Założenia POZ

Transkrypt

1 Raport Lalonda 1974 Wnioski z analizy problemów zdrowotnych Zależność pomiędzy zdrowiem a kulturowym, społecznym i fizycznym środowiskiem życia oraz jego poszczególnymi elementami Założenia POZ Kraków 2011 Raport Lalonda Akcentuje: - potrzebę radykalnej zmiany w podejściu do zdrowia i jego uwarunkowań; - uznawanie indywidualnych zachowań i stylu życia jako główne przyczyny śmierci i chorób; - konieczność współpracy międzysektorowej na rzecz ochrony zdrowia; - uznaje rolę edukacji zdrowotnej (ale nie główną) w procesie ochrony zdrowia; - konieczność szerokiego wsparcia wszelkich wysiłków mających na celu poprawę stanu zdrowia Zdrowie dla wszystkich 1978 r z inicjatywy WHO konferencja w Ałma Ata poświęcona problematyce podstawowej opieki zdrowotnej - ideologii społecznej w medycynie Zdrowie dla wszystkich Uznano wtedy że podstawowa opieka zdrowotna jest najważniejszą formą opieki zdrowotnej, dostępna jednostkom i rodzinom w społeczeństwie, w sposób przez nie akceptowany, przy ich pełnym uczestnictwie oraz kosztem dostosowywanym do możliwości społeczeństwa i kraju. Tworzy ona integralną i centralną część systemu ochrony zdrowia danego kraju i jest ściśle związana z ogólnym rozwojem społeczno-ekonomicznym społeczeństwa. Zdrowie dla wszystkich Podstawowa opieka zdrowotna jest pierwszym poziomem kontaktów rodziny i społeczeństwa z oficjalnym, formalnym systemem ochrony zdrowia, zbliżająca opiekę zdrowotną do miejsca zamieszkania i pracy ludzi i stanowi pierwszy element ciągłego procesu opieki zdrowotnej. Poziom V Szpitale kliniczne, AM, instytuty naukowe Poziom IV Szpitale Poziom III Szczebel konsultacyjny (poradnie specjalistyczne, lekarze specjaliści Poziom II Podstawowa opieka zdrowotna Poziom I Samoopieka 1

2 POZ w Polsce POZ stanowi pierwszy poziom opieki zdrowotnej; Drugi poziom opieki stanowi opieka specjalistyczna ambulatoryjna, szpitalna i doraźna; Trzeci poziom to opieka specjalistyczna wyżej kwalifikowana, świadczona np. przez jednostki szczebla wojewódzkiego, kliniki AM, instytuty naukowo-badawcze Cel istnienia POZ - w dobrze działającym POZ konieczna jest współpraca wśród pracowników służby zdrowia i służby zdrowia ze społeczeństwem -w celu zapewnienia mu na tym poziomie wszystkich rodzajów opieki i jej udostępnianiu, -specjalnym zajmowaniem się grupami zwiększonego ryzyka, -koncentrowaniu się na stylu życia człowieka i na jego środowisku, -wykorzystaniu i bogaceniu wiedzy znaczącej dla efektywności tej opieki Podstawowa opieka zdrowotna Program NPZ wskazuje na potrzebę właściwszego niż dotychczas wykorzystywania w POZ pielęgniarek i położnych w realizowaniu tej opieki Nowoczesna idea POZ Idea propagowana przez WHO zakłada aktywne uczestnictwo wszystkich obywateli w kształtowaniu polityki zdrowotnej i w bezpośrednich działaniach na rzecz własnego zdrowia Idea samoopieka zdrowotna Sealf care (samoopieka zdrowotna) to proces w którym ludzie sami działają na rzecz; - wzmocnienia swojego zdrowia, - zapobiegania chorobom, - wykrywania chorób i ich leczenie, na poziomie podstawowym istniejącego systemu ochrony zdrowia. Cztery obszary self care 1.Kontrola zdrowia i zapobieganie chorobom, poznawanie i ocenianie objawów chorób; 2.Samoleczenie (niefarmakologiczne i farmakologiczne); 3.Korzystanie ze świadczeń instytucji ochrony zdrowia, oraz 4.Uczestniczenie w działaniach tam inicjowanych 2

