KRYTERIA OCENIANIA WYPOWIEDZI PISEMNYCH KRÓTKA I DŁUŻSZA FORMA UŻYTKOWA

Transkrypt

1 KRYTERIA OCENIANIA WYPOWIEDZI PISEMNYCH KRÓTKA I DŁUŻSZA FORMA UŻYTKOWA 1. Krótka forma użytkowa 1.1. Kryteria oceniania 1.2. Uściślenie kryteriów oceniania Treść Poprawność językowa 2. Dłuższa forma użytkowa 2.1. Kryteria oceniania 2.2. Uściślenie kryteriów oceniania Treść Forma Bogactwo językowe Poprawność językowa 3. Oznaczanie błędów w wypowiedziach pisemnych 3.1. Uwagi dodatkowe dotyczące oznaczania błędów 4. Uwagi dotyczące zasad liczenia słów w wypowiedziach pisemnych 5. Aneks do kryteriów oceniania wypowiedzi pisemnych uczniów z potwierdzoną dysleksją strona 1 z 12

2 1. KRÓTKA FORMA UŻYTKOWA Maksimum 5 pkt. treść: 4 pkt., poprawność jęz.: 1 pkt 1.1. KRYTERIA OCENIANIA Przy ocenie tego zadania bierze się pod uwagę głównie komunikatywność, a w mniejszym stopniu ocenia się poprawność językową. Przyznaje się po 1 punkcie za każdą informację zgodną z poleceniem. Jeżeli informacji brak lub błędy językowe uniemożliwiają jej zrozumienie, przyznaje się zero punktów za tę informację. Jeżeli tekst jest poprawny pod względem językowym, tzn. nie zawiera błędów lub zawiera błędy, stanowiące nie więcej niż 25% liczby wszystkich wyrazów w tekście, przyznaje się 1 punkt za poprawność językową. Jeżeli tekst zawiera błędy, stanowiące więcej niż 25% liczby wszystkich wyrazów w tekście, przyznaje się zero punktów za poprawność językową. Punkt za poprawność językową przyznaje się, jeśli tekst zawiera więcej niż połowę wymaganych informacji. Jeśli praca jest całkowicie niezgodna z poleceniem lub nieczytelna, nie podlega ocenie (zamieszcza się pod nią adnotację praca nieczytelna lub praca niezgodna z poleceniem ). Kryterium treści i kryterium poprawności językowej traktowane są oddzielnie; egzaminator przyznaje punkty odrębnie w każdym kryterium, a następnie sumuje je. Oceniając to zadanie, egzaminator nie ma możliwości przyznania połówek punktów UŚCIŚLENIE KRYTERIÓW OCENIANIA KRÓTKIEJ FORMY UŻYTKOWEJ TREŚĆ W kryterium treści, egzaminator ocenia każdą z czterech informacji oddzielnie. Kolejność informacji przekazanych przez zdającego nie musi pokrywać się z kolejnością, w jakiej zostały one określone w poleceniu. Od zdającego wymagany jest przekaz informacji zgodny z poleceniem, ale nie spodziewamy się, że zdający przetłumaczy wyrażenia użyte w poleceniu dosłownie na język obcy. Przy ocenianiu informacji egzaminator trzyma się słowa pisanego (choć nie oczekuje konkretnych wyrażeń), nie interpretuje tekstu, nie odgaduje intencji autora. strona 2 z 12

3 POPRAWNOŚĆ JĘZYKOWA Egzaminator powinien pamiętać, że punkt za poprawność językową przyznaje się, jeśli wypowiedź zdającego zawiera więcej niż połowę wymaganych informacji, tzn., jeśli zdający uzyskał co najmniej trzy punkty w kryterium treści (przekazał w sposób komunikatywny przynajmniej trzy z czterech informacji określonych w poleceniu). Jeżeli zdający uzyskał tylko jeden punkt lub dwa punkty w kryterium treści (przekazał w sposób komunikatywny tylko jedną lub dwie informacje), nie może otrzymać punktu za poprawność językową, nawet, jeśli napisany przez niego krótki tekst użytkowy nie zawiera żadnych błędów. Egzaminator zaznacza w wypowiedzi zdającego i oznacza na marginesie pracy błędy językowe (czyli gramatyczne i leksykalne) oraz błędy ortograficzne; w oznaczaniu błędów i ocenie tego zadania nie uwzględnia się błędów interpunkcyjnych i stylistycznych. Błędy merytoryczne są oznaczane na marginesie pracy, ale nie są liczone do poprawności językowej. Egzaminator oznacza błędy nawet wówczas, gdy wypowiedź zdającego zawiera mniej niż trzy informacje określone w poleceniu. Pod poleceniem do krótkiej formy użytkowej, znajduje się informacja W zadaniu nie jest określony limit słów. Sformułowanie to podpowiada zdającemu, że dla krótkiej formy użytkowej nie została zdefiniowana ani dolna ani górna granica objętości pracy. Zdający jest ograniczony miejscem w arkuszu, które przeznaczono na wykonanie tego zadania. Aby ocenić krótką formę użytkową w kryterium poprawności językowej, egzaminator liczy wyrazy zapisane przez zdającego i oblicza procent błędów w stosunku do wszystkich wyrazów. Kryteria oceniania krótkiej formy użytkowej nie obejmują formy i bogactwa językowego. strona 3 z 12

4 2. DŁUŻSZA FORMA UŻYTKOWA Maksimum 10 pkt. treść: 4 pkt., forma: 2 pkt., bogactwo językowe: 2 pkt., poprawność językowa: 2 pkt KRYTERIA OCENIANIA Treść Przyznaje się maksymalnie po 1 punkcie za każdą informację. 1 pkt - informacja zawiera wszystkie elementy określone w poleceniu, 0,5 pkt - informacja zawiera część elementów określonych w poleceniu, 0 pkt - brak informacji lub błędy językowe uniemożliwiają jej zrozumienie. Forma 2 pkt - wypowiedź zgodna z wymaganą formą, - układ tekstu spójny, logiczny, - objętość pracy może przekroczyć podane granice do ± 10%, 1 pkt - wypowiedź częściowo zgodna z wymaganą formą, - układ tekstu częściowo spójny, logiczny, - objętość pracy może przekroczyć podane granice do ± 15%, 0 pkt - praca niezgodna z wymaganą formą (niezależnie od stopnia realizacji pozostałych kryteriów), - układ tekstu niespójny, chaotyczny, - objętość pracy przekracza podane granice ponad ± 15%. Bogactwo językowe 2 pkt - zróżnicowane struktury gramatyczne, - urozmaicone słownictwo i frazeologia, 1 pkt - mało zróżnicowane struktury gramatyczne, - mało urozmaicone słownictwo i frazeologia, 0 pkt - niezróżnicowane struktury gramatyczne, - bardzo ubogie słownictwo i frazeologia, - praca liczy mniej niż 60 słów, czyli 50% wymaganego limitu (niezależnie od stopnia realizacji pozostałych kryteriów). Poprawność językowa 2 pkt - błędy językowe (gramatyczne i/lub leksykalne) i/lub ortograficzne stanowiące od 0 do 15% liczby wszystkich wyrazów, 1 pkt - błędy językowe (gramatyczne i/lub leksykalne) i/lub ortograficzne stanowiące powyżej 15%, nie więcej jednak niż 25% liczby wszystkich wyrazów, 0 pkt - błędy językowe(gramatyczne i/lub leksykalne) i/lub ortograficzne stanowiące powyżej 25% liczby wyrazów, - praca liczy mniej niż 60 słów, czyli 50% wymaganego limitu, (niezależnie od stopnia realizacji pozostałych kryteriów). strona 4 z 12

5 Jeżeli praca jest nieczytelna lub całkowicie niezgodna z tematem lub z poleceniem, nie podlega ocenie (zamieszcza się pod nią adnotację praca nieczytelna lub praca niezgodna z poleceniem ) UŚCIŚLENIE KRYTERIÓW OCENIANIA DŁUŻSZEJ FORMY UŻYTKOWEJ Każde kryterium traktowane jest oddzielnie; egzaminator przyznaje punkty odrębnie w każdym kryterium, a następnie sumuje je. Przyznanie 0 pkt w jednym kryterium, nie oznacza, że zdający otrzyma 0 pkt za realizację całej dłuższej formy użytkowej. 0 pkt otrzymałaby praca, która w każdym z czterech kryteriów oceniona byłaby na 0 pkt lub praca, która jest całkowicie niezgodna z poleceniem lub nieczytelna. Punkty za formę, bogactwo językowe i poprawność językową przyznawane są niezależnie od liczby punktów, którą zdający otrzymał w kryterium treści. TREŚĆ W kryterium treści, egzaminator ocenia każdą z czterech informacji oddzielnie. Kolejność informacji przekazanych przez zdającego nie musi pokrywać się z kolejnością, w jakiej zostały one określone w poleceniu. Od zdającego wymagany jest przekaz informacji zgodny z poleceniem, ale nie spodziewamy się, że zdający przetłumaczy wyrażenia użyte w poleceniu dosłownie na język obcy. FORMA Oceniając dłuższy tekst użytkowy w kryterium formy, egzaminator bierze pod uwagę trzy podkryteria i rozpatruje każde z nich oddzielnie. Ocenia: - w jakim stopniu list jest zgodny z wymaganą formą (pierwsze podkryterium) - spójność i logikę tekstu (drugie podkryterium) - objętość pracy (trzecie podkryterium) Każde z trzech wyżej wymienionych podkryteriów może być spełnione na poziomie 0, 1 lub 2 punktów. Egzaminator powinien przyznać 2 pkt w kryterium formy, jeżeli: wszystkie trzy podkryteria (zgodność z wymaganą formą, spójny i logiczny układ tekstu, objętość) spełnione są na poziomie 2 pkt, dwa podkryteria spełnione są na poziomie 2 pkt, a trzecie na poziomie 1 pkt. strona 5 z 12

