w przedmiotowym zakresie, w przypadku korzystania z nich przez jedno z rodziców. Temu celowi służy projektowane brzmienie 13 ust.

Transkrypt

1 UZASADNIENIE Projekt rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji zmieniającego rozporządzenie w sprawie zakresu obowiązków oraz podstaw, zakresu i trybu udzielania zwolnień od zajęć służbowych funkcjonariuszom Straży Granicznej został opracowany w związku z potrzebą dostosowania stanu prawnego dotyczącego funkcjonariuszy Straży Granicznej do analogicznych regulacji obowiązujących pracowników. Projektowane rozwiązania dotyczą uprawnień do zwolnień z zajęć służbowych funkcjonariuszy: - wychowujących przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat, - podnoszących kwalifikacje zawodowe i wykształcenie ogólne, w tym przygotowujących obronę rozprawy doktorskiej lub kolokwium habilitacyjnego, a także na prowadzących obronę tej rozprawy lub kolokwium, - korzystających z prawa do zwolnienia z zajęć służbowych w celu załatwienia ważnych spraw osobistych lub rodzinnych. Zmiany proponowane w 3 rozporządzenia mają na celu zobowiązanie funkcjonariusza do dostarczania do komórki organizacyjnej właściwej w sprawach osobowych jednostki organizacyjnej Straży Granicznej, w której funkcjonariusz pełni służbę, dokumentów i materiałów niezbędnych dla potrzeb zachowania ciągłości jego identyfikacji, niezbędnej z punktu widzenia obowiązków i uprawnień funkcjonariusza związanych z pełnioną przez niego służbą. Dotyczy to wszystkich przypadków zmiany stopnia służbowego funkcjonariusza - tzn. zarówno nadania funkcjonariuszowi wyższego stopnia służbowego, ale także obniżenia stopnia służbowego jak przywrócenia stopnia służbowego. Proponowane nowe brzmienie ust. 5 w 7 ma na celu uzyskanie w możliwie najkrótszym czasie informacji o przyczynach uniemożliwiających stawienie się funkcjonariusza do służby lub powodujących spóźnienie do służby z uwagi na wynikającą ze specyfiki formacji potrzebę zapewnienia ciągłości realizowanych zadań służbowych. Jednocześnie dodanie w 7 nowych przepisów w ust. 7 i 8 pozwoli na wcześniejsze usprawiedliwienie na podstawie zaświadczenia lekarskiego nieobecności funkcjonariusza w służbie. Projektowane, nowe brzmienie 13 rozporządzenia wiąże się z faktem, iż w dotychczasowym stanie prawnym wynikającym z obecnie obowiązujących przepisów rozporządzenia, w niedostatecznym stopniu zostały uregulowane kwestie przyznawania zwolnienia od zajęć służbowych funkcjonariuszom wychowującym przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat. W 13 ust. 2 nowelizowanego rozporządzenia przewidziano co prawda możliwość korzystania ze zwolnienia z zajęć służbowych przez jedno z rodziców pełniących służbę w Straży Granicznej, jednak zgodnie z przepisem 13 ust. 1 uprawnienie w przedmiotowym zakresie przysługuje jedynie funkcjonariuszowi-kobiecie. Mając na uwadze przepis art. 188 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1988 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.), przyznający omawiane uprawnienie pracownikowi, odmienne rozwiązanie w odniesieniu do funkcjonariuszy nie znajduje uzasadnienia. Uwzględniając ponadto, że powołany przepis Kodeksu pracy nie rozróżnia pracownika wychowującego dziecko od będącego jego jedynym opiekunem, nie wydaje się zasadnym utrzymywanie dotychczasowej regulacji, dotyczącej zwolnienia od zajęć służbowych funkcjonariusza będącego jedynym opiekunem dziecka. Celowym wydaje się natomiast ujednolicenie uprawnień funkcjonariuszy i pracowników