3 Istota samoopieki To odejście od schematu Dostawca świadczeń medycznych - Odbiorca tychże świadczeń Istota samoopieki Rodzaj, zakres i jakość opieki ZMIENIA SIĘ w zależności od: - czynników kulturowych; - czynników społecznych; - czynników politycznych; - innych czynników REALIZACJA TEJ IDEI JEST MOŻLIWA JEDYNIE PRZY ODPOWIEDNIM POZIOMIE OŚWIATY I WIEDZY O ZDROWIU Polska koncepcja POZ POZ stanowi zasadniczy czynnik strukturalny w systemie organizacyjnym ochrony zdrowia. Polska koncepcja POZ POZ swoja działalnością obejmuje trzy zasadnicze środowiska: ZAMIESZKANIA; PRACY; NAUKI I WYCHOWANIA Świadczenia POZ w miejscu zamieszkania To świadczenia zdrowotne skierowane do zdrowych i chorych w miejscu zamieszkania (przebywania), w warunkach ambulatoryjnych bądź domowych. Świadczenia w POZ Świadczenia zorientowane są na: promocje zdrowia i profilaktykę zdrowotną, diagnostykę schorzeń, leczenie i rehabilitacje oraz pielęgnację i edukacje zdrowotną. Do świadczeń należy także : 4. orzekanie i opiniowanie o stanie zdrowia 5. koordynacja dalszej opieki medycznej w celu uzyskania możliwie optymalnego postępowania zdrowotnego i zapewnienia bezpieczeństwa podopiecznemu. 3

4 Świadczenia w POZ zaspakajają potrzeby zdrowotne populacji: stworzenie możliwości wolnego wyboru świadczeniodawcy (lekarza, pielęgniarki, położnej) zapewnienie opieki lekarskiej przez koordynacje procesu diagnostyki, leczenia z ułatwieniem dostępu do konsultacji badań i zabiegów specjalistycznych w tym opieki stacjonarnej Świadczenia w POZ zaspakajają potrzeby zdrowotne populacji: zapewnienie opieki pielęgniarskiej i położniczej przez koordynację procesu pielęgnowania w formie wizyt domowych, wizyt patronażowych, domowej opieki pielęgniarskiej przewlekle chorych i niepełnosprawnych oraz realizacje zaleceń lekarskich zapewnienia świadczeń zdrowotnych uczniom/wychowankom w środowisku nauczania i wychowania SZCZGÓŁOWE ZADANIA POZ - rozpoznawanie sytuacji zdrowotnej i socjalnej jednostki, rodziny (wspólnoty mieszkaniowej) i większych zbiorowości połączonych podobnymi warunkami środowiskowymi, przy wykorzystaniu min. danych epidemiologicznych, statystycznych; - wykrywanie zagrożeń zdrowia, tj. narażenia i szkodliwości zewnątrz i wewnątrz pochodnych, wpływających na rozwój psychofizyczny, stan zdrowia i samopoczucia jednostki, rodziny SZCZGÓŁOWE ZADANIA POZ - ustalenie potrzeb zdrowotnych i socjalnych jednostki, rodziny, zbiorowości; - podejmowanie i prowadzenie działań szerzących i pogłębiających wiedze o zdrowiu i skłaniających do prawidłowych zachowań, chroniących i umacniających zdrowie, przez kontrolę czynników zagrożenia, sprawdzanie stanu zdrowia, wczesne wykrywanie chorób, zapobieganie rozwojowi choroby, ograniczenie i łagodzenie powikłań oraz następstw choroby, zastępowanie utraconych funkcji itp. SZCZGÓŁOWE ZADANIA POZ - sprawowanie ciągłej i zespołowej, wszechstronnej i łatwo dostępnej opieki zdrowotnej i społecznej w drodze zapewnienia indywidualnych świadczeń w zakładzie opieki zdrowotnej, w domu i w innym miejscu gdzie wystąpiła taka potrzeba; - zapewnienie doraźnej pomocy medycznej w nagłych zachorowaniach i nieszczęśliwych wypadkach; SZCZGÓŁOWE ZADANIA POZ cd. - prowadzenie i organizowanie opieki domowej (medycznej i socjalnej) osobom obłożnie i przewlekle chorym, niedołężnym, upośledzonym i samotnym, stosowanie opieki o charakterze zbiorowym wobec rodziny i określonej społeczności; - koordynowanie działań podejmowanych w obrębie systemu świadczeń przez personel medyczny i instytucje służby zdrowia i opieki społecznej w celu osiągnięcia wymaganego stanu zdrowotnego, zakresu i poziomu usług medycznych. 4