6 Np. - wypowiedź jest zgodna z wymaganą formą poziom 2 pkt - układ tekstu częściowo spójny i logiczny poziom 1 pkt - objętość pracy wynosi 110 słów (objętość pracy nie przekracza 10% dolnego limitu) poziom 2 pkt Ponieważ większość podkryteriów spełnionych jest na poziomie dwóch punktów, w kryterium formy praca zdającego powinna otrzymać 2 pkt. Egzaminator przyznaje 1 pkt w kryterium formy, jeżeli: wszystkie podkryteria (zgodność z wymaganą formą, układ tekstu, objętość) spełnione są na poziomie 1 pkt, dwa podkryteria spełnione są na poziomie 1 pkt, a trzecie na poziomie 2 pkt, każde z podkryteriów spełnione jest na innym poziomie, (pod warunkiem, że 0 pkt nie dotyczy pierwszego podkryterium) dwa podkryteria spełnione są na poziomie 1 pkt, a trzecie na poziomie 0 pkt (pod warunkiem, że 0 pkt nie dotyczy pierwszego podkryterium) dwa podkryteria spełnione są na poziomie 2 pkt, a trzecie na poziomie 0 pkt. (pod warunkiem, że 0 pkt nie dotyczy pierwszego podkryterium) Np. - wypowiedź jest częściowo zgodna z wymaganą formą poziom 1 pkt - układ tekstu częściowo spójny i logiczny poziom 1 pkt - objętość pracy wynosi 180 słów (objętość pracy przekracza górny limit o ponad 15%) poziom 0 pkt Ponieważ większość podkryteriów spełnionych jest na poziomie jednego punktu, w kryterium formy praca zdającego powinna otrzymać 1 pkt. - wypowiedź jest zgodna z wymaganą formą poziom 2 pkt - układ tekstu spójny i logiczny poziom 2 pkt - objętość pracy wynosi 180 słów (objętość pracy przekracza górny limit o ponad 15%) poziom 0 pkt Dwa podkryteria spełnione są na poziomie dwóch punktów, ale trzecie na poziomie 0 pkt. Egzaminator musi wypośrodkować swoją ocenę; w kryterium formy praca zdającego powinna otrzymać 1 pkt. strona 6 z 12

7 - wypowiedź jest zgodna z wymaganą formą poziom 2 pkt - układ tekstu częściowo spójny i logiczny poziom 1 pkt - objętość pracy wynosi 90 słów (objętość pracy przekracza dolny limit o ponad 15%) poziom 0 pkt Egzaminator musi wypośrodkować swoją ocenę; w kryterium formy praca zdającego powinna otrzymać 1 pkt. Chcąc ocenić stopień zgodności z wymaganą formą (pierwsze podkryterium), egzaminator korzysta z poniższego uściślenia: Uściślenie kryterium formy w ocenie dłuższego tekstu użytkowego forma List prywatny pełna realizacja formy poziom 2 pkt ewentualnie data umieszczona w prawym górnym rogu zwrot grzecznościowy rozpoczynający list wstęp rozwinięcie zakończenie zwrot grzecznościowy kończący list podpis (XYZ, ewentualnie fikcyjne imię) częściowa realizacja formy poziom 1 pkt list zawiera przynajmniej trzy z wymienionych elementów brak zgodności z wymaganą formą poziom 0 pkt list nie zawiera przynajmniej trzech z wymienionych elementów Jeżeli list nie zawiera przynajmniej trzech z wymaganych elementów, zdający otrzyma 0 pkt w kryterium formy, niezależnie od stopnia realizacji pozostałych podkryteriów i kryteriów. Np. - praca niezgodna z wymaganą formą poziom 0 pkt - układ tekstu częściowo spójny i logiczny poziom 1 pkt - objętość pracy wynosi 130 słów (objętość pracy nie przekracza granic określonych w poleceniu) poziom 2 pkt Kryteria oceniania dłuższego tekstu użytkowego nie obejmują układu graficznego; wstęp, rozwinięcie i zakończenie nie muszą być wyodrębnione w osobnych akapitach. Oceniając list w kryterium formy, egzaminator nie ma możliwości przyznania połówek punktów. strona 7 z 12

