Tab Zróżnicowanie podstawowych wskaźników rozwojowych w grupach miast w skali kraju i województw
|
|
- Magdalena Kowalczyk
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 8. Grażyna Korzeniak, Katarzyna Gorczyca, Policentryczność rozwoju systemu osadniczego z udziałem miast małych i średnich w kontekście procesów metropolizacji [w] Małe i średnie miasta w policentrycznym rozwoju Polski, G. Korzeniak (red), Instytut Rozwoju Miast, Kraków 2014, str W publikacji zostały zaprezentowane wyniki projektu badawczego pt.: Zróżnicowanie procesów rozwojowych małych i średnich miast i jego wpływ na rozwój policentryczny systemu osadniczego Polski, sfinansowanego ze środków Narodowego Centrum Nauki przyznanych na podstawie decyzji numer DEC-2011/01/B/HS4/02227 W prowadzonych badaniach, z uwagi na cele projektu, podstawowym poziomem oceny policentryczności rozwoju był poziom regionalny, na którym przyjmuje się, że policentryczność rozwoju powinna zapewnić wzrost również mniejszych ośrodków miejskich przyczyniających się do rozwoju wszystkich części regionów. Odniesiono się też do poziomu ponadregionalnego, uwzględniającego całość obszaru Polski. Zgodnie z przyjętymi założeniami metodycznymi projektu, opierającymi się na wydzieleniu grupy miast małych i średnich położonych w obszarach metropolitalnych i poza nimi, określono różnice w rozwoju tych dwóch grup. Oceniono też poszczególne województwa z punktu widzenia procesów metropolizacji rozumianych w prowadzonych badaniach jako zmiany stopnia koncentracji w obszarach metropolitalnych potencjału rozwojowego. Stwierdzone zróżnicowanie procesów rozwojowych miast przeanalizowano też w kontekście poziomu rozwoju województw, określonego stosunkiem PKB województwa do średniej krajowej. Zróżnicowanie podstawowych wskaźników rozwojowych w grupach miast w skali kraju i województw Przeprowadzone analizy wykazały istotne w skali kraju różnice między przebiegiem procesów rozwojowych w okresie w grupie miast małych i średnich położonych w obszarach metropolitalnych i poza nimi. W poszczególnych województwach zróżnicowanie to przebiegało również w odmienny sposób (Tab. 8.1). W skali kraju w małych i średnich miastach położonych w obszarach metropolitalnych korzystniejsza dynamika zmian w okresie niż poza tymi obszarami została odnotowana w zakresie: liczby ludności i mniejszego wzrostu udziału ludności w wieku poprodukcyjnym, mniejszego spadku liczby pracujących, przy wzroście liczby pracujących w sześciu województwach, występowania województw o wzrastającym udziale pracujących w liczbie ludności, silniejszego spadku udziału bezrobotnych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym, większej liczby województw o silniejszych spadkach udziału bezrobotnych w okresie ,
2 wzrostu stosunku dochodów własnych budżetów gmin na mieszkańca do średniej krajowej, przy spadku tego wskaźnika w przypadku miast położonych poza obszarem metropolitalnym, silniejszych wzrostów dochodów własnych budżetów gmin pochodzących od osób fizycznych na mieszkańca, większej średniej liczbie mieszkań oddawanych rocznie na 1000 mieszkańców, wyższych średnich rocznych wydatków inwestycyjnych na mieszkańca, wzrostu udziału mieszkańców korzystających z kanalizacji, wzrostu powierzchni użytkowej mieszkań na mieszkańca, wzrostu liczby miejsc w przedszkolach na 1000 mieszkańców. W małych i średnich miastach położonych poza obszarami metropolitalnymi korzystniejsza dynamika zmian w okresie niż poza tymi obszarami została odnotowana w zakresie: mniejszego spadku liczby pracujących w skali kraju, mniejszego spadku udziału pracujących w liczbie ludności, większego wzrostu liczby podmiotów gospodarczych na 1000 mieszkańców, wzrostu stosunku dochodów budżetów gmin na mieszkańca do średniej krajowej. Tab Zróżnicowanie podstawowych wskaźników rozwojowych w grupach miast w skali kraju i województw Wskaźnik Zmiany liczby ludności ( ) Zmiany udziału ludności w wieku przedprodukcyjnym ( ) Zmiany udziału ludności w wieku produkcyjnym ( ) Zmiany udziału ludności w wieku poprodukcyjnym ( ) Zmiany liczby pracujących ( ) Małe i średnie miasta położone w obszarach metropolitalnych wzrost liczby ludności wzrost w 9 województwach, najsilniejszy wzrost w woj. wielkopolskim najsilniejszy spadek w woj. opolskim spadek udziału ludności w wieku przedprodukcyjnym niższy niż poza OM najsilniejszy spadek w woj. lubuskim najmniejszy spadek w woj. mazowieckim wzrost udziału mniejszy niż poza OM wzrost najsilniejszy w woj. lubelski wzrost najmniejszy w woj. wielkopolskim wzrost liczby ludności wzrost w 9 województwach, najsilniejszy wzrost w woj. wielkopolskim najsilniejszy spadek w woj. opolskim spadek liczby pracujących (-10,9) mniejszy niż poza OM wzrost liczby pracujących w 6 województwach wzrost liczby pracujących najwyższy w woj. małopolskim (+23,1%) Małe i średnie miasta położone poza obszarami metropolitalnymi spadek liczby ludności wzrost tylko w woj. wielkopolskim. najsilniejszy spadek w woj. opolskim spadek udziału ludności w wieku przedprodukcyjnym wyższy niż w OM najsilniejszy spadek w woj. podkarpackim najmniejszy spadek w woj. kujawsko-pomorskim i wielkopolskim wzrost udziału większy niż w OM wzrost najsilniejszy w woj. opolskim wzrost najmniejszy w woj. wielkopolskim spadek liczby ludności wzrost tylko w woj. wielkopolskim. najsilniejszy spadek w woj. opolskim spadek liczby pracujących (-12,2) większy niż w OM spadek liczby pracujących we wszystkich województwach Zmiany udziału pracujących w ogólnej liczbie ludności ( ) Zmiany liczby bezrobotnych spadek liczby pracujących najsilniejszy w woj. świętokrzyskim (-40%) Spadek udziału silniejszy niż poza OM wzrost udziału w 4 województwach najsilniejszy wzrost udziału w woj. małopolskim najsilniejszy spadek liczby pracujących (-25,2%) w woj. opolskim spadek udziału słabszy niż w OM spadek udziału we wszystkich województwach najmniejszy spadek udziału w woj. mazowieckim najsilniejszy spadek udziału w woj. podlaskim najsilniejszy spadek udziału w woj. opolskim spadek silniejszy niż poza OM (-40,9%) spadek słabszy niż w OM ( -38,3%) najsilniejszy spadek w woj. wielkopolskim (-53,0%) najsilniejszy spadek w woj. pomorskim (-53,0%) najsłabszy spadek w woj. podlaskim (-0,7%) najsłabszy spadek w woj. podkarpackim (-23,4%)
3 Zmiany udziału bezrobotnych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym ( ) Zmiany liczby podmiotów gospodarczych na 1000 mieszkańców ( ) zmiany stosunku dochodów budżetów gmin na mieszkańca do średniej krajowej (%) ( ) Zmiany stosunku wysokości dochodów własnych budżetów gmin na mieszkańca do średniej krajowe ( ) Zmiany dochodów budżetów gmin z podatku od osób fizycznych na mieszkańca % ( ) Średnia liczba mieszkań oddanych do użytku w ciągu roku na mieszkańców ( ) Średnie roczne wydatki inwestycyjne na mieszkańca (zł) w okresie zmiany udziału ludności korzystającej z kanalizacji w ogólnej liczbie ludności (%) ( ) Zmiana powierzchni użytkowej mieszkań na mieszkańca ( ) Zmiany liczby miejsc w przedszkolach na mieszkańców ( ) spadek silniejszy niż poza OM najsilniejszy spadek w woj. lubuskim najsłabszy spadek w woj. podlaskim spadek słabszy niż w OM najsilniejszy spadek w woj. pomorskim najsłabszy spadek w woj. podkarpackim wzrost słabszy niż poza OM ( 80,3%) wzrost silniejszy niż poza OM (82,0%) najsilniejszy wzrost w woj. opolskim (175,8%) najsilniejszy wzrost w woj. zachodniopomorskim (122%) najsłabszy wzrost w woj. łódzkim (29,5%) najsłabszy wzrost w woj. małopolskim (56,9%) spadek wzrost w 5 województwach największy wzrost w woj. świętokrzyskim najsilniejszy spadek w woj. łódzkim wzrost wzrost w 7 województwach najsilniejszy wzrost w woj. pomorskim najsilniejszy spadek w woj. lubelskim wzrost wzrost w 8 województwach największy wzrost w woj. podkarpackim najsilniejszy spadek w woj. dolnośląskim spadek wzrost w jednym województwie najsilniejszy wzrost w woj. mazowieckim najsilniejszy spadek w woj. lubuskim wzrosty silniejsze niż poza (149,6%) wzrosty słabsze niż poza (136,7%) najsilniejszy wzrost w woj. lubelskim (443,0%) najsłabszy wzrost w woj. warmińsko-mazurskim (176,9%) najsilniejszy wzrost w woj. mazowieckim (663,5%) najsłabszy wzrost w woj. warmińsko-mazurskim (224,6%) więcej niż poza OM (33,7) mniej niż w OM (23,2) najwięcej w woj. pomorskim (64,7) najwięcej w woj. pomorskim (29,47) najmniej w woj. opolskim (12,2) najmniej w woj. opolskim (12,0) wyższe niż poza OM (362,5 zł) najwyższe w woj. pomorskim (566,6 zł) najniższe w woj. warmińsko-mazurskim (223,9 zł) wzrost udział ludności korzystającej z kanalizacji w ogólnej liczbie ludności wyższy niż poza OM najwyższy wzrost udziału w woj. mazowieckim najniższy wzrost udziału w woj. warmińskomazurskim wzrost powierzchni użytkowej na mieszkańca wyższy niż średnie wartości dla Polski najwyższy wzrost w województwach dolnośląskim, małopolskim, mazowieckim, podkarpackim podlaskim, pomorskim, wielkopolskim wzrost miejsc w przedszkolach wyższy niż średnie wartości dla Polski najwyższy wzrost 56,87% w woj. lubelskim, 45% w woj. mazowieckim najwyższy spadek w woj. świętokrzyskim (-59%), podlaskim (-36%) i lubuskim (-35%) niższe niż w OM (309,9 zł) najwyższe w woj. dolnośląskim (352,8 zł) najniższe w woj. opolskim (249,3 zł) wzrost udział ludności korzystającej z kanalizacji w ogólnej liczbie ludności niższy niż poza OM najwyższy wzrost udziału (10,2%) w woj. śląskim najniższy wzrost udziału w woj. pomorskim wzrost powierzchni użytkowej na mieszkańca zbliżony do wartości średnich dla Polski najwyższy wzrost w woj. śląskim wzrost liczby miejsc w przedszkolach/mieszkańca niższy niż średnie wartości dla Polski najwyższy wzrost w woj. lubelskim (16%), pomorskim (12%) i opolskim (10%) najwyższy spadek w województwach świętokrzyskim (-13,56%), podlaskim (-6,9%) i warmińsko-mazurskim (-5,07%) KONCENTRACJA POTENCJAŁU W OBSZARACH METROPOLITALNYCH Koncentracja potencjału rozwojowego w obszarach metropolitalnych została zbadana przez autorki poprzez trzy wskaźniki: 1) zmianę udziału w tych obszarach liczby ludności, 2) zmianę udziału pracujących oraz 3) zmianę udziału dochodów budżetów gmin pochodzących z podatków dochodowych od osób fizycznych (PIT). Uwzględniono analizę