2 w przedmiotowym zakresie, w przypadku korzystania z nich przez jedno z rodziców. Temu celowi służy projektowane brzmienie 13 ust. 2 i 3, które to przepisy gwarantują czas wolny od zajęć służbowych jednemu z rodziców, bez względu na to czy oboje pełnią służbę w Straży Granicznej, czy też jedno z nich pozostaje w stosunku pracy. Ponadto, biorąc pod uwagę zmianę stanu prawnego, wynikającą z wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 31 marca 2009 r. (sygn. akt K 28/08), powstaje potrzeba uregulowania w rozporządzeniu warunków udzielenia zwolnień od zajęć służbowych oraz ich wymiaru dla funkcjonariuszy podnoszących kwalifikacje zawodowe poza jednostkami organizacyjnymi Straży Granicznej. Wymiar przyznawanego funkcjonariuszom Straży Granicznej zwolnienia od zajęć służbowych, wynika dotychczas z rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej oraz Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 12 października 1993 r. w sprawie zasad i warunków podnoszenia kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego dorosłych (Dz. U. Nr 103, poz z późn. zm.), wydanego na podstawie art. 103 Kodeksu pracy, jednakże w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 31 marca 2009 r., traci moc obowiązującą art. 103 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (z upływem dwunastu miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej) - jako niezgodny z art. 92 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. W skutek utraty mocy przepisu ustawowego, stanowiącego podstawę wydania aktu wykonawczego, z dniem 11 kwietnia 2010 r. stracił moc obowiązującą także powołane rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej oraz Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 12 października 1993 r. Stosownie do rozwiązań przyjętych w ustawie z dnia 20 maja 2010 r. o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. nr 105, poz. 655) wymiar urlopu szkoleniowego wynikać będzie z umów szkoleniowych, zawieranych przez pracodawcę z pracownikami. Uwzględniając rozwiązania w przedmiotowym zakresie przewidywane w odniesieniu do pracowników, a także aktualny brak podstaw prawnych do zawierania umów szkoleniowych z funkcjonariuszami SG, uzasadnionym staje się opracowanie przepisów projektowanych 14 i 14a, pozwalających na ustalanie przez przełożonych wymiaru zwolnień od zajęć służbowych. Na podstawie tych przepisów, indywidualny dla danego funkcjonariusza SG wymiar zwolnień od zajęć służbowych, ustalałby właściwy przełożony - w granicach określonych rozporządzeniem - uzależniając jego wysokość od rodzajów studiów (nauki) podejmowanych lub kontynuowanych przez funkcjonariusza. Należy także zauważyć, że z obowiązującego stanu prawnego nie wynika także możliwość przyznawania zwolnienia od zajęć służbowych funkcjonariuszom podnoszącym kwalifikacje zawodowe poprzez przygotowywanie rozprawy doktorskiej lub habilitacyjnej, a tym samym wymiaru takiego zwolnienia. Natomiast prawo pracownika (niebędącego nauczycielem akademickim lub pracownikiem naukowym) do urlopu w wymiarze 28 dni - na przygotowanie rozprawy doktorskiej lub habilitacyjnej wynika z ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. Nr 65, poz. 595 z późn. zm.). Wobec braku uzasadnienia do odmowy analogicznych uprawnień funkcjonariuszom Straży Granicznej, projektowany akt prawny przewiduje możliwość zwolnienia z zajęć służbowych funkcjonariusza (na jego wniosek) podnoszącego kwalifikacje zawodowe poprzez przygotowanie rozprawy doktorskiej lub habilitacyjnej. Projektowany wymiar tego zwolnienia -

3 dwadzieścia osiem dni kalendarzowych odpowiada wymiarowi urlopu przysługującego pracownikowi przygotowującemu rozprawę doktorską lub habilitacyjną. Z kolei projektowane, nowe brzmienie 15 rozporządzenia, przewiduje możliwość udzielania funkcjonariuszowi zwolnień od zajęć służbowych w celu załatwienia ważnych spraw osobistych lub rodzinnych w wymiarze określonym w godzinach, nie zaś - jak w dotychczasowym stanie prawnym wyłącznie w dniach. Proponowane rozwiązanie umożliwiłoby zwielokrotnienie korzystania z tego uprawnienia przez funkcjonariusza, stwarzając możliwość jednorazowego zwolnienia z zajęć służbowych na kilka godzin, a więc w wymiarze mniejszym niż cały czas trwania służby. Zmiana, o której mowa, nie spowoduje zwiększenia łącznego wymiaru zwolnień możliwych do wykorzystania przez funkcjonariusza w skali roku. Przyczyni się natomiast do bardziej efektywnego wykorzystania funkcjonariusza w służbie, pozwalając ponadto na uniknięcie ewentualnych wątpliwości interpretacyjnych, dotyczących wymiaru zwolnień od zajęć służbowych, o których mowa w tym przepisie, funkcjonariuszy pełniących służbę na zmiany, tj. w innym niż ośmiogodzinny rozkładzie czasu służby. Z projektowanego brzmienia 15 rozporządzenia wynika bowiem, że w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, zwolnienie od zajęć funkcjonariusza pełniącego służbę na zmiany trwające na przykład 12 godzin, na cały okres tej służby, oznaczać będzie wykorzystanie 12 z 40 godzin możliwych do wykorzystania w danym roku dla potrzeb załatwienia ważnych spraw osobistych lub rodzinnych. Tym samym liczba zwolnień byłaby ustalana proporcjonalnie do liczby godzin służby pełnionej w rozkładzie czasu służby obowiązującym funkcjonariusza. Projektowana zmiana 16 rozporządzenia ma charakter porządkowy, służąc określeniu przełożonego właściwego w sprawach udzielania zwolnień od zajęć funkcjonariuszowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe poprzez przygotowanie rozprawy doktorskiej lub habilitacyjnej. Zakres przedmiotowej regulacji nie jest objęty prawem Unii Europejskiej. Projekt rozporządzenia nie zawiera norm technicznych w rozumieniu przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U. Nr 239, poz. 2039, z późn. zm.), dlatego nie podlega procedurze notyfikacyjnej.

