Liga naukowa z języka polskiego (część pierwsza w r. szk. 2015/16)

Transkrypt

1 Liga naukowa z języka polskiego (część pierwsza w r. szk. 2015/16) Drodzy Ligowicze, zespół polonistów postanowił wesprzeć Wasze wysiłki służące starannemu przygotowaniu się do etapu szkolnego konkursu polonistycznego. Proponujemy Wam test sprawdzający znajomość lektur konkursowych oraz badający niektóre umiejętności przydatne podczas ich analizy. Osoby, które chciałyby otrzymać prace sprawdzone i omówione przed konkursem (21 X 2015 r.), proszone są o oddanie zadań do 10 października. Ostateczny termin oddania ligi mija 15 października. Legia Waszych Polonistów P.S. Jeśli ktoś chciałby otrzymać tekst ligi w Wordzie, aby zadania wypełniać komputerowo, powinien napisać z taką prośbą na: gimnazjum54@op.pl Tekst I Mickiewicz operuje całym systemem sygnałów literackich wskazujących na niezwykłość spektaklu, który ma się rozegrać. To nastrój niepokoju i tajemniczości, wnoszony przez określony zestaw realiów i pejzażu. ( ) dzikość okolicy, cisza, grząska ziemia, nagły szum wiatru, szelest suchej gałęzi, wody jeziora lub rzeki oblane blaskiem księżyca- to właśnie podstawowe komponenty pejzażu ballad. Ów pejzaż jest wzbogacony przez realia okolicy, znowu nieliczne i przez to zagęszczone, intensywne emocjonalnie: stara cerkiew, zarośla przy niej, przykościelny cmentarzyk. ( ) W tej scenerii dzieją się w balladach wydarzenia o różnym nasileniu tonacji serio, od na poły żartobliwych po nasycone ponurym dramatyzmem moralnym Lilie. Ta właśnie ballada, a w pewnej mierze Świtezianka i Rybka podejmują problematykę moralną winy i kary, sumienia, odpowiedzialności za czyny. Wraz z tymi balladami wkracza się w sferę zbliżenia między etyką a fantastyką. Świat nadziemski nie tylko zadziwia i ingeruje w sprawy ziemskie- on je zarazem osądza, wprowadza ład w zachwiany porządek ludzki. Dlatego balladowe zaświaty, obejmujące również sferę natury, nie są jedynie tajemnicze, nieprzeniknione, ale są groźne. Fascynują i przejmują trwogą. Wiarę w tajemną więź obu światów uczynił Mickiewicz nie tylko kamieniem węgielnym fantastyki ballad, ale również potraktował ją jak credo światopoglądowe romantyka. ( ) Owa wiara dotyczy prawd żywych, które pojmować można różnorako, ale zawsze w opozycji do racjonalistycznego scjentyzmu, zawsze w odwołaniu do serca i wyobraźni, do źródeł tradycji ustnej, gminnej, przekazywanej na żywo przez ludowych opowiadaczy tajemniczej księgi natury. Alina Witkowska, Literatura romantyzmu, Warszawa Wyjaśnij znaczenie : związku frazeologicznego kamień węgielny dosłowne i przenośne słowa credo 2. Jakie pojęcia opisują światopogląd będący w opozycji do racjonalistycznego scjentyzmu? Zapisz przynajmniej trzy takie pojęcia z ich krótkimi objaśnieniami. 3. Pierwszy akapit Tekstu I opisuje tzw. pejzaż romantyczny przedstawiony w Balladach i romansach Adama Mickiewicza.

2 a. Wypisz fragmenty ballady Lilie, w których pojawia się opis pejzażu romantycznego. b. Napisz, poprzez jakie elementy obrazu i zabiegi formalne Jacek Malczewski osiągnął podobny efekt na swoim modernistycznym obrazie. Jacek Malczewski, Topielec w objęciach dziwożony z cyklu Rusałki, Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, na podstawie: 4. Przypomnij sobie definicję ballady romantycznej oraz jej cechy, a następnie wypełnij tabelę. Cechy ballady Ich realizacja w balladzie Lilie, czyli przykłady tych cech w utworze

3 5. Wypisz wers ballady Lilie Adama Mickiewicza informujący czytelnika o czasie, w którym rozgrywają się przedstawione wydarzenia:. 6. Jaki był motyw zbrodni popełnionej przez żonę? 7. Wina bohaterki polega przede wszystkim na tym, że.. 8. W jakim celu Pani odwiedza Pustelnika?. 9. Opisując scenerię, na tle której zostaje ukazana bohaterka, narrator posłużył się wyrażeniem puchają puchacze. Ten środek poetyckiego obrazowania to... Polega on na 10. Szczególna rolę w balladach romantycznych odgrywała przyroda. Wypisz z utworu cytaty obrazujące jej funkcje: Rola przyrody Cytat Jest elementem świata przedstawionego Wskazuje następstwo czasowe Współtworzy nastrój Odzwierciedla emocje i przeżycia bohaterów Jest siłą sprawczą (wykonuje wyrok) 11. Ballada jest gatunkiem wywodzącym się z tradycji ludowej. Pierwotnie ballady krążyły w podaniach ustnych. Wskaż co najmniej 3 różne elementy, które wpływają na jej melodyjność Wypisz z tekstu Lilii Adama Mickiewicza takie cytaty, które można uznać za mądrości ludowe. 13. Z drugiego akapitu Tekstu I wypisz zdanie, które mogłoby dotyczyć nie tylko ballad, ale także Dziadów cz. II. 14. Wypełnij poniższą tabele, pracując z tekstem Dziadów cz. II Adama Mickiewicza

4 Charakterystyka typu duchów dokonana przez Guślarza przy wywoływaniu Sposób, w jaki został wywołany Jaki jest związek sposobu wywołania ducha z jego typem? Nazwa konkretnego ducha/duchów Wygląd ducha- wymień charakterystyczne cechy, nie cytuj Kim był duch/były duchy za życia Na czym polega wina ducha/duchów Jak został za tę winę ukarany? Jak mogą pomóc duchowi uczestnicy dziadów? Jaka przestrogę duch pozostawia zgromadzonym na dziadach? Zacytuj. Jak rozumiesz treść tej przestrogi? Na podstawie przestrogi ducha i jej własnego odczytania sformułuj jedno zalecenie, jak żyć. Nie stosuj przeczenia. Duchy lekkie Duchy ciężkie Duchy pośrednie 15. Na podstawie utworu Bolesława Leśmiana pt. Dusiołek oceń, czy poniższe stwierdzenia są prawdziwe czy fałszywe. Zaznacz znakiem X właściwą odpowiedź. Przy stwierdzeniach prawdziwych podaj uzasadnienie swojej opinii. Stwierdzenie Prawda Fałsz Uzasadnienie Utwór jest wierszem sylabicznym. Występują w nim rymy krzyżowe. Występują w nim tylko rymy męskie. W utworze pojawiają się rymy niedokładne. W tekście nie wystąpiła przerzutnia. Tekst jest przykładem wiersza stychicznego.

5 16. Wypisz z wiersza B. Leśmiana przykłady podanych w tabeli środków stylistycznych i określ ich funkcje. Środek wyrazu przykład funkcja dialektyzm zgrubienie 17. Interpretując wiersz Bolesława Leśmiana, napisz, na jakie pytanie filozoficzne próbuje znaleźć odpowiedź bohater wiersza, Bajdała. 18. Kim jest osoba mówiąca w utworze Leśmiana i do kogo się zwraca? Swoje wyjaśnienia poprzyj przykładami z utworu. 19. Istoty z zaświatów są w utworach literackich przedstawiane w różnych rolach. Napisz, w jakich funkcjach występują w utworze postaci z analizowanych lektur istoty z zaświatów duch Pana zabitego przez żonę trzy duchy przybyłe na dziady dusiołek 20. Z norki hobbita do Samotnej Góry - ułóż przygody Bilbo Bagginsa we właściwej kolejności. W puste miejsca wstaw kolejne cyfry od 1 do 8. Spotkanie z Gollumem Walka z pająkami. Podróż w beczkach. Odpoczynek u Elronda. Śmierć Smauga. W domu Beorna. Trzy trolle. Wizyta Gandalfa 21. Wypisz przykłady przynajmniej trzech motywów wędrownych występujących w Hobbicie J.R.R. Tolkiena i obecnych w Shreku" w reż. Andrew Adamsona i Vicky Jenson.

6 22. Zdefiniuj krótko, kim/czym są (podaj źródło definicji) dusiołek- dziwożona- elf- goblin- hobbit- krasnolud- ork- rusałka- świtezianka- troll- utopiec- warg- 23. Przemyśl wszystkie poniższe tematy i zastanów się, co należy w nich napisać, a następnie wybierz jeden i starannie go z realizuj (tekst objętości od 1,5 do 2 stron). a. Napisz opowiadanie, w którym przedstawisz ziemskie losy czwartego ducha wywołanego na dziadach w utworze Mickiewicza. W opowiadaniu zamieść elementy opisu pejzażu romantycznego oraz motyw przenikania się świata realnego i zaświatów. c. Przedstaw w formie fragmentów pamiętnika przeżycia wewnętrzne Pani, bohaterki Lilii Adama Mickiewicza. d. Napisz samodzielny opis wybranego obrazu Jacka Malczewskiego z cyklu Rusałki. e. Napisz notatkę do gazetki szkolnej, w której przedstawisz film Świteź. Miasto na dnie jeziora w reż. Michała Baczunia. f. Co w kontekście Dziadów cz. II znaczy być człowiekiem? Rozważ problem w rozprawce. Odnieś się do przykładów z innych utworów literackich. g. Podczas ostatniego spotkania z Panią Pustelnik wypowiada słowa: Najlepsza będzie droga/ Zdać się na los i Boga. Bohater nie ma wiedzy na temat dalszych wydarzeń. Zaproponuj- z perspektywy Pustelnika - inne zakończenie historii opowiedzianej w balladzie Lilie