Ekonomia 1 sem. TM ns oraz 2 sem. TiL ns wykład 06. dr Adam Salomon

Transkrypt

1 1 sem. TM ns oraz 2 sem. TiL ns wykład 06 dr Adam Salomon

2 : ZATRUDNIENIE I BEZROBOCIE 2

3 Podaż pracy Podaż pracy jest określona przez decyzje poszczególnych pracowników, dotyczące ilości czasu, który chcą przeznaczyć na pracę. Płaca realna jest miarą bodźców do pracy (płaca realna iloraz płacy nominalnej i poziomu cen, informuje o ilości dóbr, które można nabyć za daną płacę nominalną. Przy wyższych płacach ci, którzy są już zatrudnieni, będą chcieli pracować więcej. 3

4 Popyt na pracę Popyt na pracę reprezentują firmy. Popyt na pracę jest popytem pochodnym popytu na dobra i usługi (produkty pracy) i zależy od płacy i wydajności pracowników. Krańcowy produkt pracy jest równy przyrostowi produkcji wynikającemu z zatrudnienia dodatkowego pracownika przy danym zasobie kapitału rzeczowego. Jeżeli wartość krańcowego produktu pracy jest wyższa od płacy realnej, to przedsiębiorstwa zwiększają zyski przez wzrost zatrudnienia. Funkcja popytu na pracę jest ujemną funkcją płacy realnej, ponieważ krańcowy produkt pracy zmniejsza się wraz ze zwiększaniem nakładu pracy. 4

5 Bezrobocie Bezrobocie jest to zjawisko polegające na tym, ze część osób zdolnych do pracy i chcących pracować pozostaje bez pracy. Bezrobotny osoba zdolna do pracy i gotowa do jej podjęcia w ramach stosunku pracy w pełnym wymiarze czasu pracy, pozostająca bez pracy i nie ucząca się w szkole, zarejestrowana we właściwym dla miejsca zamieszkania rejonowym urzędzie pracy (...) *. * Dziennik Ustaw nr 106, poz

6 Rodzaje bezrobocia Bezrobocie frykcyjne jest związane z przerwami w zatrudnieniu z powodu poszukiwania lepszej /innej pracy lub zmiany miejsca zamieszkania Bezrobocie strukturalne powstaje na tle strukturalnych rozbieżności pomiędzy podażą pracy i popytem na pracę Bezrobocie cykliczne jest związane ze spadkiem popytu zagregowanego, podaży zagregowanej oraz zatrudnienia w okresie recesji 6

7 Bezrobocie dobrowolne i przymusowe Bezrobocie dobrowolne jest to pozostawanie bez pracy osób, które nie podejmują pracy, bo obowiązujące na rynku pracy stawki płacy są, ich zdaniem, zbyt niskie. Bezrobocie przymusowe jest to pozostawanie bez pracy osób, które podjęłyby pracę za obowiązujące na rynku pracy stawki, ale nie ma dla nich wolnych miejsc pracy. 7

8 W skali makro Straty produkcji w wyniku niepełnego wykorzystania siły roboczej. Straty te można mierzyć jako różnicę między potencjalną produkcją przy pełnym zatrudnieniu a produkcją faktyczną. Obciążenie budżetu państwa z tytułu finansowania zasiłków wypłacanych bezrobotnym. Straty we wpływach podatkowych do budżetu państwa (które byłyby większe, gdyby ci bezrobotni pracowali i płacili podatki dochodowe). W skali mikro Polegają na pogorszeniu się sytuacji materialnej bezrobotnych i ich rodzin w rezultacie pozostawania bez pracy. Można je mierzyć w kategoriach utraconych przez jednostki dochodów w okresie bezczynności zawodowej. skutki bezrobocia mikroekonomiczne Makro- i 8

9 Zwalczanie bezrobocia Pasywna polityka państwa na rynku pracy obejmuje stosowanie różnych form pomocy finansowej dla bezrobotnych (zasiłków, jednorazowych odszkodowań dla osób zwalnianych z pracy). Aktywna polityka państwa na rynku pracy obejmuje oddziaływanie na: 1. wzrost popytu na siłę roboczą; 2. obniżanie rozmiarów podaży siły roboczej; 3. poprawę funkcjonowania rynku pracy. W polityce aktywnej wykorzystuje się instrumenty polityki makroekonomicznej (stymulowanie popytu zagregowanego przez zwiększanie wydatków rządowych, obniżanie podatków, obniżanie stopy procentowej, zwiększanie podaży pieniądza) oraz specjalne instrumenty polityki zatrudnienia (roboty publiczne, pośrednictwo pracy, redukcja czasu pracy, wcześniejsze emerytury, tworzenie inkubatorów przedsiębiorczości). 9

10 Naturalna stopa bezrobocia Naturalna stopa bezrobocia jest to minimalny procent siły roboczej, który nie znajduje zatrudnienia z powodu strukturalnych problemów gospodarczych i przechodzenia między poszczególnymi miejscami pracy. 10

