Kreacja pieniądza: mity i rzeczywistość Czy banki centralne kreują pieniądze? Czy QE to masowe drukowanie pieniędzy?

Transkrypt

1 Andrzej Sławiński Kreacja pieniądza: mity i rzeczywistość Czy banki centralne kreują pieniądze? Czy QE to masowe drukowanie pieniędzy?

2 1. Czy banki centralne emitują pieniądze? Warszawa.gazeta.pl

3 Bilans banku komercyjnego Depozyty gospodarstw domowych Depozyty przedsiębiorstw

4 Fundusze inwestycyjne Akcje i obligacje Udziały Banki komercyjne Oszczędności Bieżące wydatki na towary i usługi Kredyty obrotowe Kredyty konsumpcyjne Depozyty przedsiębiorstw Depozyty gospodarstw domowych Dochody z pracy i lokat kapitałowych

5 Kredyty krótkoterminowe Banki komercyjne Depozyty bieżące Uzupełnianie depozytów z dochodów bieżących Popyt banków na płynne rezerwy Płynne rezerwy banków komercyjnych w banku centralnym Konieczność umożliwienia klientom banków dokonywania: Wypłat gotówkowych Wypłat bezgotówkowych System płatniczy

6 Bilans banku centralnego Rezerwy walutowe Pożyczki płynnościowe Płynne rezerwy

7 Bilans banku centralnego Rezerwy walutowe Płynne rezerwy System płatniczy Pożyczki płynnościowe Gotówka

8 Bilans banku komercyjnego Kredyty Zakup walut i obligacji od banków, udzielanie im pożyczek Bilans banku centralnego Depozyty gospodarstw domowych Depozyty przedsiębiorstw Gotówka w obiegu Podaż pieniądza Banki centralne emitują tylko pieniądz papierowy

9 Y NBP M D C M S R i

10 2. Czy QE to masowe drukowanie pieniędzy?

11 QE nie oznacza drukowania pieniędzy przez bank centralny Bilans banku centralnego Rezerwy walutowe Pożyczki płynnościowe Płynne rezerwy Obligacje skarbowe Płynne rezerwy

12 Skuteczność QE jako czynnika pobudzającego wzrost kredytu i podaży pieniądza USA Fed balance sheet (2007=100) Bank lending (2007=100)

13 Skuteczność QE jako czynnika pobudzającego wzrost kredytu i podaży pieniądza Wielka Brytania BoE balance sheet (2007=100) Bank lending (2007=100)

14 Skuteczność QE jako czynnika pobudzającego wzrost kredytu i podaży pieniądza strefa euro ECB balance sheet (2007=100) Bank lending (2007=100)

15 Balance sheet recession SPŁATY NETTO KREDYTÓW STAGNACJA GOSPODARCZA RELATYWNY NADMIAR OSZCZĘDNOŚCI EKSPANSJA FISKALNA ZYSKI FIRM LOKOWANE W BANKACH

16 Ceny ziemi i akcji w Japonii w latach Christoph A. Schaltegger, Martin Weder, Will Europe Face A Lost Decade? A Comparison With Japan's Economic Crisis Center for Research in Economics, Management and the Arts Working Paper No , Zürich

17 Spadek długoterminowych stóp procentowych QE Efekt majątkowy Spadek kursu waluty krajowej

18 Sypanie pieniędzy z helikoptera = zwiększanie podaży pieniądza bezpośrednio przez bank centralny: Kredytowanie rządu przez bank centralny (kupowanie obligacji skarbowych na rynku pierwotnym bezpośrednio od rządu) Kredytowanie przedsiębiorstw przez bank centralny (kupowanie obligacji firm na rynku pierwotnym bezpośrednio od przedsiębiorstw) W sytuacjach kryzysowych: gdy ustaje akcja kredytowa banków

19

20 Zakup obligacji skarbowych na rynku pierwotnym BANK CENTRALNY BUDŻET Zakup obligacji skarbowych Wzrost podaży pieniądza BANKI KOMERCYJNE Pieniądze na rachunkach rządu

21 Zakup obligacji firm na rynku pierwotnym BANK CENTRALNY PRZEDSIĘBIORSTWA Zakup obligacji firm Wzrost podaży pieniądza BANKI KOMERCYJNE Pieniądze na rachunkach firm

22 Czy QE może zmniejszyć problem nadmiernego zadłużenia rządów?

23 BANK CENTRALNY Portfel obligacji skarbowych Zysk netto Oprocentowanie obligacji BUDŻET Zobowiązania z tytułu wyemitowanych obligacji skarbowych

24

25 ECB Pożyczkodawca ostatniej instancji dla banków Pożyczkodawca ostatniej instancji dla rządu Brak do czasu powstania unii politycznej

26 AT BE KY EE FI FR GR ES NL IE LT LU LV MT DE PT SI SK IT bn EUR Dane EBC

27 bln EUR Porównanie zakupów obligacji skarbowych przez banki centralne do ich emisji netto 1,0 0,8 zakupy netto obligacji skarbowych przez bank centralny emisje netto obligacji skarbowych 0,6 0,4 0,2 0,0 FR ES NL DE IT JP (QE1) JP (QE2) JP (Q&QE) US

28 Pier Carlo Padoan, The EU Economy After the Great Recesion, Public Lecture, European Institute, London

29 Puenta: EBC może być niszczarką długu, ponieważ to nie banki centralne emitują pieniądze.