Jakość opieki w niewydolności serca w świetle polskich badań epidemiologicznych MAŁGORZATA FEDYK-ŁUKASIK, TOMASZ GRODZICKI (CM -UJ)

Transkrypt

1 Jakość opieki w niewydolności serca w świetle polskich badań epidemiologicznych MAŁGORZATA FEDYK-ŁUKASIK, TOMASZ GRODZICKI (CM -UJ)

2 Program oceny diagnostyki, leczenia i kosztów u chorych z niewydolnością serca, w losowo wybranych jednostkach lecznictwa otwartego i zamkniętego o różnym poziomie referencyjności - Część II Finansowanie: Grant Narodowego Centrum Nauki nr UMO-2011/01/B/NZ7/02671 (nr UMO-2011/01/B/NZ7/02671)

3 Autorzy Projektu Prof. dr hab. med. Tomasz Grodzicki Kierownik Projektu Dr n med. Barbara Wizner, Dr n med. Małgorzata Fedyk-Łukasik Katedra Chorób Wewnętrznych i Gerontologii UJ CM, Kraków Prof. Jacek S. Dubiel, Dr med. Paweł Turek II Katedra Kardiologii UJ CM, Kraków Prof. dr hab. med. Grzegorz Opolski Główny Wykonawca Dr n med. Michał Marchel I Katedra i Klinika Kardiologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny Prof. dr hab. med. Jerzy Korewicki, Dr n med. Tomasz Rywik Instytut Kardiologii w Warszawie Prof. dr hab. med. Tomasz Zdrojewski Główny Wykonawca Dr n med. Agata Wyrzykowska Ignaszewska, Dr n med. Piotr Bandosz, Dr n med. Marcin Rutkowski Katedra Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii, Uniwersytet Medyczny w Gdańsku Dr hab. med. Marcin Czech, Łukasz Borowiec Zakład Farmakoekonomiki, Warszawski Uniwersytet Medyczny Prof. dr hab. med. Adam Windak Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce Prof. dr hab. Beata Tobiasz-Adamczyk Katedra Epidemiologii i Medycyny Zapobiegawczej, Zakład Socjologii Medycyny, UJ CM Kraków

4 Główny cel projektu Aktualna ocena sytuacji w zakresie diagnostyki i leczenia przewlekłej niewydolności serca w Polsce Podstawowa Opieka Zdrowotna n = 400 Lecznictwo zamknięte N = 260 Oddziały internistyczne Oddziały kardiologiczne

5 Dodatkowe cele programu Dostępność do badań diagnostycznych Dostępność do inwazyjnych metod leczenia Ocena postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w odniesieniu do aktualnych zaleceń eksperckich Ocena częstości i przyczyn hospitalizacji, nieplanowych wizyt Ocena działań edukacyjnych i współpracy z pacjentem Ocena aspektów socjalnych, opiekuńczych, geriatrycznych Analiza kosztów opieki nad pacjentem z niewydolnością serca

6 Losowanie i rekrutacja jednostek do badania PolKard 2005

7 Dobór jednostek do badania Lecznictwo otwarte Losowanie 3-stopniowe: Ośrodek POZ Lekarz Pacjent Lecznictwo zamknięte Losowanie 2-stopniowe: Ośrodek lecznictwa zamkniętego /posiadający w strukturach: oddział internistyczny, kardiologiczny lub kardiochirurgiczny/ Pacjent /wypisany do domu z oddziału/ Ośrodki akademickie

8 Przedmiot badania Ośrodek wylosowany Analiza dokumentacji medycznej 5-ciu pacjentów p 1 p 2 p 3 p 4 p 5 Kontakt z ostatnim pacjentem p 5

9 Kryteria włączenia pacjenta Rozpoznanie niewydolności serca potwierdzone w dokumentacji Karta informacyjna z leczenia szpitalnego, informacja od kardiologa, wynik badania echokardiograficznego Lub rozpoznanie oparte na przekonaniu lekarza o obecności choroby na podstawie: objawów klinicznych, badań diagnostycznych i prowadzonego leczenia NYHA I IV Pacjenci lekarza POZ, którzy zgłosili się na wizytę i pozostają pod opieką danego lekarza minimum od 1 roku Pacjenci z niewydolnością serca i chorobą nowotworową mogą być włączeni tylko wówczas gdy nie są aktywnie leczeni onkologicznie Pacjenci lecznictwa zamkniętego - wypisani ze szpitala Niewydolność serca niekoniecznie jako bezpośrednia przyczyna wizyty u lekarza lub hospitalizacji

