WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY KLASA V SZKOŁY PODSTAWOWEJ

Transkrypt

1 WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY KLASA V SZKOŁY PODSTAWOWEJ Poniższy zestaw wymagań edukacyjnych na poszczególne oceny uwzględnia planowane osiągnięcia ucznia w zakresie wiedzy i umiejętności zawarte w rozkładzie materiału i planie wynikowym zintegrowanym z serią Podróże w czasie. Zestaw ten to jedynie propozycja. Nauczyciel może wykorzystać przedstawiony podział wymagań w swojej pracy dydaktycznej lub zmodyfikować go tak, by w pełni odpowiadał on specyfice klasy i indywidualnym możliwościom uczniów, z którymi pracuje. WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY TEMAT LEKCJI 1. Wymagania edukacyjne i zasady oceniania z historii w klasie V. ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca Zapoznanie uczniów z tematyką zajęć i przedmiotowymi zasadami oceniania. Omówienie zasad kontroli i oceny osiągnięć ucznia. 2. Czas w historii. sposób mierzenia czasu, którym posługują się ludzie w Europie wydarzenie, które dało początek obowiązującemu w Europie systemowi datacji rzymski system zapisywania liczb pojęcia: nasza era (n.e.), przed naszą erą pojęcia: prehistoria, epoka wyjaśnić, czym historia różni się od prehistorii wymienić epoki należące do prehistorii i historii przedstawić ramy chronologiczne epok historycznych pojęcie: chronologia wyjaśnić, co oznacza stwierdzenie, że podział na epoki jest umowny 1

2 3. Od myśliwych do rolników prehistoria. (p.n.e.), wiek (stulecie), historia, tysiąclecie zasady ustalania wieku i połowy wieku dla danego wydarzenia historycznego pojęcie: rewolucja neolityczna zlokalizować na mapie obszar Bliskiego Wschodu porównać koczowniczy tryb życia z osiadłym pojęcia: paleolit (starsza epoka kamienna), neolit (młodsza epoka kamienna), rzemiosło wyjaśnić skutki rewolucji neolitycznej podstawowe zajęcia ludzi epoki paleolitu i neolitu wymienić najważniejsze informacje dotyczące warunków życia ludzi w epoce paleolitu i neolitu wyjaśnić, dlaczego zmiany w sposobie życia ludzi epoki neolitu nazwano rewolucją neolityczną ramy chronologiczne epoki paleolitu i neolitu scharakteryzować epokę paleolitu i neolitu znaczenie rewolucji neolitycznej 4. Cywilizacje Sumerów, doliny Indusu i Chin. nazwy rzek, nad którymi powstały pierwsze cywilizacje pojęcia: Mezopotamia, Żyzny Półksiężyc wskazać na mapie Żyzny Półksiężyc zlokalizować w czasie i przestrzeni cywilizacje Starożytnego Wschodu pojęcie: pismo obrazkowe wymienić wspólne cechy pierwszych cywilizacji pojęcia: społeczeństwo, miasto-państwo wymienić osiągnięcia Sumerów pojęcia: cywilizacja, podział pracy przedstawić dokonania mieszkańców doliny Indusu oraz Chin wyjaśnić, w jaki sposób narodziła się cywilizacja Sumerów 2

3 (Mezopotamii), cywilizacje nad wielkimi rzekami (Indie i Chiny) 5. Starożytny Egipt. pojęcia: państwo, faraon, monarchia zlokalizować w czasie i przestrzeni cywilizację starożytnego Egiptu przedstawić warunki naturalne panujące w Egipcie rozpoznać starożytne pismo egipskie system sprawowania władzy w Egipcie organizację społeczeństwa w starożytnym Egipcie rodzaje pisma stosowane w starożytnym Egipcie pojęcia: pisarz, hieroglify, papirus umiejscowić w czasie istnienie monarchii w Egipcie wytłumaczyć, co oznacza stwierdzenie, że Egipt był darem Nilu i jakie znaczenie miała ta rzeka dla starożytnego Egiptu pojęcie: danina na czym polegała trudność w posługiwaniu się pismem hieroglificznym wymienić uprawnienia faraona wyjaśnić, jaką rolę w państwie egipskim odgrywali pisarze pojęcia: ustrój, wezyr, prowincja z czego wynikała i na czym polegała nieograniczona władza faraona dostrzec zależność między położeniem geograficznym a narodzinami cywilizacji egipskiej scharakteryzować strukturę społeczeństwa w Egipcie pojęcie: monarchia despotyczna scharakteryzować funkcjonowanie państwa egipskiego 6. Wierzenia starożytnych Egipcjan. głównych bogów starożytnego Egiptu pojęcia: politeizm (wielobóstwo), mumia, piramida scharakteryzować system wierzeń w Egipcie pojęcia: balsamowanie, sarkofag wyjaśnić, jaką rolę w wierzeniach Egipcjan odgrywał faraon przedstawić jedną z teorii na temat sposobu, w jaki budowano piramidy przedstawić wyobrażenia Egipcjan na temat życia pojęcia: sąd Ozyrysa, tzw. Księga Umarłych wymienić etapy procesu mumifikacji zwłok omówić poszczególne 3

