SALA BALOWA. RESKON - Pracownia Konserwacji Dzieł Sztuki

Transkrypt

1 SALA BALOWA

2 Fot.B.1 Sala Balowa, ściana południowa

3 Fot.B.2 Sala Balowa, ściana północna

4 Fot.B.3 Sala Balowa, ściana zachodnia Fot.B.4 Sala Balowa, ściana wschodnia

5 Fot.B.5 Sala Balowa, strop i faseta, strona północna Fot.B.6 Sala Balowa, faseta, narożnik południowo-wschodni. Widoczne rdzawe zacieki i przebarwienia stiuku

6 Fot.B.7 Sala Balowa, ściana wschodnia. Część usupełnień oryginalnego stiuku różni się kolorystycznie od oryginału. Fot.B.8 Sala Balowa, gzyms w świetle UV. Widoczna granica pomiędzy partiami oryginału i uzupełnieniami (ciemniejsze)

7 Fot.B.9 Sala Balowa, glif okienny. Pęknięcia i szczeliny stiuku były w przeszłości wypełniane pociemniałą teraz masą Fot.B.10 Sala Balowa, ściana południowa, glif okienny. Na granicy podciągania kapilarnego widoczna linia krystalizacji soli Fot.B.11 Sala Balowa, w świetle UV granica uzupełnień stiuku staje się bardzo wyraźna Fot.B.12 Sala Balowa, ściana północna, pilaster. Uzupełnienia stiuku w świetle UV

8 Fot.B.13 Sala Balowa, glif okienny lekko przemieszczone, poszerzające się pęknięca stiuku wypełnione kruszącym się kitem. Z prawej: siatka spękań oryginalnego stiuku. Fot.B.14 Sala Balowa, glif okienny w północno wschodnim narożniku. Łuszcząca się, brudna i pociemniała warstwa na powierzchni stiuku

9 Fot.B.15 Sala Balowa, ściana wschodnia pomiędzy oknami. Silnie odspojone i zdeformowane fragmenty dekoracji stiukowej i malarskiej. Fot.B.16 Sala Balowa, ściana wschodnia pomiędzy oknami. Powierzchnia stiuku pokryta pociemniałą, łuszczącą się warstwą impregnatu lub spoiwa

10 Fot.B.17, 18, 19 Sala Balowa, ściana wschodnia, fragment malowidła ściennego. Zmatowiałe i zmienione kolorystycznie retusze zniekształcają odbiór estetyczny polichromii (na dole). Zakres retuszy widoczny w świetle UV (na górze)

11 Fot.B.20 Sala Balowa, ściana wschodnia, fragment malowidła ściennego w świetle UV. Obszerny zakres rekonstrukcji i retuszu. Fot.B.22 Sala Balowa, ściana wschodnia, fragment malowidła ściennego. Część kompozycji malarskich jest praktycznie w całości rekonstruowana. Fot.B.21 Sala Balowa, ściana wschodnia, fragment malowidła ściennego w świetle UV. Niektóre partie malowidła są lepiej zachowane. Fot.B.23 Sala Balowa, ściana wschodnia, fragment malowidła ściennego w świetle UV. Widoczna bardzo niewielka ilość oryginalnej substancji zabytkowej