5 Zarys struktury organizacyjnej Struktura POZ określona w zarządzeniu MZiOS z dnia 10 listopada 1982 r O zakładach opieki zdrowotnej z dnia 30 sierpnia 1991 r (Dz.U nr 91 poz.408) O powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym w Narodowym Funduszu Zdrowia 23 stycznia 2003 (Dz. U nr 45 poz. 391) Zarys struktury organizacyjnej Rozporządzenie MZiOS z dnia 9 kwietnia 2003 r w sprawie ogólnych warunków udzielania świadczeń zdrowotnych oraz trybu wyboru lekarza POZ, pielęgniarki i położnej POZ Dz.U. nr 63, poz. 589) Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 października 2005 r. w sprawie zakresu zadań lekarza, pielęgniarki i położnej podstawowej opieki zdrowotnej Dz. U. nr 214 ppz.1816 Inne dokumenty prawne Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 2004 r. w sprawie zakresu świadczeń opieki zdrowotnej w tym badań przesiewowych oraz okresów, w których te badania są przeprowadzane Dz. U nr 276 poz.2740 Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 grudnia 2004 r. w sprawie zakresu i organizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieżą Dz. U nr 282 poz.2814 Zarys struktury organizacyjnej Opieka podstawowa w miejscu zamieszkania obejmuje świadczenia w zakresie ; -medycyny ogólnej, -pediatrii i medycyny szkolnej, -położnictwa i ginekologii, -stomatologii Zarys struktury organizacyjnej Przychodnie wchodzące w skład podstawowej opieki zdrowotnej: - Przychodnia ogólna - Przychodnia dziecka zdrowego (Przychodnia D1) Przychodnia dziecka chorego (Przychodnia D2) - Przychodnia K dla kobiet Organizowanie świadczeń pielęgniarskich w ramach POZ obejmuje Pielęgniarstwo rodzinne pielęgniarka podstawowej opieki zdrowotnej (zdrowych i chorych niezależnie od płci i wieku z wyłączeniem noworodka i niemowlęcia do drugiego miesiąca życia) Opiekę położniczą (opieka nad kobietą, noworodkiem i niemowlęciem obu płci do ukończenia drugiego miesiąca życia) Pielęgniarstwo środowiska nauczania i wychowania Pielęgniarstwo opieki domowej długoterminowej 5