4 OCENA SKUTKÓW REGULACJI 1. Podmioty, na które będzie oddziaływać projektowany akt prawny: Rozporządzenie obejmuje swoim działaniem wyłącznie funkcjonariuszy Straży Granicznej. 2. Konsultacje społeczne: Projekt nie podlega konsultacjom społecznym. Projekt zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz oraz z 2009 r. Nr 42, poz. 337) został również opublikowany w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie internetowej Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji. Projekt rozporządzenia został skierowany do konsultacji z NSZZ Funkcjonariuszy Straży Granicznej, który zajął negatywne stanowisko w odniesieniu do projektowanego brzmienia 15 nowelizowanego rozporządzenia. Związek uznał za niekorzystne dla funkcjonariuszy proponowane zastąpienie zwolnień od zajęć służbowych w celu załatwienia ważnych spraw osobistych lub rodzinnych w wymiarze określonym w dniach, analogicznym wymiarem określonym w godzinach. Wskazał przy tym na fakt, iż projektowana zmiana zastąpienie możliwości udzielenia funkcjonariuszowi zwolnienia od zajęć służbowych w wymiarze do 5 dni, możliwością analogicznego zwolnienia w wymiarze do 40 godzin spowoduje, iż funkcjonariusze pełniący służbę w systemie zmianowym 12-godzinnym, będą mogli w skali roku wykorzystać 3 dni wolne i jeszcze 4 godziny, zaś funkcjonariusze pełniący służbę przez 8 godzin na dobę, będą mogli otrzymać 5 dni wolnych. Ponadto w całym rozporządzeniu występuje udzielanie zwolnienia w dniach, a nie godzinach. Niniejsza opinia Związku nie została uwzględniona w projekcie, jako pozostająca w sprzeczności z przyjętym założeniem zwielokrotnienia korzystania z tego uprawnienia przez funkcjonariusza, stwarzając możliwość jednorazowego zwolnienia od zajęć służbowych na kilka godzin, a więc w wymiarze mniejszym niż cały czas trwania służby w ciągu doby. Propozycja Związku zmierza ponadto do nieuzasadnionego zróżnicowania wymiaru zwolnień od zajęć służbowych, w celu załatwienia ważnych spraw osobistych lub rodzinnych, od obowiązującego funkcjonariusza systemu pełnionej służby, zaś określenie godzinowego wymiaru tych zwolnień pozwala na ich ustalenie w tym samym wymiarze dla każdego z funkcjonariuszy niezależnie od czasu służby pełnionej w ciągu doby. Dodatkowo, zważywszy na brzmienie 14a ust. 2 pkt 1, nieprawdziwym jest twierdzenie, iż w całym rozporządzeniu występuje udzielanie zwolnienia w dniach, a nie godzinach. NSZZ FSG zgłosił także propozycję zmiany 3 ust. 1 pkt 8 nowelizowanego rozporządzenia z dnia 14 czerwca 2002 r., dotyczącą wykreślenia wyrazów: ukaraniu za wykroczenie lub. Niniejsza propozycja nie znajduje uzasadnienia w świetle art. 134 ustawy o Straży Granicznej. Powołany przepis stanowi bowiem, iż funkcjonariusz ponosi odpowiedzialność dyscyplinarną za popełnione przestępstwa i wykroczenia niezależnie od odpowiedzialności karnej. Dlatego też zniesienie obowiązku informowania przełożonego właściwego w sprawach osobowych o ukaraniu za wykroczenie nie znajduje uzasadnienia w obowiązującym stanie prawnym. Propozycja NSZZ FSG dotycząca dodania w 17 ust. 1 po wyrazie: dokumenty wyrazów: nie uwzględniając 10 ust. 1 pkt 1 i 2, także nie zastała zawarta w projekcie, gdyż wspomniane

5 przepisy 10 nowelizowanego rozporządzenia, określają maksymalny okres osobistego sprawowania opieki nad członkami rodziny, nie zaś tryb udzielania w tych przypadkach zwolnienia od zajęć służbowych. 3. Wpływ aktu normatywnego na sektor finansów publicznych, w tym budżet państwa i budżet jednostek samorządu terytorialnego Wejście w życie rozporządzenia nie spowoduje dodatkowych skutków finansowych dla budżetu państwa. 4. Wpływ projektowanej regulacji na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym na funkcjonowanie przedsiębiorstw Wejście w życie rozporządzenia nie wpłynie na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym na funkcjonowanie przedsiębiorstw. 5. Wpływ projektowanej regulacji na rynek pracy Projektowane rozporządzenie może w sposób korzystny wpłynąć na rynek pracy, poprzez stworzenie warunków dla zwiększenia zainteresowania służbą w SG. 6. Wpływ projektowanej regulacji na sytuacje i rozwój regionalny Wejście w życie rozporządzenia nie będzie miało wpływu na sytuację i rozwój regionalny.