8 Długość listu powinna wynosić od 120 do 150 słów. Oceniając objętość listu (trzecie podkryterium formy), egzaminator bierze pod uwagę dolną granicę limitu określonego w poleceniu, jeżeli list zawiera mniej niż 120 słów, a górną granicę, jeżeli zdający napisał więcej niż 150 słów. Np.: - list zawiera 110 słów objętość pracy nie przekracza 10% dolnego limitu określonego w poleceniu; trzecie podkryterium formy spełnione jest na poziomie 2 pkt. - list zawiera 105 słów objętość pracy przekracza dolny limit o więcej niż 10%; trzecie podkryterium formy spełnione jest na poziomie 1 pkt. - list zawiera 178 słów objętość pracy przekracza górny limit określony w poleceniu o ponad 15%; trzecie podkryterium formy spełnione jest na poziomie 0 pkt. BOGACTWO JĘZYKOWE Oceniając dłuższą formę użytkową w kryterium bogactwa językowego, egzaminator powinien pamiętać, że jest to zadanie odpowiadające wymaganiom dla poziomu podstawowego. 2 punkty otrzyma praca, które charakteryzuje się zróżnicowanymi strukturami gramatycznymi oraz urozmaiconym słownictwem i frazeologią. Nie spodziewamy się jednak dużego zróżnicowania struktur gramatycznych czy wielkiego urozmaicenia słownictwa i frazeologii. Oceniając list w kryterium bogactwa językowego, egzaminator nie ma możliwości przyznania połówek punktów. POPRAWNOŚĆ JĘZYKOWA Egzaminator zaznacza w wypowiedzi zdającego i oznacza na marginesie pracy błędy językowe (czyli gramatyczne i leksykalne) oraz błędy ortograficzne; w oznaczaniu błędów i ocenie tego zadania nie uwzględnia się błędów interpunkcyjnych i stylistycznych. Błędy merytoryczne są oznaczane na marginesie pracy, ale nie są liczone do poprawności językowej. Egzaminator liczy ilość oznaczeń błędów na marginesie, porównuje ją z liczbą wyrazów, a następnie przyznaje odpowiednią liczbę punktów, zgodnie z kryteriami oceny dłuższej formy użytkowej. Uwaga! Jeżeli praca liczy mniej niż 60 słów, czyli 50% wymaganego limitu, w kryterium poprawności językowej i w kryterium bogactwa językowego otrzymuje 0 punktów, niezależnie od stopnia realizacji kryterium treści i kryterium formy. Oceniając list w kryterium poprawności językowej, egzaminator nie ma możliwości przyznania połówek punktów. strona 8 z 12

9 3. OZNACZANIE BŁĘDÓW W WYPOWIEDZIACH PISEMNYCH Rodzaje błędów 1. błędy merytoryczne* a) błędy rzeczowe b) błędy logiczne 2. błędy gramatyczne a) fleksyjne b) składniowe 3. błędy leksykalne a) słownikowe (wyrazowe) b) frazeologiczne c) słowotwórcze 4. błędy zapisu (dotyczy krótkiej i dłuższej formy użytkowej) Oznaczenie w tekście linia falista podkreślająca błędny wyraz lub fragment linia prosta podkreślająca błędny wyraz linia prosta podkreślająca błędny wyraz lub fragment Oznaczenie na marginesie meryt. a) ortografia linia prosta podkreślająca błędny wyraz ort. b) grafia (wyraz lub fragment linia prosta podkreślająca nieczytelny graf. nieczytelny dla egzaminatora) wyraz lub fragment 5. brak wyrazu jęz. 6. powtórzenie każdego rodzaju błędu podkreślenia błędów jak wyżej Klasyfikacja opracowana na podstawie: Nowy słownik poprawnej polszczyzny, M a r k o w s k i A., (red.), Warszawa C e g i e ł a A. i M a r k o w s k i A., Z polszczyzną za pan brat, Warszawa jęz. np. jęz lub ort. *błędy merytoryczne nie są liczone do poprawności językowej strona 9 z 12