6 MODEL ZESPOŁU POZ Położna POZ Lekarz POZ, pielęgniarka praktyki Pacjent, rodzina, społeczność lokalna Pielęgniarka POZ, pielęgniarki opieki długoterminowejdomowej Świadczenia w POZ Świadczenia POZ udzielane są świadczeniobiorcom przez złożenie odrębnej deklaracji wyboru: - Lekarza POZ - Pielęgniarki POZ ( nfzkrakow.pl/index.php?site=art&idd=32&ida=111) - Położnej POZ Pracownik socjalny Świadczenia w POZ Świadczenia zespołu w POZ obejmuje działania: - Lekarza POZ - Pielęgniarki POZ (rodzinnej, szkolnej, opieki środowiskowej) - Położnej POZ - Nocnej i świątecznej opieki lekarskiej i pielęgniarskiej oraz medycznej - Transport sanitarny w POZ, w tym transport daleki Świadczenia w POZ Świadczenia są finansowane w oparciu o roczna stawkę kapitacyjną na jednego świadczeniobiorcę Roczna stawka kapitacyjną obejmuje świadczenia lekarskie, pielęgniarskie i położnicze POZ Stawka kapitacyjną zależy od wieku: (0-6 r. życia; 7-65 r. życia, powyżej 65 r. życia Podopiecznych DPS, placówek socjalizacyjnych, interwencyjnych i resocjalizacyjnych Koszty udzielania świadczeń przez pielęgniarkę praktyki i badan diagnostycznych należących do zakresu zadań lekarza POZ Świadczenia w POZ od 2011 roku są także finansowe wg stawki zadaniowej gdzie wycena świadczeń odbywa się za punkt, którego wartość jest określona w załącznikach do kontraktu z NFZ Finansowanie świadczeń w POZ Wysokość miesięcznych stawek z zastosowaniem wskaźników jest następująca: dla osób w wieku do 6. roku życia 8 zł x 1,6 = 12,80 zł; dla osób w wieku od 7. do 19. roku życia 8 zł x 1,2 = 9,60 zł; dla osób w wieku od 20. do 65. roku życia 8 zł (stawka podstawowa); dla osób w wieku powyżej 65. roku życia 8 zł x 1,8 = 14,40 zł; dla osób przebywających w domach pomocy społecznej, placówkach socjalizacyjnych, interwencyjnych lub resocjalizacyjnych 8 zł x 2,5 = 20 zł; dla osób, którym bez względu na wiek czy miejsce pobytu udzielono porady w związku z leczeniem cukrzycy lub choroby układu krążenia 8 zł x 3,0 = 24 zł. 6

7 Finasowanie świadczeń w POZ pielęgniarki POZ - stawka bazowa w 2010 r 24,24 zł na kwotę 26,64 zł w 2011, pielęgniarki szkolnej: - stawka bazowa z kwoty w 2010 r. 38,40 zł na kwotę 2011 w 42,00 zł, -stawka na finansowanie świadczeń profilaktyki fluorkowej z kwoty w 2010 r. 3,60 zł na kwotę 5,40 zł w 2011 r. Uprawnienia ubezpieczonego, realizowane przez fundusz w ramach POZ Propagowanie zachowań prozdrowotnych, a w szczególności zachęcenie do odpowiedzialności za własne zdrowie; Prowadzenie działań w zakresie profilaktycznych badań lekarskich w celu wczesnego rozpoznania chorób ze szczególnym uwzględnieniem chorób układu krążenia i chorób nowotworowych Uprawnienia ubezpieczonego, realizowane przez fundusz w ramach POZ Prowadzenie działań profilaktycznych w tym promocji zdrowia oraz profilaktyki stomatologicznej obejmująca dzieci i młodzież do ukończenia 18 roku życia; Prowadzenia badań profilaktycznych w tym profilaktyki stomatologicznej obejmującej kobiety w ciąży; Profilaktycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieżą w środowisku nauczania i wychowania. Uprawnienia ubezpieczonego, realizowane przez fundusz w ramach POZ Wykonywania szczepień ochronnych; Wykonywania badań z zakresu medycyny sportowej obejmującą dzieci i młodzież do ukończenia 21 roku życia uprawiających sporty amatorskie. Ubezpieczony ma prawo wyboru lekarza, pielęgniarki i położnej POZ spośród lekarzy, pielęgniarek, położnych ubezpieczenia zdrowotnego nie częściej niż 2 razy do roku; Wybór ten złożony jest w formie deklaracji wyboru; Świadczeniodawca udzielający świadczenia POZ ma prawo sprawdzić przed przyjęciem deklaracji wyboru uprawnienia pacjenta do korzystania ze świadczeń zdrowotnych Lekarz POZ jest zobowiązany do podejmowania wszelkich działań służących zachowaniu, ratowaniu przywracaniu i poprawie zdrowia, a w szczególności do postępowania zgodnie z zakresem kompetencji lekarza POZ; W ramach świadczeń w POZ świadczeniodawca zapewnia ubezpieczonym dostęp do badań diagnostycznych oraz dziennej i nocnej pomocy wyjazdowej zgodnie z zakresem swoich kompetencji. 7

