Do najczęściej spotykanych opłat pobieranych przez Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych (TFI) należą opłaty za:

Transkrypt

1 Które z tych opłat są obligatoryjne, a których można uniknąć? Jeśli zamierzasz zainwestować w fundusz inwestycyjny, elementem na który powinieneś zwrócić szczególną uwagę podczas analizy ofert Towarzystw Funduszy Inwestycyjnych są opłaty. Mogą mieć one bowiem istotny wpływ na stopę zwrotu z inwestycji. Zobacz zatem, z jakimi kosztami musisz się liczyć oraz które opłaty są obligatoryjne, a których możesz uniknąć. Do najczęściej spotykanych opłat pobieranych przez Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych (TFI) należą opłaty za: - nabycie jednostki uczestnictwa (dystrybucyjna), - umorzenie jednostki uczestnictwa, - zarządzanie funduszem inwestycyjnym, - oraz tzw. success fee. Opłata dystrybucyjna Z pierwszą opłatą, czyli związaną z nabyciem jednostek uczestnictwa funduszu inwestycyjnego możesz spotkać się już w momencie rozpoczęcia inwestycji. Jest to tzw. opłata dystrybucyjna i wynosi ona od 0 do nawet 5%. Generalna zasada jest taka, że im na większy zysk możesz liczyć (pamiętając o ryzyku inwestycyjnym) tym opłata dystrybucyjna jest wyższa. A zatem najwyższe opłaty wystąpią w przypadku nabywania jednostek uczestnictwa funduszy akcyjnych, a najniższe są związane z funduszami obligacji lub rynku pieniężnego. 1 / 5

2 Drugą zmienną braną pod uwagę, w przypadku obliczania wysokości opłaty dystrybucyjnej, jest wartość nabywanych jednostek uczestnictwa. Zasada jest taka, że im więcej jednostek kupisz, tym opłata za ich nabycie (procentowo) będzie niższa. Załóżmy, że nabyłeś jednostki uczestnictwa funduszu akcyjnego za zł oraz stabilnego wzrostu za zł. Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych pobrało od Ciebie opłaty w wysokości 150 zł (fundusz akcyjny) oraz 200 zł (fundusz stabilnego wzrostu). Opłaty te stanowiły odpowiednio 3 i 2% wartości inwestycji. Wynika z tego, że zainwestowane zostało zł w fundusz akcyjny oraz zł w fundusz stabilnego wzrostu. Pamiętaj zatem, że opłata dystrybucyjna wpływa na wartość początkową inwestycji. Im jest ona wyższa, Opłaty dystrybucyjnej możesz jednak uniknąć. Możesz zdecydować się na fundusz, który jej nie pobiera (nie wszystkie to robią). Możesz też nabyć jednostki uczestnictwa poprzez platformę, która tych opłat nie pobiera (np. Supermarket Funduszy Inwestycyjnych mbanku, Centrum Oszczędzania Multibank, BestFunds.pl). Zwróć jednak uwagę na to, że w ofercie przytoczonych instytucji mogą nie być dostępne wszystkie fundusze inwestycyjne. Pamiętaj również o tym, że niektóre z TFI, które nie prowadzą sprzedaży jednostek uczestnictwa poprzez pośredników, organizują okresowe promocje polegające właśnie na zwolnieniu z opłaty dystrybucyjnej. Pamiętaj, także o tym, że tzw. fundusze inwestycyjne zamknięte (a dokładniej ich certyfikaty inwestycyjne) są notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Jeżeli nie kupisz ich w ofercie publicznej (rynek pierwotny) to masz jeszcze opcję, aby nabyć je na GPW. W pierwszym wypadku możesz (nie musisz) spotkać się ze standardową opłatą za nabycie certyfikatów inwestycyjnych. Natomiast w drugim zapłacisz prowizję maklerską (pobieraną przez biuro maklerskie) naliczaną na analogicznych zasadach, jak w przypadku kupna akcji lub obligacji na GPW. Opłata za umorzenie jednostek uczestnictwa Kolejną opłatą, która czasem zaskakuje inwestorów jest opłata za umorzenie jednostek uczestnictwa funduszu inwestycyjnego. Jak sama nazwa wskazuje jest ona pobierana przez 2 / 5

3 TFI w momencie odsprzedaży przez inwestora posiadanych przez niego jednostek uczestnictwa. Z opłatą tą również związane są istotne parametry. W tym przypadku jest to długość inwestycji (jak długo inwestor posiadał jednostki uczestnictwa danego funduszu) oraz jej wartość. Oczywiście im dłużej trwa inwestycja, tym opłata ta jest niższa, a po określonym czasie nie jest wcale pobierana. Jeśli chodzi o wartość inwestycji, to TFI premiują bogatszych inwestorów, czyli od wyższych kwot pobierana jest niższa (procentowo) prowizja. Opłata za umorzenie jednostek uczestnictwa jest pobierana bez względu na to czy inwestycja był Opłata za wyjście z inwestycji jest bardzo wyraźnie widoczna w przypadku uczestnictwa w programach systematycznego inwestowania (PSO). Klient, który zdecyduje się na zakończenie inwestycji w pierwszych latach po jej rozpoczęciu będzie musiał zapłacić nawet kilkudziesięcioprocentową opłatę likwidacyjną. Dlatego zanim zdecydujesz się na uczestnictwo w takim programie dokładnie przeanalizuj, czy będziesz mógł dokonywać wpłat przez określony w umowie okres. Opłata za zarządzanie Nazwa ta nie do końca oddaje istotę tego kosztu. Jest on bowiem wkalkulowany w wycenę jednostki uczestnictwa funduszu inwestycyjnego. Jeżeli zajrzysz do prospektów poszczególnych funduszy to zauważysz, że w im bardziej ryzykowne papiery wartościowe inwestowane są aktywa, tym wyższa jest ta opłata. A zatem w przypadku funduszy akcyjnych i tzw. misiów (fundusze małych i średnich spółek) opłata za zarządzanie może wynieść nawet 5%, natomiast w przypadku funduszy obligacyjnych oraz rynku pieniężnego wynosi 0 1%. Opłata za zarządzanie jest wliczona w wartość jednostek uczestnictwa i bez względu na to, gdzie je nabędziesz, zawsze wystąpi. Występuje ona bowiem w każdym przypadku i możesz ją traktować jako stałą. Success fee 3 / 5

4 Oprócz wymienionych opłat możesz spotkać się jeszcze z innymi, które występują w funduszach inwestycyjnych zamkniętych (FIZ). Najpopularniejszą jest tzw. success fee, prowizja od zysku. Jest ona pobierana w sytuacji, gdy fundusz przekroczy prognozowaną wartość zysku, np. 20% w skali roku. Załóżmy, że zainwestowałeś w certyfikaty zamkniętego funduszu inwestycyjnego inwestującego w nieruchomości w południowej Europie. Fundusz ten osiągnął roczną stopę zwrotu na poziomie 30%. W jego statucie określono, że w przypadku osiągnięcia stopy zwrotu powyżej 20% w skali roku pobierana jest opłata (success fee) na poziomie 20% osiągniętego zysku. Oznacza to, że zyskałeś nie 30,a 24% w ciągu roku. Zwróć uwagę na to, że success fee jest pobierane tylko w przypadku uzyskania przez fundusz określonego wyniku inwestycyjnego. Jeżeli fundusz tego wyniku nie osiągnie lub poniesie stratę, wtedy prowizja ta nie jest pobierana. W ten sposób skonstruowana opłata wydaje się być najbardziej optymalna dla inwestora. Co prawda jej wysokość nie jest niska, ale zachęca ona zarządzających funduszem inwestycyjnym do podejmowania jak najlepszych decyzji inwestycyjnych. Podatek dochodowy Z funduszami inwestycyjnymi jest związany jeszcze jeden koszt, który prawdopodobnie najbardziej boli inwestorów podatek od zysków kapitałowych, tzw. podatek Belki. Podatek pobierany jest w sytuacji, gdy po umorzeniu jednostek uczestnictwa odnotujesz zysk. W tym przypadku TFI od wypracowanego zysku potrąci 19% podatku. Podatku tego nie można uniknąć (pomijam IKE itp. rozwiązania), jednak możesz go odroczyć w czasie. Jeżeli nie kończysz inwestycji, a jedynie przenosisz środki pomiędzy dwoma funduszami (dokonujesz konwersji) wtedy podatek nie zostanie naliczony w sytuacji, gdy fundusze pomiędzy którymi przenosiłeś aktywa znajdowały się pod parasolem (umbrella funds). Rozwiązanie to opisywaliśmy w poprzednich numerach Pieniędzy & Inwestycji. Koniecznie musisz zdawać sobie sprawę również z tego, że z podatkiem jest związana jedna z największym wad funduszy inwestycyjnych. Otóż jeżeli inwestujesz w kilka funduszy (które nie 4 / 5

5 są pod parasolem) i na jednym odnotujesz zysk, a na innym stratę, to wyników inwestycji w nie możesz kompensować. Załóżmy, że zainwestowałeś w dwa fundusze po złotych. Po roku umorzyłeś jednostki uczestnictwa. Fundusz A przyniósł 20% (2.000 zł) zysku, natomiast fundusz B 10% (1.000 zł) straty. Od zysku w funduszu A potrącono Ci 380 zł (19% z zł) wynik netto to zł, a z funduszu B otrzymałeś zł ( zł zł). Czyli po roku Twoje aktywa wynosiły zł ( zł zł) netto, co daje tylko 3,1% zysku. Dlatego, aby uniknąć podobnej sytuacji warto zainwestować w fundusze znajdujące się w ramach parasola (tylko fundusze z jednego TFI). Innym rozwiązaniem jest skorzystanie z oferowanych na rynku programów systematycznego oszczędzania lub programów inwestycyjnych. W ramach takiego programu masz do dyspozycji nawet kilkadziesiąt różnych funduszy (należących do różnych TFI). W przypadku konwersji między nimi nie zapłacisz podatku dochodowego. 5 / 5