Spośród oficerów Powiatowych jkomend Uzupełnień, a później Rejonów Komend Uzupełnień śmierć w czasie wojny ponieśli m.in.:

Transkrypt

1 Tradycje Wojewódzki Sztab Wojskowy jest spadkobiercą organów administracji wojskowej z okresu międzywojennego. W dniu 28 października 1918 roku Polska Komisja Likwidacyjna powołała w Krakowie Polską Komendę Wojskową na Galicję (Małopolskę Zachodnią). Podstawowym zadaniem Polskiej Komendy Wojskowej było organizowanie administracji wojskowej i przejmowanie władzy od zaborcy austriackiegona tych terenach, oraz formowanie jednostek odradzającego się Wojska Polskiego. 27 grudnia 1915 roku powołano na terenie województwa krakowskiego Powiatowe Komendy Uzupełnień w: Krakowie, Myślenicach, Tarnowie, Wadowicach i Żywcu, 3 marca 1919 roku została powołana Powiatowa Komenda Uzupełnień w Nowym Sączu. W dniu 27 listopada 1918 roku Polska Komenda Wojskowa w Krakowie przekształcona została w Dowództwo Okręgu Generalnego Kraków. Z dniem 25 października 1919 roku dokonano zmian ilościowych w Powiatowych Komendach Uzupełnień, utrzymując jedną Powiatową Komendę Uzupełnień dla kilku powiatów (przeważnie jedna na trzy powiaty). W tym czasie wprowadzono terytorialny sposób wcielania poborowych do jednostek wojskowych. System ten obowiązywał do maja 1922 roku, kiedy to wprowadzono eksterytorialny system wcielania, który polegał na tym, że poborowych z terenów Polski Zachodniej i Centralnej wcielano do jednostek wojskowych stacjonujących we wschodnich garnizonach Polski i odwrotnie. Miało to umożliwić poborowym zamieszkałym na Kresach Wschodnich poznanie kraju, jego kultury oraz tej części Polski na których przyszło im pełnić służbę wojskową. W latach organy mobilizacji i uzupełnień na terenie województwa krakowskiego podlegały Oddziałowi Mobilizacji i Uzupełnień Sztabu Okręgu Generalnego Kraków, a od lata 1922 roku pod Wydział Mobilizacji i Uzupełnień Sztabu Dowództwa Okręgu Korpusu V Kraków. W 1924 roku Ustawą o powszechnym obowiązku służby wojskowej sprawy związane z rejestracją przedpoborowych oraz przeprowadzeniem poboru przekazano władzom cywilnym województw i powiatów. Natomiast wojskowe organy mobilizacji i uzupełnień od Ministerstwa Spraw Wojskowych do Powiatowych Komend Uzupełnień zajmowały się: gospodarką poborowymi, końmi i taborem niezbędnym dla potrzeb wojska, a więc rozdziałem rekruta, wcielaniem do odbywania służby wojskowej, ewidencją rezerw osobowych oraz przygotowaniem mobilizacji (skrytej, częściowej i powszechnej) ludzi, koni i sprzętu, taboru. Zgodnie z decyzją Ministerstwa Spraw Wojskowych z 1936 roku o utworzeniu sił Obrony Narodowej, już w końcu tegoż roku na terenie województwa krakowskiego przystąpiono do opracowywania planów formowania - mobilizowania tych sił. Ponieważ oddziały Obrony Narodowej formowane były na zasadzie terytorialnego wcielania, Powiatowe Komendy Uzupełnień z posiadanych rezerw osobowych oraz ludzi przewidzianych do służby w Obronie Narodowej, przygotowały a od wiosny 1939 roku formowały i mobilizowały w całości Podhalańską Brygadę Obrony Narodowej w składzie sześciu batalionów oraz bataliony Obrony Narodowej w: Oświęcimiu, Żywcu, Olkuszu i Krakowie. Organy mobilizacji i uzupełnień na terenie województwa krakowskiego, realizując plan mobilizacyjny, już w marcu 1939 roku przystąpiły w ramach częściowej - skrytej mobilizacji do uzupełniania stanów osobowych do pełnych etatów pierwszorzutowych pułków 6 Dywizji Piechoty i 21 Dywizji Piechoty Górskiej, Krakowskiej Brygady Kawalerii oraz innych jednostek armii - Kraków. W lipcu 1939 roku centralne władze wojskowe i państwowe podjęły decyzję o formowaniu nie przewidzianej w planach mobilizacyjnych Polski, dodatkowej armii - "Karpaty". Główny ciężar formowania tej armii spoczął na barkach organów mobilizacyjnych Strona 1

2 województwa krakowskiego. Duża ilość poborowych z województwa kierowana była do 55 Rezerwowej Dywizji Piechoty oraz wojsk w innych garnizonach poza województwem krakowskim. W końcu sierpnia 1939 roku w ramach powszechnej mobilizacji wcielono poborowych i rezerwistów do pełnych stanów etatowych wszystkich jednostek Okręgu Korpusu V Kraków. Spośród oficerów Powiatowych jkomend Uzupełnień, a później Rejonów Komend Uzupełnień śmierć w czasie wojny ponieśli m.in.: Kraków - Miasto; ppłk Felicjan MADEYSKI (w 1939 roku jeniec sowieckiego obozu w Starobielsku - zamordowany wiosną 1940 roku przez NKWD w Charkowie) Bochnia; mjr Kazimierz CZYŻEWSKI (w 1939 roku jeniec sowieckiego obozu w Kozielsku - zamordowany wiosną 1940 roku przez NKWD w Katyniu Dębica; mjr Walerian ORŁOWSKI (w 1939 roku jeniec sowieckiego obozu w Kozielsku, zamordowany wiosną 1940 roku przez NKWD w Katyniu) W 1951 roku zorganizowano dla każdego województwa Wojskowe Komendy Uzupełnień, w tym i dla województwa krakowskiego. Wojskowa Komenda Wojewódzka w Krakowie mieściła się w samodzielnym budynku przy ulicy Chopina 18. Jej kolejnymi Komendantami byli następujący oficerowie: płk Henryk SIENKIEWICZ, ppłk Tadeusz JAWORSKI, płk dypl. Jan SZWEDYK i płk mgr Józef GOŁOJUCH. Wojskowej Komendzie podlegały Rejonowe Komendy Uzupełnień z terenu całego województwa.na początku 1965 roku Wojskowe Komendy Wojewódzkie zostały podporządkowane powstałym w 1962 roku Wojewódzkim Sztabom Wojskowym. Wojskową Komendę Wojewódzką w Krakowie włączono w skład Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w Krakowie. UTWORZENIE WOJEWÓDZKIEGO SZTABU WOJSKOWEGO W KRAKOWIE Wojewódzki Sztab Wojskowy w Krakowie został utworzony na podstawie Uchwały Komitetu Obrony Kraju Nr 0010/63 oraz Rozkazu Ministra Obrony Narodowej Nr 093/Oper. z dnia r. dotyczącego utworzenia Wojewódzkich Sztabów Wojskowych. Organizację Sztabu rozpoczął płk Kazimierz BŁYSZCZUK wyznaczony jako czasowo pełniący obowiązki /czpo/ Szefa WSzW w Krakowie. W dniu r. na stanowisko Szefa WSzW został wyznaczony płk dypl. Marian BERLING. W tym samym roku w Krakowie rozpoczęło się formowanie podległej jednostki organizacyjnej - Krakowskiego Pułku Obrony Terytorialnej. Został on utworzony na mocy Rozkazu Dowódcy Warszawskiego Okręgu Wojskowego Nr 05/Org. z dnia r. Krakowski Pułk OT im. Bartosza Głowackiego w Krakowie jako pierwsza jednostka wojskowa Warszawskiego Okręgu Wojskowego - otrzymała sztandar w dniu 5.VII r. Zgodnie z Zarządzeniem Dowódcy WOW Nr 0107/Org. z dnia r. nastąpiła dalsza reorganizacja Sztabu. W jego skład zostają włączone: Wojskowa Komenda Wojewódzka Wojewódzka Komenda Terenowej Obrony Przeciwlotniczej Miejska Komenda Terenowej Obrony Przeciwlotniczej. Strona 2

