SYTUACJA DEMOGRAFICZNA W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM W 2005 R.

Transkrypt

1 Urząd Statystyczny w Bydgoszczy SekretariatUSBDG@stat.gov.pl tel ; fax Bydgoszcz, 31 maja 2006 r. SYTUACJA DEMOGRAFICZNA W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM W 2005 R. Stan i struktura ludności W końcu 2005 r. województwo kujawsko-pomorskie zamieszkiwało 2068,3 tys. osób, tj. prawie tyle samo co pod koniec 2004 r., przy czym podregion toruńsko-włocławski skupił 51,0 % mieszkańców województwa, a bydgoski 49,0 %. Szacuje się, że w 2020 r. w województwie będzie mieszkało 2030,3 tys. osób, a w 2030 r. tylko 1949,2 tys. osób. Kujawsko-pomorskie zajęło w rankingu województw 10 miejsce pod względem powierzchni oraz liczby ludności (5,4 % ludności Polski). Mazowieckie Śląskie Wielkopolskie Małopolskie Dolnośląskie Łódzkie Pomorskie Lubelskie Podkarpackie Kujawsko-pomorskie 2,1 mln Zachodniopomorskie Warmińsko-mazurskie Świętokrzyskie Podlaskie Opolskie Lubuskie mln Podobnie jak w poprzednich latach większość stanowiła ludność mieszkająca w miastach (61,5 %; w kraju 61,4 %). W województwie kujawsko-pomorskim od kilku lat obserwowany jest stały spadek udziału ludności miejskiej w ogólnej liczbie mieszkańców (w 2000 r. ludność miejska stanowiła 62,4 % ogółu). W stosunku do 2004 r. liczba mieszkańców miast zmniejszyła się o 0,3 %, a w stosunku do 2000 r. o 1,4 %. Prognozuje się, że w 2030 r. w miastach będzie żyło 1109,6 tys. osób (56,9 % ogółu ludności).

2 2 SYTUACJA DEMOGRAFICZNA W 2005 R. Spadkowa tendencja obserwowana w ostatnich latach występowała z różną intensywnością także w czterech największych miastach województwa (powiatach grodzkich): Bydgoszczy (366,1 tys. mieszkańców), Toruniu (208,0 tys.), Włocławku (119,9 tys.) i Grudziądzu (99,6 tys.). Mieszkańcy tych miast stanowili 62,4 % ogółu ludności miejskiej województwa. Największy spadek liczby ludności w porównaniu z 2000 r. odnotowano w Bydgoszczy (o 2,6 %), a najmniejszy w Toruniu (o 1,0 %). LUDNOŚĆ W MIASTACH NA PRAWACH POWIATU W 2005 R. Zwiększyła się natomiast do 795,6 tys. liczba ludności mieszkającej na wsi, co oznacza wzrost od 2000 r. o 18,2 tys. (o 2,3 %). Według szacunków w 2030 r. liczba ludności wiejskiej wzrośnie do 839,6 tys. osób. Tabl. 1. Ludność według płci oraz miejsca zamieszkania w latach Stan w dniu 31 XII WYSZCZEGÓLNIENIE A 2000= ogółem kobiety mężczyźni Ogółem A 100,0 100,1 100,1 100,0 100,0 100,0 100,1 100,0 Miasta A 100,0 99,9 99,6 99,3 99,0 98,6 98,8 98,4 Wieś A 100,0 100,4 100,8 101,3 101,8 102,3 102,3 102,4 Na 1 km x x Kobiety na 100 mężczyzn ,0 107,0 107,0 107,0 107,0 107,0 x x W 2005 r. ponad połowę ludności województwa kujawsko-pomorskiego stanowiły kobiety. Udział kobiet w ogólnej liczbie ludności, podobnie jak w latach poprzednich, wynosił 51,7 % i wskaźnik ten był różny w zależności od miejsca zamieszkania: w miastach 52,8 % i na wsi 50,0 %. Na 100 mężczyzn w województwie przypadało 107 kobiet, przy czym w miastach 112 kobiet, a na wsi 100. W powiatach grodzkich wskaźnik ten był wyższy od przeciętnego w województwie, i tak: w Toruniu wyniósł 115, w Bydgoszczy 113, we Włocławku 112, a w Grudziądzu 110.

