Konsolidacja uczelni: konieczność czy szansa? Jerzy Lis, AGH

Transkrypt

1 Konsolidacja uczelni: konieczność czy szansa? Jerzy Lis, AGH Seminarium Konsolidacja uczelni wyższych, Warszawa, grudzień 2012

2 Zamiast wstępu: USTAWA podstawy prawne konsolidacji uczelni USTAWA z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 164, poz. 1365, z późn. zm.) Art Utworzenie publicznej uczelni akademickiej oraz połączenie z inną uczelnią publiczną.. 2. Utworzenie publicznej uczelni zawodowej oraz połączenie z inną publiczną uczelnią zawodową następują.. 6. Do włączenia uczelni publicznej do innej uczelni publicznej stosuje się odpowiednio przepisy.włączenie publicznej uczelni zawodowej do publicznej uczelni akademickiej następuje Art. 25. Przepisy art stosuje się odpowiednio do połączenia uczelni niepublicznej z inną uczelnią niepubliczną. Art W celu wspólnego wykonywania zadań może być utworzony związek uczelni publicznych albo związek uczelni niepublicznych. 4. Utworzenie związku publicznej uczelni akademickiej i publicznej uczelni zawodowej Art Uczelnia może na podstawie umowy utworzyć centrum naukowe z innymi uczelniami, instytutami naukowymi Polskiej Akademii Nauk oraz instytutami badawczymi Art. 31a. 1. Uczelnia może, na podstawie porozumienia z innymi uczelniami, tworzyć jednostki międzyuczelniane i jednostki wspólne. 2. Uczelnia może tworzyć, w trybie określonym w ust. 1, jednostki wspólne także z innymi podmiotami, w szczególności z instytucjami naukowymi, w tym również zagranicznymi.

3 Spojrzenie na problemy konsolidacji szkół wyższych od dużych uczelni jak np. AGH AGH w liczbach: Jedna z największych uczelni w kraju Ponad 90 lat tradycji Szeroki profil kształcenia: 16 wydziałów, 40 kierunków i ponad 170 specjalności kształcenia Ponad studentów W historii blisko absolwentów Ponad 4000 pracowników, 2000 nauczycieli akademickich, w tym ponad 500 pracowników samodzielnych Budżet ok. 700 mln zł w tym ok. 60% przychodów poza algorytmem Własny kampus

4 Analiza SWOT konsolidacji szkół wyższych od dużych uczelni np. AGH Mocne Słabe Szanse Zagrożenia

5 Mocne istnieją w kraju silne uczelnie akademickie (edukacja, badania i innowacje) o: - stabilnej pozycji edukacyjnej i naukowej w kraju oraz nowoczesnej i otwartej strukturze - stabilnej sytuacji finansowej dzięki dywersyfikacji źródeł finansowania - o mocnej tradycyjnej nazwie ( mocna marka ) - o oddziaływaniu ogólnopolskim także we współpracy z gospodarką istnieją tradycyjne strefy wpływów i powiązania pomiędzy silnymi a mniejszymi jednostkami (np. uczelnie akademickie i zawodowe).. rośnie konkurencja krajowa i międzynarodowa a jednocześnie polskie uczelnie maja niska pozycję międzynarodową rośnie świadomość wśród władz uczelni o konieczności działań dla wzrostu siły uczelni zwłaszcza ich znaczenia międzynarodowego.. duże uczelnie są przygotowane merytorycznie i dojrzewają wewnętrznie do roli centrum konsolidacji