8 Zakres kompetencji lekarza, pielęgniarki, położnej POZ, z uwzględnieniem konieczność zapewnienia kompleksowości udzielanych świadczeń funkcjonuje na podstawie Rozp. Dz. U nr 214 poz Zalecana max liczba ubezpieczonych w POZ dla świadczeniodawców ustala się w planie krajowym; i wynosi ona na: - jedna pielęgniarkę środowiskowo-rodzinną w POZ i nie powinna przekraczać podopiecznych, - środowiska nauczania i wychowania 800 uczniów, - jedną położną środowiskową kobiet oraz noworodków i niemowląt obu płci do 6 tyg. Życia i nie powinna przekraczać osób Zakres udzielania świadczeń zdrowotnych Świadczeniodawca udzielający świadczeń POZ może kierować pacjentów na badania diagnostyczne i leczenie specjalistyczne do świadczeniodawców, którzy zawarli z funduszem umowę o udzielanie tych świadczeń Świadczenie ambulatoryjne z zakresu specjalistycznej opieki zdrowotnej udzielane są w ramach porad specjalistycznych na podstawie skierowania lekarza ubezpieczenia zdrowotnego Zakres udzielania świadczeń zdrowotnych Skierowanie dla ubezpieczonego nie jest wymagane do następujących świadczeń: - ginekologa i położnika; - stomatologa; - dermatologa; - wenerologa; - onkologa; - okulisty; - psychiatry; - dla osób chorych na gruźlicę; - dla osób zakażonych wirusem HIV; - dla inwalidów wojennych; - dla osób uzależnionych od alkoholu, środków odurzających i substancji psychoaktywnych w zakresie leczenia odwykowego W stanach bezpośredniego zagrożenia życia lub porodu świadczenia zdrowotne są udzielane bez wymaganego skierowania - ubezpieczony ma prawo wyboru pielęgniarki i położnej i innych świadczeniodawców, którzy zawarli umowę z funduszem 8

9 Umowa o udzielanie świadczeń zdrowotnych Zawarcie umowy o udzielanie świadczeń zdrowotnych może odbywa się na drodze konkursu ofert lub rokowań Umowa o udzielanie świadczeń może być zawarta z lekarzem, pielęgniarką, położną, psychologiem i innym (nie może wtedy gdy ww. osoby świadczą usługi u świadczeniodawcy który zawarł już z Funduszem umowę). Umowa o udzielanie świadczeń zdrowotnych W zakresie POZ składnikiem oferty konkursowej jest liczba zadeklarowanych podopiecznych do lekarza, który udziela świadczeń zdrowotnych w ramach zakładu opieki zdrowotnej lub praktyki lekarskiej W zakresie POZ składnikiem oferty konkursowej jest liczba zadeklarowanych podopiecznych do pielęgniarki lub położnej, które udzielają świadczeń zdrowotnych w ramach zakładu opieki zdrowotnej lub praktyki pielęgniarskiej lub położniczej Zadania świadczeniodawcy udzielającego świadczenia w POZ Zapewnia rejestrację na podstawie zgłoszenia: osobistego, telefonicznego, za pośrednictwem osoby trzeciej Świadczenia w POZ są udzielane o ile to możliwe w dniu zgłoszenia; Świadczenia zdrowotne w przypadkach nagłych, zagrożenia życia lub zdrowia są udzielane niezwłocznie; Świadczeniodawca umieszcza w miejscu ogólna dostępnym informacje o terminach udzielania świadczeń, sposobie rejestracji pacjentów itp.. Zadania świadczeniodawcy udzielającego świadczenia w POZ W przypadku niemożności udzielania świadczeń zdrowotnych świadczeniodawca zapewnia pacjentom udzielenie świadczeń zdrowotnych przez inny podmiot do tego uprawniony. Prowadzony jest rejestr ubezpieczonych oczekujących na udzielenie świadczeń zdrowotnych Świadczenia. Świadczeniodawca jest zobowiązany do udzielania informacji o tym że udziela świadczenia zdrowotne, warunki ich udzielania, imiona i nazwiska osób udzielających świadczenia, godzinach ich udzielania informacje na temat trybu przyjmowania skarg i wniosków, adresy i telefony do rzecznika praw pacjenta, kartę praw pacjenta Quality Assurance (QA) jakość w opiece zdrowotnej 1.Koncentrowanie się na wszystkich aspektach opieki nad pacjentem; 2.Indywidualnego rozpoznawania problemów pacjentów; 3.Integrowanie edukacji medycznej; 4.Ciągłego i wewnętrznego systemu kontroli poprawiającego efektywność korzystania z opieki zdrowotnej; 5.Zbieranie informacji pozwalającej sformułować strategie działania POZ; 6.Racjonalizacja opieki oraz systematycznego jakości na coraz wyższy poziom (Kornatowski, 1995). 9

