Odpowiadając na interpelację Panów Posłów Jarosława Sachajko i Pawła Szramki

Transkrypt

1 MINISTER ROLNICTWA I ROZWOJU WSI Warszawa, dnia 05 września 2017 Znak sprawy: PB.pb Pan Marek Kuchciński Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Szanowny Panie Marszałku Odpowiadając na interpelację Panów Posłów Jarosława Sachajko i Pawła Szramki w sprawie terminowości wypłacania płatności bezpośrednich dla rolników przez ARiMR (interpelacja nr 14647), uprzejmie przekazuję poniższe wyjaśnienia. Pyt. 1. Jak faktycznie wygląda sprawa terminowości przekazywania dopłat bezpośrednich rolnikom? Zgodnie z art. 75 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1306/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie finansowania wspólnej polityki rolnej, zarządzania nią i monitorowania jej oraz uchylającego rozporządzenia Rady (EWG) nr 352/78, (WE) nr 165/94, (WE) nr 2799/98, (WE) nr 814/2000, (WE) nr 1290/2005 i (WE) nr 485/2008 (Dz. Urz. UE L 347 z , str. 549, z późn. zm.), płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego za dany rok dokonuje się w okresie od dnia 1 grudnia do dnia 30 czerwca następnego roku kalendarzowego. W drodze odstępstwa rozpoczęcie wypłat może nastąpić w terminie wcześniejszym, tj. od 16 października, w formie zaliczki. Na wypadek spraw wymagających przeprowadzenia bardziej skomplikowanego postępowania wyjaśniającego (np. toczące się postępowania spadkowe), przepisy UE1 przewidują także możliwość wypłaty płatności bezpośrednich po 30 czerwca, jednak wydatki z tego tytułu nie powinny przekraczać 5% wydatków dokonanych w podstawowym terminie. 1 Artykuł 5 rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) nr 907/2014 z dnia 11 marca 2014 r. uzupełniającego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1306/2013 w odniesieniu do agencji płatniczych i innych organów, zarządzania finansami, rozliczania rachunków, zabezpieczeń oraz stosowania euro (Dz. Urz. UE L 255 z str. 18, z późn. zm.).

2 2 Przewidziany w przepisach UE okres wypłaty płatności ma na celu zapewnienie prawidłowej realizacji tego wsparcia. Przyznanie płatności musi bowiem zostać poprzedzone szeregiem czynności takich jak: kontrole administracyjne i krzyżowe wniosków, typowanie wniosków do kontroli na miejscu, przeprowadzanie kontroli w terenie, opracowanie wyników kontroli. Należy jednocześnie podkreślić, że w Polsce o płatności bezpośrednie corocznie ubiega się ok. 1,35 mln rolników. Z uwagi na liczbę prowadzonych spraw, ich zróżnicowany poziom skomplikowania, a także ograniczenia systemowe, również w poprzednich kampaniach wypłata płatności była rozłożona w czasie. Według stanu na dzień 30 czerwca 2017 r. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) z tytułu płatności bezpośrednich za 2016 r. wypłaciła rolnikom 14,533 mld zł, z czego ok. 9,67 mld zł przekazano w terminie do 30 listopada 2016 r., w formie zaliczki. Wypłacona kwota, jest najwyższą, jaka dotychczas trafiła do rolników z tego tytułu w ramach danej kampanii, i tak na przykład w stosunku do kwoty za 2012 r. jest ona wyższa o 837 mln zł, w stosunku do kwoty za 2013 r. o 462 mln zł, w stosunku do kwoty za 2014 r. o 384 mln zł, a w stosunku do kwoty za 2015 r. o 322 mln zł. Jednocześnie wypłacona kwota stanowi ok. 99% całkowitej koperty finansowej przeznaczonej do wypłaty, podczas gdy w poprzednich latach wskaźnik ten był niższy i wynosił: za 2015 r. 97,39%, za 2014 r. 98,29%, za 2013 r. 95,33%, za 2012 r. 95,75%, za 2011 r. 96,97%, za 2010 r. 96,66%. Przedstawione dane potwierdzają, że realizacja płatności bezpośrednich za rok 2016 przebiegała znacznie sprawniej niż w latach ubiegłych. Zgodnie z informacjami przekazanymi przez ARiMR, według stanu na dzień 29 sierpnia 2017 r. w ramach płatności bezpośrednich za 2016 r. wypłacono 14,688 mld zł, a Kierownicy Biur Powiatowych wydali decyzje w sprawie przyznania tego wsparcia dla 1,350 mln rolników, co stanowi 99,93% składających wnioski o przyznanie płatności. Do obsługi pozostaje zatem ok. 1 tys. spraw, w tym dla ponad 500 spraw postępowanie administracyjne nie może być zakończone ze względu na trwające postępowania spadkowe w wyniku śmierci rolnika przed wydaniem decyzji. Sprawy, w których dotychczas nie zostały wydane decyzje (i tym samym nie zostały wypłacone środki finansowe) to najczęściej sprawy, które można określić jako szczególne

