Warszawa, 11 maja Biogramy autorów:

Transkrypt

1 Warszawa, 11 maja 2016 Biogramy autorów: Johanna Bodor (1965) węgierska tancerka, choreografka, aktorka. Urodziła się w Klużu (węg. Kolozsvár), w 1985 roku udało jej się wyjechać z Rumunii na Węgry. Tańczyła w słynnym Balecie w Segedynie, następnie w Győr. Grała także w przedstawieniach teatralnych i filmach, a od 1994 r. najbardziej znana jest jako choreografka. Jej debiutująca książka opowiadająca o dzieciństwie i dorastaniu podczas mrocznej dyktatury Ceauşescu pt. Nie szkodzi, kiedyś zrozumiem ukaże się nakładem wydawnictwa Świat Książki. Géza Csáth właść. József Brenner (1887, Subotica węg. Szabadka 1919, Kelebija) pisarz, dramaturg, muzyk, krytyk muzyczny, z zawodu lekarz psychiatra. Jego krewnym był Dezső Kosztolányi. Znany przede wszystkim z symboliczno-ekspresjonistycznych opowiadań, dzienników, oraz dzieł eseistycznych. Wybór opowiadań i dzienników pod tytułem Opium jest jego pierwszą książką przetłumaczoną na język polski. Gyula Csics (1944) nauczyciel historii i języka rosyjskiego, biblotekarz. Po ukończeniu studiów pracował m.in. jako nauczyciel, pracownik biblioteki technicznej, starszy specjalista ds. public relations. Od 2001 przez dziesięć lat kierował Biblioteką Miejską w Tatabánya. W 2006 roku z okazji 50. rocznicy Rewolucji Węgierskiej 1956 roku ukazał się jego dziennik z dzieciństwa, który pisał w czasie jej trwania. Dzięki wydawnictwu IPN książka pt. Węgierska Rewolucja Pamiętnik dwunastolatka dostępna jest dla polskiego czytelnika. Márton Szepsi Csombor ( ) autor pierwszego węgierskojęzycznego dziennika z podróży. W wieku 22 lat wyruszył za granicę, przez większość czasu podróżując pieszo w żółtych ciżmach i świetlistym płaszczu z purpurowego sukna przemierzył Rzeczpospolitą, Czechy i Śląsk. W Gdańsku zapisał się do kolegium, a w roku 1617 opuścił miasto i udał się do Prus, skąd pożeglował do Danii. Celem dalszej podróży była Szwajcaria, jednak dotarł do Anglii. Zwiedził Londyn i dotarł do Canterbury. W roku 1618 był w Prowansji i Paryżu. Później udał się do Niemiec, by przez Heidelberg, Norymbergę oraz Kraków by powrócić na Węgry. Zmarł w młodym wieku na dżumę. Margit Garajszki (1983) pisarka, tłumaczka literatury pięknej, dramaturg teatralny. Po ukończeniu filologii słowackiej na Uniwersytecie Komeńskiego studiowała reżyserię i dramaturgię na Akademii Sztuk Scenicznych w Bratysławie. Jej pierwszą książką wydaną w języku polskim to urokliwa historia młodzieńczych lat życia węgierskiego kompozytora pt. Bartók i drewniany książę. Ferdinand Gregorovius ( ) historyk, badacz dziejów starożytnego Rzymu. Urodził się w Nidzicy, studiował teologię i filozofię na Uniwersytecie w Królewcu. Po wielu latach nauczycielskiej praktyki przeniósł się do Włoch, gdzie w 1876 uzyskał, jako pierwszy Niemiec, honorowe obywatelstwo Rzymu. Ku czci polskich i węgierskich powstańców walczących w Wiośnie Ludów napisał cykl pieśni. Wiersze w trójjęzycznym opracowaniu wydano w Olsztynie w wydawnictwie ElSet. Lajos Grendel (1948) węgierski pisarz, eseista. Urodził się w Levicach (węg. Léva) na Słowacji. W latach pracował w wydawnictwie Madách w Bratysławie, ponadto pełnił

