Sprawozdanie ze spotkania Księży. Drohiczyna, Ełku, Łomży i Siedlec

Transkrypt

1 Sprawozdania

2

3 Studia Teologiczne IDŹCIE I GŁOŚCIE 34(2016) Ks. Andrzej Dębski Sprawozdanie ze spotkania Księży Profesorów WSD z Białegostoku, Drohiczyna, Ełku, Łomży i Siedlec Nowe Opole, 3 grudnia 2015 r. 1. Dnia 3 grudnia 2015 r. w gmachu WSD w Nowym Opolu, odbyło się spotkanie Księży Profesorów Wyższych Seminariów Duchownych z Białegostoku, Drohiczyna, Ełku, Łomży i Siedlec. Po wspólnie spożytym śniadaniu i kawie, ks. Mieczysław Głowacki, rektor WSD w Siedlcach, powitał obecnych księży biskupów, rektorów i wszystkich księży profesorów w liczbie 33 (lista obecnych w załączeniu), wyrażając radość z kolejnego spotkania. Przedstawił program obrad i przekazał prowadzenie między seminaryjnej sesji naukowej ks. Jarosławowi Kuźmickiemu, reprezentującego rektora WSD w Drohiczynie, który poprosił o odczytanie protokołu z poprzedniego spotkania. 2. Protokół z poprzedniej sesji odczytał ks. Andrzej Dębski. Został on przyjęty z bez uwag. Następnie zebrani obejrzeli 20 - minutowy film dokumentalny zatytułowany Polska z historią w tle ks. Stanisław Brzóska.. Po projekcji wykład n.t. Ks. Stanisław Brzóska, naczelny kapelan wojsk powstańczych z 1863 r. wygłosił p. mgr Bogusław Niemirka. Prelegent rozpoczął od krótkiego przypomnienia życiorysu bohatera narodowego. Ks. Stanisław Brzóska ( ) pochodził z mieszkającej na Podlasiu zubożałej szlachty zagrodowej. Po wyświęceniu na księdza w 1857 roku pełnił posługę duszpasterską w Sokołowie Podlaskim i Łukowie, gdzie szerzył idee niepodległościowe wśród chłopstwa. W swoich kazaniach ks. Brzóska nawiązywał często do roli ojczyzny w dziejach narodu. Niezłomna postawa kapelana powstańców nie uszła uwagi władz narodowych. 22 lipca 1863 roku Wydział Wojny Rządu Narodowego mianował ks. Brzóskę naczelnym kapelanem wojsk powstańczych województwa podlaskiego w randze generała. Od tej

4 Sprawozdania pory ksiądz zaczął używać pseudonimu generał Brzeziński. Zimą 1864 roku ks. Brzóska zorganizował kilkudziesięcioosobowy oddział konny. Warunki dla walczących powstańców były bardzo trudne. Zewsząd otaczały ich zorganizowane wojska carskie. Sytuacja oddziału ks. Brzóski uległa jeszcze większemu pogorszeniu po 2 marca 1864 roku, kiedy car ogłosił reformę uwłaszczeniową chłopów. We wrześniu 1864 r. ostatni powstaniec, uchodzący już za postać legendarną, miał pod swym dowództwem oddział liczący około 40 ludzi. 29 kwietnia Ksiądz Brzóska został aresztowany i oskarżony o wygłoszenie podburzającego kazania, o udział w powstaniu, walkę przeciw wojskom cesarskim, dowodzenie własną bandą i usiłowanie przedłużania powstania. 19 maja zapadł wyrok śmierci. Kolejny referat nt Duchowieństwo podlaskie represjonowane z pomoc i udział w powstaniu styczniowym wygłosił ks. Bernard Błoński. Autor przypomniał, że choć powstanie styczniowe trwało ponad rok, musiało w końcu upaść w obliczu ogromnej przewagi Rosjan, władze carskie wprowadziły bezwzględne represje wobec uczestników insurekcji, konspiratorów, a nawet ich rodzin. Kolejne ukazy zlikwidowały całkowicie autonomię Królestwa i zabroniły oficjalnego używania języka polskiego. Po zakończeniu powstania władze carskie kontynuowały politykę represji. Szacuje się, że na Syberię zesłano około 38 tys. osób. Znaczna część z nich padła ofiarą chorób, głodu lub klimatu; z zesłania lub katorgi powracali tylko nieliczni. Wielu powstańców starało się uciec przed karą za granicę. Krajem, do którego najczęściej wyjeżdżano była Austria, przez którą wiodła droga na zachód Europy. Większość do końca życia miała pozostać na emigracji. Szacuje się, że po 1864 roku Królestwo Kongresowe opuściło ponad 10 tys. ludzi. Represje dotknęły też ok 22% duchowieństwa diecezji podlaskiej. Ponadto skasowano 16 klasztorów męskich i 6 domów sióstr felicjanek. Odebrano biskupowi, kapitule i seminarium dobra, stanowiące ich utrzymanie, a potem i pensję państwową. Następnym wystąpieniem był referat ks. Macieja Majki nt. Biskup Beniamin Szymański a sprawa ks. Stanisława Brzóski. W wystąpieniu autor podkreślił opatrznościowe spotkanie biskupa i młodego księdza, reprezentujących podobny model duchowości. Ks. Brzóska miał w pasterzu diecezji olbrzymie wsparcie dla swoich działań, z kolei bp Szymański będąc zatroskany o los ojczyzny, jak mógł pomagał powstańcom. Kiedy zaborcy nakazali pozbawić księdza Brzóskę godności kapłańskiej, biskup Szymański nie ugiął się pod ich żądaniami. Wtedy zabroniono Szymańskiemu wizytacji pasterskich i w ogóle wyjazdów z Janowa, gdzie otoczono go siecią szpie- 416

5 Sprawozdania gowską dopatrując się w każdym posunięciu tendencji antyrządowych. Biskup mimo to załatwiał najważniejsze sprawy diecezjalne i nie respektował roszczeń rosyjskich. W tym czasie zdecydowano w Petersburgu, bez porozumienia z Rzymem, znieść diecezję podlaską. Car Aleksander II ukazem z dnia 22 maja 1867 r. skasował ją, a jej terytorium przyłączył do diecezji lubelskiej. Dnia 12 sierpnia tegoż roku wywieziono biskupa Szymańskiego z Janowa do Łomży i umieszczono w klasztorze kapucynów, gdzie zmarł 15.I.1868 r. 4. Prowadzący spotkanie podziękował za ciekawy referat i zaprosił do dyskusji. Jako pierwszy głos zabrał ks. Marian Jamiołkowski, który poprosił o uzupełnienie nazwisk jeszcze innych księży zaangażowanych w działalność powstańczą. Z kolei, ks. Jacek Wojda zapytał jak bp Szymański pomagał wiernym obrządku grekokatolickiego? Ks. Antoni Skowroński pogratulował prelegentom ich wystąpień, jak też troski o pielęgnowanie lokalnej historii. Bez wątpienia pokazuje to walory regionu i świadczy o wielkiej miłości do ojczyzny. Na zakończenie głos zabrał pasterz diecezji siedleckiej bp Kazimierz Gurda, który zwrócił uwagę na konieczność pokazywania dziś dobrych przykładów patriotyzmu szczególnie młodemu pokoleniu. Prowadzący obrady zaprosił na kolejne spotkanie do Drohiczyna, które odbędzie się w maju 2016 r. Spotkanie zakończyło się wspólną modlitwą brewiarzową w kaplicy seminaryjnej i obiadem. 417

6