3 przypadki o skomplikowanym charakterze: przypadki, w których prowadzone są postępowania związane z przekazaniem gospodarstwa ze względu na śmierć rolnika, rozwiązanie albo przekształcenie rolnika albo wystąpienie innego zdarzenia prawnego, w wyniku którego zaistniało następstwo prawne, 3 sprawy, w których wpłynęła informacja o możliwości wystąpienia nieprawidłowości (tzw. donosy), sprawy, w których postępowanie administracyjne zostało zawieszone (na wniosek rolnika lub z urzędu, np. w związku z trwającym postępowaniem spadkowym w przypadku śmierci wnioskodawcy), gdzie nie zostało jeszcze zakończone postępowanie administracyjne, inne, pojedyncze przypadki o skomplikowanym charakterze wynikające z indywidualnych cech konkretnego postępowania (np. kontrola krzyżowa rozprawa administracyjna). Pyt. 2. Ile przypadków zgłoszeń naruszeń terminu wypłaty dopłat bezpośrednich zostało zgłoszonych przez rolników w poszczególnych latach od 2012 do 2016 roku oraz w ciągu pierwszych sześciu miesięcy 2017 r.? Mając na uwadze przytoczone wyżej przepisy oraz informacje na temat realizacji płatności, należy stwierdzić, że Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa dotrzymuje określonego w przepisach unijnych terminu wypłaty płatności. Skargi rolników w konkretnych przypadkach mogą wynikać z niezadowalającego tempa realizacji płatności, co jednak nie jest równoznaczne z naruszeniem terminu wypłaty dopłat bezpośrednich. Zgodnie z otrzymanymi przez MRiRW wyjaśnieniami, pisma, pytania, skargi, zażalenia od rolników wpływają do ARiMR listownie, drogą elektroniczną za pośrednictwem strony internetowej Agencji (INFO) lub formularza kontaktowego (Zadaj pytanie), telefonicznie oraz ustnie do protokołu podczas spotkań z pracownikami ARiMR. ARiMR prowadzi rejestry wszystkich wpływających pism, jednak bez specjalnego rozróżnienia na m.in. pisma dotyczące nieterminowego przekazywania dopłat. W związku z powyższym ARiMR nie posiada informacji o ilości zgłoszeń naruszeń terminu wypłaty dopłat bezpośrednich, które zostały zgłoszone przez rolników w poszczególnych latach od 2012 do 2016 roku oraz w ciągu pierwszych sześciu miesięcy 2017 r.

4 Rolnikom, którzy zgłaszają zażalenia na niezałatwienie przez organ sprawy w terminie, na podstawie art. 37 kodeksu postępowania administracyjnego, jest wydawane postanowienie o uznaniu bądź nieuznaniu zażalenia za uzasadnione. Z dostępnych w ARiMR rejestrów wynika, iż w latach do ARiMR wpłynęło w sumie ok. 350 zażaleń dotyczących bezczynności organu lub przewlekłego prowadzenia postępowania (wszystkie zażalenia złożone w trybie art. 37 kpa, w tym także te, które dotyczą nie tylko nieterminowej wypłaty płatności bezpośrednich). Dla większości tych zażaleń zostało wydane postanowienie o uznaniu zażalenia za nieuzasadnione. 4 Pyt. 3. Kto ponosi odpowiedzialność i w jaki sposób ją ponosi za nieterminowe odprowadzanie kwot dopłat do rolników? Nawiązując do odpowiedzi udzielonej w odniesieniu do pytania 1. pragnę podkreślić, że płatności mogą być wypłacane również po 30 czerwca i jest to zgodne z przepisami unijnymi. Dotyczy to nielicznych przypadków (np. z uwagi na skomplikowany charakter sprawy czy trwające postępowanie spadkowe), oraz nie więcej niż 5% wydatków dokonanych w terminie. Stosownie natomiast do art. 75 ust 2 rozporządzenia nr 1306/2013, płatności nie dokonuje się przed zakończeniem weryfikacji warunków kwalifikowalności. Wypłata środków możliwa jest zatem dopiero po ostatecznym zakończeniu wszystkich czynności związanych z ustaleniem wszelkich warunków niezbędnych do uzyskania przez rolnika płatności. Pyt. 4. W jaki sposób uchybienia wobec rolników w opisywanym przedmiocie są im rekompensowane? Organ przyznaje środki tylko w wysokości określonej decyzją, po uwzględnieniu stawki płatności. Płatności wypłacane są zatem rolnikom w wysokości ustalonej w decyzji. Innymi słowy, do czasu wydania decyzji administracyjnej określającej kwotę przyznaną konkretnemu wnioskodawcy, nie posiada on tytułu prawnego do otrzymania takiej płatności, dopiero skonkretyzowanie należnej kwoty w decyzji czyni z wnioskodawcy beneficjenta tej płatności. Rolnik otrzymuje zatem należną płatność przyznaną mu decyzją. Obowiązujące przepisy prawa nie przewidują możliwości przyznania rolnikowi rekompensaty w związku z wypłatą płatności po 30 czerwca. Jednakże w przypadku powstania po stronie rolników ewentualnych roszczeń o zapłatę odsetek z tytułu nieterminowego przekazania płatności, należności dochodzone są

5 w trybie cywilnym w szczególności na drodze postępowania sądowego, w sytuacji sporu pomiędzy Agencją a beneficjentem co do zasadności i wysokości zgłoszonego żądania. Kończąc, pragnę zapewnić Pana Marszałka, że kierownictwo Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi na bieżąco monitoruje stan wypłat płatności bezpośrednich za poszczególne lata, jak również stan przygotowania ARiMR do realizacji tego wsparcia. Z poważaniem Krzysztof Jurgiel Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi