8 marca 2011 r.: Setna rocznica pierwszych obchodów Dnia Kobiet: Walka z dyskryminacją ze względu na płeć w UE

Transkrypt

1 Dyrekcja Generalna ds. Komunikacji Dyrekcja C Kontakty z Obywatelami Dział Badanie Opinii Publicznej Bruksela, 1 czerwca 2011 r. 8 marca 2011 r.: Setna rocznica pierwszych obchodów Dnia Kobiet: Walka z dyskryminacją ze względu na płeć w UE Badanie specjalne Eurobarometr (EB 75.1) SYNTEZA ANALITYCZNA Zakres badania: UE 27 (liczba badanych obywateli europejskich: ) Badani: Europejczycy w wieku 15 lat i powyŝej Metoda: wywiad bezpośredni (CAPI) Badania prowadzono w dniach: od 9 lutego do 6 marca 2011 r. przez TNS opinion OGÓLNE TENDENCJE...3 I. KOBIETY A STANOWISKA DECYZYJNE...5 A. Przy załoŝeniu równych kwalifikacji i umiejętności: czy aby zająć wysokie stanowisko, kobiety muszą pokonać powaŝne przeszkody?...5 B. Które z poniŝej wymienionych środków byłyby Pani/Pana zdaniem najskuteczniejsze w zapewnieniu kobietom dostępu do wysokich stanowisk?...6 D. W jaki sposób moŝna zachęcić kobiety do większego udziału w polityce?...7 E. Jakie są powody niegłosowania w wyborach?...8 II.NIERÓWNOŚCI MIĘDZY KOBIETAMI I MĘśCZYZNAMI...9 A. W jaki sposób moŝna zmniejszyć róŝnice w wynagradzaniu kobiet i męŝczyzn?...9 B. W jaki sposób moŝna poprawić godzenie Ŝycia prywatnego z zawodowym?..10 C. Jakie powody leŝą u podstaw niepewnej sytuacji kobiet?...10 jacques.nancy@europarl.europa.eu - B-1047 Bruxelles - Tél Fax F Strasbourg - Tél

2 III. URLOP MACIERZYŃSKI I URLOP OJCOWSKI...11 A. Urlop macierzyński...11 B. Urlop ojcowski...13 IV. PRZEMOC WOBEC KOBIET14 A. Jakie strategie musi obrać UE, aby walczyć z przemocą wobec kobiet?...14 B. Czy zakres obowiązywania zakazu zbliŝania się do ofiary powinien zostać rozszerzony na wszystkie państwa UE?

3 OGÓLNE TENDENCJE Pierwsza analiza została juŝ opublikowana w dniu 7 marca 2011 r. przy okazji setnej rocznicy pierwszych obchodów Dnia Kobiet. We wspomnianej pierwszej analizie udostępniono jedynie ogólne wyniki. Badanie zostało przeprowadzone w dniach od 9 lutego do 6 marca 2011 r. przez TNS opinion. Ostateczna analiza obejmuje uzupełniające dane analityczne, a takŝe nową sekcję poświęconą urlopowi macierzyńskiemu i ojcowskiemu. Wyniki badania pozwalają na sformułowanie kilku kluczowych tez: W odniesieniu do wszystkich pytań dotyczących równouprawnienia płci kobiety i męŝczyźni wykazują tendencję do wyraŝania podobnych opinii. Z pewnością moŝna się zastanawiać, czy ta setna rocznica pierwszych obchodów Międzynarodowego Dnia Kobiet nie powinna być uwaŝana za prawdziwy społeczny krok naprzód, który moŝe przyczynić się do zniwelowania lub skutecznego zmniejszenia róŝnic w traktowaniu kobiet i męŝczyzn. Analiza tendencji europejskich musi zostać uzupełniona o analizę wyników krajowych, które czasami mogą okazać się odmienne. W przeciwieństwie do innych badań i powszechnych stereotypów w dziedzinie równouprawnienia płci wyniki opisane w przedmiotowym badaniu nie dają się sklasyfikować pod względem tendencji regionalnych lub logicznych, z wyjątkiem wyników z krajów nordyckich. Jednym z głównych wniosków wypływających z przedmiotowego sondaŝu moŝe być to, Ŝe spośród wszystkich działań, które naleŝy podjąć w celu osiągnięcia równouprawnienia męŝczyzn i kobiet, Europejczycy opowiadają się raczej za działaniami motywującymi niŝ za środkami przymusu. o W związku z powyŝszym poparcie dla nakładania obowiązku stosowania parytetów czy to w przedsiębiorstwach, czy to na listach wyborczych kształtuje się w obu przypadkach na poziomie wynoszącym średnio zaledwie 19%. RóŜnica poparcia deklarowanego przez kobiety i męŝczyzn w tej kwestii wynosi jedynie jeden punkt procentowy. o W niektórych obszarach kobiety są jednak nieco przychylniej nastawione do środków przymusu niŝ męŝczyźni: - Kary finansowe dla przedsiębiorstw, które nie przestrzegają zasady równości wynagrodzeń dla pracowników płci męskiej i Ŝeńskiej (22% w przypadku męŝczyzn, 27% w przypadku kobiet, [+5 punktów procentowych]). 3

4 - Kary finansowe dla partii politycznych, które nie utrzymują równowagi w zakresie liczby kobiet i męŝczyzn (15% w przypadku męŝczyzn, 19% w przypadku kobiet, +4). Istnieją rozbieŝne opinie w kwestii urlopu macierzyńskiego. o Zdaniem 58% respondentów urlop macierzyński ma negatywny wpływ na karierę kobiety. W tym przypadku takŝe moŝna zauwaŝyć, Ŝe opinie kobiet i męŝczyzn są prawie takie same: 58% M, 59% K. o Wniosek przedstawiony przez Parlament Europejski w sprawie wprowadzenia we wszystkich państwach członkowskich 20- tygodniowego pełnopłatnego urlopu macierzyńskiego cieszy się poparciem 78% Europejczyków (76% M, 79% K). W 11 krajach, w których ustawodawstwo nie przewiduje urlopu ojcowskiego, zarówno kobiety, jak i męŝczyźni popierają jego wprowadzenie. 71% męŝczyzn wystąpiłoby o urlop ojcowski, gdyby istniała w ich kraju taka moŝliwość, a 73% kobiet zachęcałoby do tego swojego partnera. UWAGA: Przypomina się czytelnikom, Ŝe wyniki badania stanowią jedynie szacunkowe dane, których dokładność zaleŝy zasadniczo od wielkości próby i zaobserwowanej wartości procentowej. W przypadku prób o wielkości ok wywiadów (na takiej próbie opierają się zazwyczaj badania na skalę jednego państwa członkowskiego) rzeczywiste wartości procentowe określające, czy przeprowadzono rozmowy z całą populacją, wahają się w ramach następujących przedziałów ufności: Zaobserwowane wartości procentowe Margines błędu 10% lub 90% +/ 1,9 punktu 20% lub 80% +/ 2,5 punktu 30% lub 70% +/ 2,7 punktu 40% lub 60% +/ 3,0 punkty 50% +/ 3,1 punktu 4