4 opowiedzieć, w jaki sposób faraonowie próbowali zapewnić sobie życie wieczne pozagrobowego etapy sądu Ozyrysa nad duszą zmarłego Egipcjanina 7. Starożytny Izrael. postacie: Abrahama, Dawida, Salomona pojęcia: Biblia, monoteizm (jedynobóstwo), Stary Testament, Nowy Testament, judaizm, Dekalog wyjaśnić różnicę między monoteizmem a politeizmem wskazać na mapie Palestynę, królestwo Judy, królestwo Izraela oraz Jerozolimę symbole judaizmu pojęcia: Ziemia Obiecana, Izrael dwoistość znaczenia słowa Żydzi zlokalizować na mapie pierwsze siedziby Żydów scharakteryzować system wierzeń w starożytnym Izraelu pojęcia: Biblia hebrajska, Tora wyjaśnić znaczenie Biblii podać różnicę między Biblią hebrajską a Biblią chrześcijańską daty związane z dziejami Żydów pojęcie: tzw. niewola babilońska z czego wynika ostrożność, z jaką historycy podchodzą do Biblii jako źródła historycznego ocenić znaczenie Biblii w dziejach ludzkości opowiedzieć o losach narodu żydowskiego 8. Początki cywilizacji powtórzenie wiadomości. 9. Początki cywilizacji praca klasowa. Jak wyżej tematy 2 7 Jak wyżej tematy 2 7 Jak wyżej tematy 2 7 Jak wyżej tematy 2 7 Jak wyżej tematy 2 7 Jak wyżej tematy 2 7 Jak wyżej tematy 2 7 Jak wyżej tematy 2 7 Jak wyżej tematy 2 7 Jak wyżej tematy 2 7 4

5 10. Początki cywilizacji omówienie i poprawa pracy klasowej. Jak wyżej tematy 2 7 Jak wyżej tematy 2 7 Jak wyżej tematy 2 7 Jak wyżej tematy 2 7 Jak wyżej tematy Demokracja ateńska. postać: Peryklesa pojęcia: polis, demokracja na czym polegała demokracja ateńska zlokalizować na mapie Grecję i Ateny pojęcia: zgromadzenie ludowe, rada pięciuset, sąd ludowy, ostracyzm na czym polega wyjątkowość demokracji ateńskiej umiejscowić w czasie powstanie i rozwój demokracji ateńskiej pojęcia: Hellada, Hellenowie, barbarzyńcy scharakteryzować organizację polityczną starożytnej Grecji przedstawić procedurę ostracyzmu porównać pozycję mężczyzny, kobiety i niewolnika w społeczeństwie ateńskim organizację społeczeństwa w Atenach peryklejskich dlaczego Grecy nie utworzyli jednego państwa scharakteryzować system sprawowania władzy w Atenach peryklejskich dostrzec różnice między demokracją ateńską a demokracją współczesną scharakteryzować strukturę społeczeństwa Grecji 12. Mitologia grecka. najważniejszych bogów greckich pojęcie: bogowie olimpijscy zlokalizować na bohaterów mitów greckich: Prometeusza, Heraklesa pojęcia: mitologia, mit, heros, Hades dziedziny życia i zajęcia, którym patronowali bogowie greccy scharakteryzować system wierzeń w Grecji pojęcia: Chaos, Tartar, wyrocznia, Pytia przedstawić wyobrażenia Greków na temat życia po śmierci rolę, jaką w greckiej religii odgrywała mitologia wytłumaczyć, w jakim celu Grecy korzystali z wyroczni 5

6 mapie Olimp wyjaśnić, jak mieszkańcy Grecji wyobrażali sobie bogów zlokalizować na mapie Delfy wymienić główne cechy religii starożytnych Greków 13. Na olimpijskim stadionie starożytne igrzyska olimpijskie. datę: 776 p.n.e. pojęcia: igrzyska olimpijskie, olimpiada wskazać na mapie Olimpię przedstawić najważniejsze podobieństwa i różnice między igrzyskami rozgrywanymi w starożytności i współcześnie dyscypliny sportowe rozgrywane podczas starożytnych igrzysk olimpijskich pojęcia: dyscypliny lekkoatletyczne, ciężka atletyka, wieniec oliwny wymienić cechy starożytnych igrzysk olimpijskich dostrzec na przykładzie igrzysk olimpijskich wpływ starożytności na współczesność zasady obowiązujące zawodników uczestniczących w starożytnych igrzyskach olimpijskich przedstawić zasady organizacji igrzysk pojęcia: pokój boży, atleci cele wychowania starożytnych Greków wskazać budowle odnoszące się do sportowego i religijnego charakteru igrzysk pojęcia: gimnazjon, stadion rolę i charakter igrzysk organizowanych w starożytnej Grecji przedstawić przebieg igrzysk olimpijskich 14. Co zawdzięczamy starożytnym Grekom? postacie: Fidiasza, Homera pojęcia: Akropol, Partenon, tragedia, komedia opisać wygląd ateńskiego Akropolu wskazać różnice między grecką tragedią a postać: Sokratesa pojęcia: filozofia, filozofowie przyrody co oznacza stwierdzenie Sokratesa: Wiem, że nic nie wiem dokonania Greków w dziedzinie architektury i teatru pojęcie: maska opisać wygląd starożytnego teatru greckiego wskazać wyrazy pochodzenia greckiego obecne we współczesnym języku polskim postacie: Myrona, Sofoklesa, Archimedesa, Hipokratesa opowiedzieć o okolicznościach narodzin teatru wymienić najważniejsze osiągnięcia naukowe starożytnych Greków ocenić dokonania starożytnych Greków streścić Iliadę i Odyseję omówić działalność Sokratesa 6

7 komedią wyjaśnić, czym zajmowali się pierwsi filozofowie dostrzec wpływ kultury starożytnej Grecji na współczesną kulturę 15. Starożytna Grecja powtórzenie wiadomości. 16. Od republiki do cesarstwa starożytny Rzym. Jak wyżej tematy daty: 753 p.n.e., ok. 500 p.n.e. postacie: Juliusza Cezara, Oktawiana Augusta pojęcia: Imperium Rzymskie, legion, imperium, republika, cesarstwo zlokalizować na mapie Italię i Rzym zlokalizować w czasie okres istnienia monarchii w Rzymie Jak wyżej tematy bohaterów mitów rzymskich: Romulusa i Remusa pojęcia: zgromadzenia ludowe, konsulowie, senat, senatorowie, trybun ludowy, prawo weta określić zasięg terytorialny Imperium Rzymskiego w II w. n.e. wymienić elementy uzbrojenia rzymskiego legionisty Jak wyżej tematy Jak wyżej tematy daty: 49 p.n.e., 30 p.n.e. legendę o założeniu Rzymu pojęcie: arystokracja opowiedzieć o organizacji armii rzymskiej organizację republiki rzymskiej organizację cesarstwa rzymskiego Jak wyżej tematy różnice w sposobie rządzenia państwem w okresie istnienia republiki i cesarstwa porównać republikę rzymską i demokrację ateńską 17. Społeczeństwo antycznego Rzymu. warunki życia mieszkańców starożytnego Rzymu stosunek Rzymian do niewolników różne grupy wchodzące w skład społeczeństwa rzymskiego uprawnienia kobiety i mężczyzny w rzymskiej rodzinie opowiedzieć o wyglądzie Rzymu w starożytności 7

8 pojęcia: proletariusze, niewolnik, wyzwoleniec, arystokraci określić pozycję arystokratów i proletariuszy oraz niewolników i wyzwoleńców w rzymskim społeczeństwie wymienić najważniejsze informacje na temat trybu życia arystokratów, proletariuszy, niewolników i wyzwoleńców opowiedzieć o życiu rzymskiej rodziny 18. Osiągnięcia starożytnych Rzymian. pojęcia: Forum Romanum, akwedukt, amfiteatr, igrzyska, gladiator, amfiteatr Flawiuszów (Koloseum) wyjaśnić, do czego służyły amfiteatry i akwedukty przykłady rozwiązań architektonicznych stosowanych przez Rzymian pojęcia: łuk architektoniczny, kopuła, Panteon, łuk triumfalny, termy, cyrk, łacina wyjaśnić, do czego służyły termy i cyrki dostrzec na przykładzie prawa rzymskiego i łaciny wpływ starożytności na współczesność pojęcia: bazylika, Circus Maximus, języki romańskie znaczenie dróg w starożytnym Rzymie opisać wygląd Forum Romanum zinterpretować sformułowanie: Wszystkie drogi prowadzą do Rzymu osiągnięcia starożytnego Rzymu sposób budowy akweduktu wyjaśnić, w jaki sposób Rzymianie budowali drogi postacie: Wergiliusza, Horacego, Owidiusza dokonania wybitnych przedstawicieli literatury rzymskiej 19. Narodziny chrześcijaństwa. daty: 6 p.n.e., 30 n.e. postać: Jezusa Chrystusa daty: 64, 313, 380 wybranych bogów rzymskich i ich greckich postacie: Nerona, Konstantyna Wielkiego postacie: św. Pawła, św. Piotra opowiedzieć o narodzinach chrześcijaństwa i jego 8

9 pojęcia: tolerancja religijna, Ewangelia, chrześcijaństwo, Kościół, chrześcijanie Palestynę opowiedzieć o życiu i działalności Jezusa Chrystusa odpowiedników pojęcie: apostoł wymienić główne cechy systemu wierzeń starożytnych Rzymian metody prześladowania pierwszych chrześcijan zlokalizować obszary rozprzestrzeniania się chrześcijaństwa w III V w. wyjaśnić, dlaczego Żydzi i Rzymianie prześladowali pierwszych chrześcijan przyczyny, które spowodowały, że chrześcijaństwo przetrwało mimo prześladowań rozpowszechnianiu się w czasach starożytnych 20. Przygotowanie do sprawdzianu śródrocznego. Jak wyżej tematy Jak wyżej tematy Jak wyżej tematy Jak wyżej tematy Jak wyżej tematy Śródroczny sprawdzian wiedzy i umiejętności. Jak wyżej tematy Jak wyżej tematy Jak wyżej tematy Jak wyżej tematy Jak wyżej tematy Omówienie i poprawa sprawdzianu śródrocznego. Jak wyżej tematy Jak wyżej tematy Jak wyżej tematy Jak wyżej tematy Jak wyżej tematy Cesarstwo bizantyjskie. daty: 476, 1453 postać: Justyniana I Wielkiego przyczyny podziału Imperium Rzymskiego na część zachodnią datę: 1054 datę: 395 okoliczności powstania i rozwój Konstantynopola 9

10 podstawowe różnice między Kościołem katolickim i Kościołem prawosławnym pojęcia: Bizancjum, wielka schizma wschodnia, Kościół katolicki, Kościół prawosławny przyczyny rozłamu chrześcijaństwa Konstantynopol wymienić wewnętrzne i zewnętrzne przyczyny upadku zachodniego cesarstwa rzymskiego i wschodnią pojęcia: Hagia Sophia, spór o pierwszeństwo w Kościele umiejscowić w przestrzeni zasięg i zmiany terytorialne cesarstwa bizantyjskiego wymienić największe osiągnięcia Bizancjum w dziedzinie kultury opowiedzieć o dokonaniach Bizancjum w dziedzinie architektury pojęcia: Germanie, tzw. Kodeks Justyniana opisać wygląd świątyni Hagia Sophia relacje między wschodnimi i zachodnimi chrześcijanami pojęcia: Nowy Rzym, ikona, patriarcha, klątwa okoliczności upadku cesarstwa bizantyjskiego dokonania Justyniana Wielkiego okoliczności, w których doszło do wielkiej schizmy wschodniej ocenić postać Justyniana Wielkiego 24. Początki islamu. datę: 622 postać: Mahometa pojęcia: Arabowie, islam, muzułmanin, Koran Półwysep Arabski, Mekkę i Medynę zlokalizować na mapie podboje dokonane zasady islamu przykłady osiągnięć cywilizacji arabskiej pojęcia: ramadan, dżihad (święta wojna) opisać warunki naturalne panujące na Półwyspie Arabskim opowiedzieć o podbojach arabskich pojęcia: Al-Kaba, hidżra rolę Arabów jako pośredników między cywilizacją Wschodu i Zachodu życie i wierzenia plemion arabskich przed VII w. wyjaśnić, co zadecydowało o sukcesach podbojów arabskich pojęcia: kalif, kalifat wpływ religii na politykę ekspansji prowadzoną przez Arabów system religijny stworzony przez Mahometa opowiedzieć o osiągnięciach cywilizacji arabskiej wyjaśnić, jak doszło do powstania islamu dostrzec związki między islamem a judaizmem i chrześcijaństwem 10

11 przez Arabów od VII do IX w. wskazać wyrazy pochodzenia arabskiego obecne we współczesnym języku polskim zlokalizować na mapie główne ośrodki polityczne Arabów dostrzec wpływ kultury islamskiej na Europę 25. Państwo Karola Wielkiego. postać: Karola Wielkiego pojęcie: odrodzenie karolińskie zasięg Imperium Karolińskiego przyczyny, które skłoniły Chlodwiga do przyjęcia chrztu pierwsze siedziby Franków określić rolę chrześcijaństwa w umacnianiu państwa Franków wyjaśnić, w czym przejawiało się odrodzenie karolińskie daty: 756, 800 postacie: Chlodwiga, Pepina Krótkiego opowiedzieć o podbojach dokonanych przez Karola Wielkiego okoliczności odnowienia zachodniego cesarstwa rzymskiego Uczeń rozumie pojęcie: sztuki wyzwolone okoliczności utworzenia Państwa Kościelnego organizację państwa Karola Wielkiego znaczenie porozumienia między Pepinem Krótkim a papieżem dla losów obu tych przywódców porównać Imperium Karolińskie ze starożytnym cesarstwem rzymskim ocenić rolę Karola Wielkiego w rozwoju cywilizacji europejskiej 26. Nowe państwa w Europie w IX X w. datę: 843 postać: Ottona I postanowienia traktatu w Verdun pojęcie: Słowianie zlokalizować na mapie państwa powstałe w wyniku postanowień traktatu w Verdun pojęcia: możnowładca, Święte Cesarstwo Rzymskie zlokalizować na mapie obszary wchodzące w skład Świętego Cesarstwa Rzymskiego zlokalizować na mapie nowe państwa powstałe w Europie od IX w. datę: 962 postacie: Lotara, Karola Łysego, Ludwika Niemieckiego największe zagrożenia dla wczesnośredniowiecznej Europy pojęcie: Normanowie okoliczności rozpadu monarchii datę: 955 sytuację polityczną w Europie od II połowy IX w. okoliczności powstania Świętego Cesarstwa Rzymskiego relacje między Słowianami a władcami niemieckimi wyjaśnić, jak doszło do powstania Królestwa Niemiec i Królestwa Węgier 11

12 wymienić państwa słowiańskie utworzone w X w. Karola Wielkiego opowiedzieć o dokonaniach Ottona I 27. Walka cesarza z papieżem spór o władzę w średniowiecznej Europie. 28. Wyprawy krzyżowe. postacie: Grzegorza VII, Henryka IV postanowienia ugody w Wormacji pojęcie: inwestytura istotę sporu o inwestyturę poglądy Grzegorza VII na temat pozycji papieża w Europie poglądy Henryka IV na temat pozycji cesarza w Europie postać: Urbana II nazwy zakonów rycerskich utworzonych przez krzyżowców pojęcia: krucjata (wyprawa krzyżowa), zakon rycerski cele istnienia zakonów rycerskich datę: 1122 istotę sporu między Grzegorzem VII a Henrykiem IV wyjaśnić, jaki wpływ na pozycję papieża i cesarza w Europie miał spór o inwestyturę daty: 1095, 1096, 1099 pojęcie: Turcy seldżuccy znaczenie Jerozolimy dla wyznawców trzech wielkich religii monoteistycznych wyjaśnić przyczyny krucjat skutki daty: 1059, 1077 pojęcie: konklawe sytuację panującą we wczesnośredniowiecznym Kościele pojęcie: krzyżowiec przebieg pierwszej krucjaty pojęcia: pastorał, reforma kluniacka, kardynał, antypapież wyjaśnić założenia reformy kluniackiej daty: 1204, 1291 pojęcie: rekonkwista wyjaśnić okoliczności, w jakich Jerozolima i Palestyna znalazły się w rękach Turków seldżuckich wyjaśnić, co wydarzyło się na synodzie w Clermont relacje między papieżem a cesarzem do X w. opisać przebieg sporu o inwestyturę organizację państw założonych przez krzyżowców przebieg i skutki czwartej wyprawy krzyżowej 12

13 państwa założone na Bliskim Wschodzie przez krzyżowców wypraw krzyżowych 29. Czasy średniowiecza powtórzenie wiadomości. Jak wyżej tematy Jak wyżej tematy Jak wyżej tematy Jak wyżej tematy Jak wyżej tematy Feudalna Europa. stany średniowiecznego społeczeństwa pojęcia: stan, rycerstwo, lenno, senior, wasal, feudalizm prawa oraz obowiązki seniora i wasala ramy chronologiczne feudalizmu podstawowe zasady obowiązujące w systemie feudalnym pojęcia: suzeren, poddany, hołd lenny, inwestytura, rozdrobnienie feudalne zasady, na jakich opierała się organizacja społeczeństwa średniowiecznej Europy pojęcie: ciężkozbrojny określić cechy charakterystyczne feudalizmu wyjaśnić, jak przebiegała uroczystość nadania lenna wpływ feudalizmu na sytuację polityczną, gospodarczą i społeczną średniowiecznej Europy proces kształtowania się rycerstwa ocenić funkcjonowanie systemu feudalnego 31. Na rycerskim zamku rycerstwo w średniowieczu. pojęcia: rycerz, rycerz bez skazy cechy charakterystyczne zależności społeczne oparte na prawie lennym najważniejsze elementy zabudowy średniowiecznego zamku pojęcia: turniej rycerski, elementy uzbrojenia średniowiecznego rycerza pojęcia: paź, giermek rolę Kościoła w zmianie wizerunku średniowiecznego rycerza opowiedzieć, jak wyglądała uroczystość pasowania na rycerza 13

14 32. Średniowieczni mieszczanie i chłopi. wzoru osobowego średniowiecznego rycerza najważniejsze budowle średniowiecznego miasta główne zajęcia mieszkańców średniowiecznych miast rodzaje prac wykonywanych przez średniowiecznych chłopów pojęcia: mury miejskie, rynek, ratusz, mieszczanin, cech wyjaśnić, czym różniło się średniowieczne miasto od średniowiecznej wsi rozejm boży, pasowanie na rycerza wyjaśnić, jakie były cele organizowania turniejów rycerskich grupy społeczne zamieszkujące średniowieczne miasto pojęcia: baszta, patrycjat, pospólstwo, plebs, rada miejska, pańszczyzna, dziesięcina wyjaśnić, kto i w jaki sposób zarządzał średniowiecznym miastem pozycję chłopów na tle pozycji przedstawicieli innych stanów społecznych wyjaśnić znaczenie cechów w życiu gospodarczym miasta opowiedzieć o przebiegu turnieju rycerskiego wyjaśnić, jakie warunki należało spełnić, aby zostać rycerzem pojęcia: prawa miejskie, sołtys warunki życia w średniowiecznym mieście warunki życia w średniowiecznej wsi zamek średniowieczny wyjaśnić, jakie warunki należało spełnić, aby zostać rycerzem wychowanie dziewczynek w średniowieczu i pozycję kobiety w średniowiecznym społeczeństwie pojęcia: czeladnik, majstersztyk mieszkańców średniowiecznego miasta i ich życie stan chłopski w średniowieczu opisać wygląd średniowiecznego miasta porównać kulturę miejską z kulturą rycerską 14

15 33. Duchowieństwo i kultura średniowiecza. 34. Społeczeństwo średniowiecznej Europy powtórzenie wiadomości. nazwy największych zakonów w średniowiecznej Europie pojęcia: średniowieczny uniwersalizm, benedyktyni, franciszkanie wyjaśnić istotę średniowiecznego uniwersalizmu Jak wyżej tematy cechy charakterystyczne stylu romańskiego i stylu gotyckiego w architekturze pojęcia: styl romański, styl gotycki, ostrołuki, uniwersytet odróżnić styl romański od gotyckiego podać przykłady budowli w stylu romańskim i gotyckim wymienić miasta, w których powstały pierwsze uniwersytety Jak wyżej tematy ramy chronologiczne występowania stylu romańskiego i stylu gotyckiego w architekturze pojęcie: zakon żebraczy opisać wygląd klasztoru w Sankt Gallen wyjaśnić przyczyny powstania uniwersytetów postacie: św. Benedykta, św. Franciszka z Asyżu główne zalecenia reguły zakonnej benedyktynów pojęcie: reguła znaczenie religii i Kościoła w funkcjonowaniu średniowiecznego społeczeństwa ocenić rolę uniwersytetów Jak wyżej tematy Jak wyżej tematy wkład benedyktynów w rozwój kultury średniowiecznej Europy główne założenia działalności średniowiecznych zakonów Jak wyżej tematy Początki Polski państwo Mieszka I. daty: 966, 972 postacie: Mieszka I, Dobrawy nazwy plemion zamieszkujących ziemie polskie w IX w. legendy dotyczące początków państwa datę: ok. 960 ramy chronologiczne panowania dynastii Piastów w Polsce pojęcia: plemię, monarchia patry- postać: Hodona grupy społeczne zamieszkujące państwo Mieszka I wyjaśnić, w jakich okolicznościach władzę organizację państwa Mieszka I polityczne i militarne dokonania władcy po przyjęciu chrztu 15

16 polskiego pojęcia: Słowianie, Piastowie, Polanie zlokalizować na mapie obszar państwa Polan oraz terytorium państwa Mieszka I na początku i pod koniec jego panowania wymienić najważniejsze przyczyny chrztu Polski Cedynię monialna, drużyna dlaczego o Polsce w X w. mówi się państwo Mieszka I znaczenie przyjęcia chrztu przez Mieszka dla państwa polskiego wyjaśnić, jakie zmiany w państwie i w społeczeństwie spowodował chrzest Mieszka wymienić tereny podbite przez Mieszka I na ziemiach polskich przejęli Piastowie okoliczności przyjęcia chrztu przez Mieszka Polska Bolesława Chrobrego 36. Polityka wewnętrzna Bolesława Chrobrego. 37. Polityka zagraniczna Bolesława Chrobrego. daty: 1000, 1025 postacie: Bolesława Chrobrego, biskupa Wojciecha decyzje dotyczące organizacji kościelnej w Polsce podjęte przez papieża pojęcie: zjazd gnieźnieński opowiedzieć o zjeździe gnieźnieńskim datę: 997 postać: Ottona III pojęcia: Prusowie, wyprawa misyjna znaczenie zjazdu gnieźnieńskiego dla rozwoju organizacji kościelnej i państwowej tereny podbite przez Bolesława Chrobrego okoliczności koronacji daty: pojęcie: wojna podjazdowa przyczyny, które skłoniły księcia Bolesława do zorganizowania wyprawy misyjnej do Prus wygląd i uzbrojenie wojownika należącego do drużyny książęcej rozwój terytorialny państwa daty: 1004, 1018 ocenić skutki zjazdu gnieźnieńskiego przyczyny, przebieg i skutki wyprawy na Kijów ocenić polityczne znaczenie koronacji rolę i znaczenie drużyny książęcej przebieg i skutki wyprawy misyjnej biskupa Wojciecha przyczyny, przebieg i skutki wojen polsko-niemieckich w latach ocenić dokonania Bolesława Chrobrego 16

17 38. W najdawniejszej Polsce państwo w X i XI w. arcybiskupstwo i biskupstwa utworzone w Polsce w 1000 r. przykładowe obowiązki mieszkańców najdawniejszej Polski wyjaśnić, jakie było przeznaczenie grodów w państwie pierwszych Piastów królewskiej Bolesława Chrobrego zadania drużyny książęcej organizację państwa polskiego w X i XI w. strukturę i zadania mieszkańców Polski w X i XI w. Bolesława Chrobrego produkty wchodzące w skład jadłospisu mieszkańców Polski zależności między księciem, drużyną a mieszkańcami w państwie Mieszka opisać wygląd grodu na Ostrowie Lednickim warunki życia mieszkańców Polski pierwszych Piastów opisać życie i obyczaje mieszkańców Polski w X i XI w. państwo pierwszych Piastów ocenić wpływ chrztu i tworzenia się państwowości polskiej na życie mieszkańców państwa pierwszych Piastów Upadek i odbudowa państwa 39. Panowanie Mieszka II i kryzys państwa. 40. Panowanie Kazimierza Odnowiciela i Bolesława Śmiałego. datę: 1031 postacie: Mieszka II, Kazimierza Odnowiciela, biskupa Stanisława wskazać przyczyny kryzysu państwa polskiego za panowania Mieszka II skutki powstania ludowego w Wielkopolsce i najazdu Brzetysława na ziemie polskie daty: 1038, 1058, 1076 pojęcie: powstanie ludowe synchronizować wydarzenia w Polsce z wydarzeniami w Europie Zachodniej w XI w. podłoże i konsekwencje konfliktu Bolesława Śmiałego z biskupem Stanisławem omówić sposób utrzymania wojska, który rozwinął się za panowania Kazimierza Odnowiciela omówić zmiany terytorialne państwa pierwszych Piastów daty: 1039, 1079 postać: Brzetysława opisać sytuację na ziemiach polskich po śmierci Mieszka II ocenić skutki polityki Bolesława Śmiałego w stosunku do cesarza Henryka IV i ocenić dokonania Mieszka II, Kazimierza Odnowiciela i Bolesława Śmiałego 17

18 41. Polska Bolesława Krzywoustego. 42. Polska pierwszych Piastów powtórzenie wiadomości. datę: 1138 postacie: Bolesława Krzywoustego, Anonima tzw. Galla władców piastowskich rządzących Polską od X do XII w. pojęcia: ustawa sukcesyjna, zasada senioratu, senior, dzielnica senioralna, dzielnice dziedziczne wyjaśnić przyczyny wydania ustawy sukcesyjnej dzielnice utworzone na mocy ustawy sukcesyjnej Jak wyżej tematy daty: 1108, 1109 postacie: Władysława Hermana, Zbigniewa, Henryka V przyczyny sporu między Bolesławem a Zbigniewem i wyjaśnić, jaki był jego finał wymienić żądania Henryka V wobec Bolesława Głogów założenia ustawy sukcesyjnej wskazać skutki wydania ustawy sukcesyjnej Jak wyżej tematy daty: 1079, 1102 pojęcie: trybut podział ziem polskich po śmierci Władysława Hermana charakter działań zbrojnych prowadzonych przez Bolesława w czasie wojny z Niemcami dlaczego Bolesław Krzywousty zdecydował się na odbycie publicznej pokuty po śmierci Zbigniewa przebieg wojny Bolesława Krzywoustego z Niemcami okoliczności podboju Pomorza Jak wyżej tematy Jak wyżej tematy wyjaśnić znaczenie Pomorza dla funkcjonowania gospodarki państwa polskiego ocenić dokonania Bolesława Krzywoustego Jak wyżej tematy Polska pierwszych Piastów praca klasowa. Jak wyżej tematy Jak wyżej tematy Jak wyżej tematy Jak wyżej tematy Jak wyżej tematy Polska pierwszych Piastów Jak wyżej tematy Jak wyżej tematy Jak wyżej tematy Jak wyżej tematy Jak wyżej tematy

19 omówienie i poprawa pracy klasowej. 45. Rozbicie dzielnicowe Polski. 46. Polska w XIII wieku. daty: 1228, 1230 postać: Konrada Mazowieckiego ramy chronologiczne rozbicia dzielnicowego Polski pojęcia: rozbicie dzielnicowe Polski, Krzyżacy (zakon krzyżacki) wyjaśnić przyczyny i okoliczności pojawienia się Krzyżaków na ziemiach polskich ziemię chełmińską pojęcie: kolonizacja niemiecka określić ramy czasowe kolonizacji niemieckiej obszary objęte kolonizacją niemiecką postać: Władysława Wygnańca przyczyny upadku zasady senioratu pojęcie: Inflanty ziemie utracone przez Polskę w okresie rozbicia dzielnicowego konsekwencje rozbicia dzielnicowego Polski postać: Henryka Brodatego podstawowe założenia lokacji na prawie niemieckim pojęcia: czynsz, wolnizna, prawo składu Uczeń zna daty: 1190, 1283 dlaczego pojawienie się Krzyżaków było zagrożeniem dla państwa polskiego wskazać przejawy i skutki słabej obronności granic Polski w okresie rozbicia dzielnicowego działalność Krzyżaków prowadzoną na opanowanych terenach pojęcie: gospodarka towarowo-pieniężna politykę Henryka Brodatego wyjaśnić, jak doszło do powstania gospodarki towarowo-pieniężnej okoliczności wygnania Władysława z Polski opowiedzieć o roli Brandenburgii i celach politycznych tego państwa przyczyny, które skłaniały osadników niemieckich do przybywania na ziemie polskie rozwój cywilizacyjny okres rozbicia dzielnicowego rozwój terytorialny państwa krzyżackiego ocenić skutki sprowadzenia zakonu krzyżackiego dla państwa polskiego sytuację gospodarczą miast i wsi w XIII w. 19

