Tramwaje na Targu Węglowym

Transkrypt

1 Tramwaje na Targu Węglowym Targ Węglowy ok. 1905, Był sobie Gdańsk, t. 1, s. 119 Targ Węglowy ok Był sobie Gdańsk, t. 1, s. 119

2 Modernizacja tramwaje c.d efemeryczna linia w Brzeźnie (prywatne przedsięwzięcie Hermanna Kullinga, właściciela domu kuracyjnego w Brzeźnie centrum Brzeźna przystanek kolejowy Brzeźno rychło zamknięta.

3 Modernizacja tramwaje c.d r. konkurencyjna firma Danziger Elektrische Strassenbahn AG z Nowego Portu linia Gdańsk (Stocznia Schichau a, od 1900 Targ Kaszubski/Kaschubischer Markt, od 1901 Żuraw, Szeroka, Korzenna) - N. Port (i dalej Brzeźno) wzdłuż Wisły, Wiślną, Starowiślną z zajezdnią w. Porcie (Bergstrasse/Władysława IV) 1901 linia Wrzeszcz Brzeźno (z Waryńskiego/ Brunshofer Weg)

4 Modernizacja tramwaje c.d. Dalsze inwestycje firmy ALS: Po 1900 r. linia Targ Rybny Dworzec Główny, ulicami Rycerska, Krosna, Wałowa 1908 Oliwa Jelitkowo 1903 obie gdańskie firmy połączyły się w DANZIGER ELEKTRISCHE STRASSENBAHN AG

5 Modernizacja linie tramwajowe Nr 1 Długi Targ (Targ Węglowy) Oliwa Nr 2 Długi Targ Wrzeszcz Nr 3 Dworzec Gł. Targ Węglowy Orunia Nr 4 Targ Węglowy Hucisko Emaus Nr 5 Dworzec Gł. Długa Łąkowa Nr 6 Dworzec Gł. Długa Brama Żuławska Nr 7 Łąkowa Targ Rybny Dworzec Gł. Nr 8 Żuraw Nowy Port Brzeźno Nr 9 Brzeźno Wrzeszcz Nr 10 Oliwa Jelitkowo Ogółem 41 km torów, 104 wagony w 1914 r.

6 Plan sieci tramwajowej do 1959 r. Cyt. za J. Stankiewicz, B. Szermer, Gdańsk

7 Był sobie Gdańsk, t. 1, s. 69 Tramwaj linii 6 (od Bramy Żuławskiej do Targu Rakowego, postój na Długim Targu, ok. 1894)

8 Wnętrze tramwaju Cena biletu w fenigów Wnętrze gdańskiego tramwaju ok. 1929, Był sobie Gdańsk, t. 1.

9 Gdańsk nowoczesny - koleje 1870 ruch podmiejski na trasie Gdańsk Brama Wyżynna Sopot (bilet powrotny 5 srebrnych groszy) zakończenie budowy kolei Gdańsk Szczecin powstał dworzec towarowy Gdańsk Brama Oliwska Dworzec Główny 1895 Dyrekcja Kolei z Bydgoszczy do Gdańska (przy Promenadzie) 1905 linie wąskotorowe na Żuławy 1914 nowy gmach Dyrekcji (przy Dyrekcyjnej 2/4!)

10 Gdańsk nowoczesny - kanalizacja 1871 zakończenie budowy kolektorów kanalizacyjnych dla śródmieścia (przepompownia Ołowianka, biologiczna oczyszczalnia między Stogami a Wisłoujściem) W 1873 do kanalizacji podłączonych było domów (do wodociągu 2.470) 1892 wybudowano główny kolektor kanalizacyjny dla Wrzeszcza (podłączony do Stogów)

11 Gdańsk nowoczesny - wodociągi 1910 ujęcie wody we Wrzeszczu (nad Sobieskiego)

12 Gdańsk nowoczesny - gaz wymiana ulicznej sieci gazowej w całym mieście 1904 nowa gazownia miejska na Wałowej (na terenach pofortecznych) dla całego miasta (gazownia przy Toruńskiej jako zapasowy rezerwuar)

