Doświadczenie okupacji koniec Praskiej wiosny

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Doświadczenie okupacji koniec Praskiej wiosny"

Miłosz Rogowski
7 lat temu
Przeglądów:

1 Doświadczenie okupacji koniec Praskiej wiosny Petr Šimíček, Stowarzyszenie Obywatelskie PANT, Republika Czeska Materiały A I. opowieść babci ucznia ostravskiego gimnazjum Vojtěcha Koubka (zapis 2008) O czwartej nad ranem obudziłam się, na zewnątrz był hałas, jeździły ciężarówki i czołgi. Poszłam obudzić moich rodziców. Nikt z nas nie wiedział, co o tym myśleć. Polityki za bardzo nie śledziliśmy, ani nie rozumieliśmy, według nas stało się to bez ostrzeżenia, nie mieliśmy pojęcia, że sytuacja wymagała interwencji wojskowej. Dodatkowo miałam ośmiomiesięczną córkę, byłam na urlopie macierzyńskim, a mojego męża w kwietniu 1968 roku zwerbowali do służby wojskowej w Libavie. Dopiero wtedy zaczęłam się bać tego, co się z nami stanie. II. opowieść dziadka ucznia ostravskiego gimnazjum Ondřeja Dedíka (zapis 2007) Rano dziadek wstał, ubrał się i pobiegł do pracy. Na przystanku autobusowym wrzało. Mężczyźni, jeden przez drugiego, przekazywali sobie informacje z radia i telewizji. Co się dzieje?, zapytał dziadek i dowiedział się, że Czechosłowacja była okupowana przez wojska Układu Warszawskiego. Z autobusu w drodze do pracy było wzdłuż drogi widać czołgi i radzieckie opancerzone transparenty z sowieckimi symbolami... luk czołgu się otworzył i wynurzyła się głowa, najwyraźniej dowódcy konwoju. Z wyrazu twarzy czołgisty, w typowym skórzanym kasku, było widać zdumienie. Na twarzy czołgisty malowało się pytanie: My przyszliśmy was wyzwolić, a wy nam grozicie pięściami i krzyczycie? III. Tomáš Bálek, uczeń ostravskiego gimnazjum, Rok 1968 z perspektywy mojego dziadka (2008) To był naprawdę wielki paradoks, dlatego że przedtem nas wyzwolili, a nagle przyjechali okupować. I na placu przed ratuszem ci ludzie oczywiście powywieszali plakaty na czołgach z napisami takimi, jak: Uciekajcie do domu i innymi. Dla Sowietów to było zdecydowanie nieprzyjemne. Ale wielu zaczęło dyskutować z tymi żołnierzami, ponieważ byli na inteligentnym poziomie. Oni oczywiście myśleli lub otrzymali takie instrukcje, że idą do Niemiec, bo Niemcy chcą nas zaatakować, a oni będą nas bronić. Kiedy okazało się, że nasi obywatele się twardo przeciw nim postawili, byli z tego trochę zagubieni i mogę powiedzieć, że na wielu żołnierzy udało się wpłynąć na tyle, aby zaczęli rozumieć, że nie wszystko, co się stało, było dobre... IV. Iva Kubánková, uczennica ostravskiego gimnazjum, Świadectwo moich najbliższych i znajomych o znaczących wydarzeniach XX wieku (2008) Zbliża się 20 sierpnia 1968, babcia z dziadkiem akurat spędzają miesiąc miodowy pod namiotem w słowackich Počuvadlach... Rano nas obudził straszny krzyk, nie wiedzieliśmy, co się dzieje, wspomina babcia. Z nadajników szerzy się panika Jest wojna, to wojna!. Ludzi opanowuje szaleństwo. Co mają robić? Ci, którzy mają dzieci, chcą prosto do domu, niektórzy uważają, że lepiej jest zostać. Moi dziadkowie postanowili wyjechać. Byliśmy przerażeni, nie wiedzieliśmy, co jest słuszne. Podróżowaliśmy długo, pieszo, byliśmy głodni i spragnieni, ale Słowacy ci niczego nie sprzedali, przecież jest wojna, mówi dziadek. Kiedy przybyli do Martina, po raz pierwszy spotkali się twarzą w twarz z sowieckimi czołgami. Jakie było ich zdziwienie, gdy zobaczyli żołnierzy ledwo szesnastoletnich, całkowicie zdezorientowanych, przerażonych i wyczerpanych. Nie wiedzieli, gdzie są, oczekiwali wojny, a nie zamotanych Czechosłowaków, którzy nie mieli pojęcia, co się dzieje... 27