2 funkcję prezesa Słowackiego Pen Clubu oraz Oficyny Kalligram ( ). Autor licznych powieści, opowiadań, esejów, a także prac naukowych i historii literatury węgierskiej. Laureat wielu nagród, m. in.: Kossutha, Imre Madácha, Attili Józsefa oraz Tibora Déryego. W Polsce ukazał się zbiór jego opowiadań pt. Poświęcenie hetmana (Biuro Literackie, 2014) oraz nowość: Dzwony Einsteina (Biuro Literackie, 2016). János Háy (1960) poeta, prozaik i dramatopisarz. Absolwent filologii rosyjskiej i historii na Uniwersytecie Segedyńskim, studiował także estetykę na Uniwersytecie Budapeszteńskim. Członek Związku Pisarzy Węgierskich i Towarzystwa Pisarzy Literatury Pięknej. Jest laureatem wielu nagród i wyróżnień literackich oraz artystycznych m.in. nagrody Attili Józsefa czy Sándora Máraiego. Jego sztuki teatralne są publikowane i chętnie grane w Polsce (np. Most nad doliną ). W maju nakładem wydawnictwa Wielka Litera ukaże się zbiór jego opowiadań pt. Syn ogrodnika. Imre Kertész ( ) pisarz, tłumacz literatury pięknej. W wieku 15 lat (1944) trafił do Auschwitz-Birkenau, a później był więziony w Buchenwaldzie, skąd po wyzwoleniu w roku 1945 wrócił do ojczyzny. W latach siedemdziesiątych wydano jego pierwsze dzieła i choć w kręgach literackich cieszył się już uznaniem, w kraju i za granicą sławę przyniosła mu dopiero nagroda Nobla z 2002 roku. Głównym motywem jego powieści jest Holokaust oraz konflikt jednostki z systemem totalitarnym. Csaba György Kiss (1945) literaturoznawca, historyk kultury, profesor uniwersytecki. Wielotni wykładowca akademicki, członek wspólnej polsko-węgierskiej komisji historyków oraz komisji węgiersko-słowackiej. Naukowo zajmuje się Europą Środkową, a przede wszystkim literaturą, stosunkami społecznymi oraz kulturą Polski i Słowacji. Członek Rady Naukowej Europejskiej Sieci Pamięć i Solidarność. Mówi po polsku, francusku, słowacku, chorwacku i niemiecku. Dużo publikuje rónież po polsku. W 2016 w Wydawnictwie Studio EMKA ukaże się zbiór jego esejów pt. Powinowactwa wyszehradzkie. Wspomnienia, szkice, eseje. Pál Korcsmáros ( ) grafik, ilustrator książek, autor komiksów i dziennikarz. W roku 1955 ukazał się jego pierwszy komiks, poświęcony życiu słynnego poety węgierskiego, Mihálya Vörösmartyego. Za pierwszą w pełni dojrzałą pracę komiksową uznaje się wydaną w roku 1958 adaptację Hrabiego Monte Christo Dumasa. Za sztandarowe dzieła gatunku uznaje się jego kolejne komiksy, a zwłaszcza graficzną interpretację powieści Jenő Rejtő pt. 14 karátos autó (pl. 14-karatowe auto ). Jako mistrz realizmu groteskowego Korcsmáros został uznany za najwybitniejszego ilustratora dzieł Rejtő. Dénes Lengyel ( ) pisarz, historyk literatury, pedagog. Wnuk Eleka Benedeka ( ) pisarza, poety, dziennikarza. Dyplom nauczyciela zdobył na wydziale filologii węgiersko-łacińsko-francuskiej. Był kierownikiem Katedry Filologii Węgierskiej w Centralnym Instytucie Kształcenia Pedagogicznego. Do czasu przejścia na emeryturę pełnił zaszczytną funkcję zastępcy dyrektora Muzeum Literatury im. Sándora Petőfiego w Budapeszcie. Redagował literacką serię noszącą tytuł Wielcy Węgierscy Poeci (Nagy Magyar Költők), jak również popularyzował znanych twórców XIX wieku. W ostatnich dwóch dekadach życia centrum jego zainteresowań był świat węgierskich legend. Sándor Márai (1900, Koszyce węg. Kassa 1989, San Diego) prozaik, poeta, publicysta, jeden z najbardziej popularnych węgierskich autorów na świecie. Debiutował w latach międzywojennych, po II wojnie światowej wyemigrował i drugą połowę życia spędził we Włoszech i Stanach Zjednoczonych. Znany przede wszystkim z powieści (m.in. Żar, Wyznania patrycjusza ), utworów aforystycznych ( Księga ziół ) oraz dzienników.

3 Roman Marcinek historyk, absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego. Autor licznych publikacji dotyczących zabytków i ich ochrony, krajobrazu kulturowego i jego wartości niematerialnej, historii XVIII w. oraz dziejów wojskowości. Zoltán Móser (1946) artysta fotografik, etnograf, pisarz. Członek Węgierskiej Akademii Sztuk. Prezentował swoje prace na ponad stu wystawach indywidualnych, ogłosił również ponad sto książek i albumów autorskich. Przejechał tysiące kilometrów, by uwiecznić krajobrazy Europy i regionu Karpat, słynne zabytki, współczesnych pisarzy, plastyków i muzyków węgierskich, żyjących w kraju i poza granicami. Publikował już wcześniej albumy w języku polskim podobnie jak Śladami Mártona Szepsi Csombora po czterystu latach, do którego tekst przygotował Attila Szalai. János Oláh (1942) poeta, pisarz. Po studiach pracował jako księgarz, później wybrał wolny zawód pisarza. W 1994 roku został redaktorem naczelnym czasopisma literackiego Magyar Napló. W roku 1969 w słynnej antologii pt. Elérhetetlen föld (pl. Nieosiągalna ziemia) debiutował jako poeta. Swoje wiersze buduje za pomocą lakonicznych zdań pełnych oksymoronów, paraleli i paradoksów. W refleksyjnych, nostalgiczne powieściach sięga do wspomnień z własnego dzieciństwa. Géza Röhrig (1967) aktor, pisarz, poeta, śpiewak i odtwórca głównej roli w filmie Syn Szawła. W latach 80-tych XX wieku był muzykiem undergroundowym, założycielem i frontmanem zakazanego punkowego zespołu Huckleberry. Następnie był studentem budapeszteńskiej Wyższej Szkoły Filmowej i Teatralnej na wydziale reżyserskim w klasie legendarnego Istvána Szabó. Ukończył także dwa lata na polonistyce na Uniwersytecie Budapeszteńskim. W 2000 roku przeprowadził się do Nowego Jorku, gdzie w Jewish Theological Seminary zdobył dyplom nauczyciela Biblii. Wydał wiele tomików poezji w języku węgierskim, a w 2016 nakładem wydawnictwa Austeria ma ukazać się zbiór jego chasyckich opowiadań. György Spiró (1946) prozaik, dramatopisarz, eseista, tłumacz. Laureat Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus za powieść Mesjasze opowiadającą historię Andrzeja Towiańskiego i jego sekty (W.A.B. 2009), autor bestsellerowej powieści Niewola o doświadczeniach dorastającego w Rzymie dynastii julijsko-klaudyjskiej żydowskiego chłopca Uri, tułacza wracającego do swoich korzeni (W.A.B. 2015) oraz licznych dramatów, w tym Szalbierza (1987), Dogrywki (1998) i Stłuczki (2004), zbiorów esejów i opowiadań. Jest znawcą polskiej kultury, admirator Wyspiańskiego, ma w dorobku przekłady wszystkich jego dramatów i niektórych dramatów Gombrowicza. Stanisław A. Sroka (1966) profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, mediewista. Od ćwierć wieku zajmuje się dziejami Europy Środkowej ze szczególnym uwzględnieniem stosunków polsko-węgierskich. Autor kilku monografii z tego zakresu oraz 5 tomów wydawnictwa źródłowego: Dokumenty polskie z archiwów dawnego Królestwa Węgier. Ostatnio wydał: Początki Węgier (2015) oraz A középkori Bártfa (Bardejów w średniowieczu, Budapest 2016). W latach był dyrektorem Instytutu Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego, obecnie sprawuje zaś funkcję prodziekana ds. ogólnych Wydziału Historycznego UJ. Odznaczony przez Prezydenta Węgier Krzyżem Oficerskim Orderu Węgierskiego. Attila Szalai (1950) dziennikarz-politolog, tłumacz literacki, pisarz, były dyplomata. W latach mieszkał w Warszawie, pracował jako tłumacz, publikował w polskich czasopismach kulturalnych i, pod pseudonimem, samizdatach demokratycznej opozycji. W latach 90. m.in. redaktor konserwatywnych dzienników na Węgrzech. Długoletni

4 dyplomata, radca w Ambasadzie Węgierskiej, a w latach dyrektor Węgierskiego Instytutu Kultury w Warszawie. Obecnie jest pracownikiem naukowym w Instytucie Badań Transformacji Ustrojowej (RETÖRKI) w Budapeszcie. Andrea Tompa (1971) urodziła się w Klużu, od 1990 r. mieszka w Budapeszcie. Studiowała filologię węgierską i rosyjską na stołecznym Uniwersytecie im. Loránda Eötvösa, gdzie doktoryzowała się z literatury rosyjskiej. Jest krytykiem teatralnym, adiunktem na Uniwersytecie Teatralnym i Filmowym w Klużu, redaktorem licznych publikacji związanych z historią teatru, a także prozatorką i tłumaczem literatury pięknej. W 2010 r. debiutowała z książką Dom kata, trzy lata później opublikowano jej drugą opowieść Fejtől s lábtól (pl. Na waleta Dwoje lekarzy w Siedmiogrodzie). Obie jej powieści cieszą się zarówno uznaniem krytyków literackich, jak i czytelników. Dom kata ukaże się nakładem Wyd. Książkowe Klimaty. Krisztina Tóth (1967) poetka, prozatorka, tłumaczka literatury pięknej, laureatka licznych nagród literackich i stypendiów twórczych, pasjonuje się tworzeniem witraży. Jako prozatorka zadebiutowała w 2006 roku tomem opowiadań Vonalkód. Tizenöt történet ( Linie kodu kreskowego. Piętnaście historii ), za które została odznaczona prestiżową nagrodą im. Sándora Máraiego. Jej twórczość przekładana jest na francuski, niemiecki, hiszpański, czeski, bułgarski, fiński, serbski, słowacki, słoweński i polski. Autorka znana w Polsce dzięki zbiorowi opowiadań Pixel. Tekst ciała (Studio EMKA 2014) uznanemu za jeden z najbardziej oryginalnych przykładów współczesnej prozy węgierskiej. W 2016 nakładem Wyd. Książkowe Klimaty ukaże się zbiór opowiadań Linie kodu kreskowego. Endre László Varga (1951) historyk i archiwista, absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego, stypendysta Muzeum Historii Polski. Zajmuje się stosunkami węgiersko-polskimi w latach oraz historią II RP. Autor licznych publikacji zarówno po polsku jak i po węgiersku. Pierwsza jego książka pt. Dwa bratanki. Dokumenty i materiały do stosunków polskowęgierskich ukazała się nakładem Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych. Przygotowuje kolejne książki, których tematem jest udział Węgrów w walkach Legionu Polskiego w latach oraz historia internowanych żołnierzy na Węgrzech w latach Maria Zima (1989) absolwentka historii (UKSW) oraz studiów podyplomowych Służby Zagranicznej (SGH). Specjalizuje się w historii stosunków polsko-węgierskich, ze szczególnym uwzględnieniem obecności żołnierzy węgierskich na polskich terytoriach w okresie II wojny światowej. Autorka artykułów, prelekcji, wykładów, konsultant naukowy w filmach o tematyce historycznej. Wśród gości stoiska oprócz większości z powyższych autorów będą m.in., zarówno jak i ich prace, obecni: Antal Bayer, Ildikó Boldizsár, Anna Butrym, Justyna Czechowska, Hungarian FolkEmbassy, Csilla Gizińska, Márta Gedeon, zespół Gourmand, Anna Górecka, Kristóf Horváth (Színész Bob), Paweł Marek Huelle, Ottó Kaiser, Noémi Kiss, István Kovács, Irena Makarewicz, Zsófia Mautner, István Pion, Kinga Piotrowiak-Junkiert, Bence Sárközy, Márton Simon, Mihály Szajbély, László Valuska, Teresa Worowska. Tłumacze, którym należą się specjalne i oddzielne podziękowania za ich wytężoną pracę:

5 Anna Butrym, Elżbieta Cygielska, Anna Górecka, Jolanta Jarmołowicz, Tomasz Kulisiewicz, Irena Makarewicz, Alicja Mazurkiewicz, Wojciech Obiała, Maja Paczoska, Kinga Piotrowiak- Junkiert, Maciej Sagata, Magdalena Schweinitz-Kulisiewicz, Miłosz Waligórski, Adam Snopek, Anna Maria Snopek, Jerzy Snopek, Izabella Szyszkowska, Krzysztof Wołosiuk, Teresa Worowska, Marta Żbikowska, Robert Żmùda-Trzebiatowsczi.