Analiza popytu i podaży

Transkrypt

1 opyt to: Analiza popytu i podaży chęć zakupu dobra lub usługi przy danych cenach w danym czasie, ceteris paribus wielkość zapotrzebowania zgłaszanego przy danej cenie w danym czasie, ceteris paribus Rodzaje popytu: - popyt efektywny jest poparty określonym dochodem, tzn. konsument chce nabyć jakieś dobro i ma na to odpowiednią sumę pieniędzy - popyt potencjalny oznacz, że konsument nabyłby określone dobro, gdyby jego dochód był dostatecznie wysoki (gdyby go było stać) eterminanty popytu: 1. dobra lub usługi, które chcemy kupić 2. Czynniki pozacenowe 2. Czynniki pozacenowe to: dochody kupujących poziom cen dóbr komplementarnych i substytucyjnych liczba nabywców oraz ich struktura wg wieku, płci, wykształcenia, zawodów preferencje nabywców (moda i gusty) oczekiwania dot. zmiany cen i dochodów w przyszłości sytuacja gospodarcza i polityczna kraju efekty naśladownictwa i demonstracji obra substytucyjne (substytuty) - to dobra, które się zastępują. Na przykład: cukier-słodzik masło margaryna chleb bułka pióro - długopis

2 obra komplementarne: - to taki, które muszą być konsumowane razem, łącznie. Na przykład: magnetowid kasety pióro - atrament samochód benzyna - ubezpieczenie Krzywa popytu: pokazuje jaką ilość dobra lub usługi kupi konsument przy danej cenie, przy założeniu, że czynniki pozacenowe pozostają bez zmian Można to zapisać następująco: () Typowe oznaczenia : opyt wykreślanie krzywej (price) cena (quantity) ilość (demand) popyt (supply) podaż (equilibrium) punkt równowagi rynkowej () Na osi OY zaznaczamy cenę w jednostce pieniężnej za jednostkę towaru Na osi OX zaznaczamy ilość jednostek dobra lub usługi Ilość () Krzywa popytu () () 2 Krzywa popytu jest nachylona negatywnie. Zależność między poziomem ceny a wielkością zgłaszanego zapotrzebowania na dane dobro nosi miano prawa popytu. Graficzną prezentacją prawa popytu jest typowa, czyli ujemnie nachylona krzywa popytu. 1 2 Ilość

3 rawo popytu: - wzrost ceny dobra lub usługi prowadzi do spadku wielkości popytu, a gdy cena spada, rośnie wielkość popytu, cetris paribus. Zmiana wielkości popytu / zmiana popytu UWAGA! To NI jest to samo!!!! ZMIANA WILKOŚCI OYTU ZMIANA WILKOŚCI OYTU to wzrost wielkości popytu lub spadek wielkości popytu następuje w wyniku zmiany ceny, ceteris paribus (czyli przy stałych czynnikach pozacenowych popytu). obrazuje ją ruch po krzywej popytu () 2 A B spada z do 2.. Wielkość popytu rośnie z 1 do 2. Ruch po krzywej z punkty A do punktu B. 1 2 Ilość następuje w wyniki zmian czynnika pozacenowego wpływającego na popyt, ceteris paribus (tj. przy niezmienionej cenie) ZMIANA OYTU obrazuje to przesunięcie całej krzywej popytu: w prawo, gdy popyt rośnie oraz w lewo, gdy popyt maleje. Wzrost popytu w wyniku, np. wzrostu dochodu konsumenta rzesunięcie krzywej popytu w prawo rzy każdej cenie zakupy na krzywej są większe niż na krzywej 2 ZMIANY OYTU 0 1 2

4 padek popytu w wyniku, np. spadku dochodu konsumenta rzesunięcie krzywej popytu w lewo rzy każdej cenie zakupy na krzywej są mniejsze niż na krzywej 2 ZMIANY OYTU Wzrost popytu na dane dobro lub usługę może być spowodowany przez, ceteris paribus: 1. Wzrost dochodu realnego konsumenta 2. ojawienie się mody na dany towar 3. Zmianę gustów, upodobań konsumenta 4. Wzrost ceny dobra substytucyjnego 5. padek ceny dobra komplementarnego 6. rzewidywania, że cena danego towaru w przyszłości wzrośnie 7. ozytywne opinie ekspertów na temat danego towaru 8. Zwiększenie się liczby konsumentów kupujących dany towar 9. Uatrakcyjnienie towaru w oczach nabywców 10. rzewidywanie wzrostu przyszłych dochodów padek popytu na dane dobro lub usługę może być spowodowany przez, ceteris paribus: 1. padek dochodu realnego konsumenta 2. Zanik mody na dany towar 3. Zmianę gustów, upodobań konsumenta 4. padek ceny dobra substytucyjnego 5. Wzrost ceny dobra komplementarnego 6. rzewidywania, że cena danego towaru w przyszłości spadnie 7. Negatywne opinie ekspertów na temat danego towaru 8. Zmniejszenie się liczby konsumentów kupujących dany towar 9. Zmniejszenie się atrakcyjności towaru 10. Oczekiwania, co do spadku przyszłych dochodów aradoksy popytu paradoks Giffena paradoks Veblena efekt owczego pędu efekt snoba efekt spekulacji paradoks to twierdzenie zaskakująco sprzeczne z przyjętym powszechnie mniemaniem, czy uznaną opinią. aradoks Giffena nietypową reakcją na wzrost ceny jest wzrost popytu dotyczy dóbr podstawowych i ludności o bardzo niskich dochodach Na przykład wzrost ceny chleba może ograniczyć popyt na mięso i wzmóc zakupy chleba w celu częściowego zastąpienia nim spożycia mięsa. aradoks Veblena nietypową reakcją na wzrost ceny jest wzrost popytu dotyczy dóbr luksusowych i ludności o bardzo wysokich dochodach nazywany paradoksem prestiżowym

5 fekt owczego pędu - polega na tym, że popyt pojedynczego konsumenta na dane dobro wzrasta, bo inni konsumenci kupują to dobro. rzykładem jest istnienie mody na jakiś towar. fekt snoba (snobizmu) - polega na tym, że popyt indywidualnego konsumenta na dane dobro maleje wskutek tego, że inni kupują to dobro (dany konsument zachowuje się odwrotnie niż pozostali konsumenci). fekt spekulacji - polega na tym, że konsument kupuje więcej pewnego dobra mimo wzrostu jego ceny przewidując, że w przyszłości ceny będą nadal rosły. odaż to: jest to ilość dobra zaoferowana przez producentów przy danych cenach w danym czasie, ceteris paribus. eterminanty podaży: 1. dobra lub usługi, które producent oferuje na sprzedaż 2. Czynniki pozacenowe 2. Czynniki pozacenowe to: koszty produkcji, które zależą od cen czynników wytwórczych przewidywania producentów co do zmiany ceny i popytu w przyszłości, interwencjonizm państwowy (np. wysokość podatków i subsydiów, konieczność uzyskania koncesji i zezwoleń) liczba przedsiębiorstw w branży, warunki naturalne/klimatyczne i czynniki losowe

6 2. Czynniki pozacenowe to: c.d. sezonowość produkcji, rozmiary importu i eksportu import - podaż na rynku krajowym eksport - podaż na rynku krajowym realizowane inwestycje postęp techniczny długość cyklu produkcyjnego Krzywa podaży Krzywa podaży pokazuje, jaką ilość dobra lub usługi są skłonni zaoferować producenci przy danej cenie przy założeniu, że inne czynniki wpływające na podaż pozostają bez zmian Można to zapisać następująco: s s() odaż wykreślanie krzywej () Graficzna prezentacja krzywej podaży Na osi OY zaznaczamy cenę w jednostce pieniężnej za jednostkę towaru () Krzywa podaży: Graficzna prezentacja krzywej podaży Na osi OX zaznaczamy ilość jednostek dobra lub usługi 2 Krzywa podaży jest nachylona pozytywnie Ilość () 1 2 Ilość () rawo podaży: Zależność między poziomem ceny a ilością oferowanego dobra lub usługi nazywa się prawem podaży.. Graficzną prezentacją prawa podaży jest typowa, czyli dodatnio nachylona krzywa podaży. wzrost ceny dobra lub usługi powoduje wzrost wielkości podaży, ceteris paribus, a spadek ceny dobra lub usługi prowadzi do spadku wielkości podaży, ceteris paribus.

