Autorka: Małgorzata Rusiłowicz Redakcja: Iga Kazimierczyk Scenariusz ćwiczenia

Transkrypt

1 1 Autorka: Redakcja: Iga Kazimierczyk Scenariusz ćwiczenia Rzecz o Irenie Sendlerowej OBSZAR NAUCZANIA: IV VII klasa szkoły podstawowej LEKCJE NA KTÓRYCH MOŻNA ZREALIZOWAĆ ĆWICZENIE: wiedza o społeczeństwie, język polski, godzina wychowawcza PYTANIE KLUCZOWE: jakimi wartościami kierowała się w swoich działaniach Irena Sendlerowa? CELE W JĘZYKU UCZNIA: Będziesz wiedzieć kim była Irena Sendlerowa. Będziesz wiedzieć z jak jej działania oceniane są przez innych. NA CO BĘDĘ ZWRACAĆ UWAGĘ - KRYTERIA OCENY: wyszukiwanie odpowiedzi na pytania przedstawione w trakcie lekcji, wskazanie i uzasadnienie zasad i wartości moralnych w działalności Ireny Sendlerowej CZAS: 1 godzina lekcyjna METODY I FORMY PRACY: praca z tekstem literackim, praca w parach i w grupach, dyskusja POMOCE DYDAKTYCZNE: 1) arkusze papieru, markery, magnesy do umocowania, 2) teksty źródłowe, 5) kartki Flip chart. UWAGI: Ćwiczenie poświęcone jest osobie i działalności Ireny Sendlerowej oraz zasadom i wartościom, którymi się kierowała. Omówienie materiału ma na celu wzbudzenie dyskusji, że postawa człowieka wobec zła jest świadectwem wartości moralnych, którymi się w życiu kieruje. Ćwiczenie jest dobrą propozycją na zajęcia rozpoczynające pracę nad projektem, w którym analizowane i omawiane są osobiste dylematy znanych postaci.

2 2 PRZEBIEG ĆWICZENIA: 1. Rozpocznij od obejrzenia z uczniami filmu dostępnego na stronie &page=2 Zapytaj uczniów o to: - jak zachowują się osoby, które mają wziąć udział w spotkaniu z Ireną Sendlerową? - o czym mówią Irenie Sendlerowej uczennice, które przyszły do nich z wizytą? - jak przyjmuje uczennice Irena Sendlerowa? - jaki jest cel wizyty uczennic u Ireny Sendlerowej? 2. Uzupełnij informacje uczniów na temat bohaterki zajęć Irena Sendlerowa: polonistka, córka lekarza, w czasie wojny pracowała w Zarządzie Miejskim w Warszawie. Po wojnie odznaczona medalem Yad Vashem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata, honorowa obywatelka Izraela. W Polsce otrzymała w 2003 roku najwyższe odznaczenie państwowe Order Orła Białego, nominowana do pokojowej Nagrody Nobla. Prowadziła w Radzie Pomocy Żydom Żegota referat dziecięcy (1943 lipiec 1944), którego członkowie pomogli uratować około 2500 żydowskich dzieci. Dzieci wyprowadzane z getta umieszczała pod fałszywym nazwiskiem u polskich rodzin. Dane dzieci przechowywała w zakopanych w ziemi słoikach aby po wojnie każde z dzieci mogło poznać swoje nazwiska oraz nazwiska swoich rodziców, którzy zginęli w getcie lub zostali wywiezieni do obozu zagłady w Treblince. 3. Odczytaj na głos materiał Wspomnienia o Irenie Sendlerowej Następnie rozdaj uczniom materiał piramida priorytetów: Co było najważniejsze? Możesz po odczytaniu rozdać uczniom skopiowane fragmenty tekstów do dalszej pracy. 4. Podziel uczniów na 4 grupy. Każdej grupie daj materiał do uzupełnienia. Poproś, aby uczniowie wypełnili piramidę priorytetów wypisując (zaczynając od góry) najważniejsze wartości, którymi kierowała się w swoim życiu Irena Sendlerowa. 5. Po zakończeniu pracy grup wywieś na tablicy arkusz szarego papieru z narysowaną piramidą priorytetów. Burza mózgów: grupy prezentują wyniki swojej pracy i wybierają wartości, które przez większość klasy zostały uznane za najważniejsze. Wpisz je do