5 I. KOBIETY A STANOWISKA DECYZYJNE A. Przy załoŝeniu równych kwalifikacji i umiejętności: czy aby zająć wysokie stanowisko, kobiety muszą pokonać powaŝne przeszkody? Analiza moŝliwych przeszkód, przed którymi stają kobiety, pokazuje, Ŝe róŝnice opinii w tej kwestii pomiędzy kobietami i męŝczyznami są duŝo większe w porównaniu z pozostałymi pytaniami: o 76% europejskich respondentów uwaŝa, Ŝe kobiety napotykają znaczne trudności w zakresie dostępu do wysokich stanowisk w duŝych firmach: opinię taką wyraŝa 78% kobiet i 72% męŝczyzn. o 70% europejskich respondentów uwaŝa, Ŝe przeszkody te występują na wysokich szczeblach administracji publicznej, choć pogląd ten wyraŝa jedynie 66% męŝczyzn i aŝ 73% kobiet. o Analiza ukazuje identyczną sytuację w stosunku do partii politycznych: 69% europejskich respondentów podkreśla istnienie powaŝnych przeszkód w tym zakresie (72% w przypadku kobiet i 65% w przypadku męŝczyzn). o W dwóch pozostałych obszarach aktywności zawodowej przeszkody uwaŝane są za mniej znaczące, co nie zmienia faktu, Ŝe są one rzeczywistością: MŚP (59%) i organizacje społeczne (49%). RóŜnice opinii w poszczególnych krajach są bardzo znaczące i dotyczą wszystkich dziedzin, w których kobiety mogą ubiegać się o wysokie stanowiska: partie polityczne (38 punktów procentowych róŝnicy), wysokie szczeble administracji publicznej (35 punktów), duŝe przedsiębiorstwa (40 punktów), MŚP (37 punktów) oraz organizacje społeczne (46 punktów). W tym zakresie zwrócono uwagę na pewną specyfikę państw bałtyckich. Mniejsza niŝ w pozostałych krajach liczba respondentów na Łotwie, Litwie i w Estonii uwaŝa bowiem, Ŝe kobiety napotykają znaczne trudności podczas ubiegania się o wysokie stanowiska, a pogląd ten dotyczy wszystkich sektorów. o o W odniesieniu do sektora duŝych przedsiębiorstw i sektora MŚP moŝna zauwaŝyć pewne róŝnice związane z datą przystąpienia do UE. Europejscy respondenci pochodzący z krajów będących członkami UE przed 2004 r. o wiele częściej niŝ respondenci pochodzący z krajów, które przystąpiły do UE w 2004 r. i później, wyraŝają pogląd, Ŝe kobiety napotykają zasadnicze trudności w zakresie dostępu do stanowisk decyzyjnych. W odniesieniu do tych dwóch sektorów respondentów ze strefy euro i respondentów spoza tej strefy dzieli 9 punktów procentowych. Respondenci ze strefy euro stanowią najliczniejszą grupę wyraŝającą 5

6 pogląd, Ŝe kobiety mają znacznie utrudniony dostęp do wysokich stanowisk. B. Które z poniŝej wymienionych środków byłyby Pani/Pana zdaniem najskuteczniejsze w zapewnieniu kobietom dostępu do wysokich stanowisk? W sektorze prywatnym podobnie jak w sektorze publicznym zarówno kobiety, jak i męŝczyźni opowiadają się za środkami motywującymi. W odniesieniu do kwestii gospodarczych i politycznych: o 44% europejskich respondentów (44% K, 44% M) uwaŝa, Ŝe najskuteczniejszymi środkami są zachęcanie przedsiębiorstw i organów administracji publicznej do podejmowania działań na rzecz sprzyjania równości kobiet i męŝczyzn ( kodeks dobrych praktyk ) oraz walki ze stereotypami. o 30% respondentów (29% K, 31% M) jest zdania, Ŝe bodźcem do przyjmowania przez kobiety większej odpowiedzialności w przedsiębiorstwach będą szkolenia zachęcające do czynienia takich kroków oraz środki wspierające. o Prawne nakładanie obowiązku stosowania parytetów popiera 19% europejskich respondentów (20% K, 18% M) w odniesieniu do składu zarządów spółek i w odniesieniu do list wyborczych (19% K, 18% M). RóŜnice opinii w poszczególnych krajach dostrzegalne są zwłaszcza w kwestii nakładania obowiązku parytetowego. o RóŜnica opinii pomiędzy państwami członkowskimi w zakresie wprowadzania parytetów w zarządach duŝych spółek i na wysokich szczeblach administracji publicznej sięga 19 punktów procentowych: w Niemczech poparcie wynosi 28%, a na Łotwie 9%. o W odniesieniu do prawnego nakładania obowiązku stosowania parytetów na listach wyborczych róŝnice są jeszcze większe i sięgają 29 punktów procentowych: w przypadku Holandii poparcie wynosi 5%, a w przypadku Portugalii 34%. C. Z jakich powodów kobiety nie są w wystarczającym stopniu obecne w polityce? Odpowiedzi udzielane przez europejskich respondentów są bardzo jasne. Kobiety nie są w wystarczającym stopniu obecne w polityce, poniewaŝ środowisko polityczne jest zdominowane przez męŝczyzn, którzy nie cenią wystarczająco umiejętności kobiet. 59% europejskich respondentów podziela tę opinię: 61% w przypadku kobiet i 57% w przypadku męŝczyzn ( 4 punkty procentowe). 6

