W szpitalach psychiatrycznych organizuje się całodobowe oddziały wyspecjalizowane, takie jak oddziały:

Transkrypt

1 Oddzialy psychiatryczne szpitalne - Opieka całodobowa Opieka całodobowa Psychiatryczne oddziały szpitalne Psychiatryczne leczenie szpitalne powinno być stosowane tylko w przypadkach ciężkich zaburzeń psychicznych z zachowaniami stanowiącymi zagrożenie dla życia i/lub zdrowia pacjenta bądź osób z jego otoczenia, a także wobec pacjentów bezradnych, zagubionych z powodu zaburzeń psychicznych, niezdolnych do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, wymagających diagnozy i leczenia w warunkach całodobowej opieki medycznej, pozbawionych opieki w domu. Wskazaniem do leczenia szpitalnego jest też zarówno współwystępowanie zaburzeń psychicznych i somatycznych wymagających diagnozy specjalistycznej i leczenia w warunkach całodobowego dostępu do świadczeń medycznych, jak i zlecenie wykonania zabiegów diagnostycznych i terapeutycznych o zwiększonym ryzyku wymagającym zabezpieczenia medycznego w szpitalu (np. diagnostyczna punkcja, leczenie elektrowstrząsowe). W szpitalach psychiatrycznych organizuje się całodobowe oddziały wyspecjalizowane, takie jak oddziały: psychogeriatryczne, dziecięco-młodzieżowe, rehabilitacji wczesnej i późnej w zaburzeniach psychotycznych, leczenia depresji, schorzeń afektywnych, leczenia nerwic, zaburzeń osobowości, leczenia uzależnień od alkoholu i innych substancji, detoksykacyjne, psychiatrii sądowej. Minimalizację niekorzystnych oddziaływań środowiska szpitalnego osiąga się poprzez restrukturyzacje dużych szpitali, tworzenie w nich wymienionych wyżej oddziałów wyspecjalizowanych i przenoszenie części łóżek na oddziały psychiatrii w szpitalach ogólnych wielospecjalistycznych. Za lokalizowaniem psychiatrycznego leczenia stacjonarnego na oddziałach przy szpitalach ogólnych przemawia oprócz lepszego dostępu do specjalistycznej bazy diagnostycznej i konsultacji medycznych także zrównanie w szpitalu statusu chorych psychicznie i chorych na choroby somatyczne, co przeciwdziała stygmatyzacji chorych psychicznie. Stygmatyzacja taka miała miejsce w tradycyjnych szpitalach psychiatrycznych. Oddział psychiatryczny powinien mieścić nie więcej niż łóżek, w salach 1 4-osobowych. Oddział zatrudnia lekarzy psychiatrów, psychologów klinicznych, psychoterapeutę, pracownika socjalnego, terapeutów zajęciowych i pielęgniarki. Pamiętaj! Praca oddziału jest organizowana na zasadzie społeczności terapeutycznej. W programie

2 terapeutycznym oddziału uwzględnia się terapię zajęciową oraz różne formy aktywizacji, rekreacji i kontaktów społecznych. Pacjent po przyjęciu na oddział jest zapoznawany z topografią i regulaminem oddziału, ze swoimi prawami i możliwością dostępu do Rzecznika Praw Pacjenta. Podczas pobytu na oddziale pacjent ma zapewnione warunki do posiadania przy sobie rzeczy osobistych i zabezpieczenia przedmiotów wartościowych i środków finansowych w depozycie. Warto wiedzieć, że... Pacjent w trakcie leczenia szpitalnego ma prawo do swobodnego kontaktu z rodziną i bliskimi (korespondencja, telefon, odwiedziny), a także do dostępu do Rzecznika Praw Pacjenta szpitala psychiatrycznego. Pacjenci w stanie poprawy mają ponadto możność swobodnego wychodzenia z oddziału na teren szpitala ( drzwi otwarte lub dokument zezwalający na wyjście), a także w uzgodnieniu z lekarzem i rodziną puszczani są na przepustki do domu (treningi domowe). Na oddziale przeprowadzana jest wielopoziomowa diagnoza problemów medycznych, psychospołecznych i socjalnych pacjenta. Następnie w zespole terapeutycznym tworzy się plan terapeutyczny, który uwzględnia: leczenie stanu psychicznego i somatycznego, psychoedukację i wsparcie dla pacjenta i rodziny, oddziaływania psychologiczne i psychospołeczne, interwencje środowiskowe i socjalne, usprawnienie funkcjonowania. Jak wygląda przyjęcie na oddział psychiatryczny i kiedy można otrzymać wypis ze szpitala? Czy wiesz, że... Przyjęcie na całodobowy oddział szpitalny odbywa się na podstawie skierowania od lekarza