6 Integracja uczelni Mocne Słabe Szanse Zagrożenia

7 Słabe stosunkowo dobra sytuacja organizacyjna i finansowa silnych uczelni (uczelnie nie muszą walczyć o przetrwanie) niska świadomość w całym środowisku akademickim konieczności działań w kierunku wzrostu siły i pozycji uczelni w skali kraju i międzynarodowej brak odważnych strategii i planów integracyjnych we władzach akademickich (unikanie ryzyka) brak silnych tradycji w procesach integracyjnych uczelni w kraju w tym brak zdecydowanego promowania pozytywnych przykładów procesów integracyjnych w kraju (np. UJ+CM, ZUT, i in.) konserwatyzm w środowisku akademickim w tym przywiązanie do nazwy, miejsca, tradycji uczelni itp. obawa przed stratą pozycji instytucjonalnej i osobistej ( nowe stanowiska, senatu, RW, ) brak modeli i przepisów szczegółowych w sprawie aktów integracyjnych złożone problemy z przepisami finansowymi, prawnymi dotyczącymi: własności, i in. w procesach integracyjnych

8 Integracja uczelni Mocne Słabe Szanse Zagrożenia

9 Szanse przykłady dominującej pozycji dużych uczelni na globalnym rynku edukacyjnym (lista szanghajska,..) istniejące (do zaadoptowania) modele silnych (zintegrowanych) uczelni w świecie obserwowane silne działania integracyjne w szkolnictwie wyższym w innych krajach ( Francja, Anglia, Niemcy, Chiny,..) tylko duże i silne uczelnie maja szanse mieć znaczącą pozycję międzynarodową konieczność istnienia silnych ośrodków akademickich dla rozwoju gospodarczego kraju, pozyskiwania funduszy UE, wprowadzania innowacji (nacisk przemysłu), rozwoju regionów (presja i ambicje władz regionalnych),... istniejące i rosnące drastyczne zróżnicowanie jednostek szkolnictwa wyższego w kraju kryzys demograficzny w tym realne zagrożenie likwidacji niektórych szkół.. rozwiązania prawne (USTAWA) umożliwiające różne formy integracji i konsolidacji

10 Integracja uczelni Mocne Słabe Szanse Zagrożenia

11 Zagrożenia brak jednolitej i zdecydowanej polityki państwowej dążącej do powstawania silnych uczelni o pozycji międzynarodowej ( patrz np. Francja) stąd brak motywacji ze USTAWY, polityki władz ministerialnych, lokalnych i akademickich wymuszających i wyprzedzających działania integracyjne i konsolidacyjne całych uczelni istniejące ograniczenia organizacyjne (ograniczenie naboru) i finansowe (algorytm) w naturalnym wzroście silnych uczelni publicznych (brak znaczących efektów synergii) istniejąca i rosnąca regionalizacja szkolnictwa wyższego w tym ograniczenie ustawowe osłabiają oddziaływanie ogólnokrajowego silnych uczelni publicznych (likwidacja ZOD-ów) zagrożenie masową likwidacją uczelni niepublicznych i zawodowych wskutek kryzysu zagrożenie przez silne wejście uczelni zagranicznych na krajowy rynek edukacji wyższej..

12 Konsolidacja szkolnictwa wyższego jedną z szans na budowanie silnych krajowych ośrodków akademickich o znaczącej pozycji międzynarodowej. Jedna z form konsolidacji powinna opierać się na istniejących silnych uczelniach w kierunku ich dalszego wzmacniania. Kierunki konsolidacji twardej - instytucjonalnej lub miękkiej związki uczelni z udziałem dużych uczelni (dyskutowane w środowisku): - powrót do dużych uniwersytetów typu anglosaskiego jednoczących nauki ścisłe, humanistyczne, techniczne, medyczne rolnicze, ekonomiczne, pedagogiczne - integracja uczelni w ramach danego ośrodka akademickiego (ZUT, i in.) - połączenia podobnych uczelni publicznych lub niepublicznych - połączenie uczelni akademickich ze szkołami zawodowymi - połączenie uczelni z instytutami PAN lub branżowymi - połączenie uczelni publicznych i niepublicznych (PPP?) -.. KONSOLIDACJA UCZELNI PYTANIE: długa naturalna ewolucja czy zmiany przyśpieszone działaniami administracyjnymi?????

13 Dziękuję