3 3 wspólnej piramidy priorytetów zwracając szczególną uwagę na cechy, dzięki którym Irenie Sendler udało się przezwyciężyć trudności, strach i pomóc drugiemu człowiekowi. 6. Podyskutuj z uczniami na temat stwierdzenia Elżbiety Ficowskiej (która jako półroczne dziecko z inicjatywy Ireny Sendlerowej została wywieziona z getta warszawskiego), że w dzisiejszych czasach, gdy cierpimy na brak autorytetów, Irena Sendlerowa jest autorytetem niezaprzeczalnym, absolutnie czystym. Wspomnienia o Irenie Sendlerowej TEKST I Od zawsze można było ją podziwiać Prof. Michał Głowiński, historyk i teoretyk literatury. Jest jednym z uratowanych przez Irenę Sendlerową: - Jeszcze przed wojną moja rodzina przyjaźniła się z panią Ireną Sendlerową, a zwłaszcza wuj - adwokat, który współpracował z nią w pomaganiu bezrobotnym. Ani więc ja, ani moi kuzyni, ani rodzice nie byliśmy dla pani Ireny osobami znikąd. Wyszedłem z getta wraz z rodzicami, pani Irena umieściła mnie u sióstr zakonnych w Turkowicach pod Zamościem. Jak bez niej potoczyłyby się moje losy, nie mam pojęcia. Ale nie byłem dla niej dzieckiem wcześniej nieznanym, dlatego moja historia nie jest typowa. Łatwiej pomagać komuś, kogo się zna. Wspominając panią Irenę, trzeba pamiętać, że znakomita większość uratowanych żydowskich dzieci była dla niej anonimowa. Pani Irena Sendlerowa była kimś, kogo od zawsze można było podziwiać. Należała do formacji polskiej postępowej inteligencji nacechowanej otwartością, liberalnością poglądów, tolerancją, wewnętrznym nakazem do angażowania się w akcje społecznikowskie. Wyniosła to z domu; jej ojciec był znanym lekarzem i wielkim społecznikiem. Była osobą niezwykle odważną; tak wielkie osobiste bohaterstwo należy do zjawisk bardzo rzadkich. Osobą wielkiego serca i szacunku dla drugiego człowieka. Była dobra, oddana, szlachetna, energiczna. A przy okazji niezwykle skromna. Nigdy nie pchała się do pierwszego szeregu, nie wypinała piersi po ordery. Najlepszy dowód - z uznaniem za swoją wojenną działalność spotkała się dopiero u schyłku życia. Gdy już była powszechnie podziwiana, pytano ją: Dlaczego pani to robiła?. Odpowiadała, że na jej miejscu zrobiłby to każdy. Szkopuł w tym, że każdy

4 4 mógł być na jej miejscu, lecz okazało się, że Irena Sendlerowa była tylko jedna. Zdaje mi się, że w opowieściach o pani Irenie umyka jedna jej cecha. Gdyby była tylko dzielna, dobra, zaangażowana, mogłaby uratować dwójkę-trójkę żydowskich dzieci, a i najpewniej zginąć. Jej udała się rzecz niezwykła - dwa i pół tysiąca ocalonych. Gdyż pani Irena była geniuszem organizacyjnym. Umiała stworzyć zespół dwudziestu kobiet i zarazić je wolą pracy. Wyszukiwała schronienie dla dzieci u zwyczajnych ludzi, w przytułkach, sierocińcach, w domach klasztornych i Bóg wie, gdzie jeszcze. Zdobywała pieniądze, niezbędne dokumenty, ubrania, jedzenie. Aż trudno wyobrazić sobie, że wszystko to robiła w warunkach ekstremalnie trudnych, w czasie szalejącego terroru i obezwładniającego strachu. Mam nieodparte wrażenie, że pani Irena nadawałaby się do kierowania każdą, nawet największą instytucją. ( ) Po raz ostatni widziałem panią Irenę równo dwa miesiące temu. Była już mocno schorowana, lecz w fantastycznej formie umysłowej. Wiedziała, co dzieje się w kraju. Interesowała się światem. Znała losy swoich przyjaciół. Mam wrażenie, że dożyła tak sędziwego wieku w tak wielkiej przytomności w nagrodę za to, co zrobiła dla ratowania żydowskich dzieci. Źródło: Smoleński P. (2008), Od zawsze było można ją podziwiać [7 lipca 2012] TEKST II Elżbieta Ficowska, ocalona przez Irenę Sendlerową: To była osoba, która się całe życie troszczyła o te dzieci, które ratowała. Ona znała nasze dzieci, nasze wnuki. Zawsze mnie zdumiewała tym, że pamięta, kiedy się kto urodził, kiedy obchodzi imieniny. Miałam 17 lat, kiedy przypadkiem dowiedziałam się, że wszystko, co wiem o sobie, jest nieprawdą. Moja mama wcale mnie nie urodziła, tylko zaopiekowała się sześciomiesięcznym niemowlęciem. Moi prawdziwi rodzice zginęli, a ja jestem żydowskim dzieckiem uratowanym cudem, który najpewniej by się nie zdarzył, gdyby nie wspaniali ludzie zdolni do najwyższych poświęceń. Moja przybrana mama Stanisława Bussoldowa była położną i współpracowała z Żegotą". Była w kontakcie konspiracyjnym z panią Ireną Sendlerową, która robiła wszystko, co w ludzkiej mocy, żeby ratować żydowskie dzieci. Michał Głowiński, jeden z ocalonych: Określiłem ją kiedyś jako laicką świętą i obstawałbym przy tym określeniu. Jeśli przez świętość rozumie się absolutne oddanie sprawie, bohaterstwo i bezinteresowność, a przy tym wewnętrzną i zewnętrzną aktywność - to myślę, że pani Irena spełnia wszystkie warunki świętej. Jeśli zdamy sobie