7 Na drugim miejscu, choć dość daleko za pierwszym powodem, znajduje się obecność głęboko zakorzenionych stereotypów: 40% w przypadku męŝczyzn i 41% w przypadku kobiet. Inne powody wymieniane przez europejskich respondentów są raczej w mniejszości: o Zdaniem jednego na trzech europejskich respondentów (28%) działania na rzecz równowaŝenia liczby kobiet i męŝczyzn w świecie polityki są nieskuteczne. Analiza wyników pokazuje, Ŝe kobiety (28%) i męŝczyźni (28%) wyraŝają w tej kwestii ten sam pogląd. o Niewiele ponad jedna czwarta europejskich respondentów (26%) jest zdania, Ŝe kobiety nie są zainteresowane tym typem kariery, a polityka nie jest dla nich priorytetem. Istnieje tu jednak róŝnica trzech punktów procentowych pomiędzy odpowiedziami kobiet (25%) i męŝczyzn (28%). RóŜnice opinii w poszczególnych krajach takŝe w tej kwestii są ogromne. o W odniesieniu do zdominowania świata polityki przez męŝczyzn róŝnica wynosi 26 punktów procentowych: pogląd ten podziela 68% respondentów na Cyprze i 42% respondentów w Danii. o RóŜnica poglądów w poszczególnych krajach co do kwestii utrzymywania się głęboko zakorzenionych stereotypów wynosi 36 punktów procentowych: poparcie dla tej opinii wyraŝa 21% respondentów na Malcie i 57% respondentów w Hiszpanii. D. W jaki sposób moŝna zachęcić kobiety do większego udziału w polityce? Powszechnie przyznaje się, Ŝe kobiety nie są w wystarczający sposób obecne w polityce. Co przy okazji setnej rocznicy pierwszych obchodów Dnia Kobiet myślą europejscy respondenci o działaniach, które naleŝy w tej kwestii podjąć? Podobnie do poglądów wyraŝonych przez nich na temat sektora prywatnego odpowiedzi respondentów w tej kwestii takŝe wskazują na poparcie środków motywujących: o Blisko jedna trzecia europejskich respondentów (30%, 30% K, 30% M) popiera szkolenia i środki wspierające mające na celu zachęcanie kobiet do uczestnictwa w Ŝyciu politycznym. o 25% (24% K, 27% M) europejskich respondentów uwaŝa parytety na listach wyborczych sporządzanych przez partie polityczne za środek, który ma szansę przyczynić się do aktywniejszego uczestnictwa kobiet w polityce. 7

8 Za prawnie wiąŝącymi środkami opowiedziała się mniej niŝ jedna piąta respondentów: o Prawne nakładanie obowiązku stosowania parytetów podczas wyborów uwaŝane jest za rozwiązanie nieskuteczne przez 19% europejskich respondentów (19% K, 18% M). o Poparcie dla wprowadzenia systemu zachęt/kar finansowych dla partii politycznych w celu egzekwowania utrzymywania równowagi w zakresie liczby kobiet i męŝczyzn wyraziło 17% respondentów (19% K, 15% M). Jeśli chodzi o państwa członkowskie, za bardziej przymusowymi środkami częściej opowiadają się respondenci ze strefy euro (poparcie dla równomiernej reprezentacji kobiet i męŝczyzn na listach wyborczych i dla nakładania obowiązku stosowania parytetów). W Holandii, Szwecji i Danii prawne nakładanie obowiązku stosowania parytetów podczas wyborów wskazywane jest przez mniej niŝ jedną osobę na dziesięć. E. Jakie są powody niegłosowania w wyborach? Zapytani o powody, które mogłyby zniechęcić ich do oddania głosu w kolejnych wyborach lokalnych, krajowych czy europejskich, Europejczycy wymieniają przede wszystkim ogólny brak zaufania w odniesieniu do polityki: o Brak zaufania do przedstawicieli politycznych zniechęcił 29% Europejczyków do głosowania w wyborach europejskich, 40% w wyborach krajowych i 34% w wyborach lokalnych. o Brak informacji był wymieniany jako drugi powód rezygnacji z uczestnictwa w wyborach europejskich (22%). To poczucie bycia niedoinformowanym odgrywa mniejszą rolę w przypadku wyborów krajowych (12%) czy lokalnych (16%). o Poczucie, Ŝe głosowanie nie ma Ŝadnego wpływu, a oddany głos niczego nie zmieni, dotyczy mniej więcej w równej mierze wszystkich trzech poziomów: wyborów europejskich (19%), wyborów krajowych (18%) i wyborów lokalnych (17%). 8

9 II.NIERÓWNOŚCI MIĘDZY KOBIETAMI I MĘśCZYZNAMI A. W jaki sposób moŝna zmniejszyć róŝnice w wynagradzaniu kobiet i męŝczyzn? Statystyki Eurostatu mówią same za siebie; zróŝnicowanie wynagrodzenia ze względu na płeć na szczeblu europejskim, nawet jeśli nastąpiła w tej kwestii nieznaczna poprawa, w czasie przygotowywania badania w dalszym ciągu utrzymywało się na poziomie 17%. W jaki sposób moŝna to zróŝnicowanie zmniejszyć? Zdaniem Europejczyków problem zróŝnicowania wynagrodzeń musi być rozwiązany w pierwszej kolejności za sprawą środków motywujących i zachęt, a nie prawnie wiąŝących regulacji: o Stosunek do środków motywujących: - Za priorytetowy środek (29%; 30% K, 29% M) na rzecz niwelowania róŝnic w wynagrodzeniach uznaje się promowanie bardziej wyrównanej reprezentacji kobiet i męŝczyzn we wszystkich zawodach (pielęgniarstwo, obsługa sekretariatów, pilotaŝ samolotów itp.). - Jeden na czterech Europejczyków (24%; 22% K, 26% M) za priorytet uwaŝa przejrzyste skale płac w przedsiębiorstwach. o Stosunek do środków prawnie wiąŝących: - Kary finansowe dla przedsiębiorstw, które nie przestrzegają zasady równości wynagrodzeń dla pracowników płci męskiej i Ŝeńskiej stanowią najwaŝniejszy priorytet dla 24% Europejczyków (27% K, 22% M). - W przypadku nieposzanowania zasady równych szans w dostępie do awansu zawodowego 16% Europejczyków (16% K, 15% M) opowiada się głównie za karami finansowymi. Jeśli chodzi o państwa członkowskie, zauwaŝa się istotne róŝnice poglądów, które wahają się od poziomu 19 do poziomu 32 punktów procentowych. MoŜna takŝe odnotować nieznaczne róŝnice pomiędzy odpowiedziami respondentów z krajów strefy euro a tymi z krajów spoza tej strefy, a takŝe pomiędzy poglądami osób z krajów będących członkami UE przed 2004 r. a tymi, które przystąpiły do UE w 2004 r. lub później. 9

10 B. W jaki sposób moŝna poprawić godzenie Ŝycia prywatnego z zawodowym? Kobiety mające więcej niŝ jedno dziecko borykają się w tej kwestii z jeszcze większymi trudnościami. Niedawno opublikowane przez Eurostat statystyki pokazują, Ŝe na szczeblu europejskim stopa zatrudnienia bezdzietnych kobiet wynosi 75%, a w przypadku kobiet mających co najmniej trójkę dzieci zaledwie 54%. Odwrotna sytuacja jest wśród męŝczyzn, gdyŝ stopa zatrudnienia bezdzietnych męŝczyzn wynosi 80%, a w przypadku męŝczyzn mających co najmniej trójkę dzieci 85%. 37% (37% K, 36% M) europejskich respondentów jest zdania, Ŝe naleŝy przede wszystkim ułatwić dostęp do opieki nad dzieckiem poza domem. 30% (30% K, 30% M) respondentów za priorytetowe działanie uznaje zwiększenie elastyczności wewnątrz firm i usług publicznych. 29% respondentów (30% K, 29% M) opowiada się wreszcie za równowagą w podziale pomiędzy kobiety i męŝczyzn obowiązków domowych oraz zadań wynikających z opieki nad dziećmi i osobami pozostającymi na utrzymaniu. W zaleŝności od kwestii tutaj równieŝ zauwaŝa się bardzo duŝe róŝnice opinii w poszczególnych państwach członkowskich: róŝnica rzędu 26 punktów procentowych w odniesieniu do opieki nad dziećmi oraz rzędu 28 punktów w odniesieniu do elastyczności i równowagi w podziale obowiązków domowych pomiędzy kobiety i męŝczyzn. C. Jakie powody leŝą u podstaw niepewnej sytuacji kobiet? Dane Eurostatu bardzo wyraźnie wskazują źródło tego stanu rzeczy: kobiety w duŝo większym stopniu niŝ męŝczyźni naraŝone są na ryzyko znalezienia się w niepewnej sytuacji: w 2008 r. stopa zatrudnienia wśród męŝczyzn wynosiła 73%, a wśród kobiet jedynie 59% ( 14 punktów procentowych). MęŜczyźni stanowili 8% pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy, a ten sam wskaźnik wśród kobiet kształtował się na poziomie 31% (+23 punkty procentowe). Wskaźnik zagroŝenia ubóstwem wynosił 16% w przypadku męŝczyzn i 17% w przypadku kobiet. Na szczeblu UE po raz kolejny zauwaŝa się praktycznie równomierny podział odpowiedzi wśród kobiet i męŝczyzn w odniesieniu do powodów znajdowania się w niepewnej sytuacji: Kobiety ponadto borykają się z trudnościami natury finansowej, ekonomicznej i społecznej z powodu niepewnego charakteru ich zatrudnienia (praca sezonowa, tymczasowa itp.). Pogląd ten podziela 34% (34% K, 33% M) europejskich respondentów. 10