11 Pełne zatrudnienie, potencjalny GNP i luka GNP Pełne zatrudnienie jest to poziom zatrudnienia, przy którym wielkość podaży pracy i popytu na pracę są sobie równe, przy określonej przez konkurencyjny rynek realnej stawce płacy. Potencjalny GNP jest to całkowita wartość produkcji, która mogłaby zostać wytworzona w warunkach pełnego zatrudnienia. Luka GNP jest to różnica pomiędzy potencjalnym GNP a rzeczywistym GNP. 11

12 Graficzny obraz rynku pracy 12

13 Procentowy poziom bezrobocia w Polsce (stan na ) 13

14 Prawo Okuna (matematyczny zapis) 14

15 Prawo Okuna (2) W Stanach Zjednoczonych w okresie od 1965 można zaobserwować działanie prawa Okuna i stwierdzić, iż na każdy 1 punkt procentowy przewyższający tzw. naturalną stopę bezrobocia, PNB zmniejsza się o 2-3 punkty procentowe. To oznacza, iż bezrobocie powyżej pewnego pułapu ma negatywny wpływ na PKB i zmniejsza je odpowiednio poniżej możliwości produkcji potencjalnej. Może być wyrażane zarówno w procentach, jak i w jednostkach monetarnych. 15

16 Prawo Okuna (3) Prawo Okuna oparte jest bardziej na obserwacjach i wynikach empirycznych, niż zostało wyprowadzone z teorii. Podaje także wyniki przybliżone, ponieważ czynniki inne od bezrobocia (np.: produkcyjność, technologia) również mają wpływ. Ta zależność może być inna dla każdego państwa zależnie od czasu prowadzonego badania. 16

17 Prawo Okuna (4) Zależność pomiędzy luką dochodową a bezrobociem była testowana przez zmniejszający się wzrost PKB lub PNB na zmianę stopy bezrobocia. Martin Prachowny oszacował około 3% spadek w produkcji przypadało na każdy 1% wzrostu bezrobocia (Prachowny, 1993). Ta relacja zdaje się zmniejszać z biegiem czasu w USA. Powołując się na pracę Andrew Abela i Bena Bernanke z 2005 roku, 2% spadek produkcji wyjaśniany zostaje 1% wzrostem bezrobocia. 17

18 Prawo Okuna (5) Jest wiele powodów dla których PNB może wzrastać/spadać szybciej niż zmienia się bezrobocie. Kiedy bezrobocie wzrasta, bezrobotni przestaną być aktywni zawodowo i przestaną szukać pracy, po czym nie będą uwzględniani w statystykach zatrudnieni pracownicy mogą pracować mniej produktywność może zmaleć, ponieważ pracodawcy mogą trzymać więcej pracowników, niż potrzebują Jedną z implikacji w prawie Okuna jest fakt, iż wzrost produktywności pracowników wraz ze wzrostem ilości siły roboczej może mieć wpływ na wzrost produkcji bez spadku bezrobocia. 18

19 Przeciętne wynagrodzenie miesięczne netto wg branży (stan na ) 19

20 Ćwiczenie

21 Ćwiczenie 6.1. odpowiedź Odpowiedź: 21

22 Ćwiczenie

23 Ćwiczenie 6.2. odpowiedź Odpowiedź: 23

24 Ćwiczenie

25 Ćwiczenie 6.3. odpowiedź Odpowiedź: 25

26 Ćwiczenie

27 Ćwiczenie 6.4. odpowiedź Odpowiedź: 27

28 Ćwiczenie

29 Ćwiczenie 6.5. odpowiedź Odpowiedź: 29

30 Ćwiczenie

31 Ćwiczenie 6.6. odpowiedź Odpowiedź: 31

32 Ćwiczenie

33 Ćwiczenie 6.7. odpowiedź Odpowiedź: 33

34 Ćwiczenie

35 Ćwiczenie 6.8. odpowiedź Odpowiedź: 35

36 Ćwiczenie

37 Ćwiczenie 6.9. odpowiedź Odpowiedź: 37

38 Ćwiczenie

39 Ćwiczenie odpowiedź Odpowiedź: 39

40 Test wyboru pytanie

41 Test wyboru pytanie

42 Test wyboru pytanie

43 Test wyboru pytanie

44 Test wyboru pytanie

45 Test wyboru pytanie

46 Test wyboru pytanie

47 Test wyboru pytanie

48 Test wyboru pytanie

49 Test wyboru pytanie

50 Test wyboru pytanie

51 Test wyboru pytanie

52 Test wyboru pytanie

53 Test wyboru pytanie

54 Test wyboru pytanie

55 Test wyboru pytanie

56 Test wyboru pytanie

57 Test wyboru pytanie

58 Test wyboru pytanie

59 Test wyboru odpowiedzi ZATRUDNIENIE I BEZROBOCIE 59

60 Zdania prawdziwe i fałszywe zdania

61 Zdania prawdziwe i fałszywe odpowiedzi ZATRUDNIENIE I BEZROBOCIE 61

62 (WN AM w Gdyni) dziękuję za uwagę 62