20 skutki kolonizacji niemieckiej na czym polegała lokacja na prawie niemieckim wskazać szanse i zagrożenia dla Polski i Polaków wynikające z pojawienia się dużej grupy ludności obcej językowo i kulturowo wymienić towary sprzedawane przez mieszkańców Polski, a także sprowadzane do Polski ze Wschodu i z Zachodu na ziemiach polskich Śląska w XIII w. dostrzec związki między rozwojem ruchu osadniczego a ożywieniem gospodarczym Dążenie do jedności państwa w XIII w. 47. Najazd Mongołów na Polskę w XIII w. 48. Dążenia zjednoczeniowe w II połowie XIII w. 49. Zjednoczona Polska. wymienić przedstawicieli społeczeństwa polskiego, którzy popierali ideę zjednoczenia ziem polskich wyjaśnić, z jakich powodów niektóre grupy społeczeństwa popierały ideę zjednoczenia ziem polskich datę: 1320 postać: Władysława Łokietka datę: 1241 postać: Henryka Pobożnego pojęcie: Mongołowie (Tatarzy) porównać armię mongolską z europejskim rycerstwem daty: 1296, 1300, 1308, 1309, 1331 postać: Przemysła II postać: Wincentego Kadłubka znaczenie klęski w bitwie pod Legnicą dla przebiegu procesu jednoczenia ziem polskich opowiedzieć o przebiegu bitwy pod Legnicą opisać uzbrojenie wojownika mongolskiego daty: 1295, 1305, postać: Wacława II daty: 1238, 1240 postać: Czyngis-chana okoliczności, przebieg i skutki najazdu Mongołów na ziemie polskie rolę Kościoła w procesie jednoczenia ziem polskich relacje polsko- -krzyżackie w latach ocenić rolę Kościoła w utrzymaniu jedności ziem polskich ocenić panowanie Władysława Łokietka 20

21 Polska Kazimierza Wielkiego 50. Polityka wewnętrzna Kazimierza Wielkiego. 51. Polityka zagraniczna Kazimierza Wielkiego. 52. Przygotowanie do sprawdzianu końcoworocznego. ziemie zajęte przez Władysława Łokietka i pozostające poza granicami państwa daty: 1333, 1364, 1370 postać: Kazimierza Wielkiego pojęcia: uniwersytet, zjazd monarchów w Krakowie zmiany terytorialne państwa polskiego w okresie panowania Kazimierza Wielkiego wyjaśnić przyczyny założenia Akademii Krakowskiej Jak wyżej tematy pojęcie: rzeź Gdańska wyjaśnić, jak doszło do śmierci Przemysła II zasięg terytorialny państwa Przemysła II wymienić etapy jednoczenia ziem polskich przez Władysława Łokietka datę: 1343 najważniejsze zagrożenia zewnętrzne państwa polskiego po 1333 r. postanowienia pokoju w Kaliszu pojęcia: pokój wieczysty w Kaliszu, tolerancja religijna wyjaśnić rolę Kazimierza Wielkiego w tworzeniu pozycji Polski w Europie Jak wyżej tematy pojęcia: starosta, proces w Inowrocławiu okoliczności koronacji królewskiej Przemysła II rządy Wacława II wyrok sądu papieskiego w Warszawie pojęcia: proces w Warszawie, statuty praw dokonania Kazimierza Wielkiego w dziedzinie obronności kraju oraz w latach daty: 1339, 1340 pozycję międzynarodową Polski na początku panowania Kazimierza Wielkiego omówić dokonania Kazimierza Wielkiego w polityce wewnętrznej Jak wyżej tematy Jak wyżej tematy zmiany struktury społecznej i wyznaniowej na ziemiach polskich po zajęciu Rusi Halickiej ocenić dokonania Kazimierza Wielkiego w dziedzinie polityki wewnętrznej i zagranicznej Jak wyżej tematy

22 53. Końcoworoczny sprawdzian wiedzy i umiejętności. Jak wyżej tematy Jak wyżej tematy Jak wyżej tematy Jak wyżej tematy Jak wyżej tematy Omówienie i poprawa sprawdzianu końcoworocznego. Jak wyżej tematy Jak wyżej tematy Jak wyżej tematy Jak wyżej tematy Jak wyżej tematy Unia Polski z Litwą 55. Panowanie Ludwika Węgierskiego. 56. Unia Polski z Litwą w 1386 r. 57. Wielka wojna z zakonem daty: 1370, 1385, 1386 postacie: Jadwigi Andegaweńskiej, Władysława Jagiełły postanowienia umowy o unii zawartej w Krewie pojęcie: unia personalna wyjaśnić przyczyny unii polsko-litewskiej państwo polsko- -litewskie po zawarciu unii daty: , datę: 1384 postać: Ludwika Węgierskiego wrogów Wielkiego Księstwa Litewskiego korzyści wynikające z unii dla Polski i dla Wielkiego Księstwa Litewskiego wyjaśnić okoliczności zawarcia unii personalnej między Polską i Węgrami państwo polsko- -węgierskiej powstałe w wyniku unii personalnej oraz Wielkie Księstwo Litewskie znaczenie polsko- datę: 1400 pojęcie: Uniwersytet Jagielloński wyjaśnić przyczyny nadania przez Ludwika Węgierskiego przywileju polskiemu rycerstwu okoliczności, w jakich doszło do odnowienia Akademii Krakowskiej relacje pojęcie: bojarzy dokonania Ludwika Węgierskiego jako króla Polski najważniejsze problemy Wielkiego Księstwa Litewskiego w XIV w. dlaczego unia polsko- ocenić znaczenie odnowienia Akademii Krakowskiej ocenić skutki wielkiej 22

