Bezpieczeństwo społeczne a wolność jednostki w kontekście regulacji postpenalnych w polskiej polityce kryminalnej (tzw. ustawa o bestiach )

Transkrypt

1 ZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU ADMINISTRACJI AJD W CZĘSTOCHOWIE Gubernaculum et Administratio 1(11)/2015, s Oriana REIZES-DZIEDUSZYCKA Uniwersytet Jagielloński Bezpieczeństwo społeczne a wolność jednostki w kontekście regulacji postpenalnych w polskiej polityce kryminalnej (tzw. ustawa o bestiach ) Streszczenie W artykule omówiono szeroko dyskutowaną w ostatnich miesiącach problematykę związaną z powrotem na łono społeczeństwa (po zakończeniu odbywania kary) sprawców najcięższych przestępstw, stanowiących potencjalnie największe zagrożenie społeczne (dla życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób), oraz z mechanizmami mającymi chronić przed nimi społeczeństwo, a zatem zapobiegać powtórnemu wstąpieniu tych osób na drogę przestępstwa. W tym kontekście omówione zostaną zarówno regulacje postpenalne obecne dotychczas w polskim prawie, jak i nowe propozycje rozwiązań w tym względzie. Słowa kluczowe: prawo karne, polityka kryminalna, środki zabezpieczające, detencja postpenalna. Asumpt dla podjęcia rozważań nad problematyką regulacji postpenalnych w polskim prawie karnym stanowiła bardzo głośna przed kilkoma miesiącami i jednocześnie bulwersująca polską opinię publiczną tzw. sprawa Trynkiewicza. Z początkiem 2014 r. Mariusz Trynkiewicz, zwany Szatanem z Piotrkowa 1, seryjny morderca, który przed 25 laty skazany został na karę śmierci (zmienioną w wyniku amnestii z 1989 r. na karę 25 lat pozbawienia wolności) za zabójstwo na tle seksualnym 4 chłopców, po zakończeniu odbywania kary miał bowiem wyjść na wolność, stwarzając tym samym ponownie (jak podnoszono w mediach) zagrożenie dla społeczeństwa. Co więcej, szacuje się, iż w latach zakłady karne opuści łącznie ok. 100 osób, którym wymierzoną w PRL karę śmierci w wyniku amnestii zamieniono na 25 lat pozbawienia wolności. 1 E. Iwanicki, Proces szatana?, Łódź 1990.

2 162 Oriana REIZES-DZIEDUSZYCKA Wobec wielu z tych sprawców istnieje negatywna prognoza kryminologiczna, a nadto ich resocjalizacja, prowadzona w okresie odbywania długoterminowej kary pozbawiania wolności, nie przyniosła rezultatu 2. W obliczu tych wydarzeń rozgorzała dyskusja nad koniecznością stworzenia mechanizmów prawnych, które umożliwią kontrolowanie szczególnie niebezpiecznych byłych skazanych po opuszczeniu przez nich zakładów karnych, co pozwoli zabezpieczyć społeczeństwo, a w konsekwencji zapobiec potencjalnym zbrodniom, których mogliby się oni ponownie dopuścić. Dotychczasowe rozwiązania w tym względzie uznać bowiem trzeba za niewystarczające, nieodpowiadające współczesnym realiom i potrzebom społecznym. W tym kontekście omówić należy dotychczas stosowane środki prawne służące izolacji sprawców przestępstw od społeczeństwa, w tym ich postpenalnej detencji, które znajdujemy w Kodeksie karnym 3 oraz w ustawie o ochronie zdrowia psychicznego 4. Mowa tu o środkach zabezpieczających, które stanowią część polityki kryminalnej państwa, a których celem nie jest karanie przestępcy, lecz zapewnienie społeczeństwu ochrony przed przestępcami, co do których zachodzi bardzo wysoki stopień prawdopodobieństwa powrotu na drogę przestępstwa. Pozwalają one na izolację osób, u których stwierdzono poważne dysfunkcje psychiczne w postaci upośledzenia umysłowego, zaburzenia osobowości bądź zaburzenia preferencji seksualnych 5. Do środków zabezpieczających zaliczane są: (1) umieszczenie w zamkniętym zakładzie psychiatrycznym (art. 94 k.k.), (2) umieszczenie w zakładzie karnym, w którym stosuje się szczególne środki lecznicze lub rehabilitacyjne (art. 95 k.k.), (3) umieszczenie w zamkniętym zakładzie leczenia odwykowego (art. 96 k.k.), (4) skierowanie na leczenie ambulatoryjne lub na rehabilitację do odpowiedniej placówki, połączone z oddaniem pod dozór kuratora (art. 97 k.k.), oraz (5) umieszczenie w zakładzie