KOŚCIÓŁ PARAFIALNY. PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdffactory Fot.1 Widok Kościoła parafialnego w Solcu nad Wisłą.

Transkrypt

1 Z A B Y T K I S A K R A L N E KOŚCIÓŁ PARAFIALNY Kościół parafialny pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny wzniesiony z cegły i kamienia w pobliżu zamku, na przeciwległej górze. Zbudowany w stylu gotyckim przez króla Kazimierza Wielkiego. Na zewnątrz wzmacniają go i zdobią skarpy. Fot.1 Widok Kościoła parafialnego w Solcu nad Wisłą. W ciągu wieków kościół ulegał różnym przeróbkom. Tradycja twierdzi, że początkowo był on zamkową kaplicą. Nawa kościoła to dawna kaplica zamkowa a prezbiterium zostało dobudowane znacznie później. Historia kościoła mówi, iż był trzy razy spalony ale za każdym razem odbudowany. Przed wejściem do kościoła znajduje się zabytkowy fresk XVIII wieku przedstawiający scenę ukrzyżowania Chrystusa.

2 Fot.2 Zabytkowy fresk przy wejściu do kościoła.

3 Do kruchty prowadzą z boku dwoje drzwi o pięknych okuciach. Fot.3 Zabytkowe odrzwia z XVII wieku kute z żelaza, z ozdobnymi zawiasami. Kruchta krzyżowo zasklepiona. Końce łuków opierają się na główkach czterech cherubinów; w miejscu skrzyżowania się łuków był kiedyś herb dziś zatarty i zabielony.

4 W kruchcie stoi kropielnica z 1609 roku. Z kamienia ciosanego. Fot4. Barokowa kropielnica z 1609 roku. Nad kruchtą znajduje się skarbczyk, przez który przechodzi się na chór. Chór opiera się na sklepieniu i filarach. Wejście na chór znajduje się na zewnątrz kościoła przy kruchcie głównej od strony południa. Na chórze znajdują się organy liczące ponad 150 lat.

5 Fot.5 Organy liczące ponad 150 lat znajdujące się na chórze. Nawa kościelna ma żebrowe sklepienie, upiększone głowami cherubinów, Chrystusa Pana; ma datę Na łuku tęczy oddzielającym nawę od prezbiterium znajduje się krucyfiks rzeźba w drewnie z I połowy XVII wieku. U stóp Chrystusa znajduje się postać Św. Magdaleny, po bokach ramion krzyża dwaj aniołowie wskazujący na rany Jezusa.

6 Fot.6 Krucyfiks na łuku tęczy. W prezbiterium owalnie zaokrąglonym o dwóch podłużnych oknach znajduje się ołtarz główny. Ten renesansowy ołtarz składa się z dwóch obrazów. Pierwszy przedstawia Wniebowzięcie Matki Boskiej; dwaj aniołowie przy ramionach Matki Boskiej i dwaj poniżej unoszą Ją do Nieba. Poniżej grób otoczony przez grono Apostołów.

7 Fot.7 Obraz Wniebowzięcia Matki Boskiej. W wyższej kondygnacji ołtarza znajduje się obraz ukoronowania Matki Boskiej. Na szczycie ołtarza znajduje się figura Św. Michała Archanioła w stule skrzyżowanej na piersiach. Z jednej strony ołtarza znajduje się figura Św. Wojciech z drugiej Św. Stanisława Biskupa Męczennika. W górnej części z lewej strony umieszczona jest rzeźba fundatora króla Kazimierza Wielkiego, po prawej figura królowej. Po bokach pochylone są w stronę osi ołtarza postacie aniołów.

8 Fot.8 Ołtarz główny z XVII wieku wczesny barok wykonany w drewnie. W nawie kościelnej po lewej stronie znajduje się Ołtarz Chrystusa Ukrzyżowanego. Zbudowany w stylu neobarokowym z XIX wieku z kamienia. W ołtarzu znajduje się obraz przedstawiający Chrystusa Pana na krzyżu. Na obrazie wisi srebrna tabliczka votum, zasłona i gwoździe też srebrne. Po tej samej stronie idąc dalej znajduje się kaplica Św. Anny Samotrzeciej z ołtarzem w którym mieści się obraz olejny na płótnie z XVIII wieku. Przedstawia on Św. Annę podającą owoc Dzieciątku Jezus i Najświętszą Pannę. Obraz ten zawiera srebrne elementy: korony na głowach z wypukłymi kwiatami, zasłona i kwiaty Dzieciątka, Duch Święty i promienie.

9 Fot. 9 Obraz Św. Anna z Dzieciatkiem.

10 W Kaplicy tej znajdują się także Ołtarz Miłosiernego Chrystusa i figura Matki Bożej Fatimskiej. Fot.10 Obraz w kaplicy Św. Anny Samotrzeciej z XVIII wieku. Po przeciwnej stronie znajduje się Ołtarz Opatrzności Bożej z XVIII wieku. Obraz główny w tym ołtarzu przedstawia Bożą Opatrzność: oko, promienie, obłoki i ręce wykonane ze srebra. Motyw obrazu: jedna ręka rzuca bułki, druga koronę cierniową. Na dole stoi lud, o ile jedni otrzymują chleb od Opatrzności z radością, o tyle drudzy z trwogą przyjmują ciernie. W górnej części ołtarza znajduje się obraz Św. Antoniego. Dalej po tej samej stronie mieści się kaplica Zwiastowania, w której znajduje się ołtarz neogotycki wykonany z drewna i kamienia. W górnej części ołtarza znajduje się obraz Matki Boskiej Częstochowskiej. Obraz w części głównej ołtarza przedstawia natomiast Najświętszą Pannę klęczącą ze złożonymi na piersiach rękami, przed Nią klęczy w obłoku Archanioł, który podając Niepokalanej lilię, wskazuje na Niebo i na Ducha Świętego, za sprawą Którego stał się cud i tajemnica, bo matką Boga Dziewica.

11 Fot.11 Ołtarz w kaplicy Zwiastowania. Zbudowany w stylu neogotyckim. W tejże kaplicy stoi kamienna rzeźbiona chrzcielnica w stylu barokowym z 1624 roku. Wykonana z kamienia wapiennego. Na chrzcielnicy widnieje napis: Qui crediderit et baptisatus elit servus elit Mariane an. DNI 1624, co znaczy Kto uwierzy i ochrzci się, będzie sługą Maryi. Z kaplicy Zwiastowania prowadzi wejście na ambonę. Na ścianach nawy wiszą poklasztorne stacje drogi krzyżowej. Zakrystia znajduje się po lewej stronie. Ma dwa wejścia. Jedno z prezbiterium. /Zamek i zawiasy do drzwi zakrystii w stylu gotyckim z XVI wieku, kute w żelazie/.

12 Fot.12 Zamek do drzwi zakrystii z XVI wieku. Drugie wejście do zakrystii od strony cmentarza/ strona północna/ prowadzi przez drzwi żelazne, gotyckie z 1653 roku, które przeniesione zostały z zamku soleckiego.

13 Fot.14 Drzwi z zamku soleckiego prowadzące do zakrystii od strony północnej. Pod prezbiterium i kaplicami znajdują się groby. Na placu kościelnym znajduje się dzwonnica z 18883r., na której wiszą 3 dzwony. Obecnie wmurowany jest zegar, który wygrywa pół godziny, godziny i wygrywa kuranty. Uroku kościołowi i całemu obejściu dodaje nocne oświetlenie. Przy kościele farnym należy wspomnieć o zabytkach tzw. Ruchomych. Należą do nich: 1. Ornat biały z wieku XVIII. 2. Dalmatyka biała z XVIII wieku. 3. Kociołek miedziany barokowy z XVIII wieku. 4. Relikwiarz ze srebra złoconego z XVIII wieku. 5. Dwie monstrancje srebrne z XVII wieku. 6. Dwa srebrne pacyfikaty z XVII wieku. 7. Puszka z Kościoła Klasztornego z XVII wieku. 8. Osiem kielichów z XVIII wieku. 9. Obraz na płótnie Matki Bożej Królowej Świata. 10. Obraz na płótnie Matki Bożej Niepokalanej z XVII wieku.