2 1) Uważnie przeczytaj wszystkie cztery teksty, porównaj i do tabelki wpisz, uzyskane na podstawie tekstów, odpowiedzi na podstawowe pytania: co się stało? tekst I. tekst II. tekst III. tekst IV. kiedy się to stało? dzień, godzina, pora dnia kto sprowokował sytuację? kto był ofiarą sytuacji? ówczesne bezpośrednie zachowanie pamiętnikarza ówczesne najwyraźniejsze odczucie pamiętnikarza 2) Na podstawie tekstu spróbuj odnaleźć oraz wypisać wszystkie uwagi i hipotezy pamiętnikarzy i okupantów, dlaczego i do czego właściwie doszło. 28

3 Materiały B Źródło: archiwum fotoreportera Květoslava Kubaly z Ostrawy 3) Uzupełnij w komiksowych chmurkach, co w danym momencie poszczególni bohaterowie mogli sobie myśleć czy mówić. Źródło: ówczesna prasa (wrzesień 1968) 4) Zinterpretuj znaczenie ówczesnego obrazka i znajdź w materiałach A odpowiednie fragmenty, które ilustruje. 29

4 Materiał C Podczas, kiedy oczy coraz bardziej zaskoczonych okupantów zaczynają się pytać dlaczego, my przestajemy. Berlin 1953, Budapeszt i Warszawa A jeszcze wcześniej: niezależne republiki bałtyckie, Finlandia... Zakończona Czechosłowacją seria zaczepnych i surowych agresji mocarstw mówi sama za siebie. 21 sierpień się w końcu stał ostatnim słowem, albo raczej niewyartykułowanym krzykiem nieprzyjacielskiego wschodniego sąsiada, którego świat jeszcze słuchał. Teraz słucha z przerażeniem i odrazą, by na zawsze się odwrócić. Świat odwraca się od bezpowrotnie i z ostatecznością udowodnionego azjactwa. Okupanci to nie sojusznicy. Pierwszy dotyk buta sowieckiego, polskiego, niemieckiego, węgierskiego, bułgarskiego żołnierza na nasze terytorium podeptał sojusznicze umowy. Dla czeskiego i słowackiego narodu nie ma więcej miejsca w Układzie Warszawskim. Organizujcie podpisy rezolucji, żądające od parlamentu i prezydenta ogłoszenie neutralności demokratycznej, na wieczność socjalistycznej Republiki Czechosłowackiej. Źródło: archiwum ulotek z roku 1968, zbiór Petra Šimíčka. 5) Przeczytaj materiał C, w którym pojawiają się lata i daty co w tych latach, miastach czy państwach się wydarzyło? Berlin 1953 Budapeszt i Warszawa 1956 Niezależne republiki bałtyckie Finlandia Wyjaśnij, w jakim celu autor dokumentu podaje te daty i miejsca. Wypisz z tekstu, które państwa brały udział w interwencji w Czechosłowacji. 6) Na podstawie wszystkich materiałów (A, B, C) określ, za pomocą jakich czynów, gestów, działań obywatele Czechosłowacji reagowali na okupację w pierwszych dniach. Jeśli z innych źródeł (historie rodzinne, zajęcia historii, media, film dokumentalny itp.) dowiedziałeś się o innych sposobach, w jaki reagowali na okupację mieszkańcy Czechosłowacji, wypisz je. Na podstawie poszczególnych materiałów i pozostałych źródeł opisz, w co konkretnie czeskie społeczeństwo mogło wierzyć w pierwszych dniach, tygodniach i miesiącach po inwazji. 30

5 Materiały D Przekazujemy serdeczne pozdrowienia bratnich partii komunistycznych... Źródło Mladý svět (wrzesień 1968) 31

6 Źródło Mladý svět (wrzesień 1968) Obejrzyj uważnie poszczególne ilustracje i spróbuj wyjaśnić ich sens lub zamiar autora. Określ, które według Ciebie popierają, a które odrzucają interwencję w Czechosłowackiej Republice Socjalistycznej. Uzasadnij swoją opinię. 32

Podobne dokumenty

Wokół Praskiej Wiosny. Interwencja w Czechosłowacji w 1968 r.

marzec'68 https://marzec1968.pl/m68/edukacja/wystawy/18754,wokol-praskiej-wiosny-interwencja-w-czechoslowacji-w-1 968-r.html 2019-06-29, 18:11 Wokół Praskiej Wiosny. Interwencja w Czechosłowacji w 1968