SYTUACJA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA NA ŚWIECIE W 2010 R. AUSTRALIA BRAZYLIA SZWAJCARIA HISZPANIA FRANCJA INDONEZJA WŁOCHY JAPONIA REPUBLIKA KOREI

Transkrypt

1 1 SYTUACJA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA NA ŚWIECIE W 2010 R. Celem niniejszej analizy jest prezentacja podstawowych tendencji społeczno-gospodarczych w 20 krajach o największym udziale w ogólnoświatowym produkcie krajowym brutto 1. Opisano w niej m.in. stan liczby ludności, kształtowanie się dynamiki PKB i produkcji przemysłowej. Poruszono problematykę rynku pracy oraz cen. W związku z istotna rolą wymiany handlowej we współczesnym świecie dużą część tekstu poświęcono tendencjom w handlu zagranicznym. AU BR CA CH CN DE ES FR ID IN IT JP KR MX NL PL RU TR UK US AUSTRALIA BRAZYLIA KANADA SZWAJCARIA CHINY NIEMCY HISZPANIA FRANCJA INDONEZJA INDIE WŁOCHY JAPONIA REPUBLIKA KOREI MEKSYK NIDERLANDY POLSKA ROSJA TURCJA WIELKA BRYTANIA STANY ZJEDNOCZONE 1 Na podstawie szacunków Międzynarodowego Funduszu Walutowego PKB w USD (w cenach bieżących). W analizie uwzględniono następujące kraje: Stany Zjednoczone ( mld USD), Chiny (5 878 mld USD) Japonia (5 459 mld USD), Niemcy (3 316 mld USD), Francja (2 583 mld USD), Wielka Brytania (2 248 mld USD), Brazylia (2 090 mld USD), Włochy (2 055 mld USD), Kanada (1 574 mld USD), Indie (1 538 mld USD), Rosja (1 465 mld USD), Hiszpania (1 410 mld USD), Australia (1 236 mld USD), Meksyk (1 039 mld USD), Republika Korei (1 007 mld USD), Niderlandy (783 mld USD), Turcja (742 mld USD), Indonezja (707 mld USD), Szwajcaria (524 mld USD) oraz Polska (469 mld USD). Kraje te zaznaczono na mapie kolorem zielonym.

2 2 T. 01 LUDNOŚĆ W WYBRANYCH KRAJACH ŚWIATA WYKRES 01. LUDNOŚĆ ŚWIATA WEDŁUG KONTYNENTÓW W 2010 R. (według ONZ, wariant średni) Wyszczególnienie w tys. Ś W I A T Europa 10,6% (0,9%) OECD EU (27) AU Azja 60,3% (12,7%) Australia i Oceania 0,5% (15,0%) zmiana do 2000 r. BR CA CH CN Afryka 15,0% (26,1%) DE ES FR Ameryka Środkowa i Południowa 8,5% (12,9%) Ameryka Północna 5,1% (10,4%) ID IN IT JP KR MX NL PL RU TR UK US Liczba ludności świata w 2010 r. według szacunków ONZ wyniosła mln, tj. o 13,0% więcej niż w 2000 r. oraz o 1,2% niż przed rokiem. Najwięcej osób mieszkało w Azji mln, tj. 60,3% globalnej populacji. Dynamika liczby ludności na tym kontynencie w okresie r. była zbliżona dla przeciętnej dla świata ogółem. Największy wzrost liczby ludności w 2010 r. w stosunku do 2000 r. obserwowano w Afryce (o 26,1%), która pod względem liczebności populacji w 2010 r. znalazła się na drugim miejscu jej mieszkańcy stanowili 15,0% ludności świata (1 033 mln). W najmniejszym stopniu zwiększyła się populacja Europy w okresie dziesięciu lat wzrosła o 6,2 mln osób, tj. 0,9%, natomiast jej mieszkańcy w 2010 r. stanowili niecałe 11% ludności świata, przy czym 501 mln osób mieszkało w Unii Europejskiej. Mieszkańcy Ameryki Środkowej i Południowej (589 mln) mieli ponad 8% udział w światowej ludności, a Ameryki Północnej (352 mln) ponad 5%. Najmniej zaludnionym kontynentem była Australia i Oceania, której ludność stanowiła zaledwie 0,5% populacji świata, ale w okresie ostatnich dziesięciu lat liczba ludności na tym kontynencie wzrosła o 15,0%.

3 3 WYKRES 02. DYNAMIKA LICZBY LUDNOŚCI WYBRANYCH KRAJÓW W 2010 R. (2000=100) Podobnie jak w 2000 r. do krajów o największej populacji należały Chiny (1 341 mln mieszkańców) oraz Indie (1 225 mln), których ludność stanowiła odpowiednio 19,5% i 17,8% światowej populacji. W krajach tych w ciągu dekady odnotowano wzrost liczby ludności odpowiednio o 5,7% oraz 16,2%. Trzecim państwem pod względem liczby ludności były Stany Zjednoczone, których 310 mln mieszkańców stanowiło 4,5% światowej populacji. Do krajów, których udział w ogólnej liczbie ludności przekraczał 2%, w 2010 r. zaliczano również Indonezję, Brazylię oraz Rosję. Spośród omawianych państw, w okresie r. najwyższy wzrost liczby ludności odnotowano w Indiach oraz Australii (po 16,2%). W znacznym stopniu zwiększyła się ponadto liczba mieszkańców Hiszpanii (o 14,4%), Turcji (o 4,3%), Meksyku (o 13,5%) oraz Indonezji (o 12,4%). Ludność Chin zwiększyła się niespełna o 6%, przy czym w kolejnych latach notowano stopniowe osłabienie dynamiki w skali roku do 0,5% w 2010 r. Nieznacznie wzrosła populacja Japonii (o 0,6%), natomiast zmniejszenie się liczby ludności w 2010 r. w porównaniu z 2000 r. obserwowano w Rosji (o 2,6%) a także niewielkie w Niemczech oraz Polsce (po 0,1%). Świat EU IN AU ES TR MX ID BR CA US CH FR IT CN UK KR NL JP DE PL RU 96,0 98,0 100,0 102,0 104,0 106,0 108,0 110,0 112,0 114,0 116,0 118,0

4 4 T. 02. MEDIANA WIEKU ORAZ WSPÓŁCZYNNIK OBCIĄŻENIA DEMOGRAFICZNEGO W 2010 R. Wyszczególnienie Mediana wieku (wiek środkowy) Ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym a w wieku przedprodukcyjnym (0-14 lata) w wieku poprodukcyjnym (65 lat i więcej) Ś W I A T 29,2 40,8 11,6 OECD... EU (27)... AU ,1 19,9 BR ,7 10,4 CA ,6 20,3 CH ,4 24,5 CN ,9 11,3 DE ,4 30,8 ES ,0 24,9 FR ,3 25,9 ID ,1 8,2 IN ,4 7,6 IT ,4 31,0 Mediana wieku ludności świata wyniosła w 2010 r. 29,2 lat, co oznacza, że dokładnie połowa mieszkańców wiek ten już osiągnęła, a druga jeszcze go nie przekroczyła. Spośród omawianych krajów najwyższy wiek środkowy odnotowano w Japonii (44,7 lat), natomiast najniższy w Indiach (25,1 lat). W Polsce mediana wieku w 2010 r. wyniosła 37,7 lat. Na świecie w 2010 r. wskaźnik obciążenia demograficznego ogółem wyniósł 52,4, w wieku przedprodukcyjnym 40,8 oraz poprodukcyjnym 11,6. Wśród omawianych krajów najniższy współczynnik obciążenia demograficznego ogółem obserwowano w Republice Korei oraz Chinach, gdzie na 100 osób w wieku produkcyjnym przypadało ok. 38 osób w wieku nieprodukcyjnym. Najwyższą relacją liczby osób w wieku przedprodukcyjnym i poprodukcyjnym do osób w wieku lata charakteryzowały się Japonia, Indie oraz Meksyk ok osób. W Polsce wskaźnik ten w 2010 r. osiągnął wartość 40,2. Najwyższa relacja liczby osób w wieku przedprodukcyjnych do osób w wieku produkcyjnym charakteryzowała Indie i Meksyk (odpowiednio 47,4 i 45,1), natomiast najniższa Niemcy i Japonię (20,4 i 20,9). Wskaźnik obciążenia ludności w wieku produkcyjnym osobami w wieku poprodukcyjnym należał do najwyższych w Japonii (35,5) oraz we Włoszech (31,0), a do najniższych w Indiach i Indonezji (odpowiednio 7,6 i 8,2). W Polsce na 100 osób w wieku przypadało 19 osób w wieku powyżej 65 r. ż. oraz ok. 21 w wieku poniżej 15 r. ż. W większości omawianych krajów wskaźnik obciążenia demograficznego grupy ludności w wieku poniżej 15 lat był wyższy niż powyżej 65 lat, wyjątek stanowiły: Japonia, Niemcy, Włochy, Hiszpania oraz Szwajcaria. JP ,9 35,5 KR ,7 15,4 MX ,1 9,8 NL ,4 22,9 PL 37,7 21,2 19,0 RU ,8 17,7 TR ,0 8,8 UK ,3 25,1 US ,0 19,5 a Wiek produkcyjny: lata.

5 5 T. 03. PRODUKT KRAJOWY BRUTTO (ceny stałe) Wyszczególnienie rok poprzedni = = =100 Ś W I A T 104,6 105,2 105,4 102,9 99,5 105,0 119,2 107,5 OECD 102,6 103,0 102,6 100,2 96,4 102,8 105,0 99,4 EU (27) 102,2 103,5 103,2 100,7 95,9 101,8 104,9 98,2 AU 103,1 102,6 104,6 102,6 101,3 102,7 114,6 106,8 BR 103,2 104,0 106,1 105,2 99,4 107,5 123,9 112,3 CA 103,0 102,8 102,2 100,5 97,5 103,1 106,2 101,1 CH 102,6 103,6 103,6 101,9 98,1 102,6 110,1 102,5 CN 111,3 112,7 114,2 109,6 109,2 110,3 169,9 132,0 DE 100,9 103,6 102,8 100,7 95,3 103,5 105,8 99,4 ES 103,6 104,0 103,6 100,9 96,3 99,9 104,5 97,0 FR 102,0 102,4 102,3 100,1 97,5 101,5 103,7 99,0 ID 105,7 105,5 106,3 106,0 104,6 106,1 132,0 117,6 IN 109,2 109,7 109,9 106,2 106,8 110,4 150,7 125,1 IT 100,7 102,0 101,5 98,7 94,8 101,3 98,1 94,7 JP 101,9 102,0 102,4 98,8 93,7 103,9 100,6 96,3 KR 104,0 105,2 105,1 102,3 100,2 106,1 120,2 108,8 MX 103,2 105,2 103,2 101,5 93,9 105,5 109,2 100,6 NL 102,0 103,4 103,9 101,9 96,1 101,7 107,0 99,6 PL 103,6 106,2 106,8 105,1 101,6 103,8 125,8 110,9 RU 106,4 108,2 108,5 105,2 92,2 104,0 118,4 100,9 TR 108,4 106,9 104,7 100,7 95,3 108,2 116,1 103,8 UK 102,2 102,8 102,7 99,9 95,1 101,3 101,6 96,3 US 103,1 102,7 101,9 100,0 97,4 102,8 104,8 100,1 Po okresie osłabienia koniunktury gospodarczej w latach , w 2010 r. w większości krajów obserwowano poprawę sytuacji i w konsekwencji wzrost PKB, jednak trudna sytuacja w obszarze finansów publicznych oraz narastające problemy społeczno-gospodarcze są czynnikami niepewności co do dalszego rozwoju gospodarczego części regionów. W 2010 r. wzrost produktu krajowego brutto wyniósł 5,0% wobec spadku o 0,5% w skali roku w 2009 r. W większości krajów o największym udziale w globalnym PKB nastąpiło przyspieszenie dynamiki w porównaniu z obserwowaną przed rokiem. W 2010 r. PKB najszybciej rosło w Indiach (o 10,4%), Chinach (o 10,3%), Turcji (o 8,2%) oraz Brazylii (o 7,5%). Indie były jedynym krajem, w którym tempo wzrostu gospodarczego w 2009 r. było większe niż przed rokiem. We wszystkich krajach, w których w 2009 r. notowano wzrost produktu krajowego brutto, w kolejnym roku obserwowano przyspieszenie dynamiki, a w Polsce po spowolnieniu tempa wzrostu do 1,6% w 2009 r., w 2010 r. PKB zwiększyło się w skali roku o 3,8%. W 2010 r. spośród analizowanych krajów, spadek produktu krajowego brutto w ujęciu rocznym notowano w Hiszpanii. Biorąc pod uwagę dynamikę w stosunku do 2007 r., do krajów które nadal nie odbudowały poziomu PKB sprzed kryzysu należały m.in. Włochy, Japonia, Wielka Brytania oraz Hiszpania, gdzie spadek w tym okresie wynosił w granicach 5%-4%. Najkorzystniej przedstawiała się sytuacja Chin oraz Indii, w których produkt krajowy brutto zwiększył się w stosunku do 2007 r. odpowiednio o 32,0% oraz 25,1%. Relatywnie duży wzrost notowano w Indonezji, Brazylii oraz Polsce (w granicach 17,6%-10,9%).

6 6 WYKRES 03. STRUKTURA GEOGRAFICZNA TWORZENIA ŚWIATOWEGO PRODUKTU KRAJOWEGO BRUTTO W 2010 R.(ceny bieżące) WYKRES 04. PRODUKT KRAJOWY BRUTTO NA 1 MIESZKAŃCA WEDŁUG PARYTETU SIŁY NABYWCZEJ (dolary międzynarodowe) W 2010 R. CA; 2,5% IN; 2,4% RU; 2,3% US IT; 3,3% CH BR; 3,3% UK; 3,6% FR; 4,1% Pozostałe (nie objęte analizą); 19,4% AU; 2,0% ES; 2,2% NL AU DE; 5,3% JP; 8,7% CN; 9,3% US; 23,3% Inne; 12,5% MX; 1,7% KR; 1,6% NL; 1,2% TR; 1,2% ID; 1,1% CH; 0,8% PL; 0,7% CA DE UK FR JP KR Według szacunków Międzynarodowego Funduszu Walutowego blisko 81% globalnego PKB zostało wytworzone przez 20 krajów, z czego 65,8% przez 10 państw o największym PKB na świecie. Spośród omawianych krajów, w 2010 r. nadal największy wpływ na kształtowanie się światowej gospodarki miały Stany Zjednoczone, jednak ich udział w globalnym PKB zmniejszył się z 24,4% w 2009 r. do 23,3% w 2010 r. Drugim krajem o dużym znaczeniu dla ES IT PL światowego produktu krajowego brutto były Chiny, których udział zwiększył się odpowiednio z 8,6% do 9,3%. Udział RU Polski w 2010 r. pozostał na poziomie sprzed roku i wyniósł 0,7% globalnego PKB. MX W 2010 r., podobnie jak w latach poprzednich, produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca (według parytetu siły nabywczej) wśród omawianych krajów był najwyższy w Stanach Zjednoczonych (47,3 tys. dolarów). Wysoką wartość PKB per capita notowano również w Szwajcarii (41,7 tys. dolarów) oraz Niderlandach (40,8 tys. dolarów). W 2010 r. kraje te utrzymały zajmowane pozycje z lat 2008 i W Polsce PKB na 1 mieszkańca w 2010 r. wyniósł 18,9 tys. TR BR CN dolarów, jednak miejsce Polski wśród grupy omawianych krajów nie uległo zmianie. Podobnie jak w poprzednich latach, ID najniższą wartością PKB per capita w 2010 r. charakteryzowały się Indie (3,3 tys. dolarów), Indonezja (4,4 tys. dolarów) oraz Chiny (7,5 tys. dolarów). Kraje te, pomimo sukcesywnego wzrostu wartości produktu krajowego brutto na 1 mieszkańca, w 2010 r. utrzymały pozycje zajmowane w latach poprzednich. IN tys.