3 psychiatry (z poradni zdrowia psychicznego, zespołu leczenia środowiskowego, oddziału dziennego lub innej placówki) oraz decyzji lekarza psychiatrycznej izby przyjęć szpitala oddziału i pisemnej zgody pacjenta. Leczenie na szpitalnym oddziale psychiatrycznym jest nieodpłatne (na podstawie ustawy o ochronie zdrowia psychicznego). Pacjentom nieubezpieczonym pracownik socjalny oddziału pomaga w podjęciu kroków niezbędnych do ubezpieczenia się poprzez urząd pracy lub ośrodek pomocy społecznej. Pacjenci pracujący otrzymują za okres leczenia w szpitalu zwolnienie lekarskie (L4). Przy przyjęciu na oddział pacjent oprócz zgody na leczenie na oddziale wyraża pisemną odrębną zgodę na informowanie określonej osoby bliskiej o jego stanie zdrowia i udostępnienie jej dokumentacji medycznej. W przypadkach nagłych przyjęcie na szpitalny oddział psychiatrii jest możliwe także bez aktualnego skierowania od lekarza psychiatrii na podstawie decyzji lekarza dyżurnego izby przyjęć. Gdy pacjent nie wyraża zgody na przyjęcie na szpitalny oddział psychiatrii, przyjęcie i leczenie na oddziale może odbyć się bez zgody z zastosowaniem przymusu tylko wtedy, gdy w związku z chorobą psychiczną pacjent bezpośrednio zagraża własnemu życiu lub życiu bądź zdrowiu innych osób. Podobnie, jeśli pacjent zagraża bezpośrednio własnemu życiu lub życiu albo zdrowiu innych osób, a jego zachowanie jedynie wskazuje na możliwość choroby psychicznej, lecz nie zostało to potwierdzone, może on być przyjęty do szpitala bez zgody celem obserwacji do 10 dni. W przypadkach gdy stan psychiczny nie stanowi bezpośredniego zagrożenia życia własnego ani życia i/lub zdrowia innych osób, pacjent chory psychicznie może być przyjęty do szpitala i leczony na podstawie postanowienia sądu rodzinnego wydanego na wniosek rodziny, opiekuna prawnego lub faktycznego bądź organu pomocy społecznej. Pacjent przyjęty do szpitala psychiatrycznego bez jego zgody powinien być poinformowany o przyczynach przyjęcia bez zgody oraz o przysługujących mu prawach. Pacjent taki może zażądać wypisania i powinien zostać wypisany z chwilą ustania przesłanek do obserwacji lub leczenia go bez jego zgody. Obecnie w Polsce respektuje się prawo pacjenta do wyboru miejsca leczenia. Z uwagi jednak na jeszcze stale duże zapotrzebowanie na leczenie szpitalne i brak wolnych łóżek ustalono rejony bezwzględnego zobowiązania poszczególnych oddziałów do przyjęcia pacjenta w stanie ostrym lub znalezienia dla niego miejsca w innym szpitalu (oddziale) i zapewnienia transportu. Pacjenci niewymagający przyjęcia w trybie nagłym mogą być zapisani do kolejki oczekujących. Czy wiesz, że... Wypis ze szpitala poprzedzony jest na ogół okresem adaptacji do życia poza oddziałem poprzez przepustki (treningi domowe).

