WYDZIAŁ PRAWA UwB STUDIA STACJONARNE PRAWO ROK AKAD. 2009/2010 Przedmiot: PRAWO MIĘDZYNARODOWE Punkty ECTS: 9.00

Transkrypt

1 WYDZIAŁ PRAWA UwB STUDIA STACJONARNE PRAWO ROK AKAD. 2009/2010 Przedmiot: PRAWO MIĘDZYNARODOWE Punkty ECTS: 9.00 PUBLICZNE Kod przedmiotu: 0700-PS5-2PMP Język przedmiotu: polski Charakterystyka przedmiotu: przedm. kierunkowe/obowiązkowe Prowadzący wykłady: dr Maciej Perkowski Prowadzący ćwiczenia: dr Iwona wrońska, Dr Izabela Kraśnicka, mgr Krzysztof Mnich Semestr (numer semestru): Liczba godzin: 90 III rok - V/VI sem. Wykład: 45 Opcjonalnie II, IV, V rok do wyboru odpow. Ćwiczenia: 45 obydwa semestry Określenie przedmiotów wprowadzających: Wstęp do nauk prawnych; Prawo konstytucyjne, Powszechna historia państwa i prawa, Prawo rzymskie. wraz z wymaganiami wstępnymi: Znajomość podstawowych pojęć prawoznawstwa; Rozumienie koncepcji systemowej prawa; Znajomość klasycznych konstrukcji prawnych; Znajomość sekwencyjnego rozwoju prawa. Treści programowe Wykłady 1. Pojęcie i przedmiot prawa międzynarodowego. 2. Prawo międzynarodowe publiczne a prawo międzynarodowe prywatne. 3. Prawo międzynarodowe a prawo wewnętrzne. 4. Systematyka źródeł prawa międzynarodowego. 5. Elementy tworzące prawo zwyczajowe. 6. Relacje pomiędzy prawem zwyczajowym a prawem traktatowym. 7. Charakter prawny uchwał organizacji międzynarodowych. 8. Zasady ogólne prawa. 9. Pojęcie i klasyfikacja umów międzynarodowych. 10. Zawarcie i wejście w Ŝycie umowy międzynarodowej. 11. ZastrzeŜenia do umów międzynarodowych. 12. Przestrzeganie i stosowanie umowy międzynarodowej. 13. Interpretacja umowy międzynarodowej. 14. Umowa międzynarodowa a państwo trzecie. 15. Zmiana i modyfikacja umowy międzynarodowej. 16. NiewaŜność umowy międzynarodowej. 17. Wygaśniecie i zawieszenie umowy międzynarodowej. 18. Wypowiedzenie umowy międzynarodowej. 19. Wpływ wojny na obowiązywanie umowy międzynarodowej. 20. Pojęcie podmiotu prawa międzynarodowego. 21. Klasyfikacja podmiotów prawa międzynarodowego. 22. Podmioty prawa międzynarodowego inne niŝ państwa. 23. Instytucje uznania i sukcesji w prawie międzynarodowym. 24. Powstanie i upadek państwa. 25. Podstawowe zasady odpowiedzialności międzynarodowej państw. 26. Następstwa i formy odpowiedzialności międzynarodowej państw. 28.Pojęcie i klasyfikacja organów państwa w stosunkach międzynarodowych. 29.Przedstawicielstwo dyplomatyczne zadania, początek i koniec Liczba godzin

2 misji. 30.Immunitet jurysdykcyjny karny, cywilny i administracyjny personelu misji dyplomatycznej. 31. Nietykalność osobista i nietykalność pomieszczeń misji. 32. Zwolnienie od podatków, opłat celnych i kontroli celnej. 33. Urząd konsularny zadania, początek i koniec funkcji. 34. Nietykalność osobista i nietykalność pomieszczeń urzędu konsularnego. 35. Immunitet karny, cywilny i administracyjny osób zatrudnionych w urzędzie konsularnym. 36. Zwolnienie od podatków, opłat celnych i kontroli celnej. 37. Misje specjalne. 