Rok akademicki: 2016/2017 Grupa przedmiotów: kierunkowe Numer katalogowy: Wydział Nauk Społecznych

Transkrypt

1 Rok akademicki: 2016/2017 Grupa przedmiotów: kierunkowe Numer katalogowy: Nazwa przedmiotu: Współczesne teorie socjologiczne ECTS 5 Tłumaczenie nazwy na jęz. angielski: Kierunek studiów: Koordynator przedmiotu: Prowadzący zajęcia: Jednostka realizująca: Wydział, dla którego przedmiot jest realizowany: Contemporary Sociological Theories Socjologia dr hab. Hanna Podedworna, prof. SGGW dr Agnieszka Maj i pracownicy Zakładu Socjologii Ogólnej Katedra Socjologii Wydział Nauk Społecznych Status przedmiotu: a) przedmiot obowiązkowy b) stopień I rok II c) stacjonarne Cykl dydaktyczny: Semestr zimowy Jęz. wykładowy: polski Założenia i cele przedmiotu: Przedmiot Współczesne teorie socjologiczne jest przedmiotem kształcenia kierunkowego na kierunku socjologia. Celem jest prezentacja wiedzy o podstawowych wybranych współczesnych teoriach socjologicznych, wskazanie ciągłości i zmiany w teoretycznym myśleniu socjologicznym oraz jego różnych nurtach. Ponadto studenci poznają znaczenie teorii dla porządkowania wiedzy socjologicznej. Formy dydaktyczne, liczba godzin: wykład 30h, ćwiczenia 30 h Metody dydaktyczne: Pełny opis przedmiotu: Wymagania formalne (przedmioty wprowadzające: Założenia wstępne: - Efekty kształcenia: Wykład w formie prezentacji multimedialnej, analiza i interpretacja tekstów źródłowych, dyskusja, rozwiązywanie problemu Przedmiot Współczesne teorie socjologiczne ma na celu przekaz podstawowej wiedzy o współczesnych koncepcjach myślenia socjologicznego, wskazania jego ciągłości i zmiany. Zaakcentowane zostaną różnice charakteryzujące najważniejsze perspektywy teoretyczne oraz omówiony wkład do rozwoju teorii socjologicznej ich najważniejszych przedstawicieli. Studenci poznają siatkę pojęciową i najważniejsze założenia takich ujęć teoretycznych jak funkcjonalizm, teorie konfliktu, teorie wymiany, interakcjonizm, strukturalizm konstruktywistyczny, instytucjonalizm, teoria krytyczna, teorie modernizacji i systemu światowego, socjologia fenomenologiczna. Zajęcia ćwiczeniowe opierają się na analizie i interpretacji tekstów źródłowych w kontekście wiedzy teoretycznej dotyczącej każdego z wymienionych kierunków teoretycznych wyniesionej z wykładów. Wstęp do socjologii 01 Zna i rozumie pojęcia i terminy stosowane w różnych współczesnych teoriach socjologicznych, jak funkcjonalizm, teorie konfliktu, teorie wymiany, interakcjonizm, strukturalizm, teoria krytyczna, instytucjonalizm, socjologia fenomenologiczna, teoria modernizacji; 02- Ma ogólną wiedzę o relacjach między socjologią a innymi naukami społecznymi, kształtowaniu się jej przedmiotu badań i różnorodnych paradygmatów badawczych; 03- Ma ogólną wiedzę o współczesnych koncepcjach socjologicznych, podejmujących problematykę struktur i instytucji społecznych, takich jak funkcjonalizm, teorie konfliktu, teorie wymiany, interakcjonizm, strukturalizm, teoria krytyczna, instytucjonalizm; 04-Potrafi wykorzystać wiedzę o różnych współczesnych teoriach socjologicznych do analizy i 05-Potrafi posługiwać się współczesnymi koncepcjami teoretycznymi, jak funkcjonalizm, teorie konfliktu, teorie wymiany, interakcjonizm, strukturalizm, teoria krytyczna, instytucjonalizm, teoria modernizacji w celu analizowania przyczyn i implikacji konkretnych zjawisk i problemów społecznych 06-Potrafi w oparciu o źródła przygotować wypowiedź ustną i pracę pisemną dotyczącą współczesnych teorii socjologicznych i ich twórców 07- Potrafi wykorzystując wiedzę o współczesnych teoriach socjologicznych znaleźć teoretyczne uzasadnienie wniosków uzyskanych na podstawie badań empirycznych 08- Potrafi dokonać oceny wiarygodności