zamkniętym lub skierowanie na leczenie ambulatoryjne po odbyciu kary (art. 95a k.k.). Ostatni z powyższych środków, jako jedyny, określić można mianem środka izolacyjnego o charakterze postpenalnym; co istotne, spełnia on prócz roli izolacyjnej również funkcję leczniczą, może być stosowany obligatoryjnie lub fakultatywnie. Zgodnie z art. 95a 1 i 1a k.k., możliwym jest umieszczenie sprawcy przestępstwa skierowanego przeciwko wolności seksualnej, popełnionego w związku z zaburzeniami jego preferencji seksualnych i skazanego za to przestępstwo na karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania, po odbyciu tej kary, w zakładzie zamkniętym albo skierowanie go na leczenie ambulatoryjne, w celu przeprowadzenia terapii farmakologicznej lub psychoterapii, zmierzających J. Długosz, Obligatoryjna postpenalna izolacja sprawcy przestępstwa, Prokuratura i Prawo 2010, nr 7 8, s Ustawa z dnia z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny, Dz.U. nr 88 poz. 553 ze zm., dalej: k.k. Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego, Dz.U. nr 111, poz. 535 ze zm. Art. 93 k.k.

3 Bezpieczeństwo społeczne 163 do zapobieżenia ponownemu popełnieniu takiego przestępstwa, w tym w szczególności poprzez obniżenie zaburzonego popędu seksualnego tego sprawcy 6. Umieszczenie sprawcy w zakładzie zamkniętym następuje natomiast obligatoryjnie wówczas, gdy sprawca w określonych powyżej warunkach dopuści się i zostanie skazany za przestępstwo z art pkt 2 lub 3 k.k. (tj. gwałtu na małoletnim poniżej lat 15 oraz wstępnego, zstępnego, przysposobionego, przysposabiającego, brata lub siostry). Wprowadzenie tego środka budziło liczne kontrowersje, podnoszono m.in. że środek ten ewidentnie nie posiada charakteru leczniczego, lecz wyłącznie represyjny i ogólnoprewencyjny, prowadzi on bowiem do przedłużenia izolacji osoby w pełni poczytalnej już po odbyciu przez nią kary pozbawienia wolności co niesie za sobą ryzyko przekształcenia pobytu w ośrodku zamkniętym w długotrwałą, a nawet niekiedy w dożywotnią izolację 7. Głosy te nie znalazły jednak posłuchu u ustawodawcy, który wprowadza dalsze zmiany, mające na celu unowocześnienie katalogu środków zabezpieczających i rozszerzenie zakresu ich stosowania. Podkreślić przy tym należy, że dotychczas obowiązujący stan prawny pozwalał na stosowanie postpenalnych środków izolacyjnych jedynie wobec sprawców przestępstw seksualnych popełnionych w związku z zaburzeniem preferencji seksualnych, którzy stanowią grupę, w której prawdopodobieństwo powrotu do przestępstwa jest jednym z najwyższych, a odbyta kara nie tylko nie spełnia w ich wypadku roli prewencyjnej, ale również zasadniczo nie wpływa na redukcję ryzyka powrotu do zachowań dewiacyjnych. Reakcją na niewątpliwą lukę w systemie regulacji postpenalnych, związanych z izolacją sprawców niebezpiecznych, było stworzenie ustawy z dnia 22 listopada 2013 r. o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób (Dz.U. z 2014 r., poz. 24), zwanej potocznie ustawą o bestiach. Wedle autorów ustawy, dotyczy ona zaburzonych psychicznie sprawców najgroźniejszych przestępstw, w stosunku do których brak było podstaw orzeczenia środka zabezpieczającego w postaci umieszczenia w szpitalu psychiatrycznym [ ]. Część tych sprawców dalszym ciągu stanowi zagrożenie dla społeczeństwa z uwagi na charakter lub nasilenie zaburzeń psychicznych. W stosunku do takich osób projektodawca, wzorem rozwiązań przyjętych w niemieckiej ustawie z 22 grudnia 2010 r. dotyczącej terapii i umieszczania w odpowiednim zakładzie sprawców czynów z użyciem przemocy o zakłóconych czynnościach psychicznych, zdecydował się na wprowadzenie rozwiązań umożliwiających wydanie diagnozy przez lekarzy psychiatrów i ewentualną terapię sprawców w zakładzie psychiatrycznym po opuszczeniu przez nich zakładu karnego Art. 95a 1 k.k. J. Długosz, Obligatoryjna, op. cit., s Uzasadnienie do projektu, druk sejmowy nr 1577, s. 2, druk.xsp?documentid=8fac382ee C1257BAC004796F3 [stan z ].

4 164 Oriana REIZES-DZIEDUSZYCKA Można przyjąć, iż głównym jej zadaniem jest zatem działanie prewencyjne, mające na celu ochronę społeczeństwa przed najbardziej niebezpiecznymi przestępcami, którzy na skutek popełnionych w przeszłości przestępstw osadzeni zostali w więzieniu, jednak ze względu na występujące u nich zaburzenia psychiczne zachodzi duże prawdopodobieństwo, że po jego opuszczeniu ponownie się ich dopuszczą. Dokument ten obejmuje sferę postępowania cywilnego, a także prawa medycznego, określając procedury postępowania wobec osób, które zakwalifikowane zostały jako jednostki stwarzające zagrożenie, tj. spełniające jednocześnie 3 przesłanki: 1) odbywają prawomocnie orzeczoną karę pozbawienia wolności lub 25 lat pozbawienia wolności, wykonywaną w systemie terapeutycznym; 2) w trakcie postępowania wykonawczego występowały u nich zaburzenia psychiczne w postaci upośledzenia umysłowego, zaburzenia osobowości lub zaburzenia preferencji seksualnych; 3) stwierdzone u nich zaburzenia psychiczne mają taki charakter lub takie nasilenie, że zachodzi co najmniej wysokie prawdopodobieństwo popełnienia czynu zabronionego z użyciem przemocy lub z groźbą jej użycia przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności seksualnej, zagrożonego karą pozbawienia wolności, której górna granica wynosi co najmniej 10 lat 9. Sądem właściwych w pierwszej instancji dla spraw określonych w ustawie jest sąd okręgowy. Nowymi rozwiązaniami w zakresie detencji postpenalnej sprawców, które za jej pośrednictwem wprowadzono, są nadzór prewencyjny oraz umieszczenie w Krajowym Ośrodku Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym, oba mające charakter bezterminowy. Wspomniany Ośrodek (KOZZD) ma za zadanie prowadzenie postępowania terapeutycznego wobec osób w nim umieszczonych 10. Jest to zatem podmiot leczniczy podległy ministrowi właściwemu do spraw zdrowia. W dokumencie przewidziano również monitoring ośrodka, służbę ochrony, której zadania są realizowane przez pracowników wpisanych na listę kwalifikowanych pracowników ochrony fizycznej 11, oraz możliwość stosowania przymusu bezpośredniego wobec pensjonariuszy. Ośrodkiem kieruje dyrektor, którego organem doradczym jest 5-osobowa rada społeczna. Zgodnie ze statutem nadanym przez ministra zdrowia 15 stycznia 2014 siedzibą KOZZD jest Gostynin, składa się ona z sześciu oddziałów leczniczo-rehabilitacyjnych. W rozdziale 3 ustawa szczegółowo reguluje procedurę sądową, konieczną, by móc zastosować wobec sprawcy przyjęte w niej rozwiązania, dla zainicjowa- 9 Ustawa z dnia 22 listopada 2013 r. o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób, Dz.U. 2014, poz. 24; art. 1. pkt. 1, 2 i Ibidem, art Ibidem, art. 6.

5 Bezpieczeństwo społeczne 165 nia której niezbędny jest wniosek dyrektora zakładu karnego, złożony w oparciu o opinię psychiatryczną i psychologiczną o uznanie danej osoby za stwarzającą zagrożenie, złożony jeszcze przed zakończeniem przez skazanego odbywania kary do miejscowo właściwego sądu okręgowego. Do wniosku tego dołączana jest opinia psychiatryczna i psychologiczna oraz informacja o wynikach dotychczasowej terapii i resocjalizacji. W terminie 7 dni od otrzymania wniosku sąd powołuje dwóch biegłych lekarzy psychiatrów oraz w przypadkach zaburzeń osobowości biegłego psychologa, natomiast w razie wystąpienia zaburzeń preferencji seksualnych biegłego lekarza seksuologa lub certyfikowanego psychologa seksuologa 12. Badanie psychiatryczne może być połączone z przymusową obserwacją w zakładzie psychiatrycznym (maksymalnie na okres 4 tygodni). Postępowanie prowadzone jest przez 3-osobowy skład sędziów zawodowych, udział prokuratora i pełnomocnika jest obowiązkowy 13. Osoba, której wniosek dotyczy, otrzymuje pełnomocnika z urzędu, jeśli nie ma własnego. Sąd orzeka postanowieniem o zastosowaniu bezterminowego nadzoru prewencyjnego gdy zachodzi wysokie prawdopodobieństwo, lub bezterminowej przymusowej terapii w KOZZD gdy zachodzi bardzo wysokie prawdopodobieństwo popełnienia czynu zabronionego, z użyciem przemocy lub groźby jej użycia, przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności seksualnej, gdzie górna granica zagrożenia karą wynosi minimum 10 lat. Przy orzekaniu nadzoru prewencyjnego sąd może dodatkowo nakazać terapię we wskazanym ośrodku 14. Nadzór prewencyjny sprawowany przez policję ma na celu ograniczenie zagrożenia życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób ze strony stwarzającej zagrożenie 15. Osoba objęta nadzorem musi informować policję o miejscu stałego pobytu i zatrudnieniu, a na żądanie także o miejscu czasowego i przyszłego pobytu oraz o planach wyjazdów. Wobec osoby nadzorowanej policja może prowadzić działania operacyjne i rozpoznawcze. Możliwa jest również kontrola operacyjna takiej osoby, jeśli zachodzi uzasadniona obawa, że zamierza ona popełnić czyn zabroniony przeciwko życiu, zdrowiu (z zagrożeniem karą do minimum 5 lat więzienia) lub wolności seksualnej i obyczajności. Kontrolę zarządza sąd na wniosek policji i za zgodą prokuratora okręgowego 16. Wydając postanowienie o zakwalifikowaniu danej osoby do kategorii osób stwarzających zagrożenie, sąd zarządza również pobranie od niej wymazu ze śluzówki policzków, w celu przeprowadzenia analizy DNA, oraz odcisków linii papilarnych, wykonywane są też zdjęcia, szkice i opisy wizerunku danej osoby 17. Osoba nieprzebywająca w zakładzie karnym, której postanowienie doty- 12 Ibidem, art Ibidem, art Ibidem, art Ibidem, art Ibidem, art Ibidem, art. 17.

6 166 Oriana REIZES-DZIEDUSZYCKA czy, jest obowiązana stawić się w KOZZD w ciągu 3 dni od uprawomocnienia się tego orzeczenia. Jeśli nie spełni ona tego obowiązku, doprowadzana jest przez policję 18. Omawiając przedmiotową ustawę, należy zwrócić uwagę na jeszcze jedną istotną rolę, jaką ma ona niewątpliwie spełniać, a która skłania do spojrzenia na problem detencji sprawców po odbyciu kary z zupełnie innej perspektywy. Dotąd bowiem podkreślano jej znaczenie w kwestii zapewnienia bezpieczeństwa społeczeństwu, nie można jednak pominąć aspektu ochrony skazanych, którzy po opuszczeniu zakładu karnego narażeni są nie tylko na problemy natury adaptacyjnej, ale również na silną niechęć czy nawet agresję ze strony społeczeństwa. Projektodawcy dokumentu zwrócili uwagę na to zagadnienie, pisząc, iż w chwili obecnej są oni [osadzeni], po opuszczeniu zakładu karnego, narażeni na silnie negatywne, niekontrolowane reakcje innych osób. Ponieważ społeczeństwo ma mocne poczucie zagrożenia z ich strony, wywołuje to odpowiedź w postaci agresji wobec nich, mogącej prowadzić nie tylko do zagrożenia ich poczucia bezpieczeństwa, ale nawet do zagrożenia ich własnego życia i zdrowia. Po wejściu w życie projektowanych rozwiązań stosunek do tych sprawców powinien ulegać stopniowej zmianie, a ich stygmatyzacja społeczna powinna maleć, gdyż wykształci się społeczna świadomość, że powracając do społeczeństwa po odbyciu terapii, sprawcy tacy nie będą już stanowić zagrożenia 19. Trzeba zatem stwierdzić, iż przedmiotowy dokument wprowadza istotną zmianę w katalogu dotychczas stosowanych środków