FIZYKA I CHEMIA GLEB. Literatura przedmiotu: Zawadzki S. red. Gleboznastwo, PWRiL 1999 Kowalik P. Ochrona środowiska glebowego, PWN, Warszawa 2001
|
|
- Małgorzata Owczarek
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 FIZYKA I CHEMIA GLEB Literatura przedmiotu: Zawadzki S. red. Gleboznastwo, PWRiL 1999 Kowalik P. Ochrona środowiska glebowego, PWN, Warszawa 2001
2 Tematyka wykładów Bilans wodny i cieplny gleb, właściwości wodne gleb Rodzaje wód glebowych, ocena ich dostępności Charakterystyczne stany uwilgotnienia i pojemności wodnej gleb Retencja wodna gleb, powietrze glebowe, zwierciadło wody w glebie Degradacja gleb, erozja, skażenie i monitoring, aspekty prawne ochrony i rekultywacji gleb Przesłanki rekultywacji terenów, zasady,kierunki Rekultywacja biologiczna, klasyfikacja gleb zrekultywowanych, oceny postępu rekultywacji
3
4 Czynniki powodujące obieg wody w przyrodzie Energia promienista słońca Siła grawitacji Obrót kuli ziemskiej wokół osi Ciśnienie atmosferyczne Siły międzycząsteczkowe (kapilarne) Procesy biologiczne Czynniki antropogeniczne
5 Duży i mały obieg wody w przyrodzie duży obieg parowanie z oceanów - kondensacja w atmosferze - przemieszczanie się pary wodnej - opady na lądy - wsiąkanie - spływ powierzchniowy i podziemny mały obieg parowanie - kondensacja - opad - wsiąkanie - odpływ
6 Rola wody w glebie - Udział w procesie glebotwórczym (wietrzenie minerałów i skał glebotwórczych, mineralizacja zwiążków organicznych) Wody powierzchniowe i gruntowe powodują: - zwywanie gleb (erozja, unoszenie, transport) - akumulację (namulanie, sedymentację) - zabagnianie - zasolenie (z podsiąku wód gruntowych) - wymywanie i przenoszenie substancji organicznych, związków mineralnych
7 Funkcje wody w glebie Woda glebowa jest: - rozpuszczalnikiem i środkiem transportowym składników pokarmowych - niezbędna w procesach fizjologicznych roślin - regulatora ciepła i wilgoci w otoczeniu rośliny - woda kształtuje zawartość ciepła w roślinie - niezbędna w procesach glebotwórczych - formuje mikroklimat i klimat
8 FIZYCZNY SYSTEM KLIMATU Fizyka - dynamika atmosfery Zmiana klimatu Dynamika i chemizm stratosfery Dynamika oceanów Biogeochemia oceanów Globalna wilgotność Energia i wilgotność kontynentów Ekosystemy lądowe Gleby Gazy cieplarniane Użytkowanie ziemi Działalność człowieka Chemizm troposfery