14 KLASZTOR KOŚCIÓŁ POREFORMACKI Klasztor został wzniesiony w 1626 roku przez Krzysztofa Zbaraskiego starostę soleckiego pod wezwaniem Św. Stanisława Biskupa. Zbudowany w stylu wczesno - barokowym. Klasztor i kościół miał Zbaraski zbudować po powrocie z poselstwa do Konstantynopola. Jako votum ofiarował kielich kryształowy oprawiony w złoto prezent od sułtana. Obecnie kielich znajduje się w muzeum w Sandomierzu. Fronton klasztoru wspierany jest ścianami piramidalnymi. Obok nawy kościół posiada prezbiterium, zakrystię i skarbczyk. Wewnątrz klasztoru znajduje się Wielki Ołtarz główny w stylu barokowym. Rzeźbiony w piaskowcu. Powstał w 1630 roku. W jego centralnej części znajduje się obraz Św. Stanisława Biskupa Męczennika. W górnej części widnieje obraz Przemienienia Pańskiego. W ołtarzu głównym znajduje się również herb Zbaraskich. Fot.14 Ołtarz Wielki główny.

15 Za ołtarzem wielkim mieści się zakrystia, a w niej znajduje się kredens z nadbudową z XVII wieku. Za zakrystią jest pomieszczenie, w którym przechowuje się obrazy Stacji Drogi Krzyżowej wyjęte z krużganków z XVIII wieku. Przed Wielkim ołtarzem mieści się wejście do grobów. Klasztor ma dwa boczne ołtarze. Z lewej strony Ołtarz Niepokalanego Poczęcia Matki Boskiej, nad którym unosi się Św. Trójca, po obu stronach symbole: Wieża Dawidowa, Dom Złoty, Zwierciadło Sprawiedliwości i Arka Przymierza. W górze Św. Wawrzyniec. Po prawej stronie Ołtarz z obrazem Św. Antoniego z XVIII wieku. W jego górnej części Św. Józef z Dzieciątkiem. Niżej obraz Adoracji Matki Bożej oraz tabernakulum z zabytkową lampką wieczną. Fot.15 Ołtarz Św. Antoniego z XVIII wieku.

16 W klasztorze znajdują się organy, które mają ponad 150 lat. Fot.16 Organy klasztorne. Przed klasztorem znajduje się wirydarz z krużgankami ze stacjami Męki Pańskiej.

17 Fot.17 Wirydarz z krużgankami. Po 14 ej stacji we wnęce znajduje się marmurowa tablica z napisem w języku łacińskim. Jest to zachęta do modlitwy za zmarłych w 1708 roku na cholerę zakonników tutejszego klasztoru. Ich mogiła obecnie odnowiona znajduje się w lesie między Solcem a Lipskiem, w Dziurkowskim lesie. Po środku wirydarza stoi kamienny krzyż na potężnym postumencie, który jest pamiątka Misji z X roku.

18 Fot.18 Kamienny krzyż na dziedzińcu klasztornym. W baszcie po prawej stronie od głównego wejścia znajduje się obraz na desce; malowidło przedstawia Chrystusa Pana niosącego krzyż; za Panem Jezusem król i książę niosą krzyże. Na dachu wznosi się kształtna wieżyczka. W niej dwa dzwony małych rozmiarów. Ponad furtą od strony ulicy umieszczony jest herb księcia Krzysztofa Zbaraskiego. Jest to płaskorzeźba podzielona na cztery pola. Przedstawia POGOŃ herb ziemi Litewskiej, Św. Jerzego, herb GRZYMAŁA; herb KORYBUT. Jest to jeden z piękniejszych, dobrze zachowanych kartuszy herbowych w Polsce.

19 Fot.19 Herb księcia Krzysztofa Zbaraskiego. Zabytki tzw. ruchome klasztoru: 1. Obraz Św. Franciszka na płótnie barok, XVIII wiek. 2. Obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem na płótnie barok, XVIII wiek. 3. Obraz Św. Rozalii olej na płótnie barok, XVII wiek. 4. Obraz Św. olej na płótnie barok, XVIII wiek. 5. Obraz Św. Józefa z Dzieciątkiem olej płótnie, - barok, XVIII wiek. 6. Biskup udzielający chrztu olej na płótnie, - barok, XVIII wiek. 7. Obraz Św. Pacyfika olej na płótnie, - barok, XVIII wiek. 8. Obraz Św. Rocha olej na płótnie, - barok, XVII wiek. 9. Krucyfiks z drewna rzeźbiony barok, XVIII wiek. 10. Dawne tabernakulum drewno rzeźbione barok, XVIII wiek. 11. Epitafium Marianny z Przebendurskich Matuszewiczowej czarny marmur barok, XVIII wiek.