4 W tym okresie ocenia się też, jakiej formy leczenia, rehabilitacji i wsparcia pacjent będzie potrzebował po opuszczeniu szpitala i do jakiej placówki środowiskowej powinien być skierowany. Pamiętaj! Nawet przy optymalnie funkcjonującym oddziale psychiatrycznym należy dążyć do jak najwcześniejszego wypisania chorego i skierowania do placówek środowiskowych lecznictwa psychiatrycznego (hostel, oddział dzienny, zespół leczenia środowiskowego, poradnia). Pacjenci ze znacznymi trudnościami w funkcjonowaniu powinni mieć po wypisaniu ze szpitala równolegle zapewniane wsparcie społeczne w miejscu zamieszkania i w lokalnym środowisku poprzez skierowanie m.in. do: dziennego ośrodka wsparcia środowiskowego domu samopomocy, specjalistycznych psychiatrycznych usług opiekuńczych w domu, warsztatu terapii zajęciowej lub innej formy aktywizacji. Zakłady opiekuńczo-lecznicze Osoby, które z powodu choroby psychicznej lub upośledzenia umysłowego nie są zdolne do samodzielnego zaspokajania swych podstawowych potrzeb życiowych, a nie mają możliwości korzystania z odpowiedniej pomocy i opieki innych osób w swym naturalnym środowisku życia, nie wymagając przy tym leczenia szpitalnego, lecz całodobowej opieki, pielęgnacji i rehabilitacji, mogą być po wyrażeniu na to zgody umieszczone w zakładzie opiekuńczo-leczniczym (ZOL). Osobami uprawnionymi do świadczeń zdrowotnych w zakładzie opiekuńczo-leczniczym są osoby objęte powszechnym obowiązkowym i dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym (na podstawie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych). Jakie dokumenty są wymagane, by zostać przyjętym?

5 Pamiętaj! Niezbędne jest przygotowanie wniosku o przyjęcie do ZOL-u, który następnie należy złożyć jego kierownikowi. Wniosek powinien zawierać: ocenę stanu zdolności do samoobsługi; oświadczenie zgody osoby zainteresowanej (jej przedstawiciela ustawowego lub opiekuna prawnego); w przypadku pacjenta niemogącego wyrazić świadomej zgody konieczne staje się uzyskanie postanowienia sądu rodzinnego właściwy jest sąd miejsca świadczenia lekarskiego; pisemną deklarację zgody (lub jej braku) na udzielanie informacji o stanie zdrowia pacjenta; kopię dowodu osobistego pacjenta (jak również jego przedstawiciela ustawowego lub opiekuna prawnego). Do wniosku należy dołączyć: zaświadczenie lekarskie stwierdzające, że osoba ubiegająca się o skierowanie do zakładu ze względu na stan zdrowia wymaga całodobowej pielęgnacji, opieki lub rehabilitacji i nie wymaga hospitalizacji; wywiad pielęgniarski przeprowadzony przez pielęgniarkę środowiskową (rodzinną) albo pielęgniarkę społeczną zakładu opieki zdrowotnej, w którym przebywa osoba ubiegająca się o skierowanie do zakładu opiekuńczo-leczniczego; dokumenty stwierdzające wysokość dochodu osoby ubiegającej się o skierowanie do zakładu albo osoby zobowiązanej do ponoszenia odpłatności za pobyt w zakładzie, w szczególności: oświadczenie o wysokości i rodzaju dochodów; decyzję organu emerytalno-rentowego ustalającego wysokość emerytury albo renty; do decyzji załącza się zgodę osoby ubiegającej się o skierowanie do zakładu na potrącanie opłaty za pobyt w zakładzie przez właściwy organ emerytalno-rentowy ze świadczenia emerytalno-rentowego. Przyjęcia do ZOL-u odbywają się według kolejności zgłoszeń. W przypadku braku wolnych miejsc według listy oczekujących. Do zakładu opiekuńczo-leczniczego pacjent jest przyjmowany na okres 6 12 miesięcy. Po tym okresie w przypadku przywrócenia mu sprawności wraca on do poprzedniego środowiska życia. Jeśli zaś stan pacjenta na to nie pozwala, pobyt może zostać przedłużony, ewentualnie może być takiej osobie przyznane miejsce w domu pomocy społecznej na czas nieograniczony. Czy wiesz, że... Za pobyt w ZOL-u należy uiszczać miesięczną opłatę, którą ustala się w wysokości odpowiadającej 250% najniższej emerytury, z tym że opłata nie może być wyższa niż kwota odpowiadająca 70% miesięcznego dochodu osoby przebywającej w zakładzie opiekuńczo-leczniczym.

6