11 Podobny odsetek europejskich respondentów (34%) wymienia wśród powodów coraz częściej występujący model rodziny z jednym rodzicem (34% K, 34% M). Przerwy w pracy zawodowej lub praca w niepełnym wymiarze czasu pracy ze względu na obowiązki rodzinne zostały wskazane jako powód przez 31% (33% K, 30% M) europejskich respondentów. 26% (26% K, 25% M) respondentów wymieniło wśród powodów róŝnicę w wynagrodzeniach kobiet i męŝczyzn. Ostatnim powodem braku stabilnej sytuacji było dla respondentów narzucanie pracy w niepełnym wymiarze czasu pracy (20%, 20% K, 20% M). Na szczeblu państw członkowskich zauwaŝa się wielkie róŝnice poglądów pomiędzy respondentami pochodzącymi z krajów naleŝących do UE przed 2004 r. a tymi, których kraje przystąpiły do UE w latach Pierwsza z wymienionych grup wskazuje bowiem na pierwszym miejscu na Przerwy w pracy zawodowej lub pracę w niepełnym wymiarze czasu pracy ze względu na obowiązki rodzinne oraz ich wpływ na wysokość emerytury, a następnie na Wzrost liczby rodzin z jednym rodzicem. Niepewny charakter zatrudnienia (praca sezonowa lub tymczasowa itp.) ma zaś dla nich mniejsze znaczenie. Powody wymieniane na pierwszym miejscu przez respondentów ze strefy euro to wzrost liczby rodzin z jednym rodzicem oraz zróŝnicowanie wynagrodzeń kobiet i męŝczyzn. III. URLOP MACIERZYŃSKI I URLOP OJCOWSKI A. Urlop macierzyński Parlament Europejski wyraził niedawno przychylne nastawienie do koncepcji wprowadzenia we wszystkich państwach członkowskich urlopu macierzyńskiego, który miałby trwać co najmniej 20 tygodni i być pełnopłatny. Ze względu na róŝnorodność systemów socjalnych w Unii Europejskiej analiza wyników moŝe dokonać się jedynie na szczeblu państw członkowskich poprzez zapoznanie się z treścią załączników. W tabeli przedstawiono uzyskane odpowiedzi, liczbę tygodni urlopu macierzyńskiego, a takŝe poziom wypłacanych świadczeń. W 11 krajach urlop macierzyński trwa 20 tygodni lub dłuŝej. Urlop jest pełnopłatny jedynie w trzech krajach. W pozostałych krajach wysokość świadczenia wynosi od 55% do 90% wysokości wynagrodzenia. Z 16 krajów, w których urlop macierzyński trwa krócej niŝ 20 tygodni, pełnopłatność obowiązuje w 12 z nich. 11