3 SYTUACJA DEMOGRAFICZNA W 2005 R. 3 Gęstość zaludnienia w województwie kujawsko-pomorskim, podobnie jak w latach poprzednich, wynosiła 115 osób na 1 km 2 (w kraju 122 osoby). Kujawsko-Pomorskie pod względem liczby ludności przypadającej na 1 km 2 zajęło 9 pozycję w kraju. Spośród powiatów największą liczbą ludności charakteryzował się powiat inowrocławski (165,5 tys. mieszkańców) był to także powiat o najwyższej gęstości zaludnienia (135 osób na 1 km 2 ). Wśród miast na prawach powiatu najliczniej zamieszkana była Bydgoszcz (366,1 tys.); tutaj także przypadało najwięcej osób na 1 km 2 (2104 osoby). Najmniej licznym powiatem był wąbrzeski (35,0 tys. mieszkańców), a wskaźnik gęstości zaludnienia wyniósł w nim 70 osób/km 2. Natomiast w powiecie tucholskim (47,2 tys. mieszkańców) przypadało najmniej, bo 44 osoby na 1 km 2 powierzchni. LUDNOŚĆ WEDŁUG POWIATÓW W 2005 R. 115 tucholski świecki grudziądzki GRUDZIĄDZ sępoleński bydgoski chełmiński wąbrzeski brodnicki Gęstość zaludnienia na 1 km 2 nakielski BYDGOSZCZ toruński TORUŃ golubsko- -dobrzyński rypiński żniński inowrocławski aleksandrowski lipnowski mogileński radziejowski WŁOCŁAWEK włocławski W ostatnich latach obserwuje się niepokojące tendencje świadczące o starzeniu się społeczeństwa. W województwie kujawsko-pomorskim, podobnie jak w kraju, zmieniła się struktura wiekowa ludności. Na koniec 2005 r. liczba osób w wieku przedprodukcyjnym, tj. do 17 roku życia (441,7 tys. osób), zmniejszyła się w stosunku do 2004 r. o 2,6 %, a w stosunku do 2000 r. aż o 15,3 %. W 2005 r. było 348,8 tys. dzieci (0 14 lat) i jest to o 3,0 % mniej niż przed rokiem oraz o 14,4 % mniej niż w 2000 r. Zwiększyła się natomiast liczba ludności w wieku produkcyjnym (18 59 lat w przypadku kobiet, lata dla mężczyzn) i wzrosła: o 0,8 % w stosunku do ub. roku i o 5,4 % w stosunku do 2000 r. Zmianę struktury ludności zaobserwowano także w tej grupie wiekowej więcej było osób w wieku niemobilnym (45 59 lat dla kobiet, lata dla mężczyzn), które stanowiły 37,6 % ogółu ludności w wieku produkcyjnym (udział ten był większy w porównaniu z 2004 r. o 0,5 pkt procentowego, a z 2000 r. o 3,2 pkt). Osób w wieku poprodukcyjnym (kobiety powyżej 60 roku życia, mężczyźni powyżej 65 roku życia) było więcej niż w latach poprzednich (w porównaniu z 2004 r. o 0,5 % więcej, z 2000 r. o 4,0 % więcej).

4 4 SYTUACJA DEMOGRAFICZNA W 2005 R. Tabl. 2. Ludność według wieku w latach 2000, 2004 i 2005 Stan w dniu 31 XII WYSZCZEGÓLNIENIE Ludność ogółem kobiety Ludność w miastach kobiety Ogółem Wiek: 0 4 lata lat i więcej Przedprodukcyjny Produkcyjny mobilny niemobilny Poprodukcyjny Ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym... 64,0 56,8 55,6 63,8 58,8 53,0 52,1 59,5 40,1 % 24,2 % W wieku: przedprodukcyjnym poprodukcyjnym 21,3 % 14,4 % produkcyjnym niemobilnym mobilnym W końcu 2005 r. na 100 osób w wieku produkcyjnym przypadało 56 osób w wieku nieprodukcyjnym (przed rokiem 57, a w końcu 2000 r. 64 osoby), w tym 33 to osoby w wieku przedprodukcyjnym (odpowiednio: 34 i 41). Wśród powiatów najwyższy wskaźnik (ludność nieprodukcyjna na 100 produkcyjnej) zaobserwowano w powiatach: lipnowskim i rypińskim (po 64 osoby), a najniższy w inowrocławskim (54 osoby). Wśród powiatów grodzkich na 100 osób w wieku produkcyjnym najwięcej osób w wieku nieprodukcyjnym przypadało w Grudziądzu (54 osoby), a najmniej w Toruniu (48 osób).

