Probacja i system dozoru elektronicznego. mgr Magdalena Całus Katedra Prawa Karnego Wykonawczego Uniwersytet Wrocławski, WPAiE

Transkrypt

1 Probacja i system dozoru elektronicznego mgr Magdalena Całus Katedra Prawa Karnego Wykonawczego Uniwersytet Wrocławski, WPAiE

2 Możliwość zastosowania warunkowego zawieszenia wykonania kary W wyroku skazującym (art. 69 KK i n.) W postępowaniu wykonawczym (art. 152 KKW)

3 WARUNKI FORMALNE: kara pozbawienia wolności orzeczona w wymiarze nieprzekraczającym roku, sprawca w czasie popełnienia przestępstwa nie był skazany na karę pozbawienia wolności jest to wystarczające dla osiągnięcia wobec niego celów kary, a w szczególności zapobieżenia powrotowi do przestępstwa. sąd bierze pod uwagę przede wszystkim postawę sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste, dotychczasowy sposób życia oraz zachowanie się po popełnieniu przestępstwa. Wobec sprawcy występku o charakterze chuligańskim oraz sprawcy przestępstwa określonego w art. 178a 4 sąd może warunkowo zawiesić wykonanie kary jedynie w szczególnie uzasadnionych wypadkach Art KK: Występkiem o charakterze chuligańskim jest występek polegający na umyślnym zamachu na zdrowie, na wolność, na cześć lub nietykalność cielesną, na bezpieczeństwo powszechne, na działalność instytucji państwowych lub samorządu terytorialnego, na porządek publiczny, albo na umyślnym niszczeniu, uszkodzeniu lub czynieniu niezdatną do użytku cudzej rzeczy, jeżeli sprawca działa publicznie i bez powodu albo z oczywiście błahego powodu, okazując przez to rażące lekceważenie porządku prawnego. Art. 178a KK[Nietrzeźwość kierowcy] 1. Kto, znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat Jeżeli sprawca czynu określonego w 1 był wcześniej prawomocnie skazany za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego albo za przestępstwo określone w art. 173, 174, 177 lub art popełnione w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego albo dopuścił się czynu określonego w 1 w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych orzeczonego w związku ze skazaniem za przestępstwo, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

4 Zastosowanie warunkowego zawieszenia wykonania kary jest FAKULTATYWNE zależy od decyzji sądu; Stosując warunkowe zawieszenie wykonania kary w wyroku skazującym, sąd orzeka karę, która jednak nie podlega wykonaniu oraz wyznacza skazanemu okres próby.

5 Zawieszając wykonanie kary, sąd może orzec grzywnę, jeżeli jej wymierzenie obok kary pozbawienia wolności na innej podstawie nie jest możliwe. W razie zarządzenia wykonania kary ww. grzywna nie podlega wykonaniu; kara pozbawienia wolności ulega skróceniu o okres odpowiadający połowie liczby uiszczonych stawek dziennych grzywny z zaokrągleniem w górę do pełnego dnia Jest to zmieniony nowelą z r. mniej korzystny niż dotąd przelicznik kary grzywny na karę pozbawienia wolności zarządzoną do wykonania, wynoszący 2 : 1, co oznacza, że dwie stawki dzienne grzywny są traktowane jako równoważne 1 dniowi pozbawienia wolności. Gdy liczba uiszczonych stawek dziennych grzywny jest nieparzysta i z przeliczenia grzywny na karę pozbawienia wolności wyjdzie liczba dni kary pozbawienia wolności niepełna, zaokrągla się ją w górę do pełnego dnia, czyli z korzyścią dla sprawcy (np. w przypadku zarządzenia wykonania kary 6 miesięcy pozbawienia wolności i uprzednim uiszczeniu 115 stawek dziennych grzywny, co daje w zaokrągleniu 58 dni, sprawca będzie musiał odbyć 4 miesiące i 2 dni kary pozbawienia wolności). Ze względu na wyeliminowanie z systemu prawa karnego możliwości warunkowego zawieszania orzeczonych kar wolnościowych ograniczono możliwość orzekania grzywny do przypadków orzeczenia kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania. wymiar kary grzywny : od 10 do 540 stawek dziennych, w wysokości od 10 do 2000 złotych

6 od roku do 3 lat od 2 do 5 lat wobec sprawcy młodocianego oraz sprawcy, który popełnił przestępstwo z użyciem przemocy na szkodę osoby wspólnie zamieszkującej Okres próby biegnie od uprawomocnienia się wyroku.

7 Obligatoryjne Fakultatywne

8 Obowiązki z art KK gdy sąd orzeka środek karny świadczenie pieniężne wymienione w art. 39 pkt 7 zobowiązanie skazanego do naprawienia wyrządzonej przestępstwem szkody w całości albo w części, chyba że orzekł środek kompensacyjny. dozór kuratora lub osoby godnej zaufania, stowarzyszenia, instytucji albo organizacji społecznej, do której działalności należy troska o wychowanie, zapobieganie demoralizacji lub pomoc skazanym Zwolnienie od dozoru może nastąpić ze względów wychowawczych lub także, jeżeli sprawowanie dozoru jest niemożliwe albo znacznie utrudnione z przyczyn niezawinionych przez skazanego!!! DOZÓR W OKRESIE PRÓBY JEST OBOWIĄZKOWY WOBEC!!!: młodocianego sprawcy przestępstwa umyślnego, sprawcy określonego w art mulirecydywisty, sprawcy przestępstwa popełnionego w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych sprawcy, który popełnił przestępstwo z użyciem przemocy na szkodę osoby wspólnie zamieszkującej.

9 Sąd orzeka przynajmniej jeden z poniższych obowiązków (zatem może nałożyć ich więcej). Katalog obowiązków nie jest zamknięty, ma charakter przykładowy. Sąd może nałożone na sprawcę obowiązki w czasie trwania próby zmienić poszerzając lub zawężając ich zakres, znosząc jedne lub dodając inne, stosownie do potrzeb związanych z oddziaływaniem resocjalizacyjnym i wychowawczym na sprawcę. Czas i sposób wykonania nałożonych obowiązków sąd określa po wysłuchaniu skazanego W przypadku gdy skazany został oddany pod dozór lub zobowiązany do wykonywania obowiązków w okresie próby, wniosek o określenie czasu i sposobu wykonania nałożonych obowiązków może złożyć również sądowy kurator zawodowy, a także osoba godna zaufania lub przedstawiciel stowarzyszenia, instytucji albo organizacji społecznej, o której mowa w art

10 INFORMOWANIE SĄDU LUB KURATORA O PRZEBIEGU OKRESU PRÓBY, Celem jest zapewnienie sądowi kontroli nad zachowaniem sprawcy w czasie próby Kuratorem jest osoba mianowana (kurator zawodowy) lub powołana (kurator społeczny) na podstawie ustawy z r. o kuratorach sądowych (Dz.U. z 2014 r. poz. 795 ze zm.), pełniąca funkcje związane ze szczególną odpowiedzialnością za ochronę porządku i bezpieczeństwa publicznego w celu wychowania i resocjalizacji podopiecznych, wykonując w sądach powszechnych czynności o charakterze wychowawczo-resocjalizacyjnym i profilaktycznym oraz inne czynności określone w rozporządzeniu, a także w przepisach odrębnych PRZEPROSZENIE POKRZYWDZONEGO, sąd powinien określić termin wykonania obowiązku Forma może być uzależniona od okoliczności niezależnych od sprawcy, np. wyjazd pokrzywdzonego, brak chęci ze strony pokrzywdzonego, aby spotkać się osobiście ze sprawcą. Przeproszenie nie może mieć charakteru wyłącznie formalnego. Ważne jest, czy pokrzywdzony je przyjmie. sąd może orzec obowiązek po wysłuchaniu pokrzywdzonego, gdyż zwłaszcza w przypadku przestępstw o charakterze seksualnym ponowny kontakt twarzą w twarz ze sprawcą mógłby narazić pokrzywdzonego na dodatkowe traumatyczne przeżycia

11 WYKONYWANIE CIĄŻĄCEGO NA SKAZANYM OBOWIĄZKU ŁOŻENIA NA UTRZYMANIE INNEJ OSOBY głównie w przypadku skazania za przestępstwo z art. 209 k.k., ale nie tylko, także np. za inne przestępstwo przeciwko rodzinie i opiece sąd może zobowiązać skazanego jedynie do wykonywania już ciążącego na nim obowiązku WYKONYWANIE PRACY ZAROBKOWEJ, NAUKI LUB PRZYGOTOWANIA SIĘ DO ZAWODU sąd szczególnie wnikliwie powinien ocenić sytuację sprawcy, a zwłaszcza czy istnieje możliwość zatrudnienia go itd., a w szczególności czy taka możliwość jest realna POWSTRZYMANIE SIĘ OD NADUŻYWANIA ALKOHOLU LUB UŻYWANIA INNYCH ŚRODKÓW ODURZAJĄCYCH np. w przypadku skazania za przestępstwo popełnione w związku z nadużywaniem alkoholu lub innych środków odurzających. może wiązać się z nałożeniem obowiązku poddania się leczeniu. na podstawie ww. przepisu sąd nie może sprawcy zakazać używania alkoholu w ogóle Obowiązek ten może zostać nałożony na sprawcę wyłącznie po wysłuchaniu go i uzyskaniu jego zgody w przeciwnym razie dochodzi do rażącego naruszenia przepisu art k.k. PODDANIE SIĘ TERAPII UZALEŻNIEŃ, Ani ustawa z r. o przeciwdziałaniu narkomanii (tekst jedn.; Dz.U. z 2018 r. poz ze zm.), ani ustawa z r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 487 ze zm.), ani ustawa z r. o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów (Dz.U. poz. 763 ze zm.) nie definiują tego pojęcia. jest to coś innego niż leczenie. Obowiązek poddania się leczeniu przewidują art. 30 u.p.n. oraz art. 26 u.w.t.p.a uzależnienie tego obowiązku od wyrażenia zgody przez skazanego czyni w praktyce orzekanie tego obowiązku wysoce iluzorycznym.

12 PODDANIE SIĘ TERAPII, W SZCZEGÓLNOŚCI PSYCHOTERAPII LUB PSYCHOEDUKACJI Artykuł 5 u.p.p.r. stanowi, że minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi szczegółowe kierunki tychże oddziaływań Rada Ministrów przyjęła Krajowy program przeciwdziałania przemocy w rodzinie, w którym na podstawie art. 10 u.p.p.r. miały zostać określone szczegółowe działania w tym kierunku. Obecnie obowiązuje uchwała Rady Ministrów z r. w sprawie ustanowienia Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata (M.P. poz. 445). Wynika z niego, że do końca 2015 r. miały zostać zewidencjonowane podmioty realizujące programy oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie. dostępność informacji na ten temat i realna możliwość poddania się takim oddziaływaniom jest nadal niewielka (por. UCZESTNICTWO W ODDZIAŁYWANIACH KOREKCYJNO-EDUKACYJNYCH w obecnym brzmieniu wystarczy, aby sprawca biernie uczestniczył w takich oddziaływaniach, np. wystarczy, żeby faktycznie był obecny na spotkaniu grupy terapeutycznej, nawet jeżeli odmawia wykonywania jakichkolwiek zadań stawianych przez terapeutę Ustawodawca nie wymaga wyrażenia przez skazanego zgody na poddanie się tym oddziaływaniom W praktyce wykonywanie tego obowiązku napotyka często przeszkody niezależne od skazanego. Programy tego typu zwykle prowadzi się w grupach. Nie zawsze w miejscu zamieszkania skazanego istnieją ośrodki prowadzące tego typu oddziaływania, a nawet jeśli istnieją, nie zawsze uda się zebrać grupę do przeprowadzenia takiego programu POWSTRZYMANIE SIĘ OD PRZEBYWANIA W OKREŚLONYCH ŚRODOWISKACH LUB MIEJSCACH ratio legiswprowadzenia tego zakazu jest próba ograniczenia dostępu do małoletnich pedofilom (osobom, które popełniły czyn o charakterze seksualnym przeciwko małoletniemu, niezależnie od tego, czy zdiagnozowano u nich pedofilię). Przebywanie należy rozumieć szeroko, zarówno jako czynność trwałą, jak i incydentalną Przez pojęcie środowiska należy rozumieć środowisko społeczne, np. grupę osób w określonym wieku Termin miejsce powinien być rozumiany geograficznie. Miejsce może być otwarte (teren parku) lub zamknięte (mieszkanie pokrzywdzonego); nie ma znaczenia jego wielkość