3 Komórki organizacyjne Sztabu rozlokowane były w różnych częściach miasta mieszcząc się w: Kierownictwo: wydział operacyjny - siedziba Wojewódzkiej Rady Narodowej ul. Basztowa 22 Wydział mobilizacji i uzupełnień - budynek przy ul. Szopena 18 Wydział obrony przed bronią masowego rażenia - budynek Rady Narodowej m. Krakowa, Plac Wiosny Ludów. W 1965 roku Wojewódzki Sztab Wojskowy przystąpił do tworzenia kolejnych jednostek Obrony Terytorialnej. Na podstawie Zarządzenia Dowódcy Warszawskiego Okręgu Wojskowego Nr 063/Org. z dnia 27.VIII zostają utworzone: Oświęcimski Batalion Obrony Terytorialnej w Oświęcimiu Tarnowski Batalion Obrony Terytorialnej w Tarnowie Chrzanowski Batalion Obrony Terytorialnej w Górce k. Chrzanowa W dniu r. - dzięki staraniom kadry Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego - został oddany do użytkowania Ośrodek Wypoczynkowy w Międzybrodziu Bialskim. Od wiosny 1970 roku siedzibą Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego został budynek usytuowany przy ul. Rydla 19. Budynek został zbudowany ze środków finansowych Wojewódzkiej Rady Narodowej oraz Rady Narodowej Miasta Krakowa.W latach 70-tych Wojewódzki Sztab Wojskowy w Krakowie wielokrotnie zajmował czołowe miejsca na szczeblu Warszawskiego Okręgu Wojskowego. Były to m. in. 1 miejsce w 1975 r., 2 miejsce w 1976 r. oraz 1 miejsce w 1977 r. Z dniem 1.I.1993 r. Sztab został podporządkowany nowo powstałemu Krakowskiemu Okręgowi Wojskowemu. W 1996 r. w kraju powstało 16 Wojewódzkich Sztabów Wojskowych - Regionalnych Sztabów Wojskowych (WSzW-RSzW). Obejmowały one swoim zasięgiem średnio obszary 3 województw. WSzW-RSzW Kraków obejmował województwa: krakowskie, nowosądeckie i tarnowskie.od 1 stycznia 1999 r. Sztab powrócił do swojej poprzedniej nazwy - Wojewódzki Sztab Wojskowy w Krakowie. Przyjął w swoje podporządkowanie 8 Wojskowych Komend Uzupełnień mieszczących się na terenie województwa małopolskiego. Został jednocześnie podporządkowany Dowództwu Śląskiego Okręgu Wojskowego. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Obrony Narodowej z dnia 4 marca 2010 (Dz. U. z 2010 r., Nr 41, poz. 242) w sprawie Wojewódzkich Sztabów Wojskowych i Wojskowych Komend Uzupełnień rozformowane zostały Komendy : Wojskowa Komenda Uzupełnień w Bochni Strona 3

4 Wojskowa Komenda Uzupełnień Kraków-Krowodrza w Krakowie Wojskowa Komenda Uzupełnień Kraków-Nowa Huta w Krakowie Wojskowa Komenda Uzupełnień Kraków-Podgórze w Krakowie Jednocześnie została utworzona nowa Wojskowa Komenda Uzupełnień - WKU w Krakowie. W związku z rozformowaniem Śląskiego Okręgu Wojskowego, z dniem 1 stycznia 2012 roku, Wojewódzki Sztab Wojskowy w Krakowie podporządkowany został bezpośrednio Szefowi Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych. Decyzją nr 426/MON z 29 października 2014 roku Minister Obrony Narodowej wprowadził od 1 stycznia 2015 roku zmianę bezpośredniego podporządzkowania wojewódzkich sztabów wojskowych wraz z podległymi wojskowymi komendami uzupełnień pod Szefa Sztabu Generalnego WP. 6 listopada 2017 r. została opublikowana Decyzja Nr 177/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 3 listopada 2017 r. zmieniająca decyzję w sprawie wykazu jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej lub przez niego nadzorowanych wraz z ich bezpośrednim podporządkowaniem, zgodnie z którą wojewódzkie sztaby wojskowe wraz z podległymi im wojskowymi komendami uzupełnień zostały podporządkowane Dyrektorowi Departamentu Kadr. Decyzją Nr 35/MON z dnia 13 kwietnia 2018 r. w sprawie wykazu jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej lub przez niego nadzorowanych wraz z ich podporządkowaniem wojewódzkie sztaby wojskowe wraz z podległymi wojskowymi komendami uzupełnień zostały podporządkowane Szefowi Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. SZEFOWIE WOJEWÓDZKIEGO SZTABU WOJSKOWEGO W KRAKOWIE płk Kazimierz BŁYSZCZUK - cz.p.o r r. płk dypl. Marian BERLING r r. płk dypl. Jan MAROSZYŃSKI - cz.p.o r r. płk dypl. Wacław MRUGALSKI r r. gen. bryg. Zdzisław KWIATKOWSKI r r. płk Ryszard DMOCHOWSKI r r. p.o. gen. bryg. pil. dr Julian PAŹDZIOR r r. Strona 4

5 płk Ryszard DMOCHOWSKI r r. płk mgr inż. Józef KORECKI r r. płk mgr Józef GĄSTOŁ - p.o r r. gen. bryg. Marian ZDRZAŁKA r r. płk mgr Józef GĄSTOŁ - cz.p.o r r. płk dypl. mgr Bronisław KOCZUR r r. płk dypl. mgr inż. Henryk FITA - p.o r r. płk dypl. inż. Stanisław ZAWADZKI - p.o r r. płk dypl. Bogdan SĘDZIAK r r. płk dypl. Andrzej MARCINIAK r r. płk dypl. Bolesław WISS r r. płk dypl. Krzysztof KONDRAT r r. płk mgr Janusz KURZYNA r r. cz.p.o. ppłk dypl. Stanisław KAPLIŃSKI r r. płk mgr inż. Marcin ŻAL r. - nadal Strona 5