7 7 T. 04. PRODUKCJA PRZEMYSŁOWA (ceny stałe) PKD 2007/ISIC Rev. 4. Wyszczególnienie rok poprzedni = = =100 Ś W I A T OECD a 102,4 103,8 103,3 97,9 87,8 107,9 99,4 92,7 EU (27) b 101,4 104,1 103,7 98,3 86,3 106,9 98,0 90,8 AU 101,5 100,8 104,7 102,6 98,9 103,5 110,7 104,9 BR c 103,1 102,9 105,9 103,1 92,6 110,5 115,0 105,5 CA bc 101,9 99,5 99,3 94,6 89,7 105,7 88,7 89,8 CH bc 102,7 107,8 109,6 101,3 92,2 106,0 116,9 99,0 CN d 109,5 113,1 116,6 110,5 107,8... DE 103,0 105,3 105,8 100,6 83,6 111,2 104,2 93,5 ES 100,2 103,7 102,4 92,8 83,8 101,0 83,4 78,5 FR 100,0 100,6 101,4 97,5 87,4 105,4 91,7 89,9 ID c 137,4 72,4 82,0 103,9 95,9... IN c 108,0 111,9 108,7 103,2 110,6... IT 98,2 103,1 102,6 96,8 81,3 106,5 88,6 83,7 JP 101,4 104,4 102,8 96,7 78,7 116,0 94,8 88,4 KR 106,4 108,4 106,9 103,4 99,9 116,2 139,1 120,0 MX ce 102,9 105,7 102,1 99,8 92,4 106,0 105,5 97,8 NL 100,4 101,5 102,3 101,4 92,7 107,1 104,5 100,7 PL. 111,6 110,7 103,6 95,5 109,7 133,9 108,4 RU c 105,0 106,3 106,9 100,6 90,6 108,2 112,1 98,7 TR. 107,3 107,0 99,5 90,1 113,1 116,4 101,4 UK bc 98,3 100,1 100,3 97,1 89,8 102,2 89,5 89,1 US b 103,4 102,4 102,8 96,5 89,0 105,6 95,5 90,7 a Dane wyrównane sezonowo. b Dane wyrównane dniami roboczymi. c ISIC Rev. 3. d Z wartości dodanej brutto. e Łącznie z budownictwem. Po głębokich spadkach obserwowanych w 2009 r., w 2010 r. we wszystkich omawianych krajach notowano wzrost produkcji przemysłowej w skali roku, związany ze stopniową poprawą kondycji światowej gospodarki. Najwyższą dynamiką produkcji charakteryzowały się Republika Korei oraz Japonia (wzrost odpowiednio o 16,2% i 16,0%). Relatywnie wysoki wzrost produkcji przemysłowej w skali roku notowano w Turcji, Niemczech oraz Polsce (w granicach od 13,1% do 9,7%). Również w największej gospodarce świata - Stanach Zjednoczonych obserwowano zwiększenie produkcji przemysłowej w skali roku o 5,6%. Mimo znaczącej poprawy światowej koniunktury w 2010 r. wielkość produkcji przemysłowej w większości państw o najwyższym PKB pozostawała na poziomie niższym niż w 2007 r. W omawianym okresie w największym stopniu obniżyła się produkcja w Hiszpanii oraz we Włoszech (odpowiednio o 21,5% i 16,3%). Wzrost produkcji notowano m.in. w Republice Korei (o 20,0%), Polsce (o 8,4%), Brazylii (o 5,5%) Australii (o 4,9%), a także niewielki w Turcji (o 1,9%) i Niderlandach (o 0,7%).

8 8 T. 05 STOPA BEZROBOCIA a WYKRES 05. DYNAMIKA LICZBY PRACUJĄCYCH W 2010 R. (rok poprzedni=100) Wyszczególnienie w % Ś W I A T.... OECD 6,6 5,6 5,9 8,1 8,3 EU (27) 9,0 7,2 7,1 9,0 9,7 AU 5,0 4,4 4,2 5,6 5, BR 9,3 8,1 7,1 8,3. CA 6,8 6,0 6,1 8,3 8,0 CH 4,4 3,6 3,4 4,1 4,2 CN..... DE 11,1 8,6 7,5 7,7 7,1 ES 9,2 8,3 11,3 18,0 20,1 FR 8,9 8,0 7,4 9,1 9,3 ID 10,8 9,4 8,4 8,0 7,3 IN..... IT 7,7 6,1 6,7 7,8 8,4 JP 4,4 3,9 4,0 5,0 5,0 KR 3,7 3,2 3,2 3,6 3,7 MX 3,5 3,4 3,5 5,2 5,3 NL 5,3 3,6 3,0 3,7 4,5 PL 17,7 9,6 7,1 8,2 9,6 RU 7,2 6,1 6,3 8,4 7,5 TR 10,6 10,3 11,0 14,0 11,9 UK 4,6 5,2 5,3 7,7 7,8 W grupie krajów o największym poziomie PKB najwyższy wskaźnik bezrobocia w 2010 r. notowano w Hiszpanii (20,1%), Turcji (11,9%), Francji (9,3%), Polsce oraz Stanach Zjednoczonych (po 9,6%), przy czym pośród ww. krajów jedynie w Turcji był on mniejszy niż przed rokiem. Mimo wzrostu stopy bezrobocia w porównaniu z poprzednim rokiem, Republika Korei, Szwajcaria oraz Niderlandy nadal charakteryzowały się najniższym wskaźnikiem. W 2010 r. w większości omawianych krajów stopa bezrobocia była większa niż w 2007 r. w największym stopniu wzrosła w Hiszpanii (o 11,8 pkt proc.), Stanach Zjednoczonych (o 5,0 pkt proc.) oraz Wielkiej Brytanii (o 2,5 pkt proc.). Spadek wskaźnika bezrobocia w omawianym okresie notowano jedynie w Niemczech i Indonezji (odpowiednio o 1,6 pkt proc. i o 1,4 pkt proc.). W 2010 r. pomiędzy poszczególnymi krajami obserwowano istotne różnice w dynamice liczby pracujących. W porównaniu z 2007 r., największy wzrost liczby pracujących odnotowano w Indonezji (o 9,2%), Turcji (o 8,9%), Brazylii (o 7,8%) oraz Australii (o 6,3%). W Polsce w analizowanym okresie liczba pracujących zwiększyła się o 4,7%. Negatywne tendencje na rynku pracy utrzymywały się przede wszystkim w krajach Europy Zachodniej oraz Japonii i Stanach Zjednoczonych. Liczba pracujących w największym stopniu zmniejszyła się w Hiszpanii (o 9,3%), Stanach Zjednoczonych (o 4,8%), oraz Japonii (o 2,4%). US 5,1 4,6 5,8 9,3 9,6 a BAEL / LFS.

9 9 T. 06. WSKAŹNIK CEN TOWARÓW I USŁUG KONSUMPCYJNYCH - CPI Wyszczególnienie rok poprzedni = = =100 Ś W I A T 103,8 103,7 104,0 106,0 102,5 103,7 121,5 112,7 OECD 102,6 102,6 102,5 103,7 100,5 101,9 111,7 106,2 EU (27) 102,3 102,3 102,4 103,7 100,9 102,0 111,8 106,8 AU 102,7 103,5 102,3 104,4 101,8 102,8 115,8 109,3 BR 106,9 104,2 103,6 105,7 104,9 105,0 125,7 116,4 CA 102, ,1 102,4 100,3 101,8 108,9 104,5 CH 101,2 101,1 100,7 102,4 99,5 100,7 104,5 102,6 CN 101,8 101,5 104,8 105,9 99,3 103,3 115,5 108,7 DE 101,5 101,6 102,3 102,6 100,4 101,1 108,2 104,1 ES 103,4 103,5 102,8 104,1 99,7 101,8 112,4 105,6 FR 101,7 101,7 101,5 102,8 100,1 101,5 107,8 104,5 ID 110,5 113,1 106,4 110,2 104,4 105,1 145,6 121,0 IN 104,2 105,8 106,4 108,3 110,9 112,0 151,4 134,5 IT 102,0 102,1 101,8 103,3 100,8 101,5 109,9 105,7 JP 99,7 100,2 100,1 101,4 98,6 99,3 99,6 99,3 KR 102,8 102,2 102,5 104,7 102,8 102,9 116,1 110,8 MX 104,0 103,6 104,0 105,1 105,3 104,2 124,2 115,3 NL 101,7 101,2 101,6 102,5 101,2 101,3 108,0 105,0 PL 102,2 101,3 102,4 104,2 103,8 102,6 115,1 110,9 RU 112,7 109,7 109,0 114,1 111,7 106,9 162,8 136,1 TR 108,2 109,6 108,8 110,4 106,3 108,6 151,9 127,4 UK 102,0 102,3 102,3 103,6 102,2 103,3 114,5 109,3 US 103,4 103,2 102,9 103,8 99,6 101,6 111,7 105,2 Po wyhamowaniu tempa wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych w 2009 r. (do 2,5% w skali roku), w 2010 r. obserwowano ich ponowne przyspieszenie do poziomu 3,7%. Najwyższą dynamikę cen w 2010 r. obserwowano w Indiach (wzrost o 12,0%), w Turcji (o 8,6%) oraz Rosji (o 6,9%), przy czym w Turcji największy wpływ na ceny ogółem miała dynamika cen żywności oraz paliw i nośników energii (wzrost po ok. 10% w skali roku w obu grupach). Do krajów o najniższej inflacji należały Szwajcaria (wzrost cen o 0,7%), gdzie znaczny wzrost cen paliw i nośników energii został zrównoważony spadkiem cen żywności. Niewiele, bo o ponad 1% w skali roku wzrosły ceny w Niemczech oraz Niderlandach. Spadek cen towarów i usług konsumpcyjnych w 2010 r. obserwowano jedynie w Japonii (o 0,7% wobec 1,4% w roku poprzednim). W Polsce ceny konsumpcyjne rosły wolniej niż przed rokiem (2,6% wobec 3,8% w 2009 r.).

10 10 WYKRES 06. DYNAMIKA CEN ŚWIATOWYCH (2005=100) 220,0 200,0 180,0 Ogółem Żywność Napoje Metale Energia 160,0 140,0 120,0 100, Według danych Międzynarodowego Funduszu Walutowego w 2010 r. przeciętne ceny większości surowców były większe niż przed rokiem. Cena baryłki ropy naftowej (APSP 2 ) wynosiła 79,0 USD (wobec 61,8 USD w 2009 r.) natomiast za tonę węgla (z Australii) płacono 106,0 USD (wobec 77,0 USD w roku poprzednim). Po obserwowanym w 2009 r. spadku cen metali na rynkach światowych w 2010 r. nastąpił ich wzrost. Cena tony miedzi kształtowała się na poziomie 7,5 tys. USD (wobec 5,2 tys. USD w 2009 r.). Za tonę cynku i aluminium trzeba było zapłacić 2,2 tys. USD (wobec 1,7 tys. USD), za tonę niklu 21,8 tys. USD (wobec 14,7 tys. USD) a za tonę cyny 20,4 tys. USD (wobec 13,6 tys. USD). W 2010 r. na światowym rynku zbóż cena pszenicy w skali roku nie uległa zmianie w ujęciu rocznym (223 USD za tonę). W porównaniu z rokiem poprzednim wzrosły ceny kukurydzy i jęczmienia (za tonę płacono odpowiednio 186,0 USD wobec 165,5 USD oraz 158,4 USD wobec 128,4 USD). Spadły natomiast ceny ryżu z 589,4 USD za tonę w 2009 r. do 520,6 USD w 2010 r. 2 Average Petroelum Spot Price - przeciętna cena ważona liczona dla agregatu składającego sie z następujących typów ropy naftowej: Brent, Dubai i West Texas Intermediate