2 Sposób weryfikacji efektów kształcenia: Forma dokumentacji osiągniętych efektów kształcenia: Elementy i wagi mające wpływ na ocenę końcową: Miejsce realizacji zajęć: interpretacji wybranych zjawisk i procesów społecznych; 01- ocena wystąpień w dyskusji, kolokwium pisemne, egzamin 02- ocena wystąpień w czasie zajęć, egzamin 03- ocena wystąpień w dyskusji, kolokwium pisemne, egzamin 04- ocena wystąpień w dyskusji, kolokwium pisemne,egzamin 05- ocena wystąpień w czasie zajęć, kolokwium pisemne 06- ocena wystąpień w czasie zajęć 07- ocena wystąpień w dyskusji 08- ocena wystąpień z czasie zajęć 09- ocena wystąpień w czasie zajęć, kolokwium pisemne 10- ocena wystąpień w czasie zajęć Kolokwium pisemne, prace egzaminacyjne wykład: wynik testu egzaminacyjnego 90%, udokumentowane obecności 10% Ćwiczenia: 1) ocena z kolokwium pisemnego 60% 2) ocena znajomości literatury obowiązkowej podczas zajęć= 30% 3) udział w dyskusji 10% Ocena końcowa: zaliczenie ćwiczeń 50 %, zaliczenie wykładu 50 % Sala dydaktyczna źródeł informacji na temat współczesnych teorii socjologicznych i ich twórców 09- Rozumie potrzebę aktualizowania wiedzy o współczesnych teoriach socjologicznych i doskonali kompetencje w tym zakresie 10- Zwraca uwagę na możliwości zastosowania różnych metod w badaniu i analizowaniu zjawisk społecznych Elliot A., Współczesna teoria społeczna. Wprowadzenie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa Jasińska-Kania A., L. M. Nijakowski, J. Szacki, M. Ziółkowski (red.), Współczesne teorie socjologiczne, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa T.1 i 2 Manterys A., J. Mucha (red.) Nowe perspektywy teorii socjologicznej, Nomos, Kraków Turner P.J.H., Struktura teorii socjologicznej, PWN, Warszawa Literatura uzupełniająca: Sztompka, M. Kucia, Socjologia. Lektury, Wydawnictwo Znak, Kraków Wallace R., A., Contemporary Sociological Theory. Continuing the Classical Tradition, Prentice Hall, Englewood Cliffs, New Jersey 1995, wyd. 4, Program ćwiczeń: 1. Funkcjonalizm analityczny Talcotta Parsonsa Rozumienie funkcji w teorii T. Parsonsa. Koncepcja systemu społecznego i społeczeństwa. Model AGIL. 1. T. Parsons, N. Smelser, Funkcjonalne zróżnicowanie społeczeństwa, w: Jasińska-Kania A., Nijakowski L. M., Szacki J., Ziółkowski M., Współczesne teorie socjologiczne, Wydawnictwo SCHOLAR, Warszawa 2006, Tom 1, s Rozdział pt: Klasycy w złotych ramach, w: A. Manterys, J. Mucha, Nowe perspektywy teorii socjologicznej, Wydawnictwo Nomos, Kraków 2009, s Rozdział pt.: Podejście analityczne Parsons, w: Turner J.H., Struktura teorii socjologicznej, wydanie nowe, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2010, s Funkcjonalizm empiryczny Roberta Mertona a) Funkcje teorii średniego zasięgu b) Polemika Mertona z założeniami klasycznego funkcjonalizmu c) Algorytm przeprowadzania analizy funkcjonalnej

