitacja). Lekarze mogą zdecydować o niepodjęciu resuscytacji, u osób u których ze względu na zaawansowanie choroby terminalnej istnieją znikome szanse jej powodzenia. 16