Opinia na temat uwarunkowań wdroŝenia GIS oraz ICT w szkole w ramach obowiązującej podstawy programowej i wybranego programu nauczania biologii

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Opinia na temat uwarunkowań wdroŝenia GIS oraz ICT w szkole w ramach obowiązującej podstawy programowej i wybranego programu nauczania biologii"

Weronika Szymczak
8 lat temu
Przeglądów:

1 Dr Renata Stoczkowska Specjalista ds. badań pedagogicznych MSCDN dydaktyk biologii Opinia na temat uwarunkowań wdroŝenia GIS oraz ICT w szkole w ramach obowiązującej podstawy programowej i wybranego programu nauczania biologii Jednym z celów współczesnej edukacji jest przygotowanie ucznia do funkcjonowania w społeczeństwie informacyjnym, w którym informacja jest podstawą tworzenia dochodu narodowego. Wzrastający postęp techniczny i tempo Ŝycia wymusza kształtowanie umiejętności szybkiego pozyskiwania, selekcjonowania i przetwarzania informacji oraz posługiwania się technologią komunikacyjno informacyjną (ICT) oraz systemem informacji geograficznej (GIS). Z technologią informacyjno-komunikacyjną uczeń styka się wykorzystując komputer do: komunikowania się, szukania informacji czy grafiki, przygotowywania prac domowych, tworzenia prezentacji multimedialnych i itp. Lekcje biologii czy przyrody wymagają przede wszystkim korzystania z naturalnych środków dydaktycznych, prowadzenia obserwacji i doświadczeń, jednak w przypadku duŝej grupy tematów objętych podstawą programową biologii w LO, wskazane jest uŝycie środków zastępczych takich jak: programy komputerowe, zasoby internetu, mapy, w tym mapy numeryczne, sprzęt terenowy, w tym GPS. NaleŜy jednak pamiętać, Ŝe zarówno ICT i GIS są technologiami wspomagającymi edukacją przyrodniczą i nie mogą zastąpić bezpośredniego poznawania przyrody. GIS jest narzędziem informatycznym umoŝliwiającym wizualizację informacji o róŝnych obiektach takich jak: ulice, budynki, sieci wodociągowe, gazownicze, energetyczne, linie komunikacyjne i inne. Systemy Informacji Geograficznej mogą i często są wykorzystywane na świecie do rozwiązywania wielu problemów zarówno środowiskowych, jak i społecznych. Skoro od nawyku i biegłości korzystania z zasobów internetu oraz GIS moŝe zaleŝeć jakość i szybkość rozwiązywania problemów związanych np. z ochroną zdrowia, akcjami ratunkowymi, transportem miejskim, zagospodarowaniem terenu, turystyką, ochroną środowiska i szeregiem innych, oznacza to, Ŝe współczesnego ucznia naleŝy wyposaŝyć w podstawowe umiejętności związane z tymi technologiami. Kształtowanie umiejętności posługiwania się technologiami musi iść w parze z kształtowaniem zdolności przestrzennego myślenia, dzięki któremu człowiek lepiej będzie rozumiał zaleŝności pomiędzy róŝnymi obiektami w terenie, a takŝe lepiej rozumiał otaczającą go rzeczywistość i potrafił podejmować właściwsze decyzje Ŝyciowe i zawodowe. GIS daje nowe moŝliwości realizacji celów sformułowanych zarówno w dotychczas obowiązującej, jak i w nowej podstawie programowej: 1. Poznanie świata organizmów na róŝnych poziomach organizacji 2. Poszukiwanie, wykorzystywanie i tworzenie informacji 3. Rozumowanie i argumentacja 4. Postawa wobec przyrody i środowiska Mapa, szczególnie numeryczna, jest waŝnym źródłem informacji biologicznej o zjawiskach zachodzących w przestrzeni. Jej cechą charakterystyczną jest połączenie bogactwa treści i syntetycznego przekazu. Mapy ogólne i tematyczne, historyczne i współczesne, naleŝy stosować na lekcjach biologii podczas analizy zjawisk ekologicznych, biogeograficznych, Renata Stoczkowska MSCDN 1

celów współczesnej edukacji jest przygotowanie ucznia do funkcjonowania w społeczeństwie informacyjnym, w którym informacja jest podstawą tworzenia dochodu narodowego.

2 sozologicznych. UŜywając tak poglądowego środka jakim są mapy numeryczne umoŝliwiające nakładanie na siebie róŝnych warstw informacyjnych moŝemy analizować zjawiska zachodzących w środowisku w sposób pełniejszy i bardziej zrozumiały dla ucznia. Lekcja wzbogacona o mapy umoŝliwiające dostrzeganie zmian w środowisku (np. zmian w czasie, składzie gatunkowym, rodzaju gleb, stanie czystości środowiska, zmian linii brzegowej, rozwój sieci komunikacyjnej i in.), co sprzyja lepszemu zrozumieniu treści i ich trwalszemu zapamiętaniu. WdraŜanie ICT i GIS w polskich szkołach ograniczona jest wieloma trudnościami, takimi jak: Słaba dostępność sprzętu komputerów, odbiorników GPS w szkole, Niskie parametry łączy internetowych lub ich brak; Niskie umiejętności nauczycieli w zakresie GIS; Niski poziom wiedzy w społeczeństwie na temat źródeł map numerycznych; Problemy związane z korzystaniem z baz danych - dostępność, kompletność, usystematyzowanie informacji, aktualność; Obawy nauczycieli przed realizacją programów w formie innej niŝ przygotowanie do egzaminów zewnętrznych NaleŜy sadzić, Ŝe trudności te będę minimalizowane lub usuwane wraz z postępującą technologizacją Ŝycia oraz wzrastającym zapotrzebowaniem na te narzędzia w społeczeństwie. MoŜliwość zastosowania GIS w nauczaniu biologii propozycja na podstawie analizy programu i podręcznika do nauczania biologii: E. Pyłka-Gutowska, E. Jastrzębska, U. Poziomek: Biologia zakres rozszerzony. Wyd. MAC Zagadnienia programowe z biologii wymagające zastosowania TI i GIS (poziom rozszerzony) wraz z tematyką potrzebnych map ZAGADNIENIA EKOLOGIA Czynniki środowiska ograniczające występowanie organizmów Tolerancja organizmów na czynniki środowiska MAPY TEMATYCZNE Mapy wybranego obszaru przedstawiające: strefy klimatyczne, rodzaje gleb, temperatury nocne i dzienne, nasłonecznienie, opady, wiatry, ukształtowanie terenu, BIOGEOGRAFIA Zasięgi organizmów Charakterystyka biomów (tundra, tajga, lasy strefy umiarkowanej, stepy, roślinność strefy podzwrotnikowej, pustynie i półpustynie, sawanny, lasy równikowe, roślinność górska) Mapy przedstawiające występowanie roślin i zwierząt (zasięg występowania gatunków eurytopowych i stonotopowych; wskaźnikowch) Mapa świata przedstawiająca biomy Mapy świata przedstawiające: strefy klimatyczne, rodzaje gleb, temperatury nocne i dzienne, nasłonecznienie, opady, wiatry, ukształtowanie terenu, szlaki Renata Stoczkowska MSCDN 2

bardziej zrozumiały dla ucznia. Lekcja wzbogacona o mapy umoŝliwiające dostrzeganie zmian w środowisku (np.

3 wędrówek kilku gatunków zwierząt OCHRONA PRZYRODY I ŚRODOWISKA Zmiany w środowisku wywołane działalnością człowieka Globalne ocieplenie Kwaśne deszcze Wylesianie i intensyfikacja rolnictwa Postępująca urbanizacja, zagroŝenie odpadami, transport Zanieczyszczenia spowodowane przez przemysł Wprowadzanie gatunków obcych Chemizacja a zdrowie człowieka Formy ochrony przyrody w Polsce Zasięgi organizmów szlaki wędrówek kilku gatunków zwierząt zmiany klimatu lokalnego i składu gleby na skutek działalności człowieka na przestrzeni lat (np. centralna część Australii, Azji Zachodniej, Afryki Środkowej). Obszary występowania zjawisk pogodowych o duŝym natęŝeniu Przesuwanie się zasięgów upraw Powiększanie się obszarów pustyń Wysypiska odpadów liczba, pojemność, zamknięte, nowo otwarte Rozwój sieci komunikacyjnej na przestrzeni lat Zmiany w zalesieniu na przestrzeni lat Zasięgi gatunków obcych i rodzimych - wypieranych obszary przemysłowego i rolniczego skaŝenia środowiska (NO x, SO 2, pestycydy, metale cięŝkie) Zachorowania ludzi spowodowane skaŝeniem środowiska Liczba ludności w latach Formy ochrony przyrody w Polsce i na świecie RÓśNORODNOŚĆ ORGANIZMÓW śywych (klasa I) Przegląd nagozaląŝkowych Przegląd okrytozaląŝkowych Odszukiwanie zdjęć organizmów mniej znanych (np.welwiczia przedziwna, sagowce) Mapy przedstawiające zasięgi występowania przedstawicieli roślin Środowisko Ŝycia i przedstawiciele poszczególnych grup zwierząt Odszukiwanie zdjęć przedstawicieli Mapy przedstawiające zasięgi występowania przedstawicieli kręgowców Renata Stoczkowska MSCDN 3

organizmów szlaki wędrówek kilku gatunków zwierząt zmiany klimatu lokalnego i składu gleby na skutek działalności człowieka na przestrzeni lat (np.

4 Zagadnienia programowe z biologii wymagające zastosowania TI i GIS (poziom podstawowy) wraz z tematyką potrzebnych map ZAGADNIENIA MAPY TEMATYCZNE Przegląd królestw organizmów Ŝyjących na Ziemi RóŜnorodność biologiczna - jej przejawy oraz znaczenie RóŜnorodność organizmów na Ziemi jej i zagroŝenia Odszukiwanie zdjęć organizmów Mapy przedstawiające zasięgi występowania przedstawicieli Formacje roślinne Odszukiwanie zdjęć przedstawicieli BIOGEOGRAFIA Rozmieszczenie organizmów i jego przyczyny Tolerancja ekologiczna organizmów biomy Państwa roślinne Krainy zoogeograficzne OCHRONA ŚRODOWISKA jw. Mapy przedstawiające zasięgi występowania przedstawicieli jw Strony internetowe, które moŝna wykorzystać w nauczaniu biologii i ochrony środowiska, m.in. moŝna pozyskać w sposób bezpośredni lub pośredni informacje o róŝnorodności biologicznej: nej/ Renata Stoczkowska MSCDN 4

Formacje roślinne Odszukiwanie zdjęć przedstawicieli BIOGEOGRAFIA Rozmieszczenie organizmów i jego przyczyny Tolerancja ekologiczna organizmów biomy Państwa roślinne Krainy zoogeograficzne OCHRONA

5 Renata Stoczkowska MSCDN 5

categoryid=1066 http://www.unesco.pl/miedzynarodowy-rok-roznorodnosci-biologicznej/ http://www.

Podobne dokumenty

Zastosowanie technologii informacyjnej i geoinformacyjnej w nauczaniu biologii na poziomie szkoły ponadgimnazjalnej

Zastosowanie technologii informacyjnej i geoinformacyjnej w nauczaniu biologii na poziomie szkoły ponadgimnazjalnej dr Renata Stoczkowska MSCDN Wydział w Warszawie Zagadnienia wymagające zastosowania mapy: