Hubalczycy z Oświęcimia

Transkrypt

1 Łukasz Ksyta Hubalczycy z Oświęcimia Po raz pierwszy o żołnierzach majora Hubala pisał w swojej krótkiej opowieści pt. Hubalczycy Maciej Kalenkiewicz w 1940 roku. Opowieść ta w 1942 roku została opublikowana w Wielkiej Brytanii na łamach Skrzydeł, czasopisma polskich lotników wydawanego od 1940 r. Zaraz po wojnie temat Oddziału Wydzielonego podejmował w swojej książce Wrzesień Żagwiący Melchior Wańkowicz. Już po powrocie do Polski ten sam wątek autor przedstawił w osobnej opowieści, której nadał tytuł Hubalczycy. Książka doczekała się już kilku wydań i drukowana była tysiącami egzemplarzy. W 1971 r. ukazała się książka pt. Śladami Hubalczyków, lubelskiego dziennikarza i publicysty, Mirosława Dereckiego. Na jego publikację złożył się zbiór artykułów, które były wcześniej drukowane na łamach lubelskiej Kameny. Pod koniec lat 80-tych wydana została książka Zygmunta Kosztyły, który do jej opracowania przeprowadził pogłębione badania z pełnym wykorzystaniem i analizą dostępnych źródeł. Publikacja ta została opatrzona spisem nazwisk żołnierzy oddziału majora Hubala, będąca próbą oddania stanu liczebnego Oddziału Wydzielonego. Według szacunkowych danych przez szeregi Oddziału Wydzielonego przeszło około 600 żołnierzy i oficerów. W dużej części, żołnierze Ci, po odejściu z oddziału zasili potem szeregi ZWZ, głównie okręg łódzki. Wielu oficerów sprawowało odpowiedzialne funkcje. Kpt. Grabiński został inspektorem łódzkiego inspektoratu; rtm. Walicki pełnił funkcję komendanta obwodu ZWZ w Tomaszowie Mazowieckim; por. Karpiński był komendantem obwodu ZWZ w Radomsku, a później również inspektorem piotrkowskiego inspektoratu ZWZ; ppor. Mikołaj Ostaszewski ( Mikołaj ) pracował w oddziale wywiadowczym okręgu łódzkiego ZWZ; ppor. Wüstenberg objął funkcję szefa rejonu wywiadowczego ZWZ w Piotrkowie Trybunalskim. Duża część żołnierzy oddziału majora Hubala po jego rozwiązaniu została potem aresztowana przez Niemców a następnie wywieziona do obozów koncentracyjnych, głównie do KL Auschwitz-Birkenau. Tylko część z nich przeżyła pobyt w Oświęcimiu i doczekała wyzwolenia. Celem ustalenie dokładnej liczby żołnierzy majora Hubala więźniów obozu koncentracyjnego KL Auschwitz-Birkenau, redakcja strony skierowała prośbę do Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu o przeprowadzenie kwerendy archiwalnej. Na podstawie zachowanych dokumentów spośród listy 49 nazwisk muzeum potwierdziło pobyt 37 osób w obozie. W zbiorach archiwum odnalezione zostały również fotografie 12 osób, a także listy więźniów z nazwiskami Hubalczyków.

2 Prezentowana poniżej lista oparta została wyłącznie o wyniki kwerendy przeprowadzonej przez Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu: 1. BOREK Stanisław urodzony 4 stycznia 1918 roku w Kamiennej Woli. Przywieziony do KL Auschwitz 20 grudnia 1941 roku w transporcie z Radomia. Miał numer obozowy Zginął w KL Auschwitz 18 czerwca 1942 roku. 2. BORUŃ Antoni urodzony 5 kwietnia 1919 roku w Serbinie. Przywieziony do KL Auschwitz 15 września 1941 roku w transporcie z Radomia. Miał numer obozowy Zginął w KL Auschwitz 23 maja 1942 roku. 3. BOŻYK Franciszek urodzony 02 października1918 roku w Werówce (pow. Opoczno). Syn Michała i Józefy (z d. Kmita), zawód krawiec, wyznanierzymskokatolickie, ostatnie miejsce zamieszkania Werówka nr 20. Został przewieziony do KL Auschwitz w dniu roku w transporcie z Radomia. W obozie został oznaczony numerem Zginął w KL Auschwitz roku. Według lekarza obozowego przyczyną zgonu było zapalenie płuc przy katarze kiszki. 4. BRZEZIŃSKI Mieczysław urodzony 14 lutego 1912 roku w Rudzie Białaczowskiej. Przywieziony do KL Auschwitz 14 września 1943 roku w transporcie z Radomia. Miał numer obozowy W 1944 roku został wywieziony do KL Buchenwald. Dalsze losy nieznane. 5. BUCZYŃSKI Stanisław urodzony 5 maja 1902 roku w Tomaszowie Mazowieckim. Przywieziony do KL Auschwitz 5 kwietnia 1941 roku w transporcie z Radomia i oznaczony numerem więźniarskim W KL Auschwitz przebywał do 1943 roku, kiedy to został przeniesiony do KL Gross-Rosen, a następnie do KL Buchenwald. Zachowała się fotografia obozowa tego więźnia. 6. CZERWONKA Józef urodzony 6 stycznia 1902 roku w Pawłowicach. Przywieziony do KL Auschwitz 24 czerwca 1943 roku w transporcie z Radomia. Miał numer obozowy W 1944 roku wywieziony do KL Buchenwald. Wojnę przeżył. 7. DRABIK Józef urodzony 6 lutego 1918 roku (miejsce urodzenia nieznane). Przywieziony do KL Auschwitz 24 czerwca 1943 roku w transporcie z Radomia. Miał numer obozowy Wojnę przeżył. 8. FRIEDENSTAB Józef urodzony 23 lutego 1910 roku w Tomaszowie Mazowieckim. Przywieziony do KL Auschwitz 25 lutego 1941 roku w transporcie z Radomia i oznaczony numerem więźniarskim GIELZAK Mieczysław urodzony 7 sierpnia 1909 roku w Tomaszowie Mazowieckim. Przywieziony do KL Auschwitz 20 lutego 1942 roku w transporcie z Radomia i oznaczony numerem więźniarskim W 1943 roku został przeniesiony do KL Gross-Rosen. Zachowała się fotografia obozowa tego więźnia.

3 10. GOŁKO Leopold urodzony 21 czerwca 1915 roku (wg dokumentów obozowych w miejscowości Klaudjewo). Przywieziony do KL Auschwitz 9 stycznia 1941 roku w transporcie z Radomia. Miał numer obozowy Dalsze losy nieznane. 11. ILJIN Modest urodzony 19 lipca 1909 roku w Orenburgu. Przywieziony do KL Auschwitz 9 stycznia 1941 roku w transporcie z Radomia i oznaczony numerem więźniarskim JURA Władysław urodzony 11 listopada 1915 roku w Brudzewicach. Przywieziony do KL Auschwitz 6 czerwca 1942 roku w transporcie z Radomia. Miał numer obozowy Zbiegł z KL Auschwitz 6 lipca 1942 roku. 13. KARPIŃSKI Feliks data i miejsce urodzenia nieznane. Przywieziony do KL Auschwitz 2 grudnia 1942 roku w transporcie z Radomia. Miał numer obozowy Zginął w KL Auschwitz 5 stycznia 1943 roku. 14. KISIELEWSKI Antoni urodzony 15 marca 1912 roku w Sulejowie. Przywieziony do KL Auschwitz 9 stycznia 1941 roku w transporcie z Radomia. Miał numer obozowy Dalsze losy nieznane. 15. KOŁODZIEJCZYK Marian urodził się 7 maja 1914 roku w Tomaszowie Mazowieckim. Przywieziony do KL Auschwitz 7 stycznia 1941 roku w transporcie z Radomia. Miał numer obozowy Dalsze losy nieznane. 16. KOSIERKIEWICZ Czesław urodzony 20 lipca 1893 roku w Końskich. Przywieziony do KL Auschwitz 23 sierpnia 1943 roku w transporcie z Radomia. Miał numer obozowy Został wyzwolony w KL Auschwitz przez Armię Czerwoną 27 stycznia 1945 roku. 17. KOSIERKIEWICZ Marian urodzony 11 lutego 1909 roku w Kielcach. Przywieziony do KL Auschwitz 6 czerwca 1942 roku w transporcie z Radomia. Miał numer obozowy Zginął w KL Auschwitz 8 września 1942 roku. 18. KOSOWSKI Franciszek urodzony 9 września 1909 roku w Seredzicach. Przywieziony do KL Auschwitz 8 grudnia 1942 roku w transporcie z Radomia. Miał numer obozowy W 1943 roku został przeniesiony do KL Flossenbürg, a następnie do KL Dachau, gdzie doczekał wyzwolenia. 19. KUCZERA Marian urodzony 14 marca 1913 roku w Tomaszowie Mazowieckim. Przywieziony do KL Auschwitz 5 kwietnia 1941 roku w transporcie z Radomia i oznaczony numerem więźniarskim LISIECKI Antoni urodzony 30 listopada 1902 roku w Łodzi. Przywieziony do KL Auschwitz 12 listopada 1943 roku w transporcie z Radomia i oznaczony numerem więźniarskim Następnie więziony był także w KL Sachsenhausen i KL Buchenwald. 21. ŁUKASIK Karol urodzony w 1882 roku w Opocznie. Przywieziony do KL Auschwitz 29 września 1942 roku w transporcie z Radomia. Miał numer obozowy Zginął w KL Auschwitz 20 listopada 1942 roku.

4 22. MAŁECKI Mieczysław urodzony 27 lipca 1913 roku (miejsce urodzenia nieznane). Przywieziony do KL Auschwitz 29 lipca 1943 roku w transporcie z Radomia i oznaczony numerem więźniarskim MARCINKOWSKI Czesław urodzony 26 września 1917 roku w Wolbromiu. Przywieziony do KL Auschwitz 20 lutego 1942 roku w transporcie z Radomia. Miał numer obozowy Zginął w KL Auschwitz 4 maja 1942 roku. 24. MARCINKOWSKI Stanisław urodzony 21 lutego 1921 roku w Wolbromiu. Przywieziony do KL Auschwitz 20 grudnia 1941 roku w transporcie z Radomia. Miał numer obozowy Zginął w KL Auschwitz 18 czerwca 1942 roku. 25. MARUSZEWSKI Wiktor urodzony 23 maja 1913 roku w Studziennej. Przywieziony do KL Auschwitz 1 września 1942 roku w transporcie z Radomia i oznaczony numerem więźniarskim Zginął w KL Auschwitz 5 grudnia 1942 roku. Zachowała się fotografia obozowa tego więźnia. 26. MATYNIA Konrad urodzony 3 lutego 1921 roku w Rudzie Białaczowskiej. Przywieziony do KL Auschwitz 9 stycznia 1941 roku w transporcie z Radomia. Miał numer obozowy Dalsze losy nieznane. 27. MICHALSKI Zygmunt urodzony 15 kwietnia 1910 roku w Tomaszowie Mazowieckim. Przywieziony do KL Auschwitz 25 lutego 1941 roku w transporcie z Radomia i oznaczony numerem więźniarskim MORUŚ Czesław urodzony 7 lipca 1910 roku w Tomaszowie Mazowieckim. Przywieziony do KL Auschwitz 1 września 1942 roku w transporcie z Radomia i oznaczony numerem więźniarskim Z KL Auschwitz przeniesiony do KL Gross-Rosen, a następnie do KL Flossenbürg. Zachowała się fotografa obozowa tego więźnia. 29. MURAWSKI Kazimierz urodził się 7 lipca 1911 roku w Tomaszowie Mazowieckim. Przywieziony do KL Auschwitz 25 lutego 1941 roku w transporcie z Radomia. Miał numer obozowy Dalsze losy nieznane. 30. NOWAK Longin urodzony 1 lipca 1902 roku w Chełmie. Przywieziony do KL Auschwitz 29 września 1942 roku w transporcie z Radomia. Miał numer obozowy Zginął w obozie 2 listopada 1942 roku. 31. PIOTROWSKI Antoni przywieziony do KL Auschwitz w transporcie z Radomia 23 sierpnia 1943 roku i oznaczony numerem więźniarskim PRZYBYSZ Bronisław urodzony 1 lipca 1911 roku w Tomaszowie Mazowieckim. Przywieziony do KL Auschwitz 7 stycznia 1941 roku w transporcie z Radomia i oznaczony numerem więźniarskim RODZIEWICZ Romuald urodzony 18 stycznia 1913 roku w majątku Ławski-Bród (Nowogrodczyzna). 1 września 1939 roku powołany do rezerwowego 102 pułku ułanów, z którym walczył w okolicach Grodna. Nie podporządkował się rozkazowi o przejściu granicy litewskiej i wraz z kilkoma towarzyszami broni ruszył w okolice Augustowa, aby dołączyć do 110 pułku ułanów. R. Rodziewicz znalazł się wśród tych żołnierzy, którzy oddali się pod rozkazy majora Hubala i walczył z nim do 30 kwietnia

5 1940 roku. Następnie działał w konspiracji. Po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej powołano go do wywiadu zewnętrznego Komendy Głównej ZWZ, rejon Mołodeczno, Mińsk, Smoleńsk. Od sierpnia 1942 roku działał na terenie inspektoratu Oszmiana. Został aresztowany w rodzinnym majątku 25 sierpnia 1943 roku. Najpierw przebywał w więzieniach w Wołozynie i Starej Wilejce, a następnie w obozie w Mińsku Litewskim. Stamtąd 4 grudnia 1943 roku został przywieziony do KL Auschwitz i oznaczony numerem więźniarskim października 1944 roku przeniesiono go do KL Buchenwald. Dostał się do tzw. Bauzugu, komanda roboczego więźniów zakwaterowanego w pociągu. Zadaniem tych więźniów była naprawa szkód powstałych w sieci kolejowej w wyniku nalotów alianckich. R. Rodziewicz i jego współtowarzysze niedoli doczekali wyzwolenia w Salzburgu 5 maja 1945 roku. Po wojnie Romuald Rodziewicz mieszkał w Anglii. 34. SEKULAK Jan urodził się 16 czerwca 1917 roku w Hochemmerich (Niemcy). Przywieziony do KL Auschwitz 11 grudnia 1941 roku w transporcie z Radomia. Miał numer obozowy W 1942 roku został wywieziony do KL Mauthausen. Wojnę przeżył. 35. SIKORA Władysław urodzony 11 lipca 1899 roku w miejscowości Irządze. Przywieziony do KL Auschwitz 30 czerwca 1941 roku w transporcie z Radomia. Miał numer obozowy Zginął w obozie 8 sierpnia 1941 roku. 36. SŁOŃ Józef urodzony 3 sierpnia 1920 roku w Bryzgowie. Przywieziony do KL Auschwitz 7 listopada 1942 roku w transporcie z Radomia. Miał numer obozowy Następnie został przeniesiony do KL Mauthausen. Wojnę przeżył. 37. TARKOWSKI Roman urodzony 30 września 1912 roku w Tomaszowie Mazowieckim. Przywieziony do KL Auschwitz 20 października 1942 roku w transporcie z Radomia i oznaczony numerem więźniarskim W 1943 roku wywieziono go na pewien czas do KL Flossenbürg, skąd wrócił do Auschwitz, by w 1944 roku trafić do KL Buchenwald. Zachowała się fotografia obozowa tego więźnia. Redakcja strony składa serdeczne podziękowania Państwowemu Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu za przeprowadzenie kwerendy archiwalnej i przekazane materiały.

6 Zachowane fotografie Hubalczyków ze zbiorów Państwowego Muzeum KL Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu. Stanisław Borek ( ) Antoni Boruń ( )

7 Franciszek Bożyk ( )

8 Stanisław Buczyński ( ) Mieczysław Gielzak ( ) Władysław Jura (1915 r.)

9 Franciszek Kosowski (1909 r.) Czesław Marcinkowski ( )

10 Stanisław Marcinkowski ( ) Wiktor Maruszewski ( )

11 Czesław Moruś ( ) Roman Tarkowski ( )

12 W zbiorach muzeum znajduje się również list wysłany z KL Auschwitz przez Stanisława Marcinkowskiego do rodziny. Stanisław Marcinkowski zginął w obozie w wieku 21 lat. Poniżej treść jego listu: Kochani rodzice i drodzy bracia! Otrzymałem wasz list, za który dziękuje. Tęsknie za wami. Zastanawiam sie jak wam sie żyje. Dzięki Bogu nadal jestem zdrowy, czego życzę wam z całego serca. Co słychać nowego u babci i wujka Janka? Mieszkam tutaj ze znajomymi, co mnie cieszy. Nie wysyłajcie nic. Gdybym czegoś potrzebował, to wam napisze. Prosiłbym o modlitwę o moje zdrowie. Całuje was serdecznie i pozdrawiam wszystkich krewnych. Wasz ukochany Stanisław Marcinkowski List wysłany z KL Auschwitz przez Stanisława Marcinkowskiego do rodziny.

13 Wykazy nowo przywiezionych więźniów do obozu KL Auschwitz-Birkenau Strona wykazu nowo przywiezionych więźniów z 15 września 1941 r. Pod numerem figuruje Antoni Boruń. Strona wykazu nowo przywiezionych więźniów z 7 stycznia 1941 r. Pod numerem 8456 figuruje Marian Kołodziejczyk.

14 Strona wykazu nowo przywiezionych więźniów z 11 grudnia 1941 r. Pod numerem figuruje Jan Sekulak.

15 Strona wykazu nowo przywiezionych więźniów z 20 grudnia 1941 r. Pod numerem figuruje Stanisław Marcinkowski. Strona wykazu nowo przywiezionych więźniów z 20 grudnia 1941 r. Pod numerem figuruje Stanisław Borek a pod numerem Franciszek Bożyk.

16 Dokument wystawiony przez Wydział Zatrudnienia KL Auschwitz więźniowi Władysławowi Jurze (nr obozowy 38112). W tekście znajduje się uwaga o tym, że więzień ten zbiegł z obozu 6 lipca 1942 roku.

17 Jedna ze stron książki stanów dziennych. Wśród więźniów zmarłych 4 maja 1942 roku figuruje Czesław Marcinkowski (nr obozowy 23684).