13 Gdańsk nowoczesny bruk, ulice 1874 wielka akcja kładzenia bruku i budowania chodników w głównych ciągach komunikacyjnych Śródmieścia (wcześniej zlikwidowano przedproża) rozbiórka wałów ciągu zachodniego (i północnego)

14 Gdańsk nowoczesny - szpitalnictwo 1875 szpital diakonisek przy Nowych Ogrodach 3-5 (w 1887 i 1894 rozbudowany) 1887 Szpital Miejski przy Sandgrube (ks. Rogaczewskiego) poradnia przeciwgruźlicza (z aparatem rentgenowskim) przy Sierocej Szpital Miejski przy (dzis.) Dębinkach 1912 Szpital Położniczy przy (dzis.) Klinicznej

15 Gdańsk - szpitalnictwo 1897 pierwsza konna karetka Samochód karetka

16 Gdańsk nowoczesny - telefony 1884 pierwsza publiczna rozmównica telefoniczna w budynku przy Długim Targu 45 dla klientów giełdy zbożowej w Dworze Artusa 1886 instalowanie telefonów w mieszkaniach prywatnych Wrzeszcza, Nowego Portu, Oliwy

17 Gdańsk nowoczesny - elektryczność 1886 w ogrodzie kawiarni Zur Halben Alee przy Wielkiej Alei pokaz oświetlenia elekrycznego (z prądnicy lokomobila o mocy 8KM) 1887 w latarni morskiej w N. Porcie zastosowano światło elektryczne 1898 pierwszy prąd z elektrowni miejskiej na Ołowiance (do 1914 turbiny o mocy 4140 kw), mieszkania Śródmieścia, Wrzeszcza, w l port gdański, Siedlce, Przeróbka, Stogi, St. Szkoty, Suchanino, Ostrów, Brzeźno, Zaspa

18 Gdańsk - lotnictwo 1910 lotnisko na wyspie Ostrów lotnisko we Wrzeszczu (przy Labesa Nad Stawem)

19 Polacy w Gdańsku 1871 zmarł Jan Teodor Mill, ostatni polski kaznodzieja w luterańskiej kaplicy św. Anny 1876 Towarzystwo Ogniwo (pierwszy prezes Stanisław Wilczewski) 160 członków, w 1891 tylko 23.

20 Stan miasta w roku 1914 (1918) 6425,27 ha (obszar miasta wzrósł ponad 4 razy) W 1914 r. było w mieście budynków (w 1918 r ) ich liczba potroiła się w stosunku do 1871 r. Mieszkało w nich mieszkańców (podwojenie liczby w stosunku do 1871 r.) WNIOSKI: mniejsza gęstość zaludnienia (średnia), większa liczba jednorodzinnych domów = większy komfort zamieszkiwania, włączenie ter. wiejskich

21 Dzielnice prestiżu / dzielnice ubóstwa Strefa prestiżu: Główne Miasto (handel, usługi), Nowe Ogrody (zarząd, budowle pożytku publicznego), Długie Ogrody, Górny, częściowo Dolny Wrzeszcz (handel, mieszkania) Strefa ubóstwa: Nowy Port, Letnica, Siedlce i Emaus, częściowo Stare Miasto (duża liczba zgonów), Orunia i Oruńskie Przedmieście

22 Wpływ wojny ( ) na sytuację wewnętrzną Gdańska Spadek wzrostu demograficznego, spowodowany mobilizacją, pogorszeniem się warunków ekonomicznych i zdrowotnych mieszkańców, wyjazdami do Rzeszy W sierpniu/wrześniu 1914 r. poczucie zagrożenia ze strony Rosjan Rozwój branż zbrojeniowych Brak siły roboczej, kobiety idą do fabryk (ściąga się Polaków z Kongresówki)

23 Wpływ I wojny światowej na Gdańsk 1914, 5 sierpnia wprowadzenie kartek na żywność 1914, 2 września jeńcy rosyjscy spod Tannenberga (obóz jeniecki na Przeróbce) 1914, 14 września pożyczka wojenna (z Gdańska 12 milionów marek) 1917, 1 marca rekwizycja dzwonów na cele wojenne 1917, kwiecień wiece antywojenne socjaldemokratów (robotników) 1918, 10 listopada w Gdańsku rady robotniczo-żołnierskie 1918, 14 listopada Polska Rada Ludowa (Józef Wybicki)