23 krzyżackim. 15 VII 1410, 1411 siły walczące w bitwie pod Grunwaldem po stronie polsko- -litewskiej oraz krzyżackiej postanowienia pierwszego pokoju toruńskiego pojęcia: wielka wojna, pierwszy pokój toruński -litewskiego zwycięstwa pod Grunwaldem wyjaśnić przyczyny konfliktu polsko- -krzyżackiego za panowania Władysława Jagiełły wyjaśnić okoliczności wybuchu wielkiej wojny z zakonem krzyżackim między Polakami i Litwinami a Krzyżakami po zawarciu unii dostrzec dysproporcje między zwycięstwem grunwaldzkim a postanowieniami pierwszego pokoju toruńskiego wyjaśnić przyczyny klęski Krzyżaków pod Grunwaldem -litewska negatywnie odbiła się na sytuacji politycznej zakonu krzyżackiego opisać wygląd zamku krzyżackiego w Malborku przebieg bitwy pod Grunwaldem wojny dla państwa polsko-litewskiego oraz dla zakonu krzyżackiego Synowie Jagiełły 58. Panowanie Władysława Warneńczyka. 59. Panowanie Kazimierza Jagiellończyka. Grunwald miejsca związane z postanowieniami pierwszego pokoju toruńskiego daty: 1454, 1466 postacie: Władysława Warneńczyka, Kazimierza Jagiellończyka okres, w którym istniała w Polsce monarchia dziedziczna postanowienia drugiego pokoju toruńskiego pojęcia: monarchia daty: 1444, 1453 pojęcia: Związek Pruski, inkorporacja, pospolite ruszenie charakter monarchii Jagiellonów wymienić przyczyny wybuchu wojny z Krzyżakami datę: 1440 pojęcia: Turcy osmańscy, wojsko najemne lokalizować na mapie imperium Turków osmańskich i państwa zagrożone ich najazdem przebieg wojny trzynastoletniej daty: 1434, 1447, 1462 znaczenie klęski warneńskiej dla unii Polski z Węgrami oraz z Litwą wyjaśnić, na czym polegało zagrożenie tureckie w Europie w XV w. przebieg wojny z Turcją ocenić znaczenie odzyskania Pomorza Gdańskiego i ujścia Wisły dla dalszego rozwoju państwa polskiego 23

24 Od rycerstwa do szlachty 60. Przywileje szlacheckie w XIV XV w. 61. Ustrój państwa polskiego w XIV XV w. dziedziczna, monarchia elekcyjna, wojna trzynastoletnia, drugi pokój toruński, lenno, Prusy Zakonne, Prusy Królewskie charakter monarchii Jagiellonów tereny odzyskane przez Polskę w wyniku wojny trzynastoletniej stany sejmujące w sejmie walnym oraz ich uprawnienia pojęcia: przywilej, szlachta, przywilej szlachecki, posłowie, sejm walny wyjaśnić wpływ przywilejów na pozycję króla w Polsce treść przywilejów koszyckiego i cerekwicko- -nieszawskiego oraz wydanych w Czerwińsku, Jedlni i Krakowie treść konstytucji Nihil novi pojęcia: przywilej koszycki, przywilej cerekwicko-nieszawski, sejmiki szlacheckie, sejm walny, monarchia stanowa przyczyny słabości miast i mieszczaństwa w Polsce wyjaśnić, dlaczego daty: 1374, 1422, 1430, 1433, 1454, 1505 pojęcie: konstytucja (ustawa sejmowa) wpływ przywilejów na proces przekształcania się rycerstwa w szlachtę relacje między instytucjami sprawującymi władzę w Polsce opisać wygląd XVI-wiecznych przedstawicieli stanu szlacheckiego opisać wygląd XVIII-wiecznego dworu szlacheckiego okoliczności zawarcia drugiej unii Polski z Węgrami wyjaśnić okoliczności klęski w bitwie pod Warną zanalizować przyczyny i skutki wystąpienia Związku Pruskiego przeciw Krzyżakom pojęcie: ustrój monarchiczno- -szlachecki związek między nadawanymi szlachcie przywilejami a jej rosnącą pozycją polityczną w państwie znaczenie uchwalenia konstytucji Nihil novi rozwój uprawnień stanu szlacheckiego wyjaśnić organizację oraz sposób działania sejmu walnego rolę i znaczenie szlachty w kształtowaniu ustroju Polski opisać sposób funkcjonowania sejmików szlacheckich okoliczności wykształcenia się sejmu walnego ustrój Polski od XVI do XVIII w. ocenić wpływ rosnącej pozycji szlachty na pozycję króla i innych stanów społecznych 24

25 Polska i Litwa w XV wieku 62. Szkolnictwo w państwie Jagiellonów. 63. Nauka i kultura w Polsce Jagiellonów. postać: Mikołaja Kopernika pojęcie: tolerancja religijna dokonania Mikołaja Kopernika wykształciła się polityczna reprezentacja stanu szlacheckiego wyjaśnić, dlaczego w Polsce nie doszło do wykształcenia się monarchii stanowej postacie: Wita Stwosza, Pawła Włodkowica, Jana Długosza główne narodowości i wyznania w Polsce średniowiecznej przyczyny istnienia tolerancji religijnej w Polsce dorobek kultury schyłku średniowiecza w Polsce dokonania Pawła Włodkowica i Jana Długosza pojęcia: szkoła parafialna, szkoła katedralna porównać rozwój cywilizacyjny ziem polskich i Europy Zachodniej w średniowieczu opisać wygląd ołtarza Wita Stwosza działalność Akademii Krakowskiej w okresie późnego średniowiecza sytuację przedstawicieli innych religii i wyznań w Europie Zachodniej pojęcie: stypendium strukturę i funkcjonowanie średniowiecznego szkolnictwa społeczeństwo Polski późnego średniowiecza ocenić rolę Kościoła w systemie edukacji w średniowieczu 64. Polska i Litwa w XIV XV w. powtórzenie wiadomości. 25