5 5 sprawę, że podczas wojny ta młoda wówczas kobieta nieustannie ryzykowała życiem, że przekreśliła własną prywatność na rzecz ratowania innych - nie tylko dzieci, ale i dorosłych, którym znajdowała schronienie i pracę - zrozumiemy istotę jej działania. Tu nie chodzi o samą dobroć, ale też sposób, w jaki, korzystając z niej, można służyć ludziom. Myślę o niej tak, jak myśli się o kimś, komu zawdzięcza się życie. Marek Edelman, [ ] przywódca powstania w warszawskim getcie: To wielki człowiek o wielkim sercu. Była świetną organizatorką w tych najcięższych czasach hitlerowskich. Ratując ponad dwa tysiące dzieci, dokonała wielkiej rzeczy. Jej czyny przerosły czyny przeciętnego człowieka. Takich ludzi, którzy się sami narażają dla innych, dla słabych, jest bardzo mało. Gdyby było ich więcej, byłby lepszy świat. Trzeba się starać być takim człowiekiem, jakim była Irena Sendler. Trzeba być dobrym dla słabych, pomagać im, trzeba ratować życie szczególnie dzieci, bo to jest przyszłość ludzkości. Szewach Weiss, b. ambasador Izraela w Polsce: Sendlerowa była i wiecznie będzie wielkim człowiekiem. Znałem ją i spotkałem się z nią kilka razy. Gdy byłem ambasadorem w Polsce, odwiedziłem ją w domu, w którym się nią opiekowano. Jeszcze czuję jej gorące ręce, pamiętam jej oczy, jej mądrość, pamiętam nasze rozmowy. Gdy się widzieliśmy, pół roku temu, była taka witalna. Irena Sendler zawsze bardzo interesowała się tym, co się dzieje z narodem, którego dzieci osobiście ratowała. Ja jestem dzieckiem Holocaustu. Mnie i moją rodzinę ratowała trójka Sprawiedliwych. Każdy Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata jest moim krewnym, czuję do niego to, co czuję do rodziny. Mimo że nie otrzymała Pokojowej Nagrody Nobla, dla mnie jest i tak nagrodzona. Michael Schudrich, naczelny rabin Polski: Irena Sendler pokazała nam wszystkim, jak należy żyć i być dobrym człowiekiem. Nie tylko ratowała żydowskie dzieci, ale też uratowała duszę Europy. Rozmawiałem z nią na tydzień przed jej śmiercią. Powiedziała mi, iż nie jest ona żadną bohaterką, tylko człowiekiem, i podkreśliła, że nie ma ani dobrych czasów, ani złych czasów, wystarczy tylko być dobrym człowiekiem. Mówiła też, że człowiek dobry zawsze będzie rozumiał drugiego człowieka, niezależnie od tego, w jakiej sytuacji on się znajduje, a zły człowiek zawsze będzie szkodzić drugiemu człowiekowi. Źródło: (2008), Ratowała dzieci, ocaliła duszę Europy - Irena Sendlerowa we wspomnieniach, [5 lipca 2012].

6 6 Materiał dla ucznia Piramida priorytetów: Co było najważniejsze? Instrukcja: a. Na podstawie tekstów zawartych we Wspomnieniach o Irenie Sendlerowej wybierzcie 10 Waszym zdaniem najważniejszych wartości, którymi kierowała się w swoim życiu i działalności Irena Sendlerowa. b. Na szczycie piramidy umieśćcie wartość nadrzędną. c. Pamiętajcie o zasadach współpracy w grupie i wspólnym podejmowaniu decyzji. d. Zaprezentujcie wyniki swojej pracy na forum klasy. Uzasadnijcie dokonany wybór.