20 OPIEKA NAD KOŚCIOŁEM POKLASZTORNYM Opiekę nad Klasztorem mieli powierzoną ojcowie Reformaci z Zakonu OO Franciszkanów od roku 1626 przez księcia Krzysztofa Zbaraskiego. Przy klasztorze prowadzili pracę duszpasterską i duchową. Posiadali ziemię, którą uprawiali. Urządzali również kwesty w sąsiednich parafiach. Służyli pomocą okolicznym księżą. W soleckim klasztorze prowadzony był Nowicjat. 12 czerwca 1864 roku Klasztor został skasowany. Zakonnicy musieli opuścić Solec, a klasztorem musieli zająć się miejscowi proboszczowie. Próbowano przywrócić świetność klasztoru, ale niestety nie udało się. Pod koniec XIX wieku przybył Ojciec Jóźwik wraz z innym bratem zakonnym. Ojciec Jóźwik dożył w Solcu długich lat. Mieszkał w mieście, pracował przy klasztorze. Zmarł na początku XX wieku. Pochowany został we wspólnym grobie z Księdzem Gumińskim na cmentarzu Św. Barbary, koło Kościółka. Klasztor posiadał bibliotekę, która po kasacie w większej części przewieziona została do Sandomierza. Niektóre książki rozwieziona po świecie. Dzisiaj trudno je odnaleźć. Trudno też odtworzyć ich spis. Z soleckich zbiorów pochodzi np. Trwałość szczęścia królestw albo ich smutny upadek, wolnym narodom przed oczy stawiana na utrzymanie nieoszacowanej szczęśliwości swojej. KOŚCIÓŁ POD WEZWANIEM ŚW. BARBARY Najstarszy drewniany kościółek w byłym województwie radomskim. Prezentuje się urokliwie. Maleńki o wymiarach zaledwie 17 na 8 metrów. Składa się z dwóch części: drewnianej wzniesionej w XVI wieku i murowanej z wejściem dobudowanej w XVIII wieku. Całość kryta gontem. Konstrukcja kościółka zrębowa. Szalowany z drewna modrzewiowego. Kościółek, jak było to w tradycji przez wiele stuleci, stoi na miejscowym cmentarzu.

21 Fot.20 Widok Kościółka Św. Barbary. Nawa i prezbiterium są jednakowej wysokości przykryte płaskim stropem z tzw. zaskrzynieniami. Między prezbiterium a nawą znajduje się dodatkowa belka tęczowa, na której ustawione były rzeźby ludowe przedstawiające Matkę Boską, Św. Jana oraz krucyfiks. W latach 70 figury te zostały skradzione. W elewacji zachodniej znajdują się podwójne drzwi wejściowe. Wnętrze kościoła oświetla kilka okien: po cztery w prezbiterium oraz w nawie. Jest też mała zakrystia.

22 W centralnej części kościółka Św. Barbary znajduje się Ołtarz Główny. W nawie po lewej stronie stoi Ołtarz Św. Tekli, a w jego górnej części znajduje się obraz Św. Magdaleny. Po prawej stronie Ołtarz Św. Stanisława a w górnej jego części Św. Katarzyna i Św. Tekla trzymająca książkę i palmę. Ambona w kształcie paki, niewiele wzniesiona ponad podłogę. Fot.21 Wnętrze Kościółka Św. Barbary.

23 KOŚCIÓŁEK ŚWIĘTEGO STANISŁAWA NA KĘPIE Kościółek Św. Stanisława leży naprzeciw Piotrawina, przy Wiśle. Założycielami jego byli jak głosi legenda Janiszewscy, krewni wskrzeszonego Piotra. Kościółek stoi na miejscu, na którym odbył się sąd. Na sądzie tym król Bolesław oczekiwał wypowiedzenia prawdy przez zmarłego, który został z tej przyczyny wskrzeszony. Obecnie kościółek murowany składający się z nawy i prezbiterium oraz zakrystii jest tylko kaplicą, w której odbywa się msza święta jeden raz w roku. Odprawiana jest w dniu Świętego Stanisława. Fot.22 Widok kościółka Św. Stanisława na Kępie.