7 ZMIANA WILKOŚCI OAŻY ZMIANA WILKOŚCI OAŻY następuje w wyniku zmiany ceny, ceteris paribus, czyli przy stałych czynnikach pozacenowych obrazuje to ruch po krzywej podaży () 2 A B rośnie z do 2.. Wielkość podaży rośnie z 1 do 2. Ruch po krzywej z punkty A do punktu B. 1 2 Ilość () ZMIANA OAŻY następuje w wyniku zmiany czynnika pozacenowego wpływającego na podaż, ceteris paribus (cena oferowanego dobra nie zmienia się) obrazuje to przesunięcie całej krzywej podaży w prawo, gdy podaż rośnie i w lewo, gdy podaż maleje. Wzrost podaży w wyniku, np. spadku cen czynników wytwórczych rzesunięcie krzywej podaży w prawo rzy każdej cenie sprzedaż na krzywej jest większa niż na krzywej 2 ZMIANA OAŻY padek podaży w wyniku, np. wzrosu cen czynników wytwórczych rzesunięcie krzywej podaży w lewo rzy każdej cenie sprzedaż na krzywej jest mniejsza niż na krzywej ZMIANA OAŻY 2 Wzrost podaży danego dobro lub usługę może być spowodowany przez, ceteris paribus: padek cen czynników wytwórczych Zwiększenie się dostępności czynników wytwórczych Zwiększenie się liczby producentów wytwarzających dany towar rzyznanie producentom danego towaru dotacji rządowych Zniesienie koncesjonowania produkcji danego dobra Unowocześnienie metod produkcji Obniżenie podatków 0 1 2

8 padek podaży danego dobro lub usługę może być spowodowany przez, ceteris paribus: Wzrost cen czynników wytwórczych Zmniejszenie się dostępności czynników wytwórczych Zmniejszenie się liczby producentów wytwarzających dany towar Cofnięcie producentom danego towaru dotacji rządowych Wprowadzenie koncesjonowania produkcji danego dobra Zaostrzenie norm dot. ochrony środowiska naturalnego odwyżka podatków i obowiązkowych składek na system socjalny Równowaga rynkowa to: sytuacja na rynku, w której - przy określonej cenie, zwanej ceną równowagi rynkowej ( ) - wielkość popytu na określony produkt zrównuje się z wielkością jego podaży. Graficznym obrazem stanu równowagi rynkowej jest punkt równowagi rynkowej (), tj. punkt przecięcia się krzywej popytu z krzywą podaży. Równowaga rynkowa: Równowaga rynkowa W stanie równowagi rynkowej: = Nie ma niedoborów Nie ma nadwyżek () unkt przecięcia się krzywych popytu i podaży to punkt równowagi rynkowej (). rzy cenie oferowana ilość wynosi. Ilość () równowagi rynkowej: to cena, przy której wielkość podaży równa się wielkości popytu. Nie ma ani nadwyżek ani niedoborów. Cały popyt może zostać zaspokojony, a cała podaż sprzedana. odział rynków wg kryterium równowagi rynkowej 1. Rynek zrównoważony 2. Rynek niezrównoważony a) rynek producenta (sprzedawcy) wielkość popytu > wielkość podaży istnieje NIOBÓR ceny wzrastają b) rynek konsumenta (nabywcy) wielkość podaży > wielkość popytu istnieje NAWYŻKA ceny spadają

9 Nadwyżka: Nadwyżka: () Nadwyżka Jeśli istniej nadwyżka: - podaż > popyt - Istniej presja na spadek cen Nadwyżka jest wyższa niż cena równowagi owstaje nadwyżka Ceny spadają Rośnie wielkość popytu, a zmniejsza się wielkość podaży Zmiany te zachodzą tak długo, póki rynek nie znajdzie się ponownie w równowadze Ilość () 1 rzyjmijmy, że cena Nadwyżka: wynosi ceny, a zatem Nadwyżka 2 1) s / 2 > d / 1 2) Nadwyżka wynosi ) Ceny spadają 4) Zmniejsz się wielkość podaży i rośnie wielkość popytu 5) Rynek wracaj do równowagi przy: i Niedobór Niedobór: Jeśli istniej niedobór: - popyt > podaż - Istniej presja na wzrost cen Niedobór Niedobór: jest niższa niż cena równowagi owstaje niedobór Ceny rosną Maleje wielkość popytu, a zwiększa się wielkość podaży Zmiany te zachodzą tak długo, póki rynek nie znajdzie się ponownie w równowadze 2 Niedobór 1 2 Niedobór: rzyjmijmy, że cena wynosi ceny 2, a zatem 1) d / 2 > s / 1 2) Niedobór = ) Ceny rosną 4) Wielkość podaży rośnie, a wielkość popytu maleje 5) Nowa równowaga ustali się przy i

10 Ceny minimalne i maksymalne Ustalanie cen minimalnych prowadzi do ukształtowanie się nadwyżki na rynku. Ustalanie cen maksymalnych prowadzi do ukształtowanie się niedoboru na rynku. () minimalna minimalna nadwyżka minimalna to najniższa cena, jakiej wolno żądać za towar. Jest wyższa od ceny równowagi. Chroni interesy producenta. Ilość () maksymalna Mechanizm rynkowy podsumowanie: maksymalna maksymalna to najwyższa cena, jakiej wolno żądać za towar. Jest niższa od ceny równowagi. Chroni interesy konsumenta. niedobór 1) rynkowa jest wynikiem wzajemnej gry podaży i popytu 2) Jeśli naruszona zostaje równowaga rynkowa, powstaje nadwyżka lub niedobór, rozpoczynają się na rynku procesy dostosowawcze 3) prawność mechanizmu rynkowego zależy od konkurencji istniejącej na rynku Zmiany stanu równowagi rynkowej Zmiany stanu równowagi rynkowej równowagi rynkowej ustala się w wyniku gry podaży i popytu. Na popyt i podaż wpływają różne czynniki, których zmiana wywołuje zmiany popytu i podaży. Zmiana czynników wpływających na popyt i podaż prowadzi do wytrącenia rynku z równowagi, czyli powstania niedoborów lub nadwyżek. Następnie procesy dostosowawcze prowadzą do ustalenia się nowej równowagi. 1. Wzrost popytu, ceteris paribus 2. padek popytu, ceteris paribus 3. Wzrost podaży, ceteris paribus 4. padek podaży, ceteris paribus 5. Wzrost popytu i wzrost podaży, ceteris paribus 6. padek popytu i spadek podaży, ceteris paribus 7. Wzrost popytu i spadek podaży, ceteris paribus 8. padek popytu i i wzrost podaży, ceteris paribus

11 WZROT OYTU - np. w wyniku wzrostu OCHOÓW KONUMNTÓW WZROT OAŻY - np. w wyniku wzrostu cen czynników wytwórczych Krzywa d przesuwa się do położenia d Krzywa przesuwa się do położenia rzy cenie powstaje niedobór 2 1 rośnie Nowa równowaga zachodzi przy 3 i 3 3 rzy cenie powstaje nadwyżka 2 1 spada Nowa równowaga zachodzi przy 3 i WZROT OYTU I WZROT OAŻY Rośnie popyt i rośnie podaż. Zmiany te są proporcjonalne. pozostaje bez zmian, ilość równowagi rośnie z 1 do