4 każdego z tych wskaźników odrębnie a także skonstruowano na ich podstawie wskaźnik syntetyczny. Przeprowadzona ocena stopnia koncentracji każdego z wymienionych czynników dotyczyła gmin całego obszaru metropolitalnego danego województwa a więc miast dużych, małych i średnich oraz terenów wiejskich. Dodatkowo w analizie procesów koncentracji potencjału rozwojowego metropolii odniesiono się do udziału w obszarach metropolitalnych poszczególnych typów terenów. W okresie występowały istotne różnice w udziale każdego z wymienionych elementów, przy najmniejszym stopniu koncentracji liczby ludności, wyższym koncentracji pracujących oraz najwyższym dochodów budżetów gmin pochodzących z podatku dochodowego od osób fizycznych (Tab. 8.2). Tab Udział ludności, pracujących i dochodów budżetów gmin pochodzących z podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) w miastach centralnych i ich obszarach metropolitalnych (OM) w stosunku do obszarów województw w latach Jednostka terytorialna Udział ludności zamieszkałej w OM w ogólnej liczbie ludności województwa (%) Udział pracujących w OM w ogólnej liczbie pracujących w województwach (%) udział dochodów budżetów z PIT gmin leżących w OM w sumie dochodów budżetów gmin z PIT w województwach (%) syntetyczny wskaźnik udziału w OM ludności, pracujących, dochodów budżetów gmin z PIT 35,3 35,7 35,8 47,4 49,9 49,8 37,8 50,9 54,4 1,3 1,4 1, dolnośląskie 26,9 27,8 28,3 32,6 35,5 41,0 29,7 41,7 46,5 0,7 0,8 0,9 kujawskopomorskie lubelskie 22,3 23,2 23,5 35,3 36,3 37,9 26,8 39,2 44,1 0,6 0,7 0,7 lubuskie 32,2 33,2 33,5 41,8 42,8 43,3 32,2 48,2 52,0 1,0 1,2 1,2 łódzkie 44,4 44,2 43,7 53,1 51,7 53,4 55,4 58,4 59,8 1,9 1,8 1,8 małopolskie 33,8 34,2 34,2 46,3 47,8 49,8 42,6 50,8 56,5 1,3 1,3 1,4 mazowieckie 51,3 53,4 54,3 70,0 72,8 73,1 76,4 82,0 81,5 2,7 2,8 2,8 opolskie 27,0 27,2 27,3 34,0 37,0 39,3 26,9 38,4 42,3 0,6 0,8 0,8 podkarpackie 16,8 17,2 17,6 22,4 24,8 26,8 18,3 23,7 28,4 0,0 0,0 0,1 podlaskie 31,7 33,5 34,1 45,2 46,7 46,7 36,0 49,3 52,9 1,1 1,3 1,3 pomorskie 44,9 45,4 45,3 56,4 55,9 54,5 49,5 64,9 68,3 1,9 2,0 2,0 śląskie 63,9 63,2 62,4 70,6 68,3 67,7 74,9 68,9 69,0 3,0 2,7 2,7 świętokrzyskie 20,8 21,4 21,3 33,2 35,3 36,0 21,2 36,7 40,8 0,4 0,6 0,6 warmińskomazurskie 14,6 15,4 15,8 22,8 24,9 25,3 19,0 28,8 32,0 0,0 0,1 0,1 wielkopolskie 26,6 27,2 27,7 37,3 39,9 40,1 34,5 46,2 49,1 0,8 0,9 1,0 zachodniopomorskie 31,3 32,0 32,1 42,5 43,6 42,0 35,2 46,2 49,3 1,0 1,1 1,1 Polska 37,0 37,6 37,7 49,4 50,6 51,4 49,2 58,3 60,6 0,7 0,8 0,9 Najwyższym stopniem koncentracji ludności w obszarach metropolitalnych charakteryzowały się województwa mazowieckie i śląskie, najniższym świętokrzyskie i lubelskie. Wzrost stopnia koncentracji w obszarach metropolitalnych w okresie , w przypadku liczby ludności wynosił w skali kraju 0,7 pp. Najwyższe wzrosty stopnia koncentracji ludności w obszarze metropolitalnym wynoszące 3,0 pp wystąpiły w woj. mazowieckim, a także podlaskim (2,4 pp). Spadki wystąpiły w woj. łódzkim (-0,8 pp) i śląskim (-1,5 pp). Różnica między najwyższym udziałem ludności województwa w obszarze metropolitalnym w roku 1995 a najniższym wynosiła 47 pp. i była podobna w roku 2010 (Tab. 8.2, Rys. 8.1).
5 w całych obszarach w dużych miastach w małych i średnich miastach w całych obszarach w dużych miastach w małych i średnich miastach w całych obszarach w dużych miastach w małych i średnich miastach Koncentracja miejsc pracy w obszarach metropolitalnych w okresie była wyższa niż liczby ludności. W najwyższym stopniu miejsca pracy skupione były w obszarach metropolitalnych w województwach mazowieckim i śląskim, w najmniejszym w warmińskomazurskim i podkarpackim. Wzrost stopnia koncentracji pracujących w obszarach metropolitalnych w skali kraju w okresie był wyższy niż liczby ludności i wynosił 2,0 pp. Najwyższy wzrost wystąpił w woj. dolnośląskim i opolskim. Nieznacznie obniżył się w województwach śląskim, pomorskim i zachodniopomorskim. Różnica między województwem o najwyższym udziale i najniższym w roku wynosiła 48 pp i była nieznacznie niższa w roku 2010 (Tab. 8.2, Rys. 8.1). Tab Zmiany udziału ludności, pracujących i dochodów budżetów gmin z podatków PIT w całych obszarach metropolitalnych (OM), miastach dużych obszarów metropolitalnych i miastach małych i średnich obszarów metropolitalnych w latach , punkty procentowe( pp) województwo Zmiany udziału ludności zamieszkałej w obszarach metropolitalnych w ogólnej liczbie ludności województw pp Zmiany udziału pracujących w obszarach metropolitalnych w ogólnej liczbie pracujących w województwach pp Zmiany udziału dochodów budżetów gmin z podatku PIT pozyskiwanych w obszarach metropolitalnych w dochodach z PIT pozyskiwanych w gminach województwa pp Zmiany syntetycznego wskaźnika udziału w OM ludności, pracujących, dochodów budżetów gmin z PIT pp dolnośląskie 1,4 0,1 0,2 8,4 4,4 0,2 16,7 16,2-0,2 0,2 0,5-1,1 0,0 2,4-0,1 0,3 16,6 15,3-0,6 0,1 lubelskie 1,2 0,2 0,0 2,6 2,3-0,3 17,3 16,6 0,3 0,1 lubuskie 1,3 0,5-0,1 1,5 0,2 0,1 19,7 19,7-0,5 0,2 łódzkie -0,8-1,9 0,2 0,4-0,2-0,6 4,4 7,4-2,5-0,1 małopolskie 0,4-0,6 0,1 3,6 1,0 1,2 13,9 15,9-0,8 0,1 mazowieckie 3,0 0,0 1,2 3,0 1,6-0,5 5,1 9,8-4,5 0,1 opolskie 0,4 0,1-0,1 5,3 4,5 0,6 15,4 16,3-0,7 0,2 podkarpackie 0,8 0,8 0,1 4,5 2,9-0,1 10,1 11,4 0,1 0,1 podlaskie 2,4 1,7 0,2 1,4 1,2-1,1 16,9 17,9-0,2 0,1 pomorskie 0,4-1,8 0,4-1,9-4,7 1,5 18,8 16,8 1,1 0,1 śląskie -1,5-1,6-0,5-2,9-1,1-2,1-5,9 2,4-7,7-0,3 świętokrzyskie 0,6-0,3 0,0 2,8 2,6-0,1 19,6 18,8 0,0 0,2 1,2 0,5 0,0 2,6 2,4 0,0 13,0 12,5-0,2 0,1 wielkopolskie 1,1-1,3 0,5 2,8-1,8 0,3 14,6 12,0-0,2 0,2 kujawskopomorskie warmińskomazurskie zachodniopomorskie 0,8-0,5-0,1-0,5-2,0 0,4 14,1 12,3-0,6 0,1 Polska ogółem 0,7-0,6 0,1 2,0 0,8-0,5 11,3 13,1-2,2 0,2 W skali kraju udział dochodów budżetów gmin z podatku PIT uzyskiwanych w obszarach metropolitalnych był znacznie wyższy niż udział ludności i pracujących, a także ulegał w okresie najwyższym wzrostom (11,4 pp). Stopień koncentracji
6 potencjałów województw wyrażonych wielkością dochodów budżetów gmin z podatku PIT zdecydowanie najwyższy był w woj. mazowieckim (81,5% w roku 2010), jednak w okresie rósł tu w mniejszym stopniu niż wielu innych województwach. Wysoki był też w województwach śląskim i łódzkim. Najsilniej natomiast ulegał wzrostowi w województwach lubuskim i świętokrzyskim, pozostając tu jednak, a szczególnie w woj. świętokrzyskim w roku 2010, na znacznie niższym niż średni w kraju. Zmniejszył się natomiast w województwie śląskim, przy utrzymywaniu poziomu wyższego od średniej krajowej. Najniższa koncentracja dochodów z podatku dochodowego od osób fizycznych zarówno w roku 1995 jak i 2010 miała miejsce w woj. podkarpackim. Różnica między województwami o największym skupieniu dochodów z podatków PIT a najniższym wynosiła zarówno w roku 1995, jak i 2010 około 58 pp. W roku 2010 woj. mazowieckie charakteryzował największy udział pracujących w obszarach metropolitalnych oraz dochodów budżetów z podatków dochodowych od osób fizycznych. Województwo śląskie wyróżniała najsilniejsza koncentracja ludności, a także pracujących i dochodów z podatków PIT (Tab. 8.2, 8.3, Rys. 8.1, 8.2). Rys Zmiany udziału ludności, pracujących i dochodów budżetów gmin z podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) w obszarach metropolitalnych województw w latach (pp)
7 Rys Zróżnicowanie województw pod względem udziału w obszarach metropolitalnych ludności, pracujących i dochodów budżetów gmin z podatku dochodowego od osób fizycznych w roku 2010 Źródło: opracowanie własne na podstawie BDL GUS Konstrukcja syntetycznego wskaźnika udziału ludności, pracujących i dochodów budżetów gmin pozwoliła na określenie stopnia koncentracji potencjału demograficznego oraz ekonomicznego w poszczególnych województwach (Rys. 8.2). Analiza tego wskaźnika wskazuje na istotne zróżnicowanie w kraju pomiędzy poszczególnymi województwami. Wartości maksymalne (2,8 i 2,7) wystąpiły na terenie 2 województw: śląskiego i mazowieckiego, natomiast najniższa koncentracja charakteryzowała województwa podkarpackie i warmińsko-mazurskie (0,1). Syntetyczny wskaźnik najwyższą wartość - 3 osiągnął w województwie śląskim w roku 1995 i w tym regionie spadł do wartości 2,7 w roku Drugim województwem o najwyższym stopniu koncentracji potencjału w obszarach metropolitalnych, wyrażonym wskaźnikiem syntetycznym, było mazowieckie w którym w okresie koncentracja zwiększyła się, osiągając najwyższą w kraju wartość wskaźnika 2,8. W okresie wartość wskaźnika syntetycznego określającego udział w obszarach metropolitalnych ludności, pracujących i dochodów z PIT (oprócz woj. śląskiego) malała również w łódzkim (Tab , Rys. 8.2). We wszystkich pozostałych województwach następował wzrost koncentracji. Do województw o wyższym wzroście koncentracji potencjału w obszarach metropolitalnych niż średnio w kraju należały: dolnośląskie, lubuskie, opolskie, świętokrzyskie i wielkopolskie (Tab. 8.3, Rys. 8.2).