11 11 W strukturze geograficznej obrotów towarowych handlu zagranicznego krajem o największym udziale w światowym eksporcie były Chiny (10,6%, wobec 9,7% w 2009 r.), które wyprzedzały Stany Zjednoczone (8,6% w 2010 r. i 9,6% w 2009 r.). Znaczący udział 8,5% w globalnym eksporcie miały również Niemcy, których udział w porównaniu z 2009 r. zmniejszył się w nieznacznym stopniu. W 2010 r., podobnie jak przed rokiem, kolejne miejsca zajmowały Japonia, Francja oraz Niderlandy, a wartość towarów eksportowanych za granicę wahała się od 5,2% do 3,3% globalnego eksportu. Rosja, jeden z liderów światowego eksportu, poprawiła nieznacznie swoją pozycję, co pozwoliło jej na zajęcie 10 miejsca w 2010 r. (wobec 11 miejsca w 2009 r.). Udział Polski w globalnym eksporcie wyniósł 1,0% (dając Polsce 19 lokatę, względem 18 w 2009 r.). W 2010 r., podobnie jak w poprzednich latach, największy udział w światowym imporcie miały Stany Zjednoczone, przy czym wartość importowanych towarów w niewielkim stopniu zwiększyła się w porównaniu z 2009 r. (z 12,9% do 13,1%). Na drugim miejscu znalazły się Chiny, dla których wartość towarów sprowadzanych zza granicy wzrosła do 9,3% wartości globalnego importu. Podobnie jak w przypadku eksportu, kolejne miejsca pod względem udziału w światowym imporcie w 2010 r. zajmowały Niemcy (7,1%), Japonia (4,6%) oraz Francja (4,0%). Do światowej czołówki 10 najważniejszych importerów należały także Wielka Brytania, Włochy, Niderlandy, Republika Korei oraz Kanada. Najmniejszy, spośród omawianych krajów, udział w światowym imporcie miała nadal Indonezja (0,8% w 2009 r. i 0,9% w 2010 r.). Udział Polski w światowym imporcie w stosunku roku poprzedniego pozostał bez zmian kształtując się w 2010 r. na poziomie 1,2%, plasując Polskę na 18 pozycji, wobec 16 w 2009 r. WYKRES 07. STRUKTURA GEOGRAFICZNA OBROTÓW TOWAROWYCH HANDLU ZAGRANICZNEGO W 2010 R. [w %] RU; 2,7% UK; 2,8% IT; 3,0% KR; 3,1% NL; 3,3% IT; 3,2% CA; 2,6% FR; 3,5% CA; 2,6% KR; 2,8% NL; 2,9% UK; 3,7% FR; 4,0% JP; 5,2% JP; 4,6% DE; 7,1% Pozostałe kraje (nie ujęte w analizie); 34,0% DE; 8,5% US; 8,6% Pozostałe kraje (nie ujęte w analizie); 31,9% CN; 9,3% EKSPORT Inne; 12,1% CN; 10,6% IMPORT US; 13,1% Inne; 14,8% ES; 1,7% AU; 1,4% CH; 1,2% PL 1,0% ES; 2,1% RU; 1,5% BR; 1,3% PL; 1,2% ID; 0,9% MX; 2,0% IN; 1,5% BR; 1,4% ID; 1,1% TR; 0,8% IN; 2,2% MX; 2,0% AU; 1,3% TR; 1,2% CH; 1,1%