3 1. R. Merton, Paradygmat analizy funkcjonalnej w socjologii, w: Jasińska-Kania A., Nijakowski L.M, Szacki J., Ziółkowski M., Współczesne teorie socjologiczne, Wydawnictwo SCHOLAR, Warszawa 2006, Tom 1, s Podrozdział: Robert Merton, w: P. Baert, F.C. da Silva, Teorie społeczne w XX wieku i dzisiaj, Nomos, Kraków 2013, s Rozdział pt.: Podejście empiryczne Merton, w: Turner J.H., Struktura teorii socjologicznej, wydanie nowe Wydawnictwo PWN, Warszawa 2010, s Teorie konfliktu: dialektyczna R. Dahrendorfa i funkcjonalna L.A. Cosera a) Główne założenia teorii konfliktu Dahrendorfa b) Przyczyny i warunki powstawania konfliktu c) Pojęcie natężenia i gwałtowności konfliktu d) Koncepcja społeczeństwa w teorii konfliktu Cosera e) Trwanie konfliktu f) Typy i funkcje konfliktów 1. R. Dahrendorf, Teoria konfliktu w społeczeństwie przemysłowym, w: Jasińska-Kania A., Nijakowski L.M, Szacki J., Ziółkowski M., Współczesne teorie socjologiczne, Wydawnictwo SCHOLAR, Warszawa 2006, Tom 1, s L.A. Coser, Społeczne funkcje konfliktu, tamże, s Turner J.H., Struktura teorii socjologicznej, wydanie nowe Wydawnictwo PWN, Warszawa 2010, s (Teoria dialektyczna Dahrendorf; Funkcjonalna teoria konfliktu Coser). 4. Teorie wymiany: behawioralna G. Homansa oraz dialektyczna teoria wymiany P. Blaua a) Założenia teoretyczne i główne nurty teorii wymiany b) Pojęcie interesu własnego jednostki c) Definicja wymiany w teorii Homansa d) Główne aksjomaty teorii wymiany Blaua Literatura obowiązkowa : 1. P. Blau, Wartości pośredniczące w wymianie w strukturach złożonych, w: Jasińska-Kania A., Nijakowski L.M, Szacki J., Ziółkowski M., Współczesne teorie socjologiczne, Wydawnictwo SCHOLAR, Warszawa 2006, Tom 1: s G.C. Homans, Podstawowe procesy społeczne, tamże, s Turner J.H., Struktura teorii socjologicznej, wydanie nowe Wydawnictwo PWN, Warszawa 2010, s (Podejście behawiorystyczne Homans; Podejście dialektyczne Blau) 5. Teoria racjonalnego wyboru a) Podstawowe procesy wymiany b) Podstawowe twierdzenia o wymianie c) Struktura, sieci i wymiana. Literatura obowiązkowa : 1. M. Hechter, S. Kanazawa, Teoria racjonalnego wyboru a socjologia, w: Jasińska-Kania A., Nijakowski L.M, Szacki J., Ziółkowski M., Współczesne teorie socjologiczne, Wydawnictwo SCHOLAR, Warszawa 2006, Tom 1: s Rozdział 4: Inwazja człowieka ekonomicznego: od teorii racjonalnego wyboru do nowego instytucjonalizmu, w: P. Baert, F.C. da Silva, Teorie społeczne w XX wieku i dzisiaj, Nomos, Kraków 2013 s Interakcjonizm symboliczny (H. Blumer) a) Koncepcja interakcji i przyjmowania roli b) Relacja między jednostką a społeczeństwem c) Symbol i komunikacja symboliczna d) Koncepcja samego siebie a rola 1. Podrozdział: George H. Mead i symboliczny interakcjonizm, w: P. Baert, F.C. da Silva, Teorie społeczne w XX wieku i dzisiaj, Nomos, Kraków 2013, s H. Blumer, Implikacje socjologiczne myśli George a Herberta Meada, w: Jasińska-Kania A., Nijakowski L.M, Szacki J., Ziółkowski M., Współczesne teorie socjologiczne, Wydawnictwo SCHOLAR, Warszawa 2006, Tom 1: s Koncepcja dramaturgiczna (E. Goffman)

4 1. E. Goffman, Pierwotne ramy interpretacji, w: Jasińska-Kania A., Nijakowski L.M, Szacki J., Ziółkowski M., Współczesne teorie socjologiczne, Wydawnictwo SCHOLAR, Warszawa 2006, Tom 1: s Podrozdział: Podejście dramaturgiczne Ervinga Goffmana, w: P. Baert, F.C. da Silva, Teorie społeczne w XX wieku i dzisiaj, Nomos, Kraków 2013, s Turner J.H., Struktura teorii socjologicznej, wydanie nowe Wydawnictwo PWN, Warszawa 2010, s (Podejście dramaturgiczne Goffman). 8. Analiza fenomenologiczna A. Schütza a) Cel socjologii fenomenologicznej b) Budowa rzeczywistości społecznej według Schütza c) Istota etnometodologii d) Odmiany podejścia etnometodologicznego 1. A. Schutz, Potoczna i naukowa interpretacja ludzkiego działania, w: Jasińska-Kania A., Nijakowski L.M, Szacki J., Ziółkowski M., Współczesne teorie socjologiczne, Wydawnictwo SCHOLAR, Warszawa 2006, Tom 2: s Turner J.H., Struktura teorii socjologicznej, wydanie nowe Wydawnictwo PWN, Warszawa 2010, s Etnometodologia H. Garfinkla 1. Podrozdział: Praktyczne myślenie socjologiczne: rozumienie potoczne oraz Cele i strategie badawcze, w: H. Garfinkel, Studia z etnometodologii, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2007, s Turner J.H., Struktura teorii socjologicznej, wydanie nowe Wydawnictwo PWN, Warszawa 2010, s (Wyzwanie etnometodologii) 10. Konstruktywizm strukturalistyczny P. Bourdieu 1. P. Bourdieu, Dystynkcja: klasy i klasyfikacje, w: Jasińska-Kania A., Nijakowski L.M, Szacki J., Ziółkowski M., Współczesne teorie socjologiczne, Wydawnictwo SCHOLAR, Warszawa 2006, Tom 1: s Podrozdział: Genetyczny strukturalizm P. Bourdieu, w: P. Baert, F.C. da Silva, Teorie społeczne w XX wieku i dzisiaj, Nomos, Kraków 2013, s M. Hechter, Od klasy do kultury, w: A. Manterys, J. Mucha, Nowe perspektywy teorii socjologicznej, Wydawnictwo Nomos, Kraków 2009, s Socjologia historyczna 1. Ch. Tilly, Historia i wyobraźnia socjologiczna, w: Jasińska-Kania A., Nijakowski L.M, Szacki J., Ziółkowski M., Współczesne teorie socjologiczne, Wydawnictwo SCHOLAR, Warszawa 2006, Tom 2: s Podrozdział: Czas ma kluczowe znaczenie, w: P. Baert, F.C. da Silva, Teorie społeczne w XX wieku i dzisiaj, Nomos, Kraków 2013, s Teoria krytyczna i neomarksizm 1. Rozdział pt. Rozszerzanie się rozumu: teoria krytyczna Jurgena Habermasa i dalszy rozwój, w: P. Baert, F.C. da Silva, Teorie społeczne w XX wieku i dzisiaj, Nomos, Kraków 2013, s Rozdział pt. Współczesna teoria krytyczna, w: A. Elliott, Współczesna teoria społeczna, PWN, Warszawa 2011, s Turner J.H., Struktura teorii socjologicznej, wydanie nowe Wydawnictwo PWN, Warszawa 2010, s Teoria systemu światowego 1. I. Wallerstein, Nowoczesny system-świat, w: Jasińska-Kania A., Nijakowski L.M, Szacki J., Ziółkowski M., Współczesne teorie socjologiczne, Wydawnictwo SCHOLAR, Warszawa 2006, Tom 2: s I. Wallerstein, Państwa? Suwerenność? Dylematy kapitalistów w okresie transformacji, w: I. Wallerstein, Koniec świata jaki znamy, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2004, s

5 14. Teoria modernizacji i ponowoczesność 1. A. Touraine, Rola podmiotu w społeczeństwach nowoczesnych, w: w: Jasińska-Kania A., Nijakowski L.M, Szacki J., Ziółkowski M., Współczesne teorie socjologiczne, Wydawnictwo SCHOLAR, Warszawa 2006, Tom 2: s Z. Bauman, Czy istnieje postmodernistyczna socjologia?, w: Jasińska-Kania A., Nijakowski L.M, Szacki J., Ziółkowski M., Współczesne teorie socjologiczne, Wydawnictwo SCHOLAR, Warszawa 2006, Tom 2: s Bruno Latour i Actor-Network Theory Edwin Bendyk, wywiad z B. Latourem pt.: Książę sieci, w: Polityka Maciej Nowicki, wywiad z B. Latourem pt.: Latour: ekologia to ślepa uliczka, w: Krytyka Polityczna UWAGI: Syllabusy szczegółowe studenci otrzymują drogą elektroniczną Wskaźniki ilościowe charakteryzujące moduł/przedmiot : Szacunkowa sumaryczna liczba godzin pracy studenta (kontaktowych i pracy własnej) niezbędna dla osiągnięcia zakładanych efektów kształcenia - na tej podstawie należy wypełnić pole ECTS: Łączna liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich: Łączna liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje w ramach zajęć o charakterze praktycznym, takich jak zajęcia laboratoryjne, projektowe, itp.: Tabela zgodności kierunkowych efektów kształcenia efektami przedmiotu 125. h 2,6 ECTS 2,4 ECTS Nr /symbol efektu Wymienione w wierszu efekty kształcenia: 01 Zna i rozumie pojęcia i terminy stosowane w różnych współczesnych teoriach socjologicznych, jak funkcjonalizm, teorie konfliktu, teorie wymiany, interakcjonizm, strukturalizm, teoria krytyczna, teoria modernizacji, instytucjonalizm 02 Ma ogólną wiedzę o relacjach między socjologią a innymi naukami społecznymi, kształtowaniu się jej przedmiotu badań i różnorodnych paradygmatów badawczych 03 Ma ogólną wiedzę o współczesnych koncepcjach socjologicznych, podejmujących problematykę struktur i instytucji społecznych, takich jak funkcjonalizm, instytucjonalizm, teorie konfliktu, teorie wymiany, interakcjonizm, strukturalizm, teoria krytyczna, teoria modernizacji 04 Potrafi wykorzystać wiedzę o różnych współczesnych teoriach socjologicznych do analizy i interpretacji wybranych zjawisk i procesów społecznych 05 Potrafi posługiwać się podstawowymi koncepcjami teoretycznymi w celu analizowania przyczyn i implikacji konkretnych zjawisk i problemów społecznych 06 Potrafi w oparciu o źródła przygotować wypowiedź ustną i pracę pisemną dotyczącą współczesnych teorii socjologicznych i ich twórców 07 Potrafi wykorzystując wiedze o współczesnych teoriach socjologicznych znaleźć teoretyczne uzasadnienie wniosków uzyskanych na podstawie badań empirycznych 08 Potrafi dokonać oceny wiarygodności źródeł informacji na temat współczesnych teorii socjologicznych i ich twórców 09 Rozumie potrzebę aktualizowania wiedzy o współczesnych teoriach socjologicznych i doskonali kompetencje w tym zakresie 10 Zwraca uwagę na możliwości zastosowania różnych metod w badaniu i analizowaniu zjawisk społecznych Odniesienie do efektów dla programu kształcenia na kierunku K1_W01; K1_W03 K1_W09 K1_U01 K1_U02 K1_U10 K1_U13 K1_U15 K1_K01 K1_K07 Opracowały: Dr hab. Hanna Podedworna, prof. SGGW Dr Agnieszka Maj

6 Całkowity nakład czasu pracy - przyporządkowania ECTS: Uczestnictwo w wykładach Uczestnictwo w ćwiczeniach Udział w konsultacjach Przygotowanie do ćwiczeń(studiowanie literatury obowiązkowej) Przygotowanie do pracy pisemnej zaliczeniowej Przygotowanie do egzaminu Razem: 30h-1,2 ECTS 30h-1,2 ECTS 5h-0,2 ECTS 30h-1,2 ECTS 10 h -0,4 ECTS 20h-0,8 ECTS 125h 5 ECTS W ramach całkowitego nakładu czasu pracy studenta - łączna liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich: Wykłady 30h Ćwiczenia 30h Udział w konsultacjach 5h Razem: W ramach całkowitego nakładu czasu pracy studenta - łączna liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje w ramach zajęć o charakterze praktycznym: Przygotowanie do pracy zaliczeniowej Przygotowanie do egzaminu Przygotowanie do ćwiczeń 65h 2,6 ECTS 10 h 20h 30h Razem 60h ECTS 2,4