10 Realizacja świadczeń zdrowotnych przez pielęgniarki i położne -Indywidualnej (specjalistycznej) praktyki pielęgniarki/położnej -Zespołu indywidualnych (specjalistycznych) praktyk; -Grupowej (specjalistycznej) praktyki; -Niepublicznego zakładu opieki zdrowotnej utworzonej przez pielęgniarki/położne; -Indywidualnej praktyki wykonywanej w gabinecie lekarza rodzinnego lub w spółce lekarskiej jako praktyka towarzysząca albo umowy o pracę Świadczenia realizowane w POZ 1.Pielęgniarki środowiskowo-rodzinne, posiadające co najmniej kurs kwalifikacyjny lub specjalizację z p. rodzinnego realizujące zakres zadań zgodnie z kompetencjami 2. Położne środowiskowo-rodzinne posiadające co najmniej kurs kwalifikacyjny lub specjalizację z pielęgniarstwa położniczego środowiskowo-rodzinnego ( realizujące zadania zgodnie z kompetencjami w szczególności obejmując opieka kobietę, ciężarną, rodzącą, położnicę oraz noworodka 3.Pielęgniarki środowiska nauczania i wychowania 4. Pielęgniarki i położne w gabinecie zabiegowym i punkcie szczepień oraz w gabinecie specjalistycznym /poradni dla kobiet (pielęgniarka POZ) 5. Pielęgniarka opieki środowiskowej (zgodnie z umową z ubezpieczycielem (NFZ) Zadania pielęgniarek i położnych w POZ Dz.U. z 2001 r. nr 57 poz. 602 z późniejszymi zamianami ) o zawodach pielęgniarek i położnych Realizacja świadczeń: - pielęgnacyjnych - zapobiegawczych; - diagnostycznych - leczniczych - rehabilitacyjnych Zadania pielęgniarki w POZ z zakresu: Promocji zdrowia i profilaktyki chorób Opieki nad chorymi Organizacji pracy Zakres świadczeń realizowanych przez pielęgniarkę środowiskowo/rodzinną 1. Promocja zdrowia i profilaktyka - Świadczenia zdrowotne w ramach 1.1. programu ochrony środowiska 1.2. opieki nad matką i dzieckiem 1.3. porad dotyczących zdrowego stylu życia i profilaktyki chorób układu krążenia 1.4. programu zmniejszenia zachorowalności i umieralności z powodu nowotworów złośliwych, głównie sutka, płuc, narządu rodnego i jelita grubego 1.5. programu profilaktyki próchnicy zębów 1.6. w zakresie trybu życia pacjenta z określoną jednostką Zakres świadczeń realizowanych przez pielęgniarkę środowiskowo/rodzinną 2. Świadczenia diagnostyczne 3. Świadczenia pielęgnacyjno-lecznicze 3.1. Pielęgnacyjno- higieniczne 3.2. Pielęgnacyjno- lecznicze 3.3. Świadczenia związane z aktywizacja chorych (rehabilitacja) 4. Świadczenia socjalno-bytowe 10