10 Narzędzia badawcze POZ Oddziały szpitalne Kwestionariusz wywiadu (charakterystyka ośrodka) n =1 Ankieta dla lekarza /ankieta postępowania diagnostyczno-terapeutycznego/ n = 5 Ankieta dla pielęgniarki /wywiad z pacjentem/ n =1

11 Rozkład wieku pacjentów z NS pozostających pod opieką lekarza POZ w latach 2005 i 2013 [%] : 68.8 ± : 71.9 ± ,3 <40 lat lat + Publikacja w przygotowaniu

12 Stopień zaawansowania wg NYHA pozostających pod opieką lekarza POZ w latach [%] Polkard ,0 5 2,0 3 0,5 1,2 NYHA I NYHA II NYHA III NYHA IV brak danych Publikacja w przygotowaniu

13 Choroby współistniejące u pacjentów z NS pozostających pod opieką lekarza POZ w latach ChNS Zawał serca TIA/udar mózgu Nadciśnienie Kardiomiopatia rozstrzeniowa Wady zastawkowe Migotanie przedsionków [%] Cukrzyca PNN Niedokrwistości Choroby tarczycy Hypercholesterolemia POCHP lub astma Publikacja w przygotowaniu

14 Odsetek pacjentów ambulatoryjnych z Echo serca jako kryterium rozpoznania NS zmiany w latach Dolnośląskie Kujawsko-Pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-Mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie 14 Me = 27% Me = 67% : POZ 2005: POZ + specjaliści

15 Dostępność echokardiografii i BNP/ NT-proBNP w ankietowanych ośrodkach zapewniających podstawową opiekę zdrowotną Możliwość wykonania: badania echokardiograficznego n (%) n (%) w ciągu 1 m-ca 52 (13.0) 270 (13.5) 1 do 3 m-cy 90 (22.5) 312 (15.6) > 3 m-cy 55 (13.8) 384 (19.2) badanie niedostępne 166 (41.5) 906 (45.3) oznaczenia BNP lub NT-proBNP w ciągu 1 m-ca 14 (3.5) 395 (19.7) 1 do 3 m-cy 7 (1.8) 130 (6.5) > 3 m-cy 4 (1.0) 42 (2.1) badanie niedostępne 311 (77.7) 1194 (59.6)

16 A B Leki stosowane u pacjentów z NS w POZ w latach 2005 i podział względem grup wiekowych P< P< P< P< P< P< ACEI/ARB BB ACEI/ARB and BB Diuretic AA Digitalis

17 Leki stosowane u pacjentów z NS w POZ (projekt z roku 2013) - podział względem płci, EF i klasy NYHA

18 CHARAKTERYSTYKA PACJENTÓW LZ (1) Polkard Projekt NS Wiek (średnia±sd) 69.8 ± ± 10.1 mediana [min max] (26 96) 73 [29 104] Grupy wieku: < 40 lat 13 (1.0) 4 (0.3) lat 41 (3.2) 20 (1.6) lat 221 (17.1) 126 (9.8) lat 275 (21.3) 326 (25.3) lat 479 (37.0) 477 (36.9) lat 233 (18.0) 314 (24.3) 90 lat + 27 (2.1) 24 (1.9) brak danych 5 9 Płeć Kobiety 534 (42.3) 645 (49.6) Mężczyźni 730 (57.7) 649 (49.9) brak danych 6 (0.5) CHARAKTERYSTYKA PACJENTÓW LZ (1) Polkard Projekt NS 2013 Wiek (średnia±sd) 69.8 ± ± 10.1 mediana [min max] (26 96) 73 [29 104] Grupy wieku: < 40 lat 13 (1.0) 4 (0.3) lat 41 (3.2) 20 (1.6) lat 221 (17.1) 126 (9.8) lat 275 (21.3) 326 (25.3) lat 479 (37.0) 477 (36.9) lat 233 (18.0) 314 (24.3) 90 lat + 27 (2.1) 24 (1.9) brak danych 5 9 Płeć Kobiety 534 (42.3) 645 (49.6) Mężczyźni 730 (57.7) 649 (49.9) brak danych 6 (0.5) Skala NYHA I 9 (0.7) 12 (0.9) II 247 (19.2) 309 (23.8) III 656 (50.9) 685 (52.8) IV 368 (28.5) 286 (22.1) nie wiadomo 10 (0.7) 5 (0.4) brak danych 3 Czy NS była główną przyczyną hospitalizacji? Tak 966 (74.3) Nie rozpoznanie towarzyszące 334 (25.7) Liczba dni pobytu w oddziale, mediana [IQR] 8 [5 10] m 2 do 44 in max Pobyt w OIOM 179 (14.2) Liczba dni pobytu w OIOM, mediana [IQR] 3 [2 6] min 1 do 13 max Skala NYHA I 9 (0.7) 12 (0.9) II 247 (19.2) 309 (23.8) III 656 (50.9) 685 (52.8) IV 368 (28.5) 286 (22.1) nie wiadomo 10 (0.7) 5 (0.4) brak danych 3

19 CHARAKTERYSTYKA PACJENTÓW LZ Choroby współistniejące: Polkard 2005 N (%) Projekt NCN 2013 N ważnych N (%) Choroba niedokrwienna serca 922 (72.0) (69.5) Przebyty zawał serca 459 (36.1) (33.2) Nadciśnienie tętnicze 918 (71.5) (79.5) Kardiomiopatia rozstrzeniowa 304 (24.5) (19.2) Inne kardiomiopatie 249 (20.7) (18.9) Wada serca: niedomykalność mitralna (III/IV) (15.1) Wada serca: niedomykalność aortalna 378 (30.0) (11.3) Wada serca: stenoza aortalna (8.3) Migotanie przedsionków utrwalone (37.2) 553 (43.7) Migotanie przedsionków napadowe/przetrwałe (19.6) Cukrzyca leczona niefarmakologicznie (7.6) Cukrzyca leczona bez powikłań narządowych 425 (33.2) (17.2) Cukrzyca leczona z powikłaniami narządowymi (21.4) POCHP lub astma 252 (19.8) (17.5) Choroby tarczycy 141 (11.1) (16.7) TIA lub udar mózgu 151 (11.9) (12.9) Przewlekła niewydolność nerek 246 (19.4) (33.4)

20 DOSTĘPNOŚĆ PODSTAWOWEJ DIAGNOSTYKI NIEWYDOLNOŚCI SERCA Polkard 2005 Projekt NS 2013 Aktualny czas oczekiwania na badania w oddziale: Echo serca w dniu zlecenia 250 (19.4) 615 (47.3) 1 do 3 dni 789 (61.2) 565 (43.5) ponad 3 dni 160 (12.4) 105 (8.1) brak dostępu 90 (7.0) 15 (1.2) NT-proBNP (lub BNP) w dniu zlecenia 115 (9.5) 880 (67.7) 1 do 3 dni 30 (2.5) 140 (10.8) ponad 3 dni 10 (0.8) 30 (2.3) brak dostępu 1059 (87.2) 250 (19.2)

21 DIAGNOSTYKA NIEWYDOLNOŚCI SERCA W TRAKCIE HOSPITALIZACJI Polkard 2005 Projekt NCN 2013 Echo serca wykonane podczas hospitalizacji 807 (62.1) 1255 (81.3) LVEF (%), średnia±sd 38.5 ± ± 13.4 mediana (IQR) 38 [28 48] 42 [30 50] min-max LVEF w klasach NYHA - (n) mediana [IQR] Klasa II (247) 45 [35 55] (234) 50 [34 50] Klasa III (656) 39 [30 48] (514) 44 [30 50] Klasa IV (368) 30 [25 40] (253) 38 [29 45] Postać NS skurczowa 521 (40.8) 519 (40.4) rozkurczowa 100 (7.8) 156 (12.1) skurczowo-rozkurczowa 402 (31.4) 362 (28.2) nie oceniano/nie wiadomo 255 (20.0) 249 (19.4) brak danych 16 14

22 Tytuł wykresu ACEI BETA-BLOKER ARB DIURETYKI AA DIGOXIN NYHA I NYHA II NYHA III NYHA IV

23 Wnioski Nastąpiła poprawa wyposażenia placówek ochronny zdrowia w zakresie sprzętu echokardiograficznego Nastąpiła wyraźna poprawa wykorzystania badania echokardiograficznego jako podstawy rozpoznawania NS Nadal rzadziej wykonuje się badanie echokardiograficzne u starszych kobiet Przyjmując częstość i czas oczekiwania na badanie echo jako miary dostępności badania echokardiograficznego stwierdzono istotną poprawę Zaobserwowano skokową zmianę w zakresie stosowania testów BNP i NTpro-BNP Zarówno młodsi jak i starsi pacjenci otrzymywali leczenie zgodnie z wytycznymi W leczeniu wypisywanym do domu zaobserwowano wzrost zastosowania beta blokerów oraz antagonistów aldosteronu Zmniejszyło się zastosowanie ACE-I i sartanów co może być wynikiem starszej populacji i większej ilości chorób współtowarzyszących