13 POWSTRZYMANIE SIĘ OD KONTAKTOWANIA SIĘ Z POKRZYWDZONYM LUB INNYMI OSOBAMI W OKREŚLONY SPOSÓB LUB ZBLIŻANIA SIĘ DO POKRZYWDZONEGO LUB INNYCH OSÓB sąd wskazuje minimalną odległość od osób chronionych, którą skazany obowiązany jest zachować wątpliwości budzi zakres tego środka: czy jest to zakaz jakiegokolwiek kontaktowania się skazanego z określoną osobą, czy tylko osobistego; czy zakaz ten ma charakter formalny, czy materialny, tzn. czy chodzi o rzeczywisty brak kontaktu, czy tylko o świadomy kontakt z inną osobą (czy zostałyby spełnione jego znamiona, gdyby sprawca, posługując się pseudonimem, rozmawiał za pośrednictwem Internetu z osobą także posługującą się pseudonimem, w stosunku do której obowiązuje go zakaz, nie wiedząc, że rozmawia właśnie z nią) sąd może orzec zakaz kontaktowania się zarówno z osobą obcą dla sprawcy, jak i z osobą najbliższą. powinien być orzekany z dużą ostrożnością, z uwzględnieniem faktycznych możliwości sprawcy, np. co do zmiany miejsca zamieszkania, bez czego niemożliwe jest uniknięcie przezeń styczności z określonymi osobami sąd może orzec zakaz zbliżania się sprawcy do innej osoby niż pokrzywdzony. OPUSZCZENIE LOKALU ZAJMOWANEGO WSPÓLNIE Z POKRZYWDZONYM nakładając na sprawcę przestępstwa popełnionego z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej wobec osoby najbliższej ww. obowiązek sąd określa sposób kontaktu skazanego z pokrzywdzonym Na konieczność istnienia prawnych środków umożliwiających faktyczne odseparowanie pokrzywdzonego, np. przestępstwem znęcania się, od mieszkającego z nim razem sprawcy od dawna wskazywały instytucje zajmujące się przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie i udzielaniem pomocy jej ofiarom. INNE STOSOWNE POSTĘPOWANIE W OKRESIE PRÓBY, KTÓRE MOŻE ZAPOBIEC POPEŁNIENIU PONOWNIE PRZESTĘPSTWA Np. obowiązek, który wynika z orzeczenia sądu wydanego w sprawie cywilnej nie powinno się zobowiązywać skazywanego do wykonania nieodpłatnej dozorowanej pracy na cele publiczne, gdyż byłoby to formą skazania na karę ograniczenia wolności (art. 35 k.k.)

14 Warunki formalne Kara 1 rok k.p.w. chodzi o karę orzeczoną w takim wymiarze, nie o część kary podlegającej wykonaniu Odroczenie wykonania = min. 1 rok Art. 152 KKW Z urzędu Forma orzeczenia postanowienie Na wniosek stron (skazanego lub prokuratora); obrońcy, sądowego kuratora zawodowego Przysługuje ZAŻALENIE

15 Celem tej instytucji jest uwzględnienie sytuacji, gdy wykonanie kary staje się niemożliwe, niecelowe lub wręcz niehumanitarne, postrzegane jako sytuacja szczególna. W praktyce może to występować w sytuacjach, w których z reguły wszczyna się postępowanie ułaskawieniowe lub w których dochodzi do zawieszenia postępowania wykonawczego, co z kolei często przez długie lata (nawet do czasu przedawnienia) powoduje, że orzeczenie nie jest wykonywane Odesłanie do art. 69 KK należy rozumieć w ten sposób, że przesłanka rodzaju kary została określona w art. 152 KKW jako przepisie szczególnym => niedopuszczalność warunkowego zawieszenia wykonania w postępowaniu wykonawczym kary ograniczenia wolności, czy grzywny. Ponadto przepis art. 152 KKW dodaje przesłankę nieznaną KK tj. dotyczącą okresu odroczenia wykonania kary Przewidziana w art. 152 k.k.w. możliwość warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności istnieje także wówczas, gdy roczny okres odroczenia wykonania kary pozbawienia wolności dotyczył takiej kary, której wykonanie sąd w wyroku warunkowo zawiesił, a następnie na podstawie art. 75 k.k. zarządził jej wykonanie. Dotyczy to również sytuacji, gdy zarządzenie wykonania kary było obligatoryjne (art k.k.). Decydujące o zastosowaniu art. 152 k.k.w. będzie zachowanie skazanego w okresie odroczenia wykonania kary (uchwała SN z r., I KZP 6/99, OSNKW 1999/5 6, poz. 30, LEX nr Zob. też S. Pawela, glosa do uchwały SN z r., I KZP 6/99, OSP 1999/11, poz. 202). Należy również przyjąć, że nie ma przeszkód formalnych do wydania ponownej (czy nawet ponownych) decyzji o zastosowaniu art. 152 k.k.w. Nawet niepowodzenia związane z kilkoma próbami resocjalizacji w warunkach wolnościowych nie muszą przekreślać kategorycznie szansy na poprawę sprawcy. Uzasadnienie kolejnych decyzji o odroczeniu, a następnie warunkowym zawieszeniu wykonania kary może tkwić w tym, że pojawiają się nowe okoliczności przemawiające za przemianami w osobowości i życiu skazanego i jednocześnie uzasadniające przyjęcie pozytywnej prognozy dotyczącej jego przyszłego zachowania (R. Pietruszka, Warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności na podstawie art. 152 k.k.w. [w:] X lat obowiązywania kodeksu karnego wykonawczego, red. S. Lelental, G.B. Szczygieł, Białystok 2009, s. 279). Za bezprzedmiotowe należy uznać rozpoznanie wniosku po odbyciu kary. W takim przypadku postępowanie w tym przedmiocie będzie podlegało umorzeniu na podstawie art k.k.w. Jeżeli natomiast równolegle do wniosku o zastosowanie art. 152 k.k.w. skazanemu przysługuje prawo do ubiegania się o udzielenie przerwy w wykonywaniu kary lub o warunkowe przedterminowe zwolnienie, do niego należy wybór, z której z wymienionych możliwości chce skorzystać. Pomiędzy tymi postępowaniami nie istnieje żadna kolizja ani stosunek zależności (K. Postulski, glosa do uchwały SN z r., I KZP 45/99, OSP 2000/5, poz. 74).

16 W jaki sposób należy liczyć okres rocznego okresu odroczenia wykonania kary? do łącznego okresu odroczenia wykonania kary pozbawienia wolności, określonego w treści art k.k.w., stwarzającego możliwość ubiegania się o warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności na podstawie art. 152 k.k.w., okres pomiędzy datą zakończenia wcześniej udzielonego odroczenia a datą kolejnego postanowienia o odroczeniu wlicza się tylko wówczas, gdy wniosek o kolejne odroczenie został złożony przed zakończeniem wcześniej udzielonego okresu odroczenia, przy czym łączny okres udzielonego kilkakrotnie odroczenia nie może, w żadnej sytuacji, przekroczyć roku od dnia wydania pierwszego postanowienia o odroczeniu, chyba że chodzi o kobietę ciężarną lub w okresie 3 lat po urodzeniu dziecka, lub sprawowania nad nim opieki (uchwałą SNz r., I KZP 32/08, LEX nr ,)

17 Na podstawie art KK sąd powinien ustalić istnienie pozytywnej prognozy kryminologicznej, uwzględniając zmiany, jakie wykazuje zachowanie skazanego po wydaniu wyroku: stosunek do popełnionego czynu wywiązanie się z innych obowiązków wynikających z wyroku np. grzywny, naprawienia szkody obecny styl życia np. praca, kształcenie, leczenie odwykowe, opuszczenie środowiska kryminogennego, nawiązanie poprawnych stosunków z rodziną często znaczenie mają względy humanitarne typu konieczność zapewniania opieki starszym członkom rodziny, założenie rodziny, opieka nad dziećmi, pogorszenie stanu zdrowia

18 Przypadki dozoru obligatoryjnego art KK młodocianego sprawcy przestępstwa umyślnego, sprawcy określonego w art mulirecydywisty, sprawcy przestępstwa popełnionego w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych sprawcy, który popełnił przestępstwo z użyciem przemocy na szkodę osoby wspólnie zamieszkującej. Jeżeli względy wychowawcze za tym przemawiają, sąd może również oddać skazanego pod dozór albo od dozoru zwolnić Sąd orzeka POSTANOWIENIEM: z urzędu lub na wniosek: stron, obrońcy skazanego lub sądowego kuratora zawodowego Na postanowienie ZAŻALENIE art. 178a KKW

19 Cel: pomoc w readaptacji społecznej skazanego kontrola ścisłego wykonywania przez skazanego nałożonych na niego obowiązków i poleceń wychowawcze oddziaływanie i zapobieganie powrotowi do przestępstwa Dozór wykonywany jest w miejscu stałego pobytu skazanego przez: kuratora sądowego tego sądu rejonowego, w okręgu którego środek ten jest lub ma być wykonywany. stowarzyszenie, organizację lub instytucję, do których działalności należy troska o wychowanie, zapobieganie demoralizacji lub pomoc skazanym, osobę godną zaufania; Dozór powierzany jest ww. podmiotom na ich wniosek lub za ich zgodą

20 OBOWIĄZKI KURATORA SĄDOWEGO (TJ. ZAWODOWEGO I SPOŁECZNEGO): Bezzwłoczne nawiązanie kontaktu ze skazanym i poinformowanie go o jego obowiązkach i uprawnieniach. składanie sądowi, a wcześniej kierownikowi zespołu kuratorskiej służby sądowej, okresowych sprawozdań z przebiegu dozoru, w szczególności bezzwłoczne powiadomienie sądu o popełnieniu przez skazanego przestępstwa lub o innym rażącym naruszeniu przez niego porządku prawnego przesyłanie jednostce Policji, właściwej dla miejsca stałego pobytu skazanego, informacji o oddaniu skazanego pod dozór oraz o zakończeniu sprawowania dozoru w inny sposób niż na skutek upływu okresu próby (w razie powierzenia dozoru wobec skazanego za przestępstwo z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej) OBOWIĄZKU KURATORA SĄDOWEGO ZAWODOWEGO: organizowanie i prowadzenie działań mających na celu: pomoc skazanemu w społecznej readaptacji i zapobieżenie jego powrotowi do przestępstwa, Kontrolę przestrzegania przez skazanego nałożonych obowiązków ustanowionych przez sąd lub związanych z dozorem; kierowanie pracą sądowych kuratorów społecznych oraz osób godnych zaufania wykonujących dozór. osobiste sprawowanie dozoru lub bezzwłoczne podjęcie określonej czynności w sprawie dozoru wykonywanego przez sądowego kuratora społecznego na zarządzenie sędziego lub kierownika zespołu kuratorskiej służby sądowej sprawowanie dozorów w stosunku do skazanego lub sprawcy kontrolowanie w okresie próby wykonania przez skazanego lub sprawcę nałożonych na niego obowiązków; składanie wniosków o zmianę okresu próby w sprawach dotyczących wykonywania postanowienia o warunkowym zwolnieniu; składanie wniosków o ustanowienie, rozszerzenie lub zmianę obowiązków w okresie próby, składanie wniosków o zwolnienie od wykonania obowiązków okresu próby składanie wniosków o oddanie pod dozór lub zwolnienie od dozoru; składanie wniosków o warunkowe zwolnienie i o odwołanie warunkowego zwolnienia; składanie wniosków o zarządzenie wykonania kary, której wykonanie warunkowo zawieszono, oraz o wykonanie kary zastępczej; udział w posiedzeniach sądu, w wypadkach wskazanych w ustawie; np. w sprawie o zarządzenie wykonania kary

21 OBOWIĄZKI KURATORA SĄDOWEGO ZAWODOWEGO cd. (A) W razie w razie ustania przyczyny, dla której zostały udzielone: odroczenie wykonania kary przerwa w wykonywaniu kary Warunkowe przedterminowe zwolnienie Warunkowe umorzenie postępowania tylko w przypadku fakultatywnych przesłanek odwołania Warunkowe zawieszenie wykonania kary jw. sądowy kurator zawodowy może odstąpić od złożenia odpowiedniego wniosku, o którym mowa w 2 pkt 4 oraz 6-8, jeżeli przemawiają za tym rodzaj i stopień naruszenia uzasadniające przekonanie, że pomimo odstąpienia od złożenia wniosku, cele środka związanego z poddaniem skazanego lub sprawcy próbie zostaną osiągnięte. Udziela wówczas skazanemu lub sprawcy pisemnego upomnienia, w którym wskazuje rodzaj naruszenia oraz informuje go o skutkach niezastosowania się do upomnienia. Odpis upomnienia niezwłocznie przekazuje sądowi. Jeżeli po udzieleniu skazanemu lub sprawcy pisemnego upomnienia zaistnieją okoliczności wskazane w pkt A, sądowy kurator zawodowy składa do sądu odpowiedni wniosek, o którym mowa w 2 pkt 4 oraz pkt 6-8.

22 OBOWIĄZKI SKAZANEGO W CZASIE DOZORU Przestrzeganie obowiązków ustanowionych przez sąd na okres próby lub związanych z dozorem. bezzwłocznie, a najpóźniej w ciągu 7 dni od powzięcia wiadomości o oddaniu go pod dozór, zgłoszenie się do kuratora sądowego tego sądu rejonowego, w okręgu którego dozór ma być wykonywany. Stawianie się na wezwanie sądu lub kuratora sądowego i udzielanie wyjaśnień co do przebiegu dozoru i wykonywania nałożonych na niego obowiązków, bez zgody sądu nie może zmieniać miejsca stałego pobytu, umożliwianie kuratorowi wejścia do mieszkania oraz informowanie go o zmianie miejsca zatrudnienia. Sąd w zw. z powyższymi powinien przesłać odpis wyroku podmiotom, wobec których skazany ma wykonywać określony obowiązek lub które mają w jego wykonywaniu uczestniczyć.

23 OBLIGATORYJNIE FAKULTATYWNIE skazany w okresie próby popełnił podobne (=> art KK) przestępstwo umyślne, za które orzeczono prawomocnie karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania ( 1) skazany za przestępstwo popełnione z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej wobec osoby najbliższej lub innej osoby małoletniej zamieszkujących wspólnie ze sprawcą w okresie próby rażąco narusza porządek prawny, ponownie używając przemocy lub groźby bezprawnej wobec osoby najbliższej lub innej osoby małoletniej zamieszkujących wspólnie ze sprawcą okoliczności, o których mowa w 2, zaistnieją po udzieleniu skazanemu pisemnego upomnienia przez sądowego kuratora zawodowego, chyba że przemawiają przeciwko temu szczególne względy skazany w okresie próby rażąco narusza porządek prawny, w szczególności gdy popełnił inne przestępstwo niż określone w 1, albo jeżeli uchyla się od uiszczenia grzywny, od dozoru, wykonania nałożonych obowiązków lub orzeczonych środków karnych, środków kompensacyjnych lub przepadku ( 2) skazany po wydaniu wyroku, lecz przed jego uprawomocnieniem się, rażąco narusza porządek prawny, a w szczególności gdy w tym czasie popełnił przestępstwo ( 3) UWAGI: Zarządzenie wykonania kary może nastąpić w okresie próby oraz w ciągu 6 miesięcy od zakończenia okresu próby; ( 2 i 3) sąd może, uwzględniając dotychczasowy przebieg próby, a w szczególności wykonanie nałożonych obowiązków, skrócić orzeczoną karę, nie więcej jednak niż o połowę.

24 SĄD WŁAŚCIWY sąd, który w danej sprawie orzekał w pierwszej instancji, lub sąd rejonowy, w którego okręgu dozór jest lub ma być wykonywany PODMIOTY UPRAWNIONE DO UDZIAŁU W POSIEDZENIU prokurator, skazany oraz jego obrońca, gdy skazany oddany pod dozór, to również: sądowy kurator zawodowy, osoba godna zaufania przedstawiciel stowarzyszenia, instytucji albo organizacji społecznej PRZEBIEG POSIEDZENIA Przed wydaniem postanowienia w przedmiocie skrócenia kary, o którym mowa w art. 75 3a Kodeksu karnego, sąd wysłuchuje, o ile jest to możliwe, skazanego i sądowego kuratora zawodowego. W posiedzeniu ma prawo wziąć udział także prokurator. postanowienia o zarządzeniu wykonania kary z przesłanek fakultatywnych stają się wykonalne z chwilą uprawomocnienia (por. art. 9 3 KKW) na postanowienie sądu w przedmiocie zarządzenia wykonania kary oraz zarządzenia po myśli art. 75a 3 KK przysługuje zażalenie

25 Skazany w okresie próby rażąco narusza porządek prawny, w szczególności gdy popełnił inne przestępstwo niż określone w art KK ALBO jeżeli uchyla się od uiszczenia grzywny, od dozoru, wykonania nałożonych obowiązków lub orzeczonych środków karnych, środków kompensacyjnych lub przepadku SĄD MOŻE zamiast zarządzenia wykonania kary pozbawienia wolności JEŻELI cele kary zostaną w ten sposób spełnione mając na względzie wagę i rodzaj czynu zabronionego przypisanego skazanemu w miarę możliwości wysłuchując skazanego, zamienić karę pozbawienia wolności na: KARĘ OGRANICZENIA WOLNOŚCI w formie obowiązku wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne, (1 dzień k.p.w. = 2 dni k.o.w.) albo MAX. 2 LATA KARY OGRANICZENIA WOLNOŚCI GRZYWNĘ (1 dzień k.p.w. = 2 stawkom dziennym grzywny) MAX. 810 STAWEK DZIENNYCH

26 ZAMIANY NIE STOSUJE SIĘ : w wypadku zajścia przesłanek do obligatoryjnego zarządzenia wykonania zawieszonej kary w stosunku do skazanego, który nie wykonał obowiązku opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym lub uiszczenia świadczenia pieniężnego, naprawienia szkody, wykonania środka kompensacyjnego jeżeli kara pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania została orzeczona na podstawie art KK (w stosunku do małego i dużego świadka koronnego) Zamiana nie zwalnia skazanego od wykonania orzeczonych wobec niego środków karnych, przepadku, środków kompensacyjnych lub środków zabezpieczających, chociażby następnie orzeczono karę łączną. Jeżeli skazany uchyla się od wykonywania kary ograniczenia wolności, od uiszczenia grzywny, wykonania nałożonych na niego obowiązków lub orzeczonych środków karnych, przepadku lub środków kompensacyjnych, sąd uchyla zamianę i zarządza wykonanie kary pozbawienia wolności wówczas na poczet zarządzonej kary pozbawienia wolności zalicza się dotychczas wykonaną karę grzywny albo karę ograniczenia wolności, przyjmując, że: 1 dzień kary pozbawienia wolności = 2 stawki dzienne grzywny = 2 dni kary ograniczenia wolności

27 Zasada podstawowa: z mocy prawa z upływem 6 miesięcy od zakończenia okresu próby; w wypadku zamiany kary art. 75a KK, z upływem: 3 lat od wykonania lub darowania kary albo od przedawnienia jej wykonania(kara ograniczenia wolności) roku od wykonania lub darowania kary albo od przedawnienia jej wykonania (grzywna) UWAGI: Jeżeli sprawcę skazano za dwa lub więcej nie pozostających w zbiegu przestępstw, jak również jeżeli skazany po rozpoczęciu, lecz przed upływem, okresu wymaganego do zatarcia skazania ponownie popełnił przestępstwo, dopuszczalne jest tylko jednoczesne zatarcie wszystkich skazań. Jeżeli wobec skazanego orzeczono grzywnę, środek karny, przepadek lub środek kompensacyjny, zatarcie skazania nie może nastąpić przed ich wykonaniem, darowaniem albo przedawnieniem ich wykonania. Zatarcie skazania nie może nastąpić również przed wykonaniem środka zabezpieczającego.

28 Wzory wyroków pochodzą z załącznika do podręcznika akademickiego Proces karny, pod red. J. Skorupki, Warszawa 2017

29

30

31

32