Rozdział 1. Ogólna charakterystyka podatku od towarów i usług

Transkrypt

1 Podatek od towarów i usług. Aneta Kaźmierczyk Opracowanie stanowi wyczerpujące przedstawienie zasadniczych kwestii dotyczących podatku VAT. W książce, w sposób przystępny i zrozumiały, omówione zostały wszystkie najważniejsze elementy konstrukcji tego podatku. Publikacja nie stanowi zatem dokładnego odzwierciedlenia układu rozdziałów ustawy o podatku VAT. Natomiast w odpowiedniej kolejności omówiono zagadnienia, umożliwiające odpowiedź na pytanie, jakie cechy szczególne wyróżniają podatek VAT od innych podatków, kto i w związku z jakiego rodzaju czynnością zobowiązany będzie zapłacić ten podatek (zakres podmiotowy i przedmiotowy), gdzie go należy zapłacić (miejsce świadczenia), kiedy i w jakiej wysokości (powstanie obowiązku podatkowego, podstawa opodatkowania i stawki). Dodatkowo uwzględnione zostały rozdziały analizujące podstawowe prawo podatnika VAT, jakim jest prawo do odliczenia podatku naliczonego oraz podstawowe obowiązki obciążające podatnika VAT. Publikacja skierowana jest przede wszystkim do osób studiujących prawo, ekonomię, finanse i rachunkowość oraz administrację. Przeznaczona jest ona także dla wszystkich tych, którzy pragną zapoznać się z konstrukcją i zasadami kształtującymi podatek od towarów i usług. Uwzględnia stan prawny na dzień r. Spis treści: Wykaz skrótów Słowo wstępne Rozdział 1. Ogólna charakterystyka podatku od towarów i usług 1.1. Cechy charakterystyczne podatku VAT 1.2. Prounijna wykładnia przepisów ustawy VAT Rola prawa wspólnotowego przy wykładni przepisów ustawy VAT Bezpośrednia i pośrednia skuteczność Dyrektyw 1.3. Podstawowe pojęcia Pojecie terytorium Towar Rzeczy Części rzeczy Wszelkie postacie energii Nowe środki transportu Podatek od wartości dodanej Działalność rolnicza, produkty rolne, rolnik ryczałtowy Gospodarstwo rolne, leśne, rybackie Sprzedaż Wyroby akcyzowe Wartości rynkowa Magazyn konsygnacyjny Zorganizowana część przedsiębiorstwa

2 Rozdział 2. Zakres podmiotowy podatku VAT 2.1. Informacje wprowadzające 2.2. Podatnik podatku VAT Podatnicy z art. 15 ustawy VAT Podmioty wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat tej działalności Forma organizacyjno-prawna Działalność gospodarcza Samodzielne prowadzenie działalności Brak konieczności prowadzenia działalności w jakimś celu lub dla zysku Jednostki organizacyjne osoby prawnej Osoby fizyczne prowadzące działalność rolniczą, leśną, rybacką Organy władzy publicznej jako podatnicy Dostawca nowych środków transportu (art. 16 ustawy VAT) Podatnicy z art. 17 ustawy VAT Zwolnienie podmiotowe 2.3. Przedstawiciel podatkowy 2.4. Płatnik 2.5. Wierzyciel Skarb Państwa reprezentowany przez organy podatkowe Rozdział 3. Zakres przedmiotowy podatku VAT 3.1. Informacje wprowadzające Katalog czynności podlegających opodatkowaniu Wpływ regulacji innych gałęzi prawa na opodatkowanie czynności podatkiem VAT Zasada terytorialności Odpłatność czynności Czynności wyłączone spod działania przepisów ustawy VAT Zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa Czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy Zwolnienia przedmiotowe 3.2. Odpłatna dostawa towarów na terytorium kraju Informacje wprowadzające Przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel Przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie Wydanie towarów na podstawie umów o korzystanie z rzeczy i umowy sprzedaży na raty Wydanie towarów na podstawie umowy komisu Ustanowienie praw spółdzielczych i zbycie tych praw Oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste i zbycie użytkowania wieczystego Czynności nieodpłatnego przekazania towarów zrównane z odpłatna dostawą towarów 3.3. Odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju Informacje wprowadzające Przykładowe czynności stanowiące świadczenie usług Przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej

3 Zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji Świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa Czynności nieodpłatne zrównane z odpłatnym świadczeniem usług 3.4. Wewnatrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju Wewnatrzwspólnotowe nabycie towarów (WNT) Pojęcie WNT za wynagrodzeniem Pojęcie WNT bez wynagrodzenia Inne pojęcia WNT Wyłączenia od uznania transakcji za wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów Wyłączenia od uznania transakcji za WNT za wynagrodzeniem Wyłączenia o charakterze przedmiotowym Wyłączenia podmiotowe Wyłączenia od uznania transakcji za WNT bez wynagrodzenia 3.5. Wewnatrzwspólnotowa dostawa towarów Wewnatrzwspólnotowa dostawa towarów (WDT) definicja Szczególny przypadek wewnatrzwspólnotowej dostawy towarów Wyłączenia od uznania transakcji za wewnątrzwspólnotową dostawę towarów 3.6. Eksport towarów 3.7. Import towarów Import towarów definicja Miejsce importu Zasady wymiaru i poboru podatku VAT z tytułu importu Rozliczenie podatku należnego przy zastosowaniu procedury uproszczonej 3.8. Eksport usług 3.9. Import usług Rozdział 4. Powstanie obowiązku podatkowego 4.1. Informacje wprowadzające 4.2. Powstanie obowiązku według ustawy VAT Zasada podstawowa Powstanie obowiązku podatkowego w związku otrzymaniem całości lub części zapłaty przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi Powstanie obowiązku podatkowego w związku z wystawieniem faktury następującym po wydaniu towaru lub wykonaniu usługi Powstanie obowiązku podatkowego w odniesieniu do czynności transgranicznych Eksport towarów Import towarów Import usług Wewnatrzwspólnotowa dostawa towarów Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów Powstanie obowiązku podatkowego w związku z dokonaniem pewnego rodzaju dostaw lub usług Otrzymanie całości lub części zapłaty Upływ terminu płatności określony w umowie Inne regulacje kształtujące moment powstania obowiązku podatkowego Powstanie obowiązku podatkowego w związku z zastosowaniem metody kasowej przez małych podatników

4 Rozdział 5. Miejsce świadczenia miejsce opodatkowania 5.1. Informacje wprowadzające 5.2. Miejsce świadczenia przy dostawie towarów Dostawa towarów nieprzemieszczanych Dostawa towarów wysyłanych lub transportowanych Dostawa towarów montowanych lub instalowanych Dostawa towarów podczas podróży wewnatrzwspólnotowych Dostawa gazu i energii Sprzedaż łańcuchowa Dostawa dla której miejscem rozpoczęcia wysyłki jest terytorium państwa trzeciego Sprzedaż wysyłkowa Sprzedaż wysyłkowa z terytorium kraju Sprzedaż wysyłkowa na terytorium kraju Wyłączenia od transakcji sprzedaży wysyłkowej 5.3. Miejsce świadczenia przy wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów 5.4. Miejsce świadczenia przy świadczeniu usług Pojecie podatnika w rozumieniu przepisów regulujących miejsce świadczenia przy usługach Zasady w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika Zasady w przypadku świadczenia usług na rzecz podmiotów niebędących podatnikami Rozdział 6. Podstawa opodatkowania 6.1. Informacje wprowadzające 6.2. Zasady ogólne ustalania podstawy opodatkowania Obrót Podstawa opodatkowania, w sytuacji określenia należności w naturze Podstawa opodatkowania w sytuacji dostawy budynku lub budowli trwale z gruntem związanych Podstawa opodatkowania w przypadku ustanowienia lub przekształcenia prawa mieszkaniowego oraz przeniesienia własności lokali mieszkaniowych Podstawa opodatkowania w sytuacji braku uzgodnionej ceny Podstawa opodatkowania przy czynnościach zrównanych z odpłatną dostawą i odpłatnym świadczeniem usług Podstawa opodatkowania gdy nabywca towarów jest zobowiązany do rozliczenia podatku Podstawa opodatkowania w imporcie towarów Podstawa opodatkowania w imporcie usług 6.3. Podstawa opodatkowania w sytuacji dokonania czynności pośrednictwa 6.4. Podstawa opodatkowania w wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów 6.5. Podstawa opodatkowana określana przez organ podatkowy Rozdział 7. Stawki podatku 7.1. Informacje wprowadzające 7.2. Stawki obowiązujące Stawka podstawowa Stawka obniżona 8% Stawka obniżona 5%

5 Stawka 4% ryczałt Stawka 7% ryczałt Stawka 0% Stosowanie stawki 0% w eksporcie Stosowanie stawki 0% przy wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów Szczególne przypadki stosowania stawki 0% Zmiany stawek podatku VAT 7.3. Stawka VAT w Unii Europejskiej Rozdział 8. Podstawowe prawo podatnika VAT 8.1. Prawo do odliczenia podatku naliczonego 8.2. Podatek należny i podatek naliczony Podstawowy sposób ustalania wysokości podatku naliczonego Inne sposoby ustalania wysokości podatku naliczonego Odliczanie podatku naliczonego przy zakupie samochodów i paliwa 8.3. Przesłanki zastosowania prawa do odliczenia podatku naliczonego Fakt zarejestrowania jako podatnik VAT czynny Związek nabycia z czynnościami opodatkowanymi Odstępstwa od zasady istnienia związku nabycia z czynnościami opodatkowanymi Brak wyłączeń o charakterze materialnym Brak wyłączeń o charakterze formalnym Brak wyłączeń o charakterze podmiotowym Posiadanie dokumentów uprawniających do skorzystania z prawa do odliczenia Terminy odliczania podatku naliczonego Złożenie formularzy deklaracji podatkowych w podatku od towarów i usług 8.4. Zwrot bezpośredni i pośredni podatku VAT Zwrot bezpośredni Zwrot różnicy podatku osobom fizycznym oraz byłym wspólnikom spółek, które zaprzestały prowadzenia działalności gospodarczej Szczególne reguły zwrotu podatku 8.5. Rozliczenie podatku w odniesieniu do nieściągalnych wierzytelności Rozdział 9. Podstawowe obowiązki podatnika VAT 9.1. Obowiązki rejestracyjne Obligatoryjny wymóg rejestracji Fakultatywny wymóg rejestracji Rejestracja na potrzeby rozliczania transakcji wewnatrzwspólnotowych oraz importu i eksportu usług 9.2. Obowiązki fakturowania i ewidencjonowania transakcji Wystawianie faktur Treść faktury VAT Obowiązek wystawiania faktur i jej rodzaje Obowiązek wystawienia faktury zwykłej Obowiązek wystawienia faktury zaliczkowej Obowiązek wystawienia faktury wewnętrznej Obowiązek wystawienia faktury handlowej Obowiązek wystawienia faktury VAT RR Faktury i noty korygujące

6 Faktury szczególne Zasada zapłaty kwoty z faktury Prowadzenie ewidencji Pełna ewidencja Ewidencja uproszczona Ewidencje szczególne Ewidencja za pomocą kas rejestrujących Przechowywanie dokumentacji 9.3. Obowiązek składania deklaracji i informacji podsumowujących Deklaracje podatkowe Deklaracje miesięczne Deklaracje kwartalne Deklaracje incydentalne Informacje podsumowujące 9.4. Obowiązek zapłaty podatku Wybór orzecznictwa Wykaz powołanych aktów prawnych Bibliografia