38. Ściganie i karanie sprawców przestępstw przeciwko osobom korzystającym ze szczególnej ochrony międzynarodowej. 39. Pojęcie zwierzchnictwa terytorialnego i jego cechy. 40. Zmiany terytorialne państw. 41. Rzeki międzynarodowe. 42. Obszary morskie wchodzące w skład terytorium państwa. 43. Obszary morskie podlegające ograniczonej suwerenności państwa nadbrzeŝnego. 44. Sytuacja prawna morza otwartego. 45. Sytuacja prawna cieśnin i kanałów morskich. 46. Sytuacja prawna Arktyki i Antarktyki. 47. Sytuacja prawna przestrzeni powietrznej (tzw. wolności lotnicze). 48. Ściganie i karanie sprawców przestępstw przeciwko bezpieczeństwu lotnictwa cywilnego. 49. Sytuacja prawna przestrzeni kosmicznej. 50. Odpowiedzialność międzynarodowa za szkody wyrządzone przez obiekty kosmiczne. 51. Pojęcie środowiska oraz przedmiot prawnomiędzynarodowej ochrony środowiska. 52. Źródła międzynarodowego prawa ochrony środowiska. 53. Podmioty realizujące prawnomiędzynarodową ochronę środowiska. 54. Zasady międzynarodowego prawa ochrony środowiska. 55. Sytuacja prawna obywateli państw, w tym wielokrotne obywatelstwo. 56. Sytuacja prawna cudzoziemców. 57. Prawo opieki dyplomatycznej. 58. Ekstradycja przestępców, w tym Europejski Nakaz Aresztowania. 59. Zasady ścigania sprawców aktów terroryzmu międzynarodowego. 60. Uniwersalny model międzynarodowej ochrony praw człowieka. 61. Europejski model ochrony praw człowieka. 62. Azyl terytorialny i dyplomatyczny. 63. Środki kontroli realizacji praw człowieka. 64. Pojęcie organizacji międzynarodowych i ich klasyfikacja. 65. Organizacja Narodów Zjednoczonych (cele, zasady, członkostwo, organy główne, procedury głosowania i charakter prawny podejmowanych uchwał). 66. Dyplomatyczne sposoby załatwiania sporów międzynarodowych (rokowania, dobre usługi, mediacje, komisje badań i komisje koncyliacyjne). 67. Sądowe sposoby załatwiania sporów międzynarodowych Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości (kompetencje, skład, procedura) i arbitraŝ międzynarodowy. 68. Środki presji w związku ze sporami międzynarodowymi. 69. Zakaz uŝycia siły w prawie międzynarodowym i dopuszczalne wyjątki. 70. Środki i metody prowadzenia działań wojennych. 71. Prawa i obowiązki państw neutralnych. 72. Sytuacja prawna ludności cywilnej w czasie konfliktu zbrojnego. 73. Sytuacja prawna rannych, chorych i jeńców wojennych w czasie konfliktu zbrojnego. 74. Okupacja wojenna. 75. Zakończenie konfliktu zbrojnego. 76. Ściganie i karanie sprawców zbrodni przeciwko pokojowi, zbrodni wojennych i

3 zbrodni przeciwko ludzkości. Ćwiczenia 1. Pojęcie i przedmiot prawa międzynarodowego. Prawo międzynarodowe publiczne a prawo międzynarodowe prywatne. Prawo międzynarodowe a prawo wewnętrzne. Zasady prawa międzynarodowego wprowadzenie do przedmiotu, analiza fragmentów konstytucji wybranych państw (Polska, USA, Francja, Niemcy, Włochy, Rosja, Chiny, Irak), analiza aktu końcowego konferencji KBWE z 1975 roku. 2. Systematyka źródeł prawa międzynarodowego (umowy międzynarodowe, zwyczaj, zasady ogólne prawa, uchwały organizacji międzynarodowych, akty jednostronne państw, soft law). Zwyczaj jako specyficzne źródło prawa międzynarodowego klasyfikacja źródeł na podstawie analizy art. 38 statutu MTS oraz orzecznictwa MTS. 3. Umowa międzynarodowa jako źródło prawa międzynarodowego (klasyfikacja, zawarcie, wejście w Ŝycie, zastrzeŝenia, przestrzeganie, stosowanie, interpretacja, zmiana, modyfikacja, niewaŝność, wygaśnięcie, zawieszenie, wypowiedzenie umowy międzynarodowej) szczegółowa analiza konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów z 1969 roku. 4. Podmiotowość prawnomiędzynarodowa. Atrybuty. Klasyfikacja podmiotów. Podmioty inne niŝ państwo (organizacja międzynarodowa, powstańcy, strona wojująca, osoba fizyczna i prawna, Stolica Apostolska i inne) analiza wybranych postanowień Karty Narodów Zjednoczonych i statutów innych organizacji oraz orzecznictwa MTS. 5. Państwo jako podmiot prawa międzynarodowego (klasyfikacja państw, powstanie, upadek, uznanie, sukcesja) analiza Konwencji o prawach i obowiązkach państw z 1933 roku, Konwencji o sukcesji państw w stosunku do traktatów z 1978 roku. 6. Odpowiedzialność państwa i jednostki w prawie międzynarodowym (odpowiedzialność na zasadzie winy i ryzyka, następstwa odpowiedzialności, trybunały ds. odpowiedzialności jednostki) analiza orzecznictwa MTS, kazusy dotyczące odpowiedzialności, analiza statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego z 1998 roku. 7. Prawo dyplomatyczne i konsularne (organy państwa w stosunkach międzynarodowych; charakterystyka misji dyplomatycznej i urzędu konsularnego: prawa, obowiązki, immunitety przedstawicieli dyplomatycznych i konsularnych; nietykalność osób i pomieszczeń) praca w grupach analiza porównawcza konwencji wiedeńskiej o stosunkach dyplomatycznych z 1961 roku i konwencji wiedeńskiej o stosunkach konsularnych z 1963 roku 8. Terytorium w prawie międzynarodowym (cechy zwierzchnictwa terytorialnego i suwerenności państwa; ograniczenia zwierzchnictwa terytorialnego, sposoby nabycia terytorium, granice w prawie międzynarodowym), status prawny rzek międzynarodowych, kanałów i cieśnin analiza materiałów źródłowych, ustawy o ochronie granicy państwowej z 1991 roku. 9. Prawo morza (obszary morskie i ich status prawny wody wewnętrzne, morze terytorialne, strefy, morze pełne, szelf kontynentalny; status prawny statków morskich) praca w grupach, analiza porównawcza statusu prawnego obszarów morskich i ograniczenia zwierzchnictwa terytorialnego państwa nadbrzeŝnego, zasady wolności morza pełnego; na podstawie Konwencji o prawie morza z 1982 roku. 10. Kolokwium sprawdzające w formie pisemnej. 11. Status prawny obszarów podbiegunowych, przestrzeni powietrznej i kosmicznej praca w grupach, analiza porównawcza na podstawie Układu w sprawie Antarktyki z 1959 roku, Konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym z 1944 roku oraz Liczba godzin 4g.

4 Układu kosmicznego z 1967 roku. 12. Prawnomiędzynarodowa ochrona środowiska. 13. Obywatelstwo w prawie międzynarodowym (pojęcie, prawa i obowiązki obywatela, sposoby nabycia i utraty obywatelstwa, podwójne obywatelstwo, obywatelstwo UE, status prawny cudzoziemców) analiza tekstów źródłowych: fragmentów Konstytucji RP, ustawy o obywatelstwie polskim z 1962 roku, Europejskiej Konwencji o obywatelstwie z 1997 roku, fragmentów TWE, ustawy o cudzoziemcach z 2003 roku). 14. Uchodźcy, azyl, ekstradycja (status prawny uchodźcy i azylanta; azyl terytorialny i dyplomatyczny; zasady ekstradycji, prawa i obowiązki państw, Europejski nakaz aresztowania a ekstradycja) analiza orzecznictwa MTS, ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony z 2003 roku, konwencji o statusie uchodźcy z 1951 roku, deklaracji o azylu terytorialnym z 1967 roku, fragmentów Konstytucji RP). 15. Prawa człowieka (system ochrony praw człowieka w ONZ) analiza Paktów Praw Człowieka z 1966 roku oraz reformy ONZ Rady Praw Człowieka 16. Prawa człowieka (system ochrony praw człowieka w Radzie Europy) praca w grupach, analiza Europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności z 1950 roku, procedura przed Trybunałem W Strasburgu). 17. ONZ (cele, zasady, członkostwo, organy główne, procedury głosowania i charakter prawny podejmowanych uchwał) praca w grupach, analiza KNZ oraz procesu reformy ONZ. 18. Spory międzynarodowe (rodzaje sporów międzynarodowych, sądowe i pozasądowe sposoby rozwiązywania sporów, dyplomatyczne sposoby załatwiania sporów międzynarodowych -rokowania, dobre usługi, mediacje, komisje badań i komisje koncyliacyjne) praca na materiałach źródłowych, próby rozwiązywania konfliktów poprzez mediację i negocjacje. 19. MTS i arbitraŝ międzynarodowy (kompetencje, skład, procedura, rodzaje i charakterystyka wyroków i opinii, specyfika arbitraŝu międzynarodowego) analiza statutu MTS oraz wybranych orzeczeń MTS. 20. Zakaz uŝycia siły w prawie międzynarodowym (rys historyczny i rozwój zakazu uŝycia siły w prawie międzynarodowym, pojęcie agresji w prawie międzynarodowym, uŝycie broni jądrowej) analiza materiałów źródłowych, KNZ oraz Rezolucji 3314 z 1974 roku, orzecznictwa MTS. 21. Wyjątki od zakazu uŝycia siły w prawie międzynarodowym (samoobrona oraz autoryzacja RB ONZ, specyfika interwencji humanitarnej) analiza KNZ (art. 51 oraz 39 i 42) oraz materiałów źródłowych dotyczących interwencji w Kosowie. 22. Prawo konfliktów zbrojnych (początek, koniec wojny, środki i metody prowadzenia działań wojennych, ochrona ludności cywilnej, jeńców, okupacja, prawa i obowiązki państw neutralnych) analiza wybranych konwencji haskich (1907) i genewskich (1948). ZałoŜenia i cele przedmiotu Zapoznanie studentów z systemem prawa międzynarodowego publicznego oraz waŝniejszymi zagadnieniami merytorycznymi tegoŝ porządku. Przedstawienie praktycznych aspektów prawa międzynarodowego w perspektywie zawodowej

5 kariery prawniczej. Przygotowanie studentów do percepcji prawa europejskiego i przedmiotów pokrewnych. Metody dydaktyczne Wykład: Wykład oraz wykład wspierany prezentacją multimedialną. Ćwiczenia: Praca w grupach przy rozwiązywaniu kazusów oraz analizowaniu orzecznictwa MTS Analiza i praca z dokumentami w oparciu o materiały do studiów. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej L. Antonowicz, Podręcznik prawa międzynarodowego, Warszawa 2006, J. Białocerkiewicz, Prawo międzynarodowe publiczne. Aarys wykładu, Olsztyn 2005, R. Bierzanek, J. Symonides, Prawo międzynarodowe publiczne, Warszawa 2005, E. Cała-Wacinkiewicz, Podstawy systemu prawa międzynarodowego : pytania, testy, tablice, Warszawa 2007; W. Czapliński, A. Wyrozumska, Prawo międzynarodowe publiczne. Zagadnienia systemowe, Warszawa 2004, P. Filipek, B. Kuźniak, Prawo międzynarodowe publiczne: testy, kazusy, tablice, Warszawa 2006; W. Góralczyk, S. Sawicki, Prawo międzynarodowe publiczne w zarysie, Warszawa 2006, J. Pieńkos, Prawo międzynarodowe publiczne, Kraków 2004, M. N. Shaw, Prawo międzynarodowe, Warszawa 2006, B. Wierzbicki (red.), Prawo międzynarodowe publiczne. Podręcznik dla studentów prawniczych studiów zaocznych, Białystok 2001, B. Wierzbicki (red.), Prawo międzynarodowe. Materiały do studiów, Białystok Formy i warunki zaliczenia przedmiotu Egzamin pisemny