12 12 T. 07. DYNAMIKA EKSPORTU (z USD, ceny bieżące) Wyszczególnienie rok poprzedni = = =100 Ś W I A T 114,1 115,6 115,3 115,8 77,4 120,5 143,9 108,0 OECD 109,3 113,1 114,4 111,6 77,9 117,3 132,0 102,0 EU (27) AU 122,5 116,5 114,4 132,7 82,2 138,0 200,7 150,5 BR 122,6 116,3 116,6 123,2 77,3 132,0 170,4 125,7 CA 118,0 108,4 106,9 108,6 69,4 122,9 107,4 92,7 CH 107,0 112,4 116,3 116,4 87,0 111,3 147,3 112,7 CN 128,4 127,2 125,6 117,3 84,1 131,3 207,1 129,6 DE 107,5 114,7 118,0 109,6 77,2 113,4 130,0 96,0 ES 104,9 111,7 115,7 112,5 79,5 111,5 128,9 99,8 FR 106,1 110,6 112,2 110,5 78,0 109,5 117,2 94,4 ID 122,9 119,0 114,0 118,3 85,7 131,9 181,4 133,7 IN 130,0 122,3 123,3 129,7 84,7 131,5 217,7 144,4 IT 105,5 111,6 120,1 109,0 74,6 110,0 120,0 89,5 JP 105,2 109,2 109,9 109,5 74,3 132,6 129,4 107,8 KR 112,0 114,4 114,2 113,6 85,7 129,0 164,0 125,5 MX 113,1 117,1 108,6 107,3 78,7 129,8 139,4 109,6 NL 110,0 114,2 119,3 113,6 79,8 114,0 140,7 103,2 PL 119,2 124,4 125,1 121,6 81,1 113,9 174,6 112,3 RU 132,9 124,8 116,8 132,9 64,5 131,8 164,7 113,0 TR 116,3 116,4 125,4 123,1 77,4 111,6 155,1 106,3 UK 108,7 115,3 101,5 107,7 76,1 115,0 110,4 94,3 US 110,8 114,5 112,0 111,9 81,2 120,9 140,8 109,9 W 2010 r. w porównaniu z rokiem poprzednim obserwowano znaczny wzrost obrotów towarowych handlu zagranicznego, jednak w większości omawianych krajów nie zrekompensowało to głębokich spadków z 2009 r. Wartość światowego eksportu w 2010 r. wzrosła w stosunku do 2009 r. o 20,5%, a w porównaniu z 2007 r. - o 8,0%. W największym stopniu zwiększyła się wartość towarów eksportowanych z Australii (o 38,0%) oraz Japonii, Brazylii, Indonezji, Rosji, Indii i Chin (w granicach 31-33%), przy czym dla wszystkich ww. krajów wartość eksportu w 2010 r. była wyższa niż w 2007 r. W Australii i Brazylii dominujący wpływ na wysoką dynamikę eksportu w 2010 r. miały towary z sekcji SITC 2+4 tj. surowce niejadalne z wyjątkiem paliw oraz oleje, tłuszcze, woski zwierzęce i roślinne, w Japonii i Chinach towary z sekcji SITC 7 tj. maszyny, urządzenia i sprzęt transportowy, a w Indonezji i Rosji towary zaklasyfikowane do sekcji SITC 3 paliwa mineralne, smary i materiały pochodne. Wśród omawianych krajów najniższą dynamikę wartości eksportu w 2010 r. w porównaniu do poprzedniego roku notowano w Turcji, Hiszpanii, Szwajcarii, we Włoszech i Francji (od 11,6% do 9,5%). Wzrost eksportu Polski w 2010 r. wyniósł prawie 14% w skali roku i był on wyższy o 12,3% w stosunku do 2007 r.

13 13 T. 08. DYNAMIKA IMPORTU (z USD, ceny bieżące) Wyszczególnienie rok poprzedni = = =100 Ś W I A T 113,8 114,9 115,3 115,5 76,9 120,6 142,0 107,2 OECD 111,7 113,6 113,0 112,1 75,2 117,9 127,5 99,4 EU (27) AU 114,5 111,2 118,7 121,3 82,5 121,9 160,9 121,9 BR 116,9 123,5 132,1 144,0 73,3 143,2 246,6 151,2 CA 118,4 107,9 108,8 107,2 78,7 121,9 120,8 102,8 CH 108,6 110,2 116,0 113,4 85,2 112,9 139,3 109,0 CN 117,6 119,9 120,8 118,3 88,7 138,9 211,3 145,9 DE 109,0 118,2 114,5 112,4 78,0 115,3 136,8 101,1 ES 111,6 113,4 117,4 109,0 69,7 108,5 109,7 82,5 FR 110,9 111,4 115,5 113,2 77,9 107,6 122,1 94,9 ID 137,5 106,6 115,4 136,9 73,6 140,8 174,7 141,9 IN 143,2 124,9 128,5 140,0 80,1 125,8 226,5 141,1 IT 108,3 114,6 115,7 110,5 73,6 117,3 126,4 95,4 JP 113,3 112,5 106,9 123,1 72,2 125,8 134,5 111,8 KR 116,4 118,4 115,3 122,0 74,2 131,7 162,8 119,2 MX 112,2 115,7 110,6 109,6 75,5 128,6 136,2 106,4 NL 109,4 115,4 117,5 117,6 77,2 115,3 141,9 104,6 PL 113,1 126,3 127,6 126,1 73,1 116,0 172,4 107,0 RU 130,6 139,6 145,0 133,7 62,7 137,2 232,7 115,0 TR 119,7 119,5 121,8 118,8 69,8 131,7 158,9 109,1 UK 106,9 113,3 113,6 103,1 75,7 115,7 116,2 90,3 US 113,7 110,5 105,3 107,4 74,0 122,6 113,4 97,4 Podobnie jak w przypadku eksportu, również wartość światowego importu zwiększyła się w 2010 r. w skali roku. Do krajów o największym wzroście wartości importu w stosunku do 2009 r. należały Brazylia, Indonezja, Chiny i Rosja (w granicach od 43,2% do 37,2%), które znacznie zwiększyły import towarów z sekcji SITC 7 tj. maszyn, urządzeń i sprzętu transportowego. W najmniejszym stopniu zwiększyła się wartość towarów importowanych w Szwajcarii, Hiszpanii i Francji od 12,9% do 7,6% w skali roku, gdzie największy wpływ miały następujące sekcje SITC: towary przemysłowe (SITC 6+8) w przypadku Szwajcarii, paliwa mineralne, smary i materiały pochodne (SITC 3) w Hiszpanii, a we Francji import maszyn, urządzeń i sprzętu transportowego (SITC 7). Wartość importu Polski wzrosła w 2010 r. o 16,0% w stosunku do roku poprzedniego, a w porównaniu z poziomem z 2007 r. była większa o 7,0%. Największy, w skali ostatniego roku, wpływ na dynamikę zarówno importu jak i eksportu Polski miały towary z sekcji 6,7,8 SITC tj. towary przemysłowe sklasyfikowane głównie wg surowca, maszyny, urządzenia i sprzęt transportowy oraz różne wyroby przemysłowe.

14 14 WYKRES 08. OBROTY HANDLU ZAGRANICZNEGO NA 1 MIESZKAŃCA W DOLARACH USD W 2010 R. W 2010 r. na świecie przeciętny eksport oraz import na 1 mieszkańca ukształtował się na poziomie 2,2 tys. USD. Znacznie powyżej przeciętnej dla świata ogółem kształtowały się obroty handlu zagranicznego per capita m. in. w Niderlandach (29,6 tys. USD po stronie eksportu i 26,5 tys. USD po stronie importu) i Szwajcarii (odpowiednio: 24,2 tys. USD i 21,8 tys. USD). W Niemczech eksport per capita wyniósł w 2010 r. 15,4 tys. USD i był o 3,7% niższy niż w 2007 r., natomiast import na 1 mieszkańca wzrósł w ciągu 3 lat o 1,4% do wysokości 13,0 tys. USD w 2010 r. Największy wzrost eksportu per capita w latach notowano we Francji (107,1%), Australii (o 42,7%) i Indiach (o 38,5%). Import na 1 mieszkańca w 2010 r. w Brazylii był o 47,2%. większy niż w 2007 r., w Chinach o 43,7%, w Indonezji o 37,5% oraz o 35,3% w Indiach. W Polsce eksport na jednego mieszkańca wyniósł 4,1 tys. USD (wzrost o 12% od 2007 r.), natomiast import 4,5 tys. USD (wzrost o 6,7%). Wśród analizowanych krajów najniższą wartość obrotów towarowych na 1 mieszkańca, mimo wysokich wzrostów w okresie r., notowano w Chinach (1,2 tys. USD po stronie eksportu i 1,0 tys. USD po stronie importu), Brazylii (1,0 tys. USD zarówno dla eksportu jak importu), Indonezji (odpowiednio 0,7 tys. USD i 0,6 tys. USD), a także w Indiach (odpowiednio 0,2 tys. USD i 0,3 tys. USD). Eksport Import

15 15 T. 0 RELACJA EKSPORTU DO IMPORTU Wyszczególnienie Spośród krajów o największym udziale w światowym PKB, w 2010 r. w większości przypadków Ś W I A T 97,7 98,3 98,5 99,2 99,1 OECD 90,1 90,9 90,5 93,8 93,3 EU (27) 98,6 96,6 95,6 98,7 98,1 AU 84,5 85,3 93,4 93,0 105,3 BR 152,7 126,8 108,5 114,5 105,5 CA 111,1 109,6 111,1 98,0 98,8 CH 105,3 107,6 110,4 112,8 111,3 CN 115,4 127,4 126,2 119,7 113,2 DE 125,3 125,4 122,3 121,0 119,0 ES 66,4 64,5 66,6 76,0 78,0 FR 90,4 87,2 85,1 85,3 86,7 ID 115,0 126,8 109,5 127,6 119,5 IN 69,7 65,5 60,7 64,1 67,0 IT 96,9 98,0 96,7 98,1 92,0 JP 115,5 115,3 102,5 105,5 111,2 KR 108,9 104,2 97,0 112,0 109,7 MX 96,6 96,0 94,0 98,0 98,9 NL 112,6 113,2 109,4 113,0 111,7 PL 88,5 85,4 82,3 91,4 89,7 RU 244,6 176,2 175,1 180,2 173,2 TR 62,9 63,1 65,4 72,5 61,4 UK 76,9 69,9 73,0 73,5 73,0 US 52,3 57,6 60,0 65,8 64,9 utrzymały się dotychczasowe tendencje w zakresie relacji eksportu do importu. Do państw, które charakteryzowały się wysoką nadwyżką eksportu należały Rosja (73,2%), Indonezja (19,5%) i Niemcy (19,0%), jednak w skali roku obserwowano zmniejszenie tej relacji. Relatywnie wysoką relacją eksportu do importu notowano również w Chinach, Niderlandach, Szwajcarii oraz Japonii, gdzie eksport był o ok. 11%-13% większy niż import. Wśród omawianych krajów, jedynym gdzie odnotowano poprawienie relacji eksportu do importu w skali roku i uzyskano dodatnie saldo obrotów handlu zagranicznego w 2010 r. była Australia. Podobnie jak w poprzednich latach, wartość eksportu znacznie niższą niż importu i duże uzależnienie gospodarek od towarów sprowadzanych z zagranicy wykazywały Turcja, Stany Zjednoczone, Indie i Wielka Brytania gdzie wartość eksportu stanowiła odpowiednio 61,4%, 64,9%, 67,0% i 73,0% wartości importu. Nadwyżkę importu nad eksportem notowano również w Hiszpanii, we Francji, w Polsce, we Włoszech, w Kanadzie i Meksyku. W Polsce, m.in. w wyniku wzrostu cen importowanych paliw, w 2010 r. ponownie odnotowano pogorszenie relacji eksportu do importu, a wskaźnik ten wyniósł 89,7%.

16 ŹRÓDŁA: World Population Prospects the 2010 Revision Olisnext database of OECD Monthly Bulletin of Statistics Online, UN, World Economic Outlook Database - IMF, United Nations Commodity Trade Statistics Database, 16 Dane pobrano z baz w okresie 5 8 VII 2011 r.