12 W ramach analizy wyników niektóre odpowiedzi w zestawieniu z obowiązującym ustawodawstwem mogą wydać się zaskakujące. Wydaje się bowiem, Ŝe niektóre sprzeczności w udzielanych odpowiedziach mogą wynikać z braku znajomości obowiązujących przepisów krajowych. W kwestii urlopu macierzyńskiego zadano kilka pytań: 1. Wspólny dla całej UE 20-tygodniowy urlop macierzyński płatny w 100%? Po przedstawieniu europejskim respondentom zalet (istotny postęp społeczny) oraz wad (wysoki koszt dla budŝetów krajowych) tej propozycji blisko 8 osób na 10 (78%) jest zdania, Ŝe 20-tygodniowy pełnopłatny urlop macierzyński byłby właściwym rozwiązaniem. o 34% respondentów uwaŝa, Ŝe byłoby to bardzo dobre rozwiązanie, a 44% sądzi, Ŝe byłoby to całkiem dobre rozwiązanie. o Jedynie 12% respondentów jest przeciwnego zdania. o 6% respondentów wyraŝa pogląd, Ŝe nie byłoby to ani dobre, ani złe rozwiązanie, a 4% nie ma w tej kwestii zdania. Nieznacznie większa liczba kobiet (79%) niŝ męŝczyzn (76%) uwaŝa, Ŝe 20-tygodniowy pełnopłatny urlop macierzyński byłby dobrym rozwiązaniem. 2. DłuŜszy czy lepiej płatny urlop macierzyński? Zapytano Europejczyków o ich preferencje dotyczące dłuŝszego urlopu macierzyńskiego, nawet gorzej płatnego, oraz krótszego urlopu macierzyńskiego, ale pełnopłatnego. 43% respondentów popiera pomysł dłuŝszego urlopu macierzyńskiego, nawet jeśli miałby on być gorzej płatny: o Istnieje tu jednak róŝnica pięciu punktów procentowych pomiędzy odpowiedziami kobiet (46%) i męŝczyzn (41%). o Ponadto godne zauwaŝenia jest to, Ŝe respondenci legitymujący się dyplomami wyŝszych uczelni wolą wydłuŝenie urlopu macierzyńskiego bez prawa do świadczeń w pełnej wysokości (100%) wartości wynagrodzenia (48% w porównaniu z 38% respondentów niemających takiego wykształcenia). 30% respondentów wolałoby krótszy urlop macierzyński, ale płatny w wysokości 100% wartości wynagrodzenia. Wreszcie 1 na 5 Europejczyków (20%) spontanicznie odpowiedział, Ŝe nie chce Ŝadnych zmian. 12

13 3. Czy urlop macierzyński ma negatywny wpływ na karierę kobiety? Większość respondentów uwaŝa, Ŝe urlop macierzyński ma negatywny wpływ na karierę kobiety. Opinię tę podziela 6 na 10 Europejczyków (58%), 38% z nich jest przeciwnego zdania, a 4% nie ma opinii w tej kwestii. Odpowiedzi zarówno kobiet, jak i męŝczyzn są bardzo zbliŝone. 59% kobiet i 58% męŝczyzn uwaŝa, Ŝe urlop macierzyński ma negatywny wpływ na karierę kobiety. Prawdziwą rozbieŝność poglądów moŝna zaobserwować w zaleŝności od wieku respondentów. 61% osób w wieku 55 lat i powyŝej uwaŝa, Ŝe urlop macierzyński ma negatywny wpływ na karierę kobiety, a w grupie wiekowej od 15 do 24 lat pogląd ten podziela 50% respondentów. B. Urlop ojcowski 1.Urlop ojcowski na jakich warunkach? Podobnie jak w przypadku urlopu macierzyńskiego przepisy krajowe dotyczące urlopu ojcowskiego bardzo się od siebie róŝnią w poszczególnych krajach. Szczegółowa analiza sytuacji w poszczególnych krajach przedstawiona jest w tabeli znajdującej się w załącznikach. W 11 krajach, w których nie istnieje moŝliwość skorzystania z urlopu ojcowskiego (Niemcy, Austria, Cypr, Grecja, Irlandia, Włochy, Luksemburg, Malta, Czechy, Słowacja, Szwecja), wprowadzenie urlopu ojcowskiego (trwającego średnio 2 tygodnie, zarówno płatnego w pełni, jak i tego płatnego częściowo) jest w równej mierze popierane przez kobiety i męŝczyzn. 71% męŝczyzn wystąpiłoby o taki urlop, gdyby istniała w ich kraju taka moŝliwość, a 73% kobiet zachęcałoby do tego swojego partnera. W tych 11 krajach zapytano męŝczyzn, którzy negatywnie odpowiedzieli na to pytanie, o warunki, pod jakimi zdecydowaliby się na skorzystanie z urlopu ojcowskiego. Warto zauwaŝyć, Ŝe odpowiedzi rozłoŝyły się dość równomiernie na trzy grupy: o Niewiele mniej niŝ jedna trzecia (32%) męŝczyzn zmieniłaby zdanie, gdyby miała pewność, Ŝe nie wpłynie to negatywnie na karierę zawodową. o 31% męŝczyzn deklaruje skorzystanie z urlopu ojcowskiego, gdyby był on pełnopłatny. o Niewiele więcej niŝ jedna trzecia respondentów (33%) potwierdziła, Ŝe nie skorzystałaby z urlopu ojcowskiego bez względu na jakiekolwiek warunki finansowe. 13

14 NaleŜy wreszcie zauwaŝyć, Ŝe nieznacznie więcej niŝ jeden męŝczyzna na dziesięciu (12%) odpowiedział, Ŝe pytanie go nie dotyczy lub Ŝe nie czuje potrzeby wprowadzania urlopu ojcowskiego. IV. PRZEMOC WOBEC KOBIET Zwalczanie przemocy wobec kobiet od wielu lat jest przedmiotem stałej troski Parlamentu Europejskiego. Winni tych przestępstw zbyt często pozostają bezkarni. Zwalczanie tych aktów przemocy podlega przede wszystkim przepisom krajowym. Zdaniem Parlamentu Europejskiego nie zmienia to jednak tego, Ŝe konieczne jest podjęcie działań w tym obszarze przez Unię Europejską. Odpowiedzi Europejczyków wyraźnie pokazują, Ŝe na równi z Parlamentem Europejskim podzielają pogląd w tej zasadniczej sprawie. A. Jakie strategie musi obrać UE, aby walczyć z przemocą wobec kobiet? Europejscy respondenci zostali zapytani o to, jakie priorytetowe działania w tym obszarze powinna podjąć UE. Dwoje na pięcioro europejskich respondentów (39%, 38% K, 39% M) za podstawowy priorytet uwaŝa wprowadzenie wymiany najlepszych praktyk pomiędzy organami policyjnymi z róŝnych państw członkowskich w celu wspierania ofiar przemocy. Na drugim miejscu respondenci (26%, 28% K, 24% M) wymieniają uruchomienie ogólnoeuropejskiego darmowego numeru telefonu, pod który mogłyby dzwonić kobiety poszukujące pomocy i porady. Mniej niŝ jeden na pięcioro Europejczyków (19%, 18% K, 20% M) uwaŝa, Ŝe europejskie kampanie informacyjne stanowią priorytetowy środek na rzecz zwalczania przemocy wobec kobiet. Pozostałe 10% (10% K, 10% M) Europejczyków opowiada się za utworzeniem europejskiego centrum monitorowania przemocy wobec kobiet. 14

15 B. Czy zakres obowiązywania zakazu zbliŝania się do ofiary powinien zostać rozszerzony na wszystkie państwa UE? Osoba, która dopuściła się aktu przemocy wobec kobiety, bardzo częsta objęta jest zakazem ponownego zbliŝania się do swojej ofiary. Obecnie zakaz ten obowiązuje jedynie na terytorium państwa członkowskiego, które taki zakaz wydało. Czy zakres obowiązywania tego zakazu powinien zostać rozszerzony na wszystkie pozostałe państwa członkowskie UE? Europejczycy nie mają w tej kwestii większych wątpliwości: 89% respondentów (90% K, 88% M) uwaŝa, Ŝe naleŝy rozszerzyć na wszystkie państwa członkowskie UE zasięg obowiązywania zakazu zbliŝania się przestępcy do ofiary wydanego w jednym kraju na mocy decyzji sądu. Dodatkowe informacje moŝna uzyskaćw Dziale Badanie Opinii Publicznej SuiviOpinionPublique@europarl.europa.eu Jacques Nancy ( ) Jonas Trifot ( ) Elise Defourny ( ) Saïd Hallaouy ( ) Nathalie Lefèvre ( ) Luisa Maggio ( ) 15