prawnych, poprzez zastosowanie hybrydowego środka izolującego, który posiada cechy zarówno tradycyjnego środka zabezpieczającego, jak i przymusowej detencji psychiatrycznej. Ustawa ta zyskała akceptację obu izb parlamentu oraz prezydenta, w wyniku czego 22 stycznia 2014 r. weszła w życie. Nie zakończyło to jednak jej drogi prawnej. W kontekście przeprowadzonych tu rozważań z zakresu praw i wolności obywatelskich ustawę tę uznać należy bowiem za kontrowersyjną i budzącą liczne wątpliwości natury zarówno prawnej, jak i moralno-etycznej (podobnie jak w przypadku omówionego wcześniej środka zabezpieczającego wprowadzonego w art. 95a k.k.). Stąd też nie dziwi fakt oprotestowania jej tak przez środowiska prawnicze, jak i medyczne. Zarówno Polskie Towarzystwo Psychologiczne 20, jak i zarząd główny Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego wyraziły sprzeciw wobec nazywaniu KOZZD ośrodkiem leczniczym i postulowało przyporządkowanie go ministerstwu sprawiedliwości zamiast ministerstwu zdrowia. Poza tym podnoszono, iż rozwiązania zaproponowane w ustawie nie odpowiadają współczesnym metodom stosowanym wobec chorych z zaburzeniami psychicznymi, a jej zakres podmiotowy jest zbyt szeroki, pozwala bowiem objąć nią 18 Ibidem, art Uzasadnienie do projektu, druk sejmowy nr 1577, s. 1 2, druk.xsp?documentid=8fac382ee C1257BAC004796F3 [stan z ]. 20 Apel Polskiego Towarzystwa Psychologicznego do Prezydenta RP (pol.). Polskie Towarzystwo Psychologiczne, 6 grudnia 2013 r. [stan z ].

7 Bezpieczeństwo społeczne 167 osoby skazane prawomocnie jeszcze przed jej wejściem w życie (problem zakazu retroaktywności prawa karnego). Przeciwnicy ustawy wskazywali również na możliwość zastosowania mniej radykalnych środków, m.in. poprzez wykorzystanie uprawnień policji i podejmowanie przez nią czynności operacyjnorozpoznawczych (art. 15 i nast. ustawy o Policji 21 ). Wskutek tak licznych głosów sprzeciwu wobec rozwiązań zaproponowanych w dokumencie, po jego podpisaniu w grudniu 2013 r. Prezydent RP Bronisław Komorowski zapowiedział skierowanie ustawy do Trybunału Konstytucyjnego w trybie kontroli następczej, co też uczynił 4 marca 2014 r. 22 W skierowanym przez niego wniosku podniesiony został przede wszystkim problem nieproporcjonalnie dużego ograniczenia wolności osobistej, poprzez umożliwienie bezterminowej detencji osób stwarzających zagrożenie w KOZZD, którą wedle wnioskodawcy postrzegać można jako kolejną karę pozbawienia wolności, orzeczoną w tej samej sprawie, co łamie konstytucyjny zakaz dwukrotnego stosowania środka represyjnego wobec tego samego podmiotu za ten sam czyn zabroniony. Zasada ne bis in idem nie została co prawda wprost sformułowana w Konstytucji, jednakże zgodnie z orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego jest jedną z fundamentalnych zasad państwa prawnego. Trybunał zauważa przy tym, iż zasada ne bis in idem odnosi się nie tylko do wymierzania kar za przestępstwo, lecz także do stosowania innych środków represyjnych, w tym sankcji karno-administracyjnych 23. Podobny wniosek, w którym podniesiony został m.in. problem nieprecyzyjności niektórych zwrotów zastosowanych w ustawie, jak np. wysokie prawdopodobieństwo, a także przepisów w przedmiocie określenia kręgu osób, wobec których ustawa może mieć zastosowanie oraz zapisów, na podstawie których biegli mieliby określić stopień prawdopodobieństwa popełnienia w przyszłości przez osoby z zaburzeniami psychicznymi czynów zabronionych, złożyła Rzecznik Praw Obywatelskich Irena Lipowicz. Źródła jej aktywności w przedmiocie ustawy upatrywać należy m.in. w sygnałach płynących ze strony Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka i innych organizacji chroniących najwyższe wartości demokratycznego państwa prawa. Poza dwoma powyższymi wnioskami, pytanie prawne dotyczące przedmiotowej ustawy skierował do Trybunału Konstytucyjnego również Sąd Okręgowy w Lublinie I Wydział Cywilny, w ramach rozpoznawania jednego z wniosków o uznanie osoby za stwarzającą zagrożenie, zgodnie z przesłankami określonymi w omawianym dokumencie. Obecnie sprawa ta rozpoznawana jest przez Trybunał Konstytucyjny pod wspólną sygnaturą K 6/14 (połączono ją z dwiema pozostałymi K 11/14, P 20/14). 21 Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji, t.j. Dz.U. 2011, nr 287, poz ze zm. 22 Źródło: [stan z ]. 23 Wyrok TK z dnia 29 kwietnia 1998 r., sygn. akt K 17/97.

8 168 Oriana REIZES-DZIEDUSZYCKA Na tym etapie rozważań należy zastanowić się, jak dalece organy państwa mogą posunąć się w ograniczaniu wolności osobistej jednostki, by zabezpieczyć ogół społeczeństwa, oraz jakimi instrumentami zapewnić można równowagę między rozbieżnymi, w tym wypadku, interesami wspólnoty i pojedynczego jej członka. Niewątpliwie istnieje tu dylemat natury filozoficzno-prawnej, niezwykle trudny do jednoznacznego rozstrzygnięcia. Koniecznym wydaje się wypracowanie na tym polu odpowiedniego kompromisu, który pozwoli ochronić jedno dobro, szanując przy tym drugie, jakim jest przyrodzona i niezbywalna godność człowieka, która stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Bezsprzeczną wydaje się konieczność podejmowania działań zgodnych z przyjętymi powszechnie standardami demokratycznego państwa prawa, przede wszystkim z poszanowaniem praw człowieka. Należy bowiem pamiętać, iż ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób 24. Nie mogą one jednak naruszać istoty wolności i praw. Nadziei na rozwiązanie ukazanego tu dylematu należy upatrywać w oczekiwanym rozstrzygnięciu Trybunału Konstytucyjnego, które może rzucić nowe światło na prowadzone rozważania i pomoże w osiągnięciu wspomnianego kompromisu. Bibliografia Pozycje książkowe i literatura Długosz J., Obligatoryjna postpenalna izolacja sprawcy przestępstwa, Prokuratura i Prawo 2010, nr 7 8. Iwanicki E., Proces szatana?, Łódź Akty prawne Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. nr 78, poz Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego, Dz.U. nr 111, poz Ustawa z dnia 22 listopada 2013 r. o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób, Dz.U. 2014, poz. 24; art. 1. pkt. 1, 2 i 3. Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji, t.j. Dz.U. 2011, nr 287, poz ze zm. Ustawa z dnia z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny, Dz.U. nr 88, poz. 553 ze zm. 24 Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. nr 78, poz. 483, art. 31 ust. 3.

9 Bezpieczeństwo społeczne 169 Orzecznictwo Wyrok TK z dnia 29 kwietnia 1998 r., sygn. akt K 17/97. Strony internetowe Apel Polskiego Towarzystwa Psychologicznego do Prezydenta RP (pol.). Polskie Towarzystwo Psychologiczne, 6 grudnia 2013 r. [stan z ]. [stan z ]. Uzasadnienie do projektu, druk sejmowy nr 1577, s. 2, nsf/druk.xsp?documentid=8fac382ee C1257BAC004796F3 [stan z ]. The Safety of the Society and the Freedom of an Individual in the Context of Postpenal Regulations within the Polish Criminal Policy (the So-Called Beast Act) Summary The article describes issues which were widely discussed in the recent months connected with the most serious criminals and their return to the society after they served their sentence. These people are the greatest potential threat to the society (life, health and the sexual freedom of other people). The article also describes the mechanisms aimed at the protection of society against these people and consequently preventing criminals from returning to the path of crime. In this context, both, current postpenal regulations in the Polish law and some new proposals of solutions will be discussed. Keywords: criminal law, criminal policy, precautionary measures, post penal detention.