5 SYTUACJA DEMOGRAFICZNA W 2005 R. 5 Tabl. 3. Ważniejsze dane o miastach na prawach powiatu w 2005 r. WYSZCZEGÓLNIENIE Województwo Bydgoszcz Grudziądz Toruń Włocławek w liczbach bezwzględnych Powierzchnia w km Ludność w tym kobiety na 1 km 2 powierzchni w wieku: przedprodukcyjnym produkcyjnym mobilnym niemobilnym poprodukcyjnym Małżeństwa Urodzenia żywe Zgony Przyrost naturalny Ogólne saldo migracji saldo migracji zagranicznych Prognoza ludności w tys ,6 359,3 97,3 206,0 118, ,3 330,5 91,4 192,7 110, ,2 289,7 82,2 171,3 99,1 2000=100 Ludność ,0 97,4 98,7 99,0 98,4 w tym kobiety ,1 97,5 98,7 99,5 98,9 w wieku: przedprodukcyjnym... 84,7 81,2 82,2 81,0 82,6 produkcyjnym ,4 100,7 103,3 103,0 101,8 mobilnym ,3 96,6 97,4 98,7 95,9 niemobilnym ,3 107,5 113,7 111,1 111,8 poprodukcyjnym ,0 106,6 105,8 108,9 109,4 Małżeństwa... 97,6 97,3 88,5 93,2 82,7 Urodzenia żywe... 95,1 101,2 88,9 97,5 92,9 Zgony... 98,4 98,8 98,1 104,9 100,4 województwo=100 Powierzchnia w km ,0 0,3 0,6 0,5 Ludność ,7 4,8 10,1 5,8 w tym kobiety ,2 4,9 10,4 5,9 w wieku: przedprodukcyjnym ,6 4,4 8,4 5,1 produkcyjnym ,1 4,8 10,6 6,0 mobilnym ,5 4,7 10,6 5,7 niemobilnym ,9 5,1 10,6 6,5 poprodukcyjnym ,7 5,2 10,1 5,8 Małżeństwa ,3 4,7 9,8 5,1 Urodzenia żywe ,1 4,2 9,2 4,9 Zgony ,8 5,1 9,2 5,7

6 6 SYTUACJA DEMOGRAFICZNA W 2005 R. Małżeństwa i rozwody W 2005 r. w województwie kujawsko-pomorskim zawarto 11,7 tys. małżeństw, co oznacza w stosunku do ub. roku o 12,5 % więcej, ale nadal o 2,4 % mniej niż w 2000 r. Przeciętnie w województwie zawarto 5,63 małżeństwa na 1000 ludności (przed rokiem 5,00; w 2000 r. 5,76). Tak jak w latach poprzednich więcej małżeństw w przeliczeniu na 1000 ludności zawierano na wsi 5,90 (w miastach 5,46). Podobnie jak w kraju, wzrosła znacznie w porównaniu z poprzednimi latami liczba rozwodów było ich więcej o 23,4 % niż przed rokiem i aż o 73,7 % niż w 2000 r. W województwie rozwiodły się 4274 pary małżeńskie, przy czym liczba rozwodów w miastach (3390) była prawie 4-krotnie wyższa niż na wsi (884). Oznacza to w stosunku do 2004 r. wzrost liczby rozwodów w miastach o 18,9 %, a na wsi o 44,4 %. Współczynnik rozwodów (na 1000 ludności) wzrósł w stosunku do lat poprzednich i wyniósł 2,1 (przed rokiem notowano 1,7, a w 2000 r. 1,2 ). Tabl. 5. Ruch naturalny ludności WYSZCZEGÓLNIENIE a 2000 b 2004 c 2005 Małżeństwa Urodzenia Zgony Przyrost naturalny Saldo migracji wewnętrznych zagranicznych w liczbach bezwzględnych Ogółem... a b c Miasta... a b c Wieś... a b c na 1000 ludności Ogółem... a 5,76 10,39 9,53 0,86-0,20-0,32 b 5,00 9,69 9,24 0,45-0,53-0,12 c 5,63 9,88 9,38 0,51-0,75-0,26 Miasta... a 5,69 9,24 9,39-0,15-0,11-0,50 b 4,85 8,80 9,24-0,44-3,27-0,22 c 5,46 8,92 9,27-0,35-3,09-0,39 Wieś... a 5,89 12,26 9,75 2,50-0,34-0,02 b 5,24 11,12 9,24 1,88 3,85 0,03 c 5,90 11,40 9,55 1,85 2,95-0,04 Urodzenia i zgony W ciągu 2005 r. w województwie kujawsko-pomorskim odnotowano 20,5 tys. urodzeń żywych, tj. o 1,9 % więcej niż w 2004 r., ale o 4,9 % mniej niż w 2000 r. Ponad połowę (51,6 %) nowonarodzonych dzieci stanowili chłopcy. Współczynnik urodzeń (na 1000 ludności) wyniósł w analizowanym okresie 9,88 (w kraju 9,55 ) i był zdecydowanie wyższy na wsi (11,40 ) niż w miastach (8,92 ).

7 SYTUACJA DEMOGRAFICZNA W 2005 R. 7 W 2005 r. wzrosła o 1,5 % w skali roku liczba zgonów (do 19,4 tys.), ale w porównaniu z 2000 r. zmarło o 1,6 % osób mniej. Obniża się systematycznie liczba zgonów niemowląt w 2005 r. zmarło 136 dzieci Tabl. 4. Urodzenia i zgony według płci w latach poniżej 1 roku życia (wobec , 2004 i 2005 przed rokiem, 187 w 2000 r. i aż w 1990 r.). Współczynnik WYSZCZEGÓLNIENIE zgonów ogółem (na 1000 ludności) wyniósł 9,38 (w kraju ogółem miasta wieś urodzenia żywe 9,65 ), a w przypadku zgonów Ogółem niemowląt (na 1000 urodzeń Dziewczynki żywych) 6,65. Chłopcy Wskaźnik przyrostu naturalnego (na 1000 ludności) zgony Ogółem w województwie wzrósł w porównaniu z notowanym przed w tym niemowląt Kobiety rokiem z +0,45 do +0,51 Mężczyźni obecnie (w kraju przyrost naturalny był ujemny i wyniósł -0,10 ). W miastach wskaźnik ten (-0,35 ; przed rokiem -0,44 ) był dużo niższy niż na wsi (odpowiednio: +1,85, +1,88 ). Wskaźnik notowany w województwie kujawsko-pomorskim na wsi był wyższy niż w kraju, gdzie wyniósł +0,29. Dodatni przyrost naturalny w województwie kujawsko-pomorskim nie spowodował wzrostu liczby ludności. tys Urodzenia żywe Przyrost naturalny Zgony Migracje W 2005 r. odnotowano znaczny wzrost odpływu stałych mieszkańców województwa kujawskopomorskiego. Ujemne saldo migracji stałych (różnica między napływem i odpływem ludności) zwiększyło się z w 2004 r. do obecnie (w tym -530 to saldo migracji zagranicznych). W miastach saldo migracji stałej wyniosło aż (saldo migracji zagranicznych -495), natomiast

8 8 SYTUACJA DEMOGRAFICZNA W 2005 R. na wsi (saldo migracji zagranicznych -35). Jedną z przyczyn takiej sytuacji może być coraz częściej obserwowane przemieszczanie się ludności miejskiej do gmin wiejskich na obrzeżach miast. Duże zmiany wystąpiły w przypadku Bydgoszczy i Torunia, w których liczba ludności zmniejszyła się w stosunku do 2000 r. odpowiednio: o 2,6 % i 1,0 %, natomiast liczba mieszkańców powiatów bydgoskiego i toruńskiego wzrosła w tym czasie analogicznie: o 9,8 % i o 9,1 %. Saldo migracji stałych w przeliczeniu na 1000 ludności w województwie kujawsko-pomorskim wyniosło -1,00 (w kraju -0,34 ), przy czym w miastach -3,48 (w kraju -1,84 ), a na wsi +2,91 (+2,04 ). Saldo migracji zagranicznych liczone na 1000 mieszkańców województwa wyniosło -0,26, podczas gdy w kraju było to -0,34. Opracowanie: Wydział Statystyki Społecznej oraz Wydział Analiz