8 Rys Syntetyczny wskaźnik udziału w obszarach metropolitalnych województw ludności, pracujących i dochodów budżetów gmin z podatku dochodowego od osób fizycznych w województwach w latach 1995, 2003, 2010 Rola miast dużych oraz małych i średnich, a także terenów wiejskich w zmianach koncentracji potencjału w całych obszarach metropolitalnych była jednak zróżnicowana w obrębie kraju, a także województw. Zdecydowanie największy udział koncentracji ludności, miejsc pracy oraz dochodów występował w miastach dużych obszarów metropolitalnych i, w zakresie miejsc pracy oraz dochodów, sytuacja ta się utrzymywała. W skali kraju w dużych miastach obszarów metropolitalnych, w okresie , szególnie wysoki był wzrost koncentracji dochodów budżetów gmin z podatków od osób fizycznych (z poziomu 31% do 45%). Wzrost ten był też obserwowany w terenach wiejskich, natomiast w małych i średnich miastach udział ten ulegał zmniejszeniu (Rys. 8.3). Koncentracja miejsc pracy najsilniej zwiększała się również w terenach wiejskich (z 2,9% do 4,6%), w mniejszym stopniu wzrastała w dużych miastach a malała w miastach małych i średnich. Udział ludności w obszarach metropolitalnych zwiększał się szczególnie w terenach wiejskich ( z 5,2% do 6,5%), nieznacznie rósł w małych i średnich miastach, a obniżał się w miastach dużych. Wysoki i stale rosnący udział miast dużych obszarów metropolitalnych w zakresie liczby pracujących, a także dochodów budżetów gmin świadczy o wysokiej koncentracji potencjału ekonomicznego w miastach dużych i umacnianiu się ich znaczenia.
9 Rys Udział ludności, pracujących i dochodów budżetów gmin z podatku dochodowego od osób fizycznych w dużych miastach, małych i średnich miastach oraz terenach wiejskich obszarów metropolitalnych w Polsce w latach 1995 i 2010 Sytuacja różnicowała się wewnątrzregionalnie. Największy udział demograficzny miast dużych oraz małych i średnich zlokalizowanych w obszarach metropolitalnych w 2010 r. dotyczył województwa mazowieckiego oraz śląskiego (Rys. 8.5). Zmiany liczby ludności w okresie tj. większy wzrost udziału w miastach małych i średnich niż w miastach dużych dotyczył województw: dolnośląskiego, kujawsko-pomorskiego, łódzkiego, małopolskiego, mazowieckiego, pomorskiego i wielkopolskiego (Tab. 8.3). W roku 2010 największa koncentracja ludności w małych i średnich miastach obszarów metropolitalnych miała miejsce w województwie śląskim i mazowieckim. Obszary wiejskie największą rolę odgrywały w województwie opolskim (Rys. 8.5). Koncentracja potencjału ekonomicznego w 2010 r., analizowanego poprzez udział liczby pracujących wskazuje w każdym z województw na przewagę miast dużych. Najsilniej zaznacza się ona w woj. mazowieckim. Jednak należy podkreślić, że małe i średnie miasta zlokalizowane w obszarach metropolitalnych skupiają blisko 1/10 liczby miejsc pracy w województwach: łódzkim (9,2%), mazowieckim (11,3%) i aż 21,6% w woj. śląskim (Rys. 8.6). Analiza zmian liczby pracujących w latach wskazuje, że miasta małe i średnie miały duże znaczenie w koncentrowaniu potencjału w obszarach metropolitalnych w województwach: małopolskim, pomorskim, wielkopolskim i zachodniopomorskim. Obszary wiejskie największą rolę odgrywały w woj. wielkopolskim (Tab. 8.3, Rys. 8.6).
10 Rys Koncentracja ludności w dużych miastach, małych i średnich miastach oraz terenach wiejskich obszarów metropolitalnych w województwach w 2010 r. Rys Koncentracja pracujących w dużych miastach, małych i średnich miastach oraz terenach wiejskich obszarów metropolitalnych w województwach w 2010 r.
11 Udział dochodów z PIT najwyższy był w miastach dużych obszarów metropolitalnych i w większości województw stanowił blisko połowę udziału dochodów w skali wojewódzkiej. Najwyższe wartości w 2010 r. odnotowano w woj. mazowieckim (61%), pomorskim (53%) (Rys. 8.7). Województwami, w których małe i średnie miasta zlokalizowane w obszarach metropolitalnych odgrywały istotną rolę w dochodach budżetów gmin z PIT były województwo: śląskie (22%), mazowiecki (12%) i pomorskie (10%). Najmniejsze znaczenie miasta małe i średnie obszarów metropolitalnych miały w województwach świętokrzyskim i warmińsko-mazurskim (poniżej 1%). Co do zmian dochodów budżetów gmin z PIT w latach wzrost udziału w miastach małych i średnich, wyższy niż miastach centralnych nie wystąpił w żadnym województwie (Tab. 8.3, Rys. 8.7). Rys Koncentracja dochodów budżetów gmin z podatku dochodowego od osób fizycznych w dużych miastach, małych i średnich miastach oraz terenach wiejskich obszarów metropolitalnych w województwach w 2010 r. Ocena policentryczności województw Dla realizacji założonych celów badań ocena porównawcza policentryczności rozwoju województw z udziałem małych i średnich miast została wykonana poprzez uwzględnienie dwóch wskaźników: 1) stopnia koncentracji w 2010 r. potencjału rozwojowego województw w zakresie liczby ludności, liczby pracujących i dochodów budżetów gmin z podatku dochodowego od osób fizycznych,
12 2) udziału poza obszarami metropolitalnymi miast małych i średnich o korzystnych wskaźnikach rozwojowych, do których zaliczono miasta, które w przeprowadzonym rankingu zostały wskazane jako: rosnące silne, rosnące średnie, stabilne silne. Na podstawie koncentracji potencjału w obszarach metropolitalnych województwa zostały podzielone na trzy grupy: silnej koncentracji, umiarkowanej koncentracji, słabej koncentracji. Na podstawie udziału miast o korzystnych wskaźnikach rozwojowych województwa zostały zakwalifikowane do grup wydzielonych na podstawie procentowego udziału sumarycznej liczby miast o korzystnych wskaźnikach, położonych poza obszarami metropolitalnymi w ogólnej liczbie miast małych i średnich województw. Województwa zostały podzielone na trzy grupy: o znaczącym udziale miast małych i średnich charakteryzujących się korzystnymi wskaźnikami rozwojowymi, o m udziale miast małych i średnich charakteryzujących się korzystnymi wskaźnikami rozwojowymi, o niskim udziale miast małych i średnich charakteryzujących się korzystnymi wskaźnikami rozwojowymi. Wyróżnione typy policentryczności województw określają łącznie stopień koncentracji potencjału w obszarach metropolitalnych oraz udział poza obszarami metropolitalnymi miast małych i średnich o korzystnych wskaźnikach rozwojowych (Tab. 8.4, Rys. 8.4). Tab Typy policentryczności województw województwa Udział w liczbie wszystkich Syntetyczny wskaźnik udziału w obszarach metropolitalnych liczby ludności, liczby pracujących, dochodów budżetów gmin z podatku dochodowego od osób fizycznych 2010 miast małych i średnich województwa miast o korzystnych wskaźnikach rozwojowych położonych poza obszarami metropolitalnymi (rosnących silnych, rosnących średnich, stabilnych silnych) ( %) dolnośląskie 0,9 23,9 kujawsko-pomorskie 1,4 16,3 lubelskie 0,7 29,3 lubuskie 1,2 37,5 łódzkie 1,8 14,3 małopolskie 1,4 19,0 mazowieckie 2,8 31,7 opolskie 0,8 5,9 podkarpackie 0,1 39,6 podlaskie 1,3 15,8 Typy policentryczności województw z punktu widzenia koncentracji potencjału i udziału poza obszarami metropolitalnymi miast małych i średnich o korzystnych wskaźnikach rozwojowych słaba znaczący silna silna znaczący słaby słaba znaczący
13 pomorskie 2,0 37,5 śląskie 2,7 1,7 świętokrzyskie 0,6 6,7 warmińsko-mazurskie 0,1 17,0 wielkopolskie 1,0 16,8 zachodniopomorskie 1,1 42,6 silna znaczący silna słaby słaba słaby słaba znaczący Tab Grupy województw o zróżnicowanej koncentracji potencjału i udziału w obszarach metropolitalnych oraz udziału miast małych i średnich o korzystnych wskaźnikach rozwojowych poza obszarami metropolitalnymi X Koncentracja w obszarach metropolitalnych potencjału województw w zakresie liczby ludności, liczby pracujących, dochodów budżetów gmin z podatku dochodowego od osób fizycznych 2010 silna słaba znaczący mazowieckie pomorskie zachodniopomorskie lubuskie podkarpackie udział w liczbie wszystkich miast małych i średnich województwa miast położonych poza obszarami metropolitalnymi o korzystnych wskaźnikach rozwojowych łódzkie dolnośląskie kujawsko-pomorskie małopolskie podlaskie wielkopolskie warmińskomazurskie lubelskie słaby śląskie opolskie świętokrzyskie Biorąc pod uwagę koncentrację potencjału oraz udziału poza obszarami metropolitalnymi miast małych i średnich o korzystnych wskaźnikach rozwojowych wyróżniono 9 typów województw o zróżnicowanym stopniu i formie policentryczności. 1. Silna koncentracja potencjału i znaczący udział miast małych i średnich o korzystnych wskaźnikach rozwojowych poza obszarem metropolitalnym: mazowieckie, pomorskie. 2. Silna koncentracja potencjału i udział miast małych i średnich o korzystnych wskaźnikach rozwojowych poza obszarem metropolitalnym: łódzkie. 3. Silna koncentracja potencjału i słaby udział miast małych i średnich o korzystnych wskaźnikach rozwojowych poza obszarem metropolitalnym: śląskie. 4. Umiarkowana koncentracja potencjału i znaczący udział miast małych i średnich o korzystnych wskaźnikach rozwojowych poza obszarem metropolitalnym: zachodniopomorskie, lubuskie. 5. Umiarkowana koncentracja potencjału i udział miast małych i średnich o korzystnych wskaźnikach rozwojowych poza obszarem metropolitalnym: dolnośląskie, kujawsko-pomorskie, małopolskie, podlaskie, wielkopolskie.