10 3.1. UWAGI DODATKOWE DOTYCZĄCE OZNACZANIA BŁĘDÓW (dotyczy krótkiej i dłuższej formy użytkowej) Jeśli w wyrazie jest błąd, podkreślany jest cały wyraz. Błędy gramatyczne i leksykalne są oznaczane jako językowe (jęz.). Jeśli w jednym wyrazie pojawią się błąd językowy i błąd ortograficzny, liczone są one jako jeden błąd, ale oznaczane na marginesie jako jęz./ort.. Jeśli w jednym wyrazie zostały popełnione różne błędy, np. gramatyczny i leksykalny, wprowadzane jest oznaczenie jęz. i liczone jest jako jeden błąd. W przypadku błędu w szyku podkreślany jest wyraz, lub wyrażenie, które znajduje się w złym miejscu. Błąd obejmujący dłuższy fragment tekstu oznaczany jest na marginesie w linijce, gdzie błąd się kończy. Błędy ortograficzne zmieniające znaczenie wyrazu traktowane są jako błędy ortograficzne (ort.). Błędy ortograficzne zmieniające formę gramatyczną wyrazu traktowane są jako błędy językowe (jęz.) Błędy rzeczowe (np. błędnie podane informacje z zakresu realioznawstwa) i logiczne (np. niezrozumiały fragment tekstu) są oznaczane linią falistą jako błędy merytoryczne. Jednocześnie we fragmencie oznaczonym jako niepoprawny merytorycznie, podkreślane są linią prostą poszczególne słowa błędne. Błędy merytoryczne nie są liczone do poprawności językowej; brane są natomiast pod uwagę błędy językowe i ortograficzne. Na poziomie podstawowym nie zaznaczane i nie liczone są błędy stylistyczne i interpunkcyjne. Zapis cyfrowy liczby nie jest błędem. Powtórzony wyraz jest błędem logicznym, oznaczanym meryt. Powtórzony błąd to błąd identyczny popełniony w tym samym wyrazie lub konstrukcji wyrażonej tymi samymi wyrazami. strona 10 z 12

11 4. UWAGI DOTYCZĄCE ZASAD LICZENIA SŁÓW W WYPOWIEDZIACH PISEMNYCH (dotyczy krótkiej i dłuższej formy użytkowej) Liczymy wyrazy oddzielone spacją. Formy skrócone traktujemy jako dwa oddzielne wyrazy. Słowa oddzielone myślnikiem traktujemy jako jedno słowo. Jeżeli w tekście występują oznaczenia, symbole literowe, bez względu na liczbę liter stanowią one jedno słowo, np. NATO = 1 słowo. Jeżeli w tekście występują liczby, cyfry stanowią one jedno słowo, np = 1 słowo. Pełny zapis słowny traktujemy następująco, np. three hundred and five = 4 słowa. Data pisana słownie (10 stycznia 1999) to trzy wyrazy. Data pisana cyframi ( ) to trzy wyrazy. Imię i nazwisko liczymy według ogólnych zasad. Licząc wyrazy, nie uwzględniamy podpisu. strona 11 z 12

12 5. ANEKS DO KRYTERIÓW OCENIANIA WYPOWIEDZI PISEMNYCH UCZNIÓW Z POTWIERDZONĄ DYSLEKSJĄ Krótka forma użytkowa Jeżeli tekst zawiera co najmniej 75% wyrazów poprawnych pod względem gramatycznym i leksykalnym, przyznaje się 1 punkt za poprawność językową. Dłuższa forma użytkowa Poprawność językowa: 2 pkt. - nieliczne błędy językowe (gramatyczne i/lub leksykalne) stanowiące od 0 do 15% liczby wszystkich wyrazów, 1 pkt - liczne błędy językowe (gramatyczne i/lub leksykalne) stanowiące powyżej 15%, nie więcej jednak niż 25% liczby wszystkich wyrazów, 0 pkt. - liczne błędy językowe (gramatyczne i/lub leksykalne) stanowiące powyżej 25% liczby wszystkich wyrazów. Oceniając krótką i dłuższą formę użytkową zdających z potwierdzoną dysleksją, egzaminator nie bierze pod uwagę błędów ortograficznych; nie podkreśla ich w tekście, nie oznacza na marginesie i nie liczy ich. strona 12 z 12