12 STAN ZACHOWANIA Powierzchnia ścian, fasety, gzymsów i profili jest silnie zabrudzona i zmatowiała. Widoczne są liczne spękania, drobne ubytki i uszkodzenia o charakterze mechanicznym, szczególnie w dolnych partiach ścian. Pomiędzy oknami, ok. 80 cm nad poziomem podłogi zlokalizowano szczególnie głębokie odspojenia warstw technologicznych stiuku i malowidła. Cała powierzchnia ścian pokrytych oryginalną dekoracją stiukową - w odróżnieniu od partii rekonstruowanych - pokryta gęstą siatką spękań. Szcunkowa ilość substancji oryginalnej stiuków wynosi ok. 60%. Z rysunkó inwentaryzachyjnych wykonanych w 1945 r (513/MŁK) wynika, że w najgorszym stanie znajduje się ściana zachodnia. Zachowały się mapy uzupełnień stiuków z lat (48/MŁK), niemniej wydaje się, że zakres rzeczywistych rekonstrukcji jest nieco większy. Oględziny obiektu w świetle UV wykazały, że stiuk w dolnej części sali jest w większości zrekonstruowany po wojnie. W glifach i otworach drzwiowych widoczne uszkodzenia o charakterze mechanicznym (obicia, obtarcia). Widoczne zmienione kolorystycznie uzupełnienia i lokalne naprawy warstwy stiuku oraz łuszczące się warstwy wtórnych impregnatów. Niektóre pęknięcia wtórnie zostały wypełnione kitem, który obecnie kruszy się i wypada. W narożniku południowo zachodnim oraz w mniejszym stopniu na ścianie północnej, w obrębie fasety widoczne przebarwienia powstałe w wyniku długotrwałego zaciekania wodą. Widoczne przesunięcia kamiennych płyt cokołowych. Podłoże malowideł jest silnie spękane, brudne i miejscami przebarwione. Powierzchnia zaprawy jest nierówna i popękana. W wielu miejscach widoczne są liczne uzupełnienia warstwy wyrównującej oraz przemalowania. W polach znajdujących się pomiędzy oknami ściany zachodniej wszystkie warstwy technologiczne są silnie odspojone od muru. Deformacje płaszczyzny ściany obejmują dolne partie dwóch kompozycji malarskich. Pociemniałe, zmienione kolorystycznie i zmatowiałe retusze oraz rekonstrukcje malarskie wykonane w latach 60-tych XX w. pokrywają od 40 % do 70% kompozycji. Powierzchnie płaskie sufitu i wnętrza wnęki na orkiestre silnie zabrudzone i miejscami spękane. Warstwa malarska na drzwiach zabrudzona, miejscowo odspojona. Powierzchnia złoceń jest brudna i przetarta. ZAŁOŻENIA KONSERWATORSKIE Podstawowym założeniem jest usunięcie czynników niszczących oraz zachowanie i konserwacja oryginalnej substancji zabytkowej. Przywrócenie walorów estetycznych obiektu powinno nastąpić poprzez oczyszczenie obiektu, uzupełnie ubytków we wszystkich elementach i retusz w obrębie ubytków. Rekonstrukcja powinna dotyczyć tych obszarów powierzchni, gdzie oryginalna warstwa nie zachowała się, lub jest zachowana śladowo. (12 miesięcy). Podstawowe założenia konserwatorskie dla poszczególnych elementów wystroju wnętrza: - Malowidła ścienne: pociemniałe i zmienione kolorystycznie retusze usunąć, orygne warstwy technologiczne poddać pełnym zabiegom konserwatorskim - Powierzchnie sztukaterii: poddać konserwacji

13 - Stiuk: powierzchnie oryginalne poddać pełnej konserwacji, różniące się kolorystycznie partie rekonstruowane w latach 60-tych ocenić pod kontem pozostawienia. Ewentualne rekonstrukcje i uzupełnienia stiuku należy wykonać w technice oryginalnej. - Elementy metalowe, detale stolarki: poddać konserwacji - Stolarka drzwiowa: poddać konserwacji, elementy złocone oraz warstwę malarską zrekonstruować PROGRAM PRAC I HARMONOGRAM Harmonogram Przybliżony czas trawania prac określa się na 12 miesięcy. Harmonogram wykonywanych prac powinien uwzględnić charakterystykę wykonywanych czynności. Ostateczna kolejność podejmowanych działań wynikać będzie z orzeczenia o stanie zachowania obiektu po wnikliwym zapoznaniu się z przedmiotem prac. 1. Wykonanie szczegółowych badań pozwalających szczegółowo rozpoznac stan zachowania obiektu, ustalić technikę i technologię wykonania zarówno oryginału jak i późniejszych rekonstrukcji (na podstwie przeprowadzonych badań możliwe są zmiany projektowe) 2. Spożądzenie szczegółowej dokumentacji fotograficznej i opisowej wszystkich elementów wnętrza 3. Zabezpieczenie powierzchni zabytkowej, demontaż elementów ruchomych 4. Montaż rusztowań 5. Oczyszczenie z naleciałości i warstw wtórnych elementów znajdujących się w pomieszczeniu (w kolejności od sufitu do posadzki) 6. Konsolidacja strukturalna warstw technologicznych obiektu 7. Uzupełnienie ubytków, scalanie kolorystyczne wypełnień 8. Wykonanie rekonstrukcji dekoracji malarskiej 9. Prace pozłotnicze 10. Montaż elementów uprzednio zdemontowanych 11. Demontaż rusztowań i zabezpieczeń obiektu. Dekoracyjne wyprawy i detal architektoniczny: Stiuk 1. Oczyszczenie powierzchni stiuku 2. Odsalanie przebarwionych sztukaterii metodą swobodnej migracji do rozszerzonego środowiska 3. Konsolidacja tynku z murem (w miejscach występowania rozwarstwień i pęcherzy) 4. Usunięcie wtórnych, wadliwych, zmienionych kolorystycznie uzupełnień stiuku 5. Uzupełnienie brakujących elementów (masa stiukowa oparta na bazie oryginalnych materiałów)

14 z zachowaniem odpowiednich barw i wzoru (użylenia). 6. Szlifowanie powierzchni uzupełnień oraz zmatowiałych powierzchni 7. Przeklejenie uzupełnień 8. Polerowanie (szlifowanie powierzchni materiałami polerskimi o wysokiej miałkości) 9. Zabezpieczenie powierzchni stiuku. Elementy zdobnicze: Sztukaterie 1. Oczyszczenie powierzchni sztukaterii 2. Odsalanie przebarwionych sztukaterii metodą swobodnej migracji do rozszerzonego środowiska2. Wzmocnienie strukturalne materiału 3. Podklejenie odspojonych fragmentów oryginału 4. Usunięcie wtórnych, wadliwych uzupełnień odbiegających kolorystycznie od oryginału 5. Uzupełnienie uszkodzonych fragmentów detalu masą sztukatorską 6. Opracowanie powierzchni uzupełnień Polichromia: Dekoracja malarska ścian 1. Badania chemiczne i stratygraficzne malowideł. 2. Oczyszczenie powierzchni malowideł z zabrudzeń i wtórnych warstw malarskich 3. Utrwalenie oryginalnej warstwy malarskiej. 4. Konsolidacja odspojonych fragmentów warstwy malarskiej z podłożem 5. Podklejenie odspojonych tynków i spękań. 6. Wypełnienie ubytków zaprawy kitami i łatami (materiały i technologia musi zostać dobrana do techniki wykonania oryginału), imitującymi fakturę powierzchni 7. Punktowanie ubytków warstwy malarskiej kropką lub plamą (w zalezności od stopnia zniszczenia oryginalnej polichromii), podkład lawowany. Rekonstrukcja brakujących fragmentów w nawiązaniu do oryginału i na podstawie materiałów archiwalnych). Stolarka drzwiowa 1. Demontaż obiektów (właściwe oznakowanie elementów) 2. Oczyszczenie powierzchni drewna metodą chemiczno-mechaniczną 3. Dezynfekcja drewna 4. Uzupełnienie ubytków drewna (fleki, szpachlówka) 5. Nałożenie i opracowanie powierzchni zaprawy

15 6. Wykonanie podkładów pozłotniczych 7. Rekonstrukcja pozłotnictwa 8. Odtworzenie warstwy malarskiej (dekoracja płycin powinna zostać zerkonstruowana na podstawie zachowanej płyciny oryginalnej i zdjęć archiwalnych) 9. Zabezpieczenie powierzchni płycin 10. Montaż obiektów Powierzchnie płaskie, tynkowane 1. Oczyszczenie powierzchni tynków z zabrudzeń i nalotów. 2. Usunięcie wszystkich powłok malarskich. 3. Wzmocnienie osłabionych partii zaprawy. 4. Poszerzenie i uzupełnienie rys i pęknięć tynku. 5. Rekonstrukcja kolorystyki Elementy wykonane z metalu 1. Demontaż elementów. 2. Oczyszczenie metalu z powłok lakierów 3. Oczyszczenie metalu/mosiądz/ z nawarstwień powierzchniowych 4. Zabezpieczenie metalu 5. Montaż obiektów