14 Rys Typy policentryczności województw z punktu widzenia koncentracji potencjału w obszarach metropolitalnych w roku 2010 oraz obecności miast małych i średnich o korzystnych wskaźnikach rozwojowych w okresie
15 6. Umiarkowana koncentracja potencjału i słaby udział miast małych i średnich o korzystnych wskaźnikach rozwojowych poza obszarem metropolitalnym: opolskie. 7. Słaba koncentracja potencjału i znaczący udział miast małych i średnich o korzystnych wskaźnikach rozwojowych poza obszarem metropolitalnym: podkarpackie. 8. Słaba koncentracja potencjału i udział miast małych i średnich o korzystnych wskaźnikach rozwojowych poza obszarem metropolitalnym: warmińsko-mazurskie, lubelskie. 9. Słaba koncentracja potencjału i słaby udział miast małych i średnich o korzystnych wskaźnikach rozwojowych poza obszarem metropolitalnym: świętokrzyskie. Policentryczność na tle wskaźników rozwojowych województw W celu sprawdzenia czy występuje zbieżność pomiędzy wskaźnikami rozwojowymi określonymi na poziomie regionalnym, a zróżnicowaniem typu policentryczności województwa odniesiono się do: poziomu rozwoju województw określonego wielkością PKB województw w stosunku do średniej krajowej, wielkości miast centralnych obszarów funkcjonalnych (z uwzględnieniem łącznie miast metropolii śląskiej, trójmiasta Gdańsk-Gdynia-Sopot, Torunia-Bydgoszczy. Zielonej Góry- Gorzowa) i typów obszarów funkcjonalnych ośrodków miejskich określonych w KPZK30 jako metropolitalne bądź krajowe. Województwa o wartości PKB wyższym niż średnio w kraju charakteryzowały się koncentracją potencjału w obszarze metropolitalnym silną (mazowieckie, śląskie) lub umiarkowaną (dolnośląskie, wielkopolskie). W żadnym z województw o słabej koncentracji potencjału PKB nie przekraczało średniej krajowej. W województwach o stosunku PKB województwa do średniej krajowej niższym niż 80% charakteryzowały się koncentracją potencjału w obszarze metropolitalnym silną (łódzkie), umiarkowaną (opolskie, podlaskie) lub słabą (podkarpackie, świętokrzyskie, warmińsko-mazurskie). Województwa o stosunku PKB niższym niż średnia krajowa, na poziomie % tej średniej, charakteryzowała koncentracja potencjału silna (pomorskie) lub (kujawsko-pomorskie, lubuskie, małopolskie, zachodniopomorskie). W tej grupie nie wystąpiło województwo o słabej koncentracji potencjału. Województwa o silnej koncentracji potencjału należały do grupy województw o PKB wyższym niż średnia krajowa (mazowieckie i śląskie), ale też silną koncentracją charakteryzowało się województwo łódzkie, które cechowała niekorzystna wartość PKB, która w relacji do średniej krajowej ulegała pogorszeniu w okresie (Tab ). W generalnym ujęciu jednak zaobserwować można zbieżność między koncentracją potencjału w obszarach metropolitalnych a stosunkiem PKB województwa do średniej krajowej (Rys. 8.6). Wśród województw o najsilniej pogarszającej się w okresie relacji PKB województwa do średniej krajowej woj. warmińsko-mazurskie cechowała słaba koncentracja
16 potencjału w obszarze metropolitalnym i poza obszarami metropolitalnymi udział miast małych i średnich o korzystnych wskaźnikach rozwojowych. Słabą koncentracją charakteryzowało się też woj. podkarpackie, przy dużym udziale miast małych i średnich rozwijających się korzystnie. Duży udział takich miast przy umiarkowanej koncentracji potencjału w obszarze metropolitalnym występował w woj. zachodniopomorskim. Umiarkowany stopień koncentracji i udział miast charakteryzował woj. kujawsko-pomorskie. Tak więc znaczący udział dobrze rozwijających się miast małych i średnich położonych poza obszarami nie gwarantował poprawy relacji PKB województwa w stosunku do średniej krajowej. Ta poprawa wystąpiła tylko w woj. mazowieckim. W pozostałych województwach o dużym udziale takich miast następowało pogarszanie stosunku PKB województwa do średniej krajowej (Tab. 8.5). Tab Typy policentryczności województw o zróżnicowanym PKB Stosunek PKB województwa do średniej krajowej (%) Zmiana stosunku PKB województwa do średniej krajowej (%) Typy policentryczności województw z punktu widzenia koncentracji potencjału i udziału poza obszarami metropolitalnymi miast małych i średnich o korzystnych wskaźnikach rozwojowych dolnośląskie 101,8 112,5 10,5 kujawsko-pomorskie 89,5 83,9-6,3 lubelskie 86,6 84,5-2,4 lubuskie 92,7 92,1-0,6 łódzkie 71,1 67,6-4,9 małopolskie 86,1 84,9-1,4 mazowieckie 154,7 162,7 5,2 opolskie 79,0 79,5 0,6 podkarpackie 71,6 67,3-6,0 podlaskie 75,8 72,7-4,1 pomorskie 99,2 96,0-3,2 śląskie 109,0 107,0-1,8 świętokrzyskie 78,2 75,8-3,1 warmińsko-mazurskie 78,5 73,4-6,5 wielkopolskie 105,0 104,1-0,9 słaba znaczący silna silna znaczący słaby słaba znaczący silna znaczący silna słaby słaba słaby słaba zachodniopomorskie 93,6 87,0-7,1
17 znaczący Rys Koncentracja ludności pracujących i dochodów z podatków dochodowych od osób fizycznych na tle stosunku PKB województw do średniej krajowej w roku 2010 Zmiany średniej pozycji miast małych i średnich obu grup były zróżnicowane w województwach o różnym typie policentryczności. W województwach o silnej koncentracji potencjału występował bądź wzrost średniej pozycji miast w obszarze metropolitalnym oraz poza tym obszarem (mazowieckie, pomorskie) bądź też spadek w obu grupach (śląskie, łódzkie). Do województw o słabej koncentracji potencjału w obszarze metropolitalnym, w którym średniemu wzrostowi pozycji miast położonych w obszarze metropolitalnym towarzyszył również średni wzrost pozycji miastach poza tym obszarem należały warmińsko-mazurskie i podkarpackie. W pozostałych województwach o słabej koncentracji potencjału występował spadek pozycji obu grup miast (lubelskie) lub wzrost w miastach obszaru metropolitalnego oraz spadek poza obszarem metropolitalnym (świętokrzyskie). Wszystkie województwa o znaczącym udziale miast małych i średnich położonych poza obszarami metropolitalnymi charakteryzujących się korzystnymi wskaźnikami rozwojowymi cechowały wzrosty pozycji miast zarówno w obszarach metropolitalnych jak i poza nimi.
18 Województwa o słabym udziale miast dobrze rozwijających się położonych poza obszarami metropolitalnymi (opolskie, śląskie, świętokrzyskie) cechował jednocześnie średni spadek pozycji tych miast w rankingu (Tab. 8.5).
19 Tab Średnie pozycje miast małych i średnich wg rankingu miast na typu policentryczności województw Województwo Średnia pozycja miasta w rankingu miast małych i średnich 2010 położone w obszarze metropolitalnym położone poza obszarem metropolitalnym Średnia zmiana pozycji w rankingu miast małych i średnich poprawa (+) obniżenie (-) w okresie położone w obszarze metropolitalnym położone poza obszarem metropolitalnym dolnośląskie 246,5 471,0 +122,8-6,9 464,4 495,2 +0,4-58,7 lubelskie 443,7 456,6-128,8-50,5 lubuskie 270,2 370,0 +46,5 +12,5 łódzkie 430,1 455,0-90,7-81,9 małopolskie 278,8 463,3 +62,4-63,4 mazowieckie 283,1 339,1 +40,8 +62,7 opolskie 296,7 479,3 +61,5-121,1 podkarpackie 316,7 361,0 +59,8 +9,5 podlaskie 390,6 498,2 +20,3-31,3 pomorskie 211,4 350,7 +61,2 +33,7 śląskie 428,0 526,6-33,4-84,6 świętokrzyskie 367,3 606,2 +198,7-26,6 531,5 584,0 +33,1 +74,5 wielkopolskie 311,1 447,6 +121,6-8,4 kujawskopomorskie warmińskomazurskie zachodniopomorskie 295,7 436,4 123,4 114,6 Typy policentryczności województw z punktu widzenia koncentracji potencjału i udziału poza obszarami metropolitalnymi miast małych i średnich o korzystnych wskaźnikach rozwojowych słaba znaczący silna Silna znaczący słaby słaba znaczący silna znaczący silna słaby słaba słaby słaba znaczący Województwa o największej liczbie ludności miast centralnych i wykształconych obszarach funkcjonalnych o charakterze metropolitalnym cechowały rożne typy policentryczności. We wszystkich jednak występowała koncentracja potencjału silna (łódzkie, mazowieckie, pomorskie, śląskie) lub (dolnośląskie, kujawsko-pomorskie, małopolskie, wielkopolskie). Województwa te cechował też znaczący (mazowieckie, pomorskie) lub (dolnośląskie, małopolskie, łódzkie) udział poza obszarami metropolitalnymi miast małych i średnich o korzystnych wskaźnikach rozwoju. Wyjątkiem było woj. śląskie. Pozostałe województwa o obszarach funkcjonalnych zakwalifikowanych jako metropolitalne cechowała koncentracja potencjału (zachodniopomorskie) lub słaba (lubelskie). W województwach tych znaczący (zachodniopomorskie) lub był udział miast małych i średnich o korzystnych wskaźnikach rozwoju położonych poza obszarami metropolitalnymi. Województwa o dużych miastach obszarów metropolitalnych liczących powyżej 200 tys. mieszkańców i obszarach funkcjonalnych o charakterze krajowym, charakteryzowała (lubuskie, podlaskie) lub słaba koncentracja potencjału.
20 W województwie lubuskim towarzyszył temu znaczący udział miast małych i średnich o korzystnych wskaźnikach rozwojowych, w podlaskim, a w świętokrzyskim słaby. W województwach o miastach centralnych nie przekraczających 200 tys. mieszkańców i obszarach funkcjonalnych o charakterze krajowym występowała (opolskie) lub słaba koncentracja potencjału (podkarpackie, warmińsko-mazurskie). Udział miast małych i średnich o korzystnych wskaźnikach rozwoju położonych poza obszarami metropolitalnymi był wysoki w woj. podkarpackim, a słaby w opolskim i warmińskomazurskim. Nie można więc stwierdzić, że silnie wykształcony obszar metropolitalny, koncentrujący znaczący potencjał przyczynia się do ograniczania rozwoju miast małych i średnich położonych poza tym obszarem. Nie ma też jednoznacznej zależności między słabszą koncentracja potencjału w obszarach metropolitalnych a występowaniem dobrze rozwijających się miast małych i średnich położonych poza obszarami metropolitalnymi. Strefy zróżnicowanych procesów rozwojowych małych i średnich miast w województwach Przestrzeń Polski charakteryzuje się złożoną i zróżnicowaną pod względem różnych wskaźników strukturą systemu osadniczego z punktu widzenia procesów rozwojowych zachodzących w małych i średnich miastach w okresie oraz jej stanu w roku Strefy o dużym udziale miast charakteryzujących się wzrastającą w okresie liczbą ludności można wyróżnić jedynie w części województw i ich zasięg w województwach jest zróżnicowany. Wokół obszarów metropolitalnych, z szerokim zasięgiem przestrzennym również poza obszarami metropolitalnymi, strefy takie rozwinięte były w województwach wielkopolskim, mazowieckim, małopolskim i pomorskim. W woj. mazowieckim strefa taka sięgała do woj. podlaskiego. W woj. małopolskim do woj. podkarpackiego, łącząc się ze strefą rozwijającą się wokół obszaru metropolitalnego Rzeszowa, W województwie wielkopolskim sięgała do strefy wykształconej wokół obszaru metropolitalnego Wrocławia. W powiązaniu z obszarem metropolitalnym strefa korzystnej dynamiki liczby ludności rozwinięta była również wokół Gorzowa Wielkopolskiego. Brak natomiast było takiej strefy w woj. lubuskim wokół Zielonej Góry. W województwach łódzkim, warmińsko-mazurskim i częściowo podlaskim niewielkie strefy występowania miast o wzrastającej liczbie ludności rozwinęły się poza obszarami metropolitalnymi. Brak takich stref zaznaczał się w województwach lubelskim, opolskim a także śląskim. Szczególnie silna koncentracja miast o niekorzystnej dynamice liczby ludności charakteryzowała południową część woj. dolnośląskiego, woj. śląskie i opolskie (Rys. 8.10). W zakresie struktury wieku ludności zwraca uwagę szczególnie występowanie rozległych obszarów o niekorzystnej strukturze wieku w roku Dotyczy to szczególnie woj. śląskiego, łódzkiego, południowej części dolnośląskiego, lecz strefy takie wykształcone
21 są też w mniejszym zasięgu we wszystkich regionach. Najkorzystniejsza sytuacja występowała w województwach wielkopolskim, mazowieckim i pomorskim (Rys. 8.11). Rys Koncentracja ludności pracujących i dochodów z podatków dochodowych od osób fizycznych na tle stosunku PKB województw do średniej krajowej w roku 2010
22 Rys Strefy występowania miast małych i średnich o niekorzystnej strukturze wieku ludności
23 Strefy występowania znaczącej liczby miast małych i średnich charakteryzujących się korzystną dynamiką liczby pracujących wykształcone były w zasięgach nie w pełni odzwierciedlających zasięg stref o miastach charakteryzujących się korzystną dynamiką liczby ludności. W województwie mazowieckim zasięg tej strefy był większy niż w przypadku dynamiki liczby ludności. W województwie wielkopolskim zasięg strefy był nieznacznie mniejszy. W województwie dolnośląskim zasięg strefy praktycznie ograniczał się do obszaru metropolitalnego. Korzystniejsza sytuacja niż w przypadku liczby ludności była w rozkładzie miast o rosnącej liczbie pracujących w okresie w województwach podlaskim i opolskim (Rys. 8.12). Strefy występowania miast małych i średnich o korzystnym wskaźniku liczby podmiotów gospodarczych na 1000 mieszkańców najsilniej wykształcone były w zachodniej części kraju, w województwach: wielkopolskim, zachodniopomorskim, lubuskim, dolnośląskim a także opolskim. Ponadto strefa taka, o szerokim zasięgu zaznaczona była w województwie mazowieckim, małopolskim i pomorskim, znacznie wykraczając poza obszary metropolitalne a w przypadku województwa mazowieckiego, łącząc się z obszarem metropolitalnym Łodzi. Brak takich stref lub ich niewielki zasięg zaznaczał się w województwach warmińsko-mazurskim, podlaskim, śląskim (Rys. 8.13). Odmienny zasięg niż w przypadku liczby podmiotów gospodarczych ogółem na 1000 mieszkańców miała strefa o korzystnym wskaźniku liczby podmiotów sekcji M. W przestrzeni kraju obszar metropolitalny Warszawy wyróżniał się gęstością miast o korzystnym udziale podmiotów sekcji M. Strefa miast o korzystnym wskaźniku sięgała jednak również poza obszar metropolitalny. Podoba sytuacja, lecz o mniejszym zasięgu przestrzennym dotyczyła Krakowa i Rzeszowa. Najbardziej rozległy obszar, chociaż zróżnicowany pod względem gęstości miast o korzystnych wskaźnikach, obejmuje województwa wielkopolskie i dolnośląskie. Obszar metropolitalny Łodzi charakteryzuje brak miast wyróżniających się większą niż średnia w kraju liczbą podmiotów sekcji M i nieliczne są takie miasta poza tym obszarem. Podobna sytuacja dotyczy woj. lubelskiego. Brak miast o korzystnym wskaźniku w województwach warmińsko-mazurskim i podlaskim (Rys. 8.14). W roku 2010 strefy występowania miast małych i średnich o wyższych niż średnia w kraju wysokości dochodów budżetów gmin pochodzących z podatku dochodowego od osób fizycznych zawężone były praktycznie do obszaru metropolitalnego Warszawy i metropolii górnośląskiej. W znacznie mniejszym zasięgu strefy takie zaznaczyły się w obszarach metropolitalnych Poznania i Gdańska. Wskaźnik ten najbardziej niekorzystnie różnicuje przestrzeń Polski (Rys. 8.15). Obszary koncentracji miast małych i średnich, w których najwyższy jest udział osób korzystających ze środowiskowej opieki społecznej występują głównie w północnozachodniej i północno-wschodnie części kraju. W najmniejszym stopniu problem ten dotyka województw śląskiego, wielkopolskiego, małopolskiego i mazowieckiego, ale też opolskiego, lubelskiego i świętokrzyskiego, mimo że w województwach tych wiele wskaźników rozwojowych należy do najniższych (Rys. 8.16).
24 . Rys Strefy występowania miast małych i średnich o korzystnej dynamice liczby pracujących w okresie
25 Rys Strefy występowania miast małych i średnich o wysokiej przedsiębiorczości w roku 2010
26 Rys Strefy występowania miast małych i średnich o wysokim udziale podmiotów sekcji M na 1000 mieszkańców w 2010 r.
27 Rys Strefy występowania miast małych i średnich o wysokich dochodach budżetów gmin pochodzących z podatku dochodowego od osób fizycznych
28 Rys Strefy występowania miast małych i średnich o wysokim udziale osób korzystających ze środowiskowej opieki społecznej
29 Biorąc pod uwagę syntetyczny wskaźnik dynamiki rozwoju, zasięg przestrzenny stref występowania miast małych i średnich o najbardziej korzystnym wskaźniku jest niewielki. Największy zasięg przestrzenny, znacznie wykraczający poza obszar metropolitalny, strefa osiągała woj. mazowieckim. Rozległa była również w woj. zachodniopomorskim i lubuskim, również poza obszarem metropolitalnym, a także w powiązaniu z tym obszarem w północnozachodniej części woj. dolnośląskiego. Mniejszy zasięg stref zaznaczył się w województwach wielkopolskim, dolnośląskim, małopolskim, opolskim i pomorskim. Praktycznie nie występował wokół obszarów metropolitalnych oraz poza nimi w województwach kujawskopomorskim, warmińsko-mazurskim i podlaskim. W województwie opolskim niewielka strefa związana była z obszarem metropolitalnym. Tylko poza obszarami metropolitalnymi i ich sąsiedztwem strefy takie da się zidentyfikować w woj. lubelskim (Rys. 8.17). Skupienia miast charakteryzujących się najkorzystniejszymi wskaźnikami udziału pracujących w liczbie ludności, dochodów własnych budżetów gmin na osobę, liczby podmiotów gospodarczych na 1000 mieszkańców oraz powierzchni użytkowej mieszkań w roku 2010, podobnie jak i cząstkowe wskaźniki znacznie różnicują przestrzeń kraju. W przypadku wydzielenia pięciu skupień zasięg stref występowania miast o najkorzystniejszych wskaźnikach w najszerszym zasięgu, znacznie przekraczającym obszary metropolitalne, występował w województwach wielkopolskim, mazowieckim, małopolskim, śląskim i pomorskim. Stosunkowo duży zasięg ma również w województwach podkarpackim, i łódzkim. Brak takich stref w województwach podlaskim i świętokrzyskim (Rys. 8.18). Przy wydzieleniu 9 skupień miast zasięg tych stref został znacznie ograniczony (Rys. 8.19).
30 Rys Strefy występowania miast małych i średnich o wysokim udziale klas charakteryzujących się najwyższym syntetycznym wskaźnikiem dynamiki rozwoju
31 Rys Strefy występowania miast małych i średnich zaliczonych do skupisk miast o najkorzystniejszych w roku 2010 wskaźnikach w zakresie liczby ludności, dochodów własnych budżetów gmin na osobę, liczby podmiotów gospodarczych na 1000 mieszkańców oraz powierzchni użytkowej mieszkań w roku 2010 (5 skupisk)
32 Rys Strefy występowania miast małych i średnich zaliczonych do skupisk miast o najkorzystniejszych w roku 2010 wskaźnikach w zakresie liczby ludności, dochodów własnych budżetów gmin na osobę, liczby podmiotów gospodarczych na 1000 mieszkańców oraz powierzchni użytkowej mieszkań w roku 2010 (9 skupisk)
Rys. 4.2.1. Zmiany liczby pracujących w grupach miast w Polsce w latach 1995-2010
4.2. Grażyna Korzeniak, Dynamika rynku pracy, podmiotów gospodarczych, budżetów gmin, procesów inwestycyjnych, ochrony środowiska w małych i średnich miastach Polski w okresie 1995-2010 [w] Małe i średnie
Bardziej szczegółowo2. Cel, metoda, zakres badań Grażyna Korzeniak, Tadeusz Grabiński
2. Cel, metoda, zakres badań Grażyna Korzeniak, Tadeusz Grabiński [w] Małe i średnie miasta w policentrycznym rozwoju Polski, G.Korzeniak (red), Instytut Rozwoju Miast, Kraków 2014, str. 7-13 W publikacji
Bardziej szczegółowoII. BUDOWNICTWO MIESZKANIOWE
II. BUDOWNICTWO MIESZKANIOWE 1. Mieszkania oddane do eksploatacji w 2007 r. 1 Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, w Polsce w 2007 r. oddano do użytku 133,8 tys. mieszkań, tj. o około 16% więcej
Bardziej szczegółowo1. Analiza wskaźnikowa... 3 1.1. Wskaźniki szczegółowe... 3 1.2. Wskaźniki syntetyczne... 53 1.2.1.
Spis treści 1. Analiza wskaźnikowa... 3 1.1. Wskaźniki szczegółowe... 3 1.2. Wskaźniki syntetyczne... 53 1.2.1. Zastosowana metodologia rangowania obiektów wielocechowych... 53 1.2.2. Potencjał innowacyjny
Bardziej szczegółowoRozdział 4. Profile regionalne małych i średnich przedsiębiorstw. Województwo dolnośląskie
Melania Nieć, Joanna Orłowska, Maja Wasilewska Rozdział 4. Profile regionalne małych i średnich przedsiębiorstw Województwo dolnośląskie Struktura podmiotowa przedsiębiorstw aktywnych W 2013 r. o ponad
Bardziej szczegółowona podstawie opracowania źródłowego pt.:
INFORMACJA O DOCHODACH I WYDATKACH SEKTORA FINASÓW PUBLICZNYCH WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W LATACH 2004-2011 ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM WYDATKÓW STRUKTURALNYCH na podstawie opracowania źródłowego
Bardziej szczegółowoRozdział 8. Profile regionalne małych i średnich przedsiębiorstw
Melania Nieć, Maja Wasilewska, Joanna Orłowska Rozdział 8. Profile regionalne małych i średnich przedsiębiorstw Struktura podmiotowa Województwo dolnośląskie W 2012 r. w systemie REGON w województwie dolnośląskim
Bardziej szczegółowoDZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA PRZEDSIĘBIORSTW O LICZBIE PRACUJĄCYCH DO 9 OSÓB W 2008 R.
Warszawa, 2009.10.16 DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA PRZEDSIĘBIORSTW O LICZBIE PRACUJĄCYCH DO 9 OSÓB W 2008 R. W Polsce w 2008 r. prowadziło działalność 1780 tys. przedsiębiorstw o liczbie pracujących do 9 osób
Bardziej szczegółowoMinimum egzystencji w układzie przestrzennym. Komentarz do danych za 2014 r.
INSTYTUT PRACY I SPRAW SOCJALNYCH INSTITUTE OF LABOUR AND SOCIAL STUDIES INSTYTUT PRACY I SPRAW SOCJALNYCH Warszawa, 4 października 2015 r. INSTITUTE OF LABOUR AND SOCIAL STUDIES Minimum egzystencji w
Bardziej szczegółowoDziałalność badawcza i rozwojowa w Polsce w 2012 r.
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Urząd Statystyczny w Szczecinie Warszawa, październik 2013 r. Informacja sygnalna WYNIKI BADAŃ GUS Działalność badawcza i rozwojowa w Polsce w 2012 r. Wprowadzenie Niniejsza informacja
Bardziej szczegółowoRaport o sytuacji finansowej przedsiębiorstw w województwie mazowieckim w 2015 r.
Raport o sytuacji finansowej przedsiębiorstw w województwie mazowieckim w 2015 r. Opracowanie: Zespół Mazowieckiego Obserwatorium Rynku Pracy Najważniejsze obserwacje W 2015 r.: Przychody z całokształtu
Bardziej szczegółowoProdukt Krajowy Brutto. Rachunki Regionalne w 2013 roku
Produkt Krajowy Brutto. Rachunki Regionalne w 2013 roku Wstęp Publikacja Głównego Urzędu Statystycznego Produkt krajowy brutto Rachunki regionalne w 2013 r., zawiera informacje statystyczne dotyczące podstawowych
Bardziej szczegółowoŻłobki i kluby dziecięce w 2013 r.
Materiał na konferencję prasową w dniu 3 maja 214 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Badań Społecznych i Warunków Życia Notatka informacyjna Żłobki i kluby dziecięce w 213 r. W pierwszym kwartale
Bardziej szczegółowoŚrednia wielkość powierzchni gruntów rolnych w gospodarstwie za rok 2006 (w hektarach) Jednostka podziału administracyjnego kraju
ROLNYCH W GOSPODARSTWIE W KRAJU ZA 2006 ROK w gospodarstwie za rok 2006 (w hektarach) Województwo dolnośląskie 14,63 Województwo kujawsko-pomorskie 14,47 Województwo lubelskie 7,15 Województwo lubuskie
Bardziej szczegółowoRaport o sytuacji finansowej przedsiębiorstw w województwie mazowieckim w 2014 r.
Raport o sytuacji finansowej przedsiębiorstw w województwie mazowieckim w 2014 r. Opracowanie: Zespół Mazowieckiego Obserwatorium Rynku Pracy 1 Wstęp Celem niniejszego raportu jest przedstawienie podstawowych
Bardziej szczegółowoDepartament Koordynacji Polityki Strukturalnej. Fundusze unijne. a zróżnicowanie regionalne kraju. Warszawa, 27 marca 2008 r. 1
Departament Koordynacji Polityki Strukturalnej Fundusze unijne a zróżnicowanie regionalne kraju Warszawa, 27 marca 2008 r. 1 Proces konwergencji w wybranych krajach UE (zmiany w stosunku do średniego PKB
Bardziej szczegółowoPłatności bezpośrednie w Polsce. charakterystyka zróżnicowania. przestrzennego. wersja wstępna
FUNDACJA PROGRAMÓW POMOCY DLA ROLNICTWA SEKCJA ANALIZ EKONOMICZNYCH POLITYKI ROLNEJ ul. Wspólna 30 Pokój 338 00-930 Warszawa http://www.fapa.org.pl tel. (+48 22) 623-19-70 623-19-81 fax. (+48 22) 623-19-09
Bardziej szczegółowoSYTUACJA DEMOGRAFICZNA W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM W 2005 R.
Urząd Statystyczny w Bydgoszczy e-mail: SekretariatUSBDG@stat.gov.pl http://www.stat.gov.pl/urzedy/bydgosz tel. 0 52 366 93 90; fax 052 366 93 56 Bydgoszcz, 31 maja 2006 r. SYTUACJA DEMOGRAFICZNA W WOJEWÓDZTWIE
Bardziej szczegółowoDziałalność gospodarcza przedsiębiorstw o liczbie pracujących do 9 osób w 2015 r.
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Warszawa, 03.10.2016 r. Opracowanie sygnalne Działalność gospodarcza przedsiębiorstw o liczbie pracujących do 9 osób w 2015 r. W 2015 r. działalność gospodarczą w Polsce prowadziło
Bardziej szczegółowoDziałalność badawcza i rozwojowa w Polsce w 2013 r. Główne wnioski
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Urząd Statystyczny w Szczecinie Warszawa, listopad 2014 r. Informacja sygnalna WYNIKI BADAŃ GUS Główne wnioski Wartość nakładów wewnętrznych 1 ogółem na działalność badawczo-rozwojową
Bardziej szczegółowoRozkład wyników ogólnopolskich
Rozkład wyników ogólnopolskich 15 13.5 12 1.5 procent uczniów 9 7.5 6 4.5 3 1.5 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 - wyniki niskie - wyniki średnie - wyniki wysokie liczba punktów Parametry
Bardziej szczegółowoWybrane elementy pomocy społecznej i pieczy zastępczej w województwie kujawsko-pomorskim
Wybrane elementy pomocy społecznej i pieczy zastępczej w województwie kujawsko-pomorskim w latach 2009-2011 - analiza porównawcza na tle innych województw Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Toruniu
Bardziej szczegółowoGŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Urząd Statystyczny w Katowicach
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Urząd Statystyczny w Katowicach Notatka informacyjna PRODUKT KRAJOWY BRUTTO RACHUNKI REGIONALNE W 2008 R. 1 PRODUKT KRAJOWY BRUTTO W 2008 roku wartość wytworzonego produktu krajowego
Bardziej szczegółowoTRANSPROJEKT-WARSZAWA 01-793 Warszawa, ul. Rydygiera 8 bud.3a, tel.(0-22) 832-29-15, fax:832 29 13
BIURO PROJEKTOWO - BADAWCZE DRÓG I MOSTÓW Sp. z o.o. TRANSPROJEKT-WARSZAWA 01-793 Warszawa, ul. Rydygiera 8 bud.3a, tel.(0-22) 832-29-15, fax:832 29 13 PRACOWNIA RUCHU I STUDIÓW DROGOWYCH GENERALNY POMIAR
Bardziej szczegółowoRaport z wyników Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2002 [...]
Raport z wyników Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2002 [...] 6. OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNE Spisy powszechne ludności są jedynym badaniem pełnym, którego wyniki pozwalają ustalić liczbę osób
Bardziej szczegółowoJarosław Zbieranek. Instytut Spraw Publicznych
Jarosław Zbieranek Instytut Spraw Publicznych Głosy nieważne. Analiza zjawiska przez pryzmat wyborów samorządowych w latach 2002 i 2006 (Materiał roboczy) Warszawa 2010 INSTYTUT SPRAW PUBLICZNYCH Program
Bardziej szczegółowoDochody i wydatki sektora finansów publicznych w województwie podkarpackim
Dochody i wydatki sektora finansów publicznych w województwie podkarpackim Rzeszów, Październik 2013 I. DOCHODY 1 A: Podsektor centralny 1) obecnie województwo przekazuje dochód do sektora finansów publicznych
Bardziej szczegółowoDolnośląski O/W Kujawsko-Pomorski O/W Lubelski O/W. plan IV- XII 2003 r. Wykonanie
Dolnośląski O/W Kujawsko-Pomorski O/W Lubelski O/W 14 371 13 455,56-915,44 93,63% 11 033 10 496,64-536,36 95,14% 10 905 10 760,90-144,10 98,68% 697 576,69-120,31 82,74% 441 415,97-25,03 94,32% 622 510,30-111,70
Bardziej szczegółowoW spisie ludności 2002 ustalano główne i dodatkowe źródło utrzymania dla poszczególnych osób oraz
Źródło: www.stat.gov.pl (GUS) Rozdział V. CHARAKTERYSTYKA EKONOMICZNA LUDNOŚ CI 16. Źródła utrzymania W spisie ludności 2002 ustalano główne i dodatkowe źródło utrzymania dla poszczególnych osób oraz odrębnie
Bardziej szczegółowoEwolucja poziomu zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw
Biuletyn Obserwatorium Regionalnych Rynków Pracy KPP Numer 4 Ewolucja poziomu zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw Czerwiec był piątym kolejnym miesiącem, w którym mieliśmy do czynienia ze spadkiem
Bardziej szczegółowoSynteza wyników pomiaru ruchu na drogach wojewódzkich w 2005 roku
Synteza wyników pomiaru ruchu na drogach wojewódzkich w 2005 roku Opracowano w Transprojekt-Warszawa Sp. z o.o. na zlecenie Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad Autor: mgr. inż. Krzysztof Opoczyński
Bardziej szczegółowoGŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Urząd Statystyczny w Katowicach
Materiał na konferencję prasową w dniu 30 listopada 2012 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Urząd Statystyczny w Katowicach Notatka informacyjna PRODUKT KRAJOWY BRUTTO RACHUNKI REGIONALNE W 2010 R. 1 PRODUKT
Bardziej szczegółowoMiasta województwa małopolskiego - zmiany, wyzwania i perspektywy rozwoju
Miasta województwa małopolskiego - zmiany, wyzwania i perspektywy rozwoju Miasta odgrywają ważną rolę w rozwoju gospodarczym i społecznym regionów. Stanowią siłę napędową europejskiej gospodarki, są katalizatorami
Bardziej szczegółowoOpracował: mgr inż. Krzysztof Opoczyński. Zamawiający: Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad. Warszawa, 2001 r.
GENERALNY POMIAR RUCHU 2000 SYNTEZA WYNIKÓW Opracował: mgr inż. Krzysztof Opoczyński Zamawiający: Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad Warszawa, 2001 r. SPIS TREŚCI 1. Wstęp...1 2. Obciążenie
Bardziej szczegółowoKlasówka po szkole podstawowej Historia. Edycja 2006/2007. Raport zbiorczy
Klasówka po szkole podstawowej Historia Edycja 2006/2007 Raport zbiorczy Opracowano w: Gdańskiej Fundacji Rozwoju im. Adama Mysiora Informacje ogólne... 3 Raport szczegółowy... 3 Tabela 1. Podział liczby
Bardziej szczegółowoZróżnicowanie wyników egzaminu maturalnego z geografii na poziomie podstawowym w latach
dr Mariola Tracz Akademia Pedagogiczna w Krakowie Uczenie się i egzamin w oczach nauczyciela Zróżnicowanie wyników egzaminu maturalnego z geografii na poziomie podstawowym w latach 2005-2008 Wprowadzenie
Bardziej szczegółowoMinimum egzystencji w układzie przestrzennym w 2016 r. omówienie danych
INSTYTUT PRACY I SPRAW SOCJALNYCH INSTITUTE OF LABOUR AND SOCIAL STUDIES Warszawa, 2 czerwca 2017 r. Minimum egzystencji w układzie przestrzennym w 2016 r. omówienie danych Do szacunków minimum egzystencji
Bardziej szczegółowoZmiany bezrobocia w województwie zachodniopomorskim w I półroczu 2018 roku
Zmiany bezrobocia w województwie zachodniopomorskim w I półroczu 2018 roku Szczecin 2018 Według danych Eurostat zharmonizowana stopa bezrobocia 1 dla Polski w czerwcu 2018 roku 2 wynosiła 3,7% tj. o 1,1
Bardziej szczegółowoSpójrzmy na efektywność wiejskich gimnazjów
Badania międzynarodowe i wzory zagraniczne w diagnostyce edukacyjnej Anna Rappe Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie Spójrzmy na efektywność wiejskich gimnazjów W Polsce 10 lat temu rozpoczęły pracę
Bardziej szczegółowoWOJEWÓDZTWO PODLASKIE W LICZBACH RAPORT Z WYNIKÓW NARODOWEGO SPISU POWSZECHNEGO LUDNOŚCI I MIESZKAŃ Kobiety Mężczyźni.
WOJEWÓDZTWO PODLASKIE W LICZBACH RAPORT Z WYNIKÓW NARODOWEGO SPISU POWSZECHNEGO LUDNOŚCI I MIESZKAŃ 2002 Ludność według płci (w tys.) Razem 1208,6 -mężczyźni 591,2 -kobiety 617,4 W miastach (711,6): -mężczyźni
Bardziej szczegółowoWpływ funduszy europejskich perspektywy finansowej 2007-2013 na rozwój społeczno-gospodarczy Polski Wschodniej. Andrzej Regulski 28 września 2015 r.
Wpływ funduszy europejskich perspektywy finansowej 2007-2013 na rozwój społeczno-gospodarczy Polski Wschodniej Andrzej Regulski 28 września 2015 r. moduł 1 moduł 2 moduł 3 Analiza zmian społecznogospodarczych
Bardziej szczegółowoRozkład wyników ogólnopolskich
Rozkład wyników ogólnopolskich 5 4.5 4 3.5 procent uczniów 3 2.5 2 1.5 1.5 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25 26 27 28 29 3 31 32 liczba punktów - wyniki niskie - wyniki średnie
Bardziej szczegółowoLeszek Jerzy Jasiński PODATKÓW RUCH MIĘDZY REGIONAMI
Leszek Jerzy Jasiński PODATKÓW RUCH MIĘDZY REGIONAMI Finanse publiczne można rozpatrywać z różnych punktów widzenia. Dosyć rzadko analizuje się, w jaki sposób strumienie dochodów powstających w poszczególnych
Bardziej szczegółowoOcena spójności terytorialnej pod względem infrastruktury technicznej obszarów wiejskich w porównaniu z miastami
Ocena spójności terytorialnej pod względem infrastruktury technicznej obszarów wiejskich w porównaniu z miastami dr hab. Danuta Kołodziejczyk Prof. IERiGŻ-PIB Konferencja IERiGŻ-PIB Strategie dla sektora
Bardziej szczegółowoAnaliza poziomu frekwencji w wyborach samorządowych na poziomie powiatów województwa lubuskiego, jako jednego z mierników kapitału społecznego.
Analiza poziomu frekwencji w wyborach samorządowych na poziomie powiatów województwa lubuskiego, jako jednego z mierników kapitału społecznego. Według danych z końcu grudnia 2010 r województwo lubuskie
Bardziej szczegółowoRozwody w Polsce w ujęciu regionalnym
Demografia i Gerontologia Społeczna Biuletyn Informacyjny 2013, Nr 4 Piotr Szukalski Instytut Socjologii Uniwersytet Łódzki pies@uni.lodz.pl Rozwody w Polsce w ujęciu regionalnym Fakt, iż ostatnie lata
Bardziej szczegółowoDZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA PODMIOTÓW Z KAPITAŁEM ZAGRANICZNYM 1 W WOJEWÓDZTWIE WIELKOPOLSKIM W 2013 R.
URZĄD STATYSTYCZNY W POZNANIU ul. Wojska Polskiego 27/29, 60 624 Poznań Opracowania sygnalne Data opracowania: luty 2015 Kontakt: e mail: SekretariatUSPOZ@stat.gov.pl tel. 61 27 98 200, fax 61 27 98 100
Bardziej szczegółowoRozkład wyników ogólnopolskich
Rozkład wyników ogólnopolskich 5 4.5 4 3.5 procent uczniów 3 2.5 2 1.5 1.5 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25 26 27 28 29 3 liczba punktów - wyniki niskie - wyniki średnie
Bardziej szczegółowoRAPORT O STANIE SEKTORA MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW W POLSCE. Rozdział 8. Profile regionalne małych i średnich przedsiębiorstw
RAPORT O STANIE SEKTORA MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW W POLSCE Rozdział 8. Profile regionalne małych i średnich przedsiębiorstw Warszawa, 2011 Spis treści Województwo dolnośląskie...3 Województwo kujawsko-pomorskie...6
Bardziej szczegółowoCudzoziemcy w polskim systemie ubezpieczeń społecznych wydanie 2
Cudzoziemcy w polskim systemie ubezpieczeń społecznych wydanie 2 DEPARTAMENT STATYSTYKI I PROGNOZ AKTUARIALNYCH Warszawa, maj 2019 Opracowanie: Renata Adamowicz Paweł Nasiński Akceptowała: Hanna Zalewska
Bardziej szczegółowoSytuacja zawodowa osób z wyższym wykształceniem w Polsce i w krajach Unii Europejskiej w 2012 r.
1 Urz d Statystyczny w Gda sku W Polsce w 2012 r. udział osób w wieku 30-34 lata posiadających wykształcenie wyższe w ogólnej liczbie ludności w tym wieku (aktywni zawodowo + bierni zawodowo) wyniósł 39,1%
Bardziej szczegółowoProdukt Krajowy Brutto. Rachunki Regionalne w 2014 roku
WWW.OBSERWATORIUM.MALOPOLSKA.PL Produkt Krajowy Brutto. Rachunki Regionalne w 2014 roku Opracowanie: Małopolskie Obserwatorium Rozwoju Regionalnego Departament Polityki Regionalnej Urząd Marszałkowski
Bardziej szczegółowo, , ZRÓŻNICOWANIE OCEN WARUNKÓW ŻYCIA I SYTUACJI GOSPODARCZEJ KRAJU W POSZCZEGÓLNYCH WOJEWÓDZTWACH
CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT ZESPÓŁ REALIZACJI BADAŃ 629-35 - 69, 628-37 - 04 621-07 - 57, 628-90 - 17 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET: http://www.cbos.pl
Bardziej szczegółowoGŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Urząd Statystyczny w Krakowie
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Urząd Statystyczny w Krakowie Warszawa, dnia 28 listopada 2014 r. Informacja sygnalna WYNIKI BADAŃ GUS BENEFICJENCI ŚWIADCZEŃ RODZINNYCH W 2013 R. Podstawowe źródło danych opracowania
Bardziej szczegółowoAnaliza dynamiki i poziomu rozwoju powiatów w latach
Analiza dynamiki i poziomu rozwoju powiatów w latach 2003-2011 prof. dr hab. Eugeniusz Sobczak mgr Michał Staniszewski Warszawa, 28.05.2013r. Zmienne wydatki inwestycyjne majątkowe per capita (10 zł =
Bardziej szczegółowoPROGNOZA DEMOGRAFICZNA NA LATA DLA WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO
PROGNOZA DEMOGRAFICZNA NA LATA 214-25 DLA WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO Niniejsza informacja została opracowana na podstawie prognozy ludności na lata 214 25 dla województw (w podziale na część miejską
Bardziej szczegółowoBadanie krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w roku 2014 Streszczenie raportu wyniki desk research
Badanie krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w roku 2014 Streszczenie raportu wyniki desk research Listopad 2014 Wielkość i rozkład przestrzenny ruchu turystycznego
Bardziej szczegółowoRozkład wyników ogólnopolskich
Rozkład wyników ogólnopolskich 1 9 8 7 procent uczniów 6 5 4 3 2 1 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25 26 27 liczba punktów - wyniki niskie - wyniki średnie - wyniki wysokie
Bardziej szczegółowoROZDZIAŁ 13 EKONOMICZNE ZRÓŻNICOWANIE REGIONÓW POLSKI
Iwona Salejko-Szyszczak ROZDZIAŁ 13 EKONOMICZNE ZRÓŻNICOWANIE REGIONÓW POLSKI Wprowadzenie Regiony każdego kraju, a więc także Polski, cechują różne sytuacje gospodarcze i różny poziom rozwoju ekonomicznego.
Bardziej szczegółowoZmiany bezrobocia w województwie zachodniopomorskim w I półroczu 2014 roku Porównanie grudnia 2013 i czerwca 2014 roku
WOJEWÓDZKI URZĄD PRACY W SZCZECINIE Wydział Badań i Analiz Zmiany bezrobocia w województwie zachodniopomorskim w I półroczu 2014 roku Porównanie grudnia 2013 i czerwca 2014 roku Szczecin 2014 Według danych
Bardziej szczegółowoŻłobki i kluby dziecięce w 2012 r.
Materiał na konferencję prasową w dniu 29 maja 213 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Badań Społecznych i Warunków Życia Notatka informacyjna Żłobki i kluby dziecięce w 212 r. W pierwszym kwartale
Bardziej szczegółowo3. Wojewódzkie zróżnicowanie zatrudnienia w ochronie zdrowia w latach Opis danych statystycznych
3. Wojewódzkie zróżnicowanie zatrudnienia w ochronie zdrowia w latach 1995-2005 3.1. Opis danych statystycznych Badanie zmian w potencjale opieki zdrowotnej można przeprowadzić w oparciu o dane dotyczące
Bardziej szczegółowoZmiany bezrobocia w województwie zachodniopomorskim w 2015 roku
WOJEWÓDZKI URZĄD PRACY W SZCZECINIE Wydział Badań i Analiz Zmiany bezrobocia w województwie zachodniopomorskim w 2015 roku Szczecin 2016 Według danych Eurostat zharmonizowana stopa bezrobocia 1 dla Polski
Bardziej szczegółowoCharakterystyka przedsiębiorstw transportu samochodowego w Polsce w latach
Logistyka - nauka Krystyna Bentkowska-Senator, Zdzisław Kordel Instytut Transportu Samochodowego w Warszawie Charakterystyka przedsiębiorstw transportu samochodowego w Polsce w latach 2007-2010 Pozytywnym
Bardziej szczegółowoGŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Badań Społecznych
Materiał na konferencję prasową w dniu 25 października 2011 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Badań Społecznych Notatka informacyjna WYNIKI BADAŃ GUS Baza noclegowa 1 wg stanu w dniu 31 lipca oraz
Bardziej szczegółowoRegionalna Izba Obrachunkowa w Zielonej Górze
Regionalna Izba Obrachunkowa w Zielonej Górze Wykonanie budżetów przez lubuskie gminy w 215 roku Finansowanie oświaty i wydatki ponoszone na realizację zadań oświatowych przez lubuskie gminy Prezes RIO
Bardziej szczegółowoZmiany bezrobocia w województwie zachodniopomorskim w 2018 roku
Zmiany bezrobocia w województwie zachodniopomorskim w 2018 roku Szczecin 2019 Według danych Eurostat zharmonizowana stopa bezrobocia 1 dla Polski w grudniu 2018 roku 2 wynosiła 3,5% tj. o 0,8 pkt proc.
Bardziej szczegółowoRozkład wyników ogólnopolskich
Rozkład wyników ogólnopolskich 1 9 8 7 procent uczniów 6 5 4 3 2 1 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25 26 27 28 29 3 31 liczba punktów - wyniki niskie - wyniki średnie - wyniki
Bardziej szczegółowoZmiany bezrobocia w województwie zachodniopomorskim w 2017 roku
WOJEWÓDZKI URZĄD PRACY W SZCZECINIE Wydział Badań i Analiz Zmiany bezrobocia w województwie zachodniopomorskim w 2017 roku Szczecin 2018 Według danych Eurostat zharmonizowana stopa bezrobocia 1 dla Polski
Bardziej szczegółowoSkala depopulacji polskich miast i zmiany struktury demograficznej - wnioski ze spisu ludności i prognozy demograficznej do 2035 roku
Skala depopulacji polskich miast i zmiany struktury demograficznej - wnioski ze spisu ludności i prognozy demograficznej do 2035 roku Konferencja Zarządzanie rozwojem miast o zmniejszającej się liczbie
Bardziej szczegółowoMAPA FUNDUSZY POŻYCZKOWYCH
MAPA FUNDUSZY POŻYCZKOWYCH MAREK MIKA Polski Związek Funduszy Pożyczkowych Dane na 31.12 2011r. LICZBA POZIOM KAPITAŁU ROZKŁAD TERYTORIALNY Pierwszy fundusz pożyczkowy powstał w 1992 roku. Obecnie w Polsce
Bardziej szczegółowoNakłady na środki trwałe służące ochronie środowiska i gospodarce wodnej w Polsce w 2012 r.
mld zł GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Badań Regionalnych i Środowiska Notatka informacyjna WYNIKI BADAŃ GUS Nakłady na środki trwałe służące ochronie środowiska i gospodarce wodnej w Polsce w 2012
Bardziej szczegółowoMINISTERSTWO PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ Departament Rynku Pracy PROGRAM 30 MINUS. Informacja
MINISTERSTWO PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ Departament Rynku Pracy PROGRAM 30 MINUS Informacja dotycząca wykorzystania w roku 2010 środków rezerwy Funduszu Pracy przeznaczonych na realizację Programu aktywizacji
Bardziej szczegółowoMałe i średnie przedsiębiorstwa w Polsce na podstawie analiz PARP
2013 Paulina Zadura-Lichota Departament Rozwoju Przedsiębiorczości i Innowacyjności PARP Małe i średnie przedsiębiorstwa w Polsce na podstawie analiz PARP Warszawa, 14 marca 2013 r. Przedsiębiorczość w
Bardziej szczegółowoROZDZIAŁ 19 RYNEK PRACY A ROZWÓJ MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW W POLSCE (Z UWZGLĘDNIENIEM PRZYKŁADU WOJ. MAŁOPOLSKIEGO)
Dagmara K. Zuzek ROZDZIAŁ 19 RYNEK PRACY A ROZWÓJ MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW W POLSCE (Z UWZGLĘDNIENIEM PRZYKŁADU WOJ. MAŁOPOLSKIEGO) Wstęp Funkcjonowanie każdej gospodarki rynkowej oparte jest
Bardziej szczegółowoOPRACOWANIE STRATEGII ROZWOJU OBSZARU METROPOLITALNEGO DO 2030 ROKU
OPRACOWANIE STRATEGII ROZWOJU OBSZARU METROPOLITALNEGO DO 2030 ROKU Rola małych miast i obszarów wiejskich w rozwoju obszaru metropolitalnego Prof. dr hab. Jerzy Bański Dr Konrad Czapiewski Plan Wprowadzenie
Bardziej szczegółowoKlasówka po gimnazjum biologia. Edycja 2006\2007. Raport zbiorczy
Klasówka po gimnazjum biologia Edycja 2006\2007 Raport zbiorczy Opracowano w: Gdańskiej Fundacji Rozwoju im. Adama Mysiora Informacje ogólne... 3 Raport szczegółowy... 3 Tabela. Podział liczby uczniów
Bardziej szczegółowoRozkład wyników ogólnopolskich
Rozkład wyników ogólnopolskich 1 9 8 7 procent uczniów 6 5 4 3 2 1 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 liczba punktów - wyniki niskie - wyniki średnie - wyniki wysokie Parametry
Bardziej szczegółowoBudownictwo mieszkaniowe a) w okresie I-II 2014 r.
Warszawa, 17.3.214 r. Budownictwo mieszkaniowe a) w okresie I-II 214 r. Według wstępnych danych, w okresie styczeń-luty 214 r. oddano do użytkowania 2378 mieszkań, tj. o 4,9% mniej w porównaniu z analogicznym
Bardziej szczegółowoInfoDług Kwota zaległych płatności w poszczególnych województwach Na koniec grudnia 2011 r. większość województw polskich przekroczyła 1 miliard złotych zaległości płatniczych, obecnie jest ich 13 z 16
Bardziej szczegółowoWojewództwo kujawsko-pomorskie na tle regionów Polski z punktu widzenia rozwoju demograficznego i gospodarczego
URZĄD STATYSTYCZNY W BYDGOSZCZY Województwo kujawsko-pomorskie na tle regionów Polski z punktu widzenia rozwoju demograficznego i gospodarczego dr Wiesława Gierańczyk Urząd Statystyczny w Bydgoszczy Potencjał
Bardziej szczegółowoRaport z cen korepetycji w Polsce Na podstawie cen z serwisu e-korepetycje.net
Raport z cen korepetycji w Polsce 2016 Na podstawie cen z serwisu e-korepetycje.net Spis treści WSTĘP... 3 ZAŁOŻENIA DO RAPORTU... 3 ANALIZA WOJEWÓDZTW... 3 Województwo dolnośląskie... 6 Województwo kujawsko-pomorskie...
Bardziej szczegółowoGŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Badań Demograficznych i Rynku Pracy
Materiał na konferencję prasową w dniu 30 maja 2014 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Badań Demograficznych i Rynku Pracy Notatka informacyjna WYNIKI BADAŃ GUS Podstawowe dane demograficzne o dzieciach
Bardziej szczegółowoPlatforma C. Czynniki demograficzne
Platforma C. Czynniki demograficzne W tabeli 1 (33). odpowiedz na pytania dotyczące zjawisk charakteryzujących twoje otoczenie dalsze. Pytania obejmują czynniki demograficzne. Odpowiedzi wymagają od ciebie
Bardziej szczegółowoZmiany bezrobocia w województwie zachodniopomorskim w I półroczu 2015 roku
WOJEWÓDZKI URZĄD PRACY W SZCZECINIE Wydział Badań i Analiz Zmiany bezrobocia w województwie zachodniopomorskim w I półroczu 2015 roku Szczecin 2015 Według danych Eurostat zharmonizowana stopa bezrobocia
Bardziej szczegółowoRozkład wyników ogólnopolskich
Rozkład wyników ogólnopolskich 2 18 16 14 procent uczniów 12 1 8 6 4 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25 26 27 liczba punktów - wyniki niskie - wyniki średnie - wyniki wysokie
Bardziej szczegółowoRozkład wyników ogólnopolskich
Rozkład wyników ogólnopolskich 1 9 8 7 procent uczniów 6 5 4 3 2 1 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25 26 - wyniki niskie - wyniki średnie - wyniki wysokie liczba punktów Parametry
Bardziej szczegółowoRozkład wyników ogólnopolskich
Rozkład wyników ogólnopolskich 1 9 8 7 procent uczniów 6 5 4 3 2 1 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25 26 27 - wyniki niskie - wyniki średnie - wyniki wysokie liczba punktów
Bardziej szczegółowoGŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Badań Społecznych. Wykorzystanie bazy noclegowej 1 w 2008 roku
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Badań Społecznych Materiał na konferencję prasową w dniu 25 czerwca 2009 r. Notatka Informacyjna WYNIKI BADAŃ GUS Wykorzystanie bazy noclegowej 1 w 2008 roku Zgodnie
Bardziej szczegółowoKONKURS MAESTRO 3 STATYSTYKI
KONKURS MAESTRO 3 STATYSTYKI Rozstrzygnięcie: styczeń 2013 r. 15 czerwca 2012 roku Narodowe Centrum Nauki po raz trzeci ogłosiło konkurs MAESTRO przeznaczony dla doświadczonych naukowców na projekty badawcze
Bardziej szczegółowoGŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Handlu i Usług GOSPODARKA MIESZKANIOWA W 2007 R.
Materiał na konferencję prasową w 23.października 2008 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Handlu i Usług Notatka informacyjna WYNIKI BADAŃ GUS GOSPODARKA MIESZKANIOWA W 2007 R. Na stronie internetowej
Bardziej szczegółowoIzby w mieszkaniach (w tys.) niezamieszkane. ogółem
IV. ZASOBY MIESZKANIOWE 1. STAN I ROZWÓJ ZASOBÓW MIESZKANIOWYCH Mieszkanie, jako jednostka spisowa, jest to lokal składający się z jednej lub kilku izb, łącznie z pomieszczeniami pomocniczymi, wybudowany
Bardziej szczegółowoWybrane elementy pomocy społecznej w województwie kujawsko- -pomorskim w latach 2009-2012
BIBLIOTECZKA REGIONALNEGO OŚRODKA POLITYKI SPOŁECZNEJ W TORUNIU Wybrane elementy pomocy społecznej w województwie kujawsko- -pomorskim w latach 2009-2012 Wybrane elementy pomocy społecznej w województwie
Bardziej szczegółowoRozkład wyników ogólnopolskich
Rozkład wyników ogólnopolskich 1 9 8 7 procent uczniów 6 5 4 3 2 1 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25 26 27 28 29 3 31 32 33 liczba punktów - wyniki niskie - wyniki średnie
Bardziej szczegółowoZACHODNIOPOMORSKIE NA TLE POLSKIEJ GOSPODARKI
ZACHODNIOPOMORSKIE EJ GOSPODARKI W prezentacji wykorzystane zostały dane GUS oraz wyniki badania Monitoring kondycji sektora w latach 21-212 przygotowanego przez PKPP Lewiatan w ramach projektu współ finansowanego
Bardziej szczegółowoPotencjał demograficzny
Daniela Szymańska, Jadwiga Biegańska Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Instytut Geografii, Gagarina 9, 87-100 Toruń dostępne na: http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/rl_charakter_obszar_wiejskich_w_2008.pdf
Bardziej szczegółowoRozkład wyników ogólnopolskich
Rozkład wyników ogólnopolskich 1 9 8 7 procent uczniów 6 5 4 3 2 1 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25 26 27 28 29 3 - wyniki niskie - wyniki średnie - wyniki wysokie liczba
Bardziej szczegółowoRozkład wyników ogólnopolskich
Rozkład wyników ogólnopolskich 5 4.5 4 3.5 procent uczniów 3 2.5 2 1.5 1.5 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25 26 27 28 29 3 31 32 33 liczba punktów - wyniki niskie - wyniki
Bardziej szczegółowoProdukt krajowy brutto w województwach ogółem
1 SPIS TREŚCI Wstęp... 3 Produkt krajowy brutto w województwach ogółem... 3 Produkt krajowy brutto w województwach w przeliczeniu na 1 mieszkańca... 7 Produkt krajowy brutto w podregionach... 8 Produkt
Bardziej szczegółowoBADANIA STATYSTYCZNE W ZAKRESIE PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO I REWITALIZACJI NA RZECZ POLITYKI SPÓJNOŚCI
BADANIA STATYSTYCZNE W ZAKRESIE PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO I REWITALIZACJI NA RZECZ POLITYKI SPÓJNOŚCI Beata Bal-Domańska Urząd Statystyczny we Wrocławiu PLAN WYSTĄPIENIA 1. Planowanie przestrzenne jako
Bardziej szczegółowo