Wnioski płynące z wyników badania Polska wieś i rolnictwo 2012 dla nowego okresu programowania rozwoju obszarów wiejskich grudnia 2012r.

Transkrypt

1 Wnioski płynące z wyników badania Polska wieś i rolnictwo 2012 dla nowego okresu programowania rozwoju obszarów wiejskich grudnia 2012r.

2 Informacje ogólne 42% 1 3 tak kieruję gospodarstwem rolnym i jestem ubezpieczony w KRUS (rolnik) tak kieruję gospodarstwem rolnym ale nie jestem ubezpieczony w KRUS (rolnik) nie (nierolnik) (mieszkańcy wsi - N=1500) Badanie realizowane od 2003r. wśród min respondentów pełnoletnich mieszkańców wsi, techniką PAPI W 2012r. jesień przebadano: 633 nierolników, 867 rolników; 353 osoby spośród ogółu badanych to beneficjenci PROW Rolnicy - osoby pełnoletnie mieszkające na wsi kierujące/zarządzające gospodarstwem rolnym, w którym prowadzona jest produkcja rolna Nierolnicy - osoby mieszkające na wsi, które nie kierują/zarządzają gospodarstwem rolnym, w którym prowadzona jest produkcja rolna i nie są ubezpieczone w KRUS Dobór próby badawczej miał charakter warstwowolosowy. Dla celów losowania prób reprezentatywnych dla ludności Polski zastosowano podział populacji na warstwy 16 województw wg liczby ludności wiejskiej (osoby pełnoletnie). Dodatkową warstwą była liczba pracujących w rolnictwie w województwach (osoby pełnoletnie). 2

3 Dochody gospodarstw domowych M4. Proszę Pana(ią) o zastanowienie się nad średnią wartością miesięcznych łącznych przychodów netto (bez składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne ) wszystkich członków gospodarstwa domowego w ciągu ostatnich 6-u miesięcy. Proszę wskazać do której z grup dochodowych zaliczyłaby(yłby) Pan(i) swoje gospodarstwo domowe? nierolnik 32% 41% 21% rolnik - nie będący beneficjentem PROW % rolnik - beneficjent PROW 2 50% 1 rolnik nieubezpieczony w KRUS 23% 51% 22% 4% rolnik ubezpieczony w KRUS 3 34% 1 0% 20% 60% 80% 100% Od 1500zł netto Od 1501 do 3000 zł netto Od 3001 do 4500 zł netto więcej niż 4500 netto (mieszkańcy wsi - N=1500, rolnicy - N-867, nierolnicy - N=633) 3

4 W1. Porozmawiajmy przez chwilę o Pana(i) sytuacji materialnej. Jak ocenia Pan(i) sytuację finansową własnego gospodarstwa domowego? 60% Sytuacja gospodarstw domowych 50% 20% 0% 32% % 42% % 1 2% 4% 1% 1% 3% 3% mieszkańcy wsi 2010 mieszkańcy wsi wiosna mieszkańcy wsi jesień mieszkańcy wsi mieszkańcy wsi wiosna jesień bardzo dobrze raczej dobrze ani dobrze, ani źle raczej źle bardzo źle (mieszkańcy wsi N=1500) 4

5 Źródła dochodów gospodarstw domowych rodzin nierolników M9. Z jakich źródeł pochodziły dochody Pana(i) gospodarstwa domowego w ciągu ostatnich 6 miesięcy? praca najemna na pełen etat 54% 100% emerytura lub renta lub renta strukturalna 2 9 praca najemna na pół etatu praca na czarno praca dorywcza inne zasiłki socjalne 20% Dla 31% rodzin jedynym źródłem dochodu jest praca najemna na pełen etat. Dochody 14% rodzin to wyłącznie emerytura lub renta lub renta strukturalna lub inne zasiłki socjalne. własna działalność gospodarcza niezwiązana z 70% jesień - częstość wskazań pomoc finansowa ze strony rodziny jesień - mediana 0% 20% 60% 80% 100% 5

6 Sytuacja gospodarstw domowych odpowiedzi rolników W1. Porozmawiajmy przez chwilę o Pana(i) sytuacji materialnej. Jak ocenia Pan(i) sytuację finansową własnego gospodarstwa domowego? 60% 50% 20% 0% 2 21% 52% 51% 21% 22% 20% 44% 1 41% 34% 1 4% 3% 1% 1% 1% 2% 3% rolnicy 2010 rolnicy rolnicy rolnicy rolnicy wiosna jesień wiosna jesień bardzo dobrze raczej dobrze ani dobrze, ani źle raczej źle bardzo źle (rolnicy - N-867) 6

7 Źródła dochodów gospodarstw domowych rodzin rolników M9. Z jakich źródeł pochodziły dochody Pana(i) gospodarstwa domowego w ciągu ostatnich 6 miesięcy? dochody z gospodarstwa rolnego (wyłącznie uzyskiwane z produkcji rolnej) praca najemna na pełen etat emerytura lub renta lub renta strukturalna dopłaty bezpośrednie praca dorywcza praca najemna na pół etatu praca na czarno pomoc finansowa ze strony rodziny inne zasiłki socjalne własna działalność gospodarcza niezwiązana z rolnictwem 12% 24% 31% 2 20% 50% 50% 50% 8 Dochody 24% rolników pochodzą wyłącznie z gospodarstwa rolnego oraz dopłat bezpośrednich. Blisko 61 % rodzin rolniczych posiada jako dodatkowe źródło utrzymania pracę poza rolnictwem jesień - częstość wskazań jesień - mediana 0% 20% 60% 80% 100% 7

8 Czy płatności bezpośrednie są prorozwojowe M8. W jaki sposób wykorzystał(a) Pan(i) fundusze otrzymane w ramach płatności bezpośrednich dla wniosków złożonych w 2011 roku? zakup nawozów zakup paliwa do produkcji rolnej 2 33% 73% 7 zakup maszyn rolniczych nakłady na działalność rolniczą inne niż maszyny, urządzenie rolnicze, paliwo, nawozy i zakup gruntów rolnych 12% 22% 2 spożycie bezpośrednie ( codzienne zakupy art. spożywczych i przemysłowych) budowa lub remont budynku mieszkalnego lub gospodarczego 1 1 średni odsetek płatności bezpośrednich przeznaczonych na dany cel częstość wydawania środków na dany cel 8

9 Rolnictwo jako wyłączne źródło utrzymania R7. Czy jest Pan(i) w stanie utrzymać się wraz z rodziną wyłącznie z prowadzenia działalności rolniczej? rolnicy jesień 4% 32% 2 2 rolnicy wiosna 3 23% 4% rolnicy jesień 3 24% 2 zdecydowanie tak rolnicy wiosna 12% 32% 2 2 2% raczej tak raczej nie zdecydowanie nie rolnicy ubezpieczeni w KRUS rolnicy nieubezpieczeni w KRUS 4% 2% 21% 3 31% % odmowa odpowiedzi beneficjenci PROW 3 24% 2 0% 20% 60% 80% 100% (rolnicy - N-867, rolnicy ubezpieczeni w KRUS - N=583, rolnicy nieubezpieczeni w KRUS N=284, beneficjenci PROW N=353) 9

10 R6. Jaką część swojej produkcji rolnej przeznacza Pan(i) na własne potrzeby, a jaką na sprzedaż? 100% Dochody w kontekście produkcji na rynek 80% 60% 2 60% 6 73% 20% 31% 0% do 5ha 5-15 ha powyżej 15 ha własne potrzeby sprzedaż (gospodarstwa do 5 ha N=286, gospodarstwa 5-15 ha N=332, gospodarstwa powyżej 15 ha N=238; 11 rolników nie podało powierzchni gospodarstwa) 10

11 Przyszłość i kształt WPR opinie rolników środki udzielane w ramach wsparcia bezpośredniego (płatności bezpośrednie) powinny być dostępne/ udzielane wyłącznie rolnikom faktycznie prowadzącym działalność 2 4 4% 13% środki w ramach Wspólnej Polityki Rolnej w większym stopniu niż obecnie powinny być przeznaczane na modernizację gospodarstw rolnych (np. zakup maszyn i 2 4 4% 14% wprowadzenie obowiązkowych umów pomiędzy dostawcami surowców rolnych (rolnikami) i ich odbiorcami, zawierającymi m.in. wynegocjowaną cenę lub sposób jej ustalenia, 24% 42% 1 środki w ramach WPR w większym stopniu niż obecnie powinny być przeznaczone na działania chroniące środowisko na obszarach wiejskich 1 42% 23% stawki płatności bezpośrednich powinny być zróżnicowane wewnątrz kraju (np.. Różne stawki [zł/ha] dla województw lub w zależności od klasy bonitacji gleby) nawet gdyby 1 44% 12% 12% 14% środki udzielane w ramach płatności bezpośrednich powinny w większym stopniu być uzależnione od tego, czy prowadzona w gospodarstwie produkcja rolna sprzyja 1 53% 1 bez kwot produkcyjnych na cukier produkcja cukru byłaby w naszym kraju wyższa 1 2 więcej środków należy przeznaczać na działania PROW, nawet kosztem zmniejszenia dopłat bezpośrednich 3 14% 21% 22% zdecydowanie się zgadzam raczej się zgadzam 0% 2 raczej 50% się nie zgadzam 7 100% zdecydowanie się nie zgadzam trudno powiedzieć/nie mam zdania 11

12 Przyszłość i kształt WPR opinie nierolników środki udzielane w ramach wsparcia bezpośredniego (płatności bezpośrednie) powinny być dostępne/ udzielane wyłącznie rolnikom faktycznie 23% 33% 4% 32% środki w ramach Wspólnej Polityki Rolnej w większym stopniu niż obecnie powinny być przeznaczane na modernizację gospodarstw rolnych (np. zakup 23% 32% 32% środki w ramach WPR w większym stopniu niż obecnie powinny być przeznaczone na działania chroniące środowisko na obszarach wiejskich 1 2 4% 42% stawki płatności bezpośrednich powinny być zróżnicowane wewnątrz kraju (np.. Różne stawki [zł/ha] dla województw lub w zależności od klasy bonitacji % 3 środki udzielane w ramach płatności bezpośrednich powinny w większym stopniu być uzależnione od tego, czy prowadzona w gospodarstwie produkcja rolna 1 42% 3% 32% wprowadzenie obowiązkowych umów pomiędzy dostawcami surowców rolnych (rolnikami) i ich odbiorcami, zawierającymi m.in. wynegocjowaną 1 3 3% 3 bez kwot produkcyjnych na cukier produkcja cukru byłaby w naszym kraju wyższa 1 2 4% 43% więcej środków należy przeznaczać na działania PROW, nawet kosztem zmniejszenia dopłat bezpośrednich 23% 1 42% zdecydowanie się zgadzam raczej 0% się zgadzam 2 50% raczej się nie zgadzam 7 100% zdecydowanie się nie zgadzam trudno powiedzieć/nie mam zdania 12

13 Kierunek zmian w rolnictwie W21. W jakim kierunku Pana(i) zdaniem zmierza polskie rolnictwo? Czy Pana(i) zdaniem w polskim rolnictwie dokonują się zmiany na lepsze, na gorsze, czy też zarówno na lepsze jak i na gorsze? % 32% % 1 33% % % 0% 2010 wiosna 2011 jesień 2011 wiosna 2012 jesień 2012 na lepsze zarówno na lepsze jak i na gorsze tylko na gorsze nie ma żadnych zmian (rolnicy N=867) 13

14 Kierunek zmian w rybactwie W23. W jakim kierunku Pana(i) zdaniem zmierza polskie rybactwo? Czy Pana(i) zdaniem w polskim rybactwie dokonują się zmiany na lepsze, na gorsze, czy też zarówno na lepsze jak i na gorsze? mieszkańcy wsi jesień 13% 24% 1 42% mieszkańcy wsi wiosna 11% 14% 20% 4 mieszkańcy wsi jesień 1 12% 5 mieszkańcy wsi wiosna % mieszkańcy wsi % 20% 60% 80% 100% na lepsze tylko na gorsze nie wiem/trudno powiedzieć zarówno na lepsze jak i na gorsze nie ma żadnych zmian (mieszkańcy wsi N=1500) 14

15 Ogólna ocena życia na wsi W19. Czy mógł(a)by Pan(i) powiedzieć, kierując się tą listą, w jakim stopniu jest Pan(i) zadowolony(a) lub niezadowolony(a) z? dostępu do sieci wodociągowej 2 dostępu do Internetu 22% bezpieczeństwa w Pana(i) miejscowości 20% dostępu do sieci kanalizacyjnej 1 23% dostępu do sieci gazowej 14% 2 możliwości dojazdu do innych miejscowości środkami 2 dostępu do obiektów sportowych i rekreacyjnych 2 dostępu do banków, zakładów ubezpieczeniowych 2 dostępu do bankomatów 2 dostępu do oświaty, poziomu nauczania 3 możliwości studiowania 2 dostępu do opieki zdrowotnej 3 dostępu do kultury i sztuki, dostępnych rozrywek 31% dostępu do opieki przedszkolnej 2 34% 21% 1 23% % % 23% 21% 4% 14% 21% 13% 2 4% 21% 1 3% 1 22% 23% 11% 14% 14% 11% 1 3% 20% 4% 1 13% możliwości podnoszenia poziomu kwalifikacji 2 32% 1 dostępu do opieki nad dzieckiem w wieku do lat 3 21% % bardzo zadowolony(a) ani zadowolony(a), ani niezadowolony(a) bardzo niezadowolony(a) (mieszkańcy wsi N=1500) 0% 2 50% 7 100% raczej zadowolony(a) raczej niezadowolony(a) trudno powiedzieć 15

16 Potrzeby rozwojowe obszarów wiejskich W20. Co Pana(i) zdaniem należy poprawić na obszarach wiejskich w Pani(a) powiecie w pierwszej kolejności? dostęp do pozarolniczych miejsc pracy 5 dostęp do opieki zdrowotnej 3 dostęp do środków transportu (autobusów, kolei) 2 dostęp do kultury na wsi, dostępnych rozrywek 22% dostęp do sieci gazowej 1 dostęp do bezpiecznej i zdrowej żywności 1 poziom konkurencyjności i innowacyjności gospodarstw 1 dbałość o środowisko naturalne 1 dostęp do sieci kanalizacyjnej 1 dostęp do obiektów sportowych i rekreacy jnych 1 dostęp do opieki przedszkolnej 1 dostęp do opieki nad dzieckiem w wieku do 3 lat 14% dostępność do opieki nad osobami starszymi/zależnymi 11% dostęp do Internetu jakość edukacji w szkole podstawowej i gimnazjum dostęp do sieci wodociągowej dostęp do edukacji na poziomie wyższym niż przedszkolny bezpieczeństwo dostęp do bankomatów dostęp do banków, zakładów ubezpieczeniowych 0% 20% 50% 60% 16 70%

17 Skłonność do migracji do miasta W18. Jeśli miał(a)by Pan(i) takie możliwości, to czy przeprowadził(a)by się Pan(i) do miasta? 90% 80% 70% % 84% 7 81% 60% 50% 20% 0% % 13% wiosna jesień wiosna jesień nie tak 17

18 Skłonność do migracji do miasta W18. Jeśli miał(a)by Pan(i) takie możliwości, to czy przeprowadził(a)by się Pan(i) do miasta? rolnicy 55+ 1% % % % 3 4 kobieta 2% 31% 4 mężczyzna 2% 32% 52% nierolnicy 55+ 3% 23% 51% 13% % % 31% kobieta 12% 2 41% mężczyzna 11% 2 42% 11% 0% 2 50% 7 100% zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie nie wiem (mężczyźni N=785, kobiety N=715, N=543, N=485, N=472) 18

19 Kierunek zmian na wsi W22. W jakim kierunku Pana(i) zdaniem zmierza polska wieś? Czy Pana(i) zdaniem zmiany na wsi dokonują się zmiany na lepsze, na gorsze, czy też zarówno na lepsze jak i na gorsze? % 2 0% 2 4% 33% 2 22% % 33% 3 23% 24% 2 22% 20% 20% 20% 21% % wiosna 2 23% jesień % wiosna jesień na lepsze zarówno na lepsze jak i na gorsze tylko na gorsze nie ma żadnych zmian (mieszkańcy wsi N=1500) 19

20 Perspektywa dla wsi i rolnictwa W24. Co Pana(i) zdaniem powinno być najważniejszą rolą obszarów wiejskich w Polsce? Proszę wskazać trzy, z zaznaczeniem ich hierarchii. produkcja żywności ochrona środowiska funkcje kulturowe (w tym zachowanie dziedzictwa kulturowego) zapewnianie miejsca zamieszkania i wypoczynku dla osób pracujących na wsi pełnienie funkcji turystycznej zapewnianie miejsca zamieszkania i wypoczynku dla osób pracujących w mieście prowadzenie pozarolniczej działalności produkcyjnej 14% 4% 4% 3% 1 2% 14% 1% 1% 32% 44% I wskazanie II wskazanie III wskazanie 7 0% 20% 60% 80% (rolnicy N=867; wielokrotny wybór) 20

21 Perspektywa dla wsi i rolnictwa W24. Co Pana(i) zdaniem powinno być najważniejszą rolą obszarów wiejskich w Polsce? Proszę wskazać trzy, z zaznaczeniem ich hierarchii. produkcja żywności ochrona środowiska funkcje kulturowe (w tym zachowanie dziedzictwa kulturowego) zapewnianie miejsca zamieszkania i wypoczynku dla osób pracujących na wsi pełnienie funkcji turystycznej zapewnianie miejsca zamieszkania i wypoczynku dla osób pracujących w mieście prowadzenie pozarolniczej działalności produkcyjnej 4% 12% 2 1 4% 11% 2% 2% 1% 3% 74% I wskazanie II wskazanie III wskazanie (nierolnicy N=633; wielokrotny wybór) 0% 20% 60% 80% 21

22 Produkcja żywności - sprzedaż bezpośrednia W33. Czy chciał(a)by Pan(i) mieć możliwość kupowania produktów bezpośrednio w gospodarstwach rolnych prowadzących sprzedaż artykułów pochodzących z własnej produkcji rolnej? mieszkańcy wsi 5 31% 2% rolnik 60% 32% 2% nierolnik 60% 2 2% 0% 20% 60% 80% 100% zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie (mieszkańcy wsi N=1500, rolnicy N=867, nierolnicy N=633) 22

23 Rozwój sprzedaży W34. Które zagadnienia powinny być priorytetem w rozwoju sprzedaży wytwarzanych w Polsce produktów rolno-spożywczych? promocja i rozwój sprzedaży wytwarzanych w Polsce produktów na rynkach europejskich 5 23% 1 promocja i rozwój sprzedaży wytwarzanych w Polsce produktów na rynkach azjatyckich 33% 3 13% 1 promocja i rozwój sprzedaży wytwarzanych w Polsce wysokojakościowych produktów (produktów ekologicznych, 32% 33% promocja i rozwój sprzedaży lokalnej wytwarzanych w Polsce produktów (m.in. sprzedaż bezpośrednio od producenta, rozwój sprzedaży % 20% 60% 80% 100% I wskazanie II wskazanie III wskazanie IV wskazanie (mieszkańcy wsi N=1500; wielokrotny wybór) 23

24 Opinie na temat żywności W35. Które z wymienionych rodzajów informacji podawanych na opakowaniach produktów spożywczych wpływają na Pański wybór przy zakupie, tj. decydują o tym, że właśnie dany produkt Pan(i) kupuje? cena 4 1 4% data przydatności do spożycia 22% 13% skład produktu 1 11% nazwa produktu 4% data produkcji 2% 11% fakt, że produkt został wyprodukowany w Polsce wartość odżywcza żadne, nie czytam informacji podawanych na opakowaniach produktów spożywczych znajomość i zaufanie do producenta 2% 3% 13% 3% 13% 1% 1% 2% 3% I wskazanie II wskazanie III wskazanie warunki przechowywania informacja o tym, że produkt został oznaczony znakiem systemu jakości żywności (mieszkańcy wsi N=1500; wielokrotny wybór) 2% 2% 3% 0% 20% 60% 80% 24

25 Potrzeba informowania o SZRWRiR W72. Czy dotarły do Pana(i) informacje o przyjęciu przez Radę Ministrów Strategii zrównoważonego rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa na lata ? rolnicy, którzy nie są beneficjentami PROW - jesień % beneficjenci PROW jesień % rolnicy, którzy nie są beneficjentami PROW - wiosna % 7 beneficjenci PROW wiosna % 7 tak nie 0% 20% 60% 80% 100% (beneficjenci PROW N=353, rolnicy nie będący beneficjentami PROW N=514) 25

26 Dziękuję za uwagę Departament Unii Europejskiej i Współpracy Międzynarodowej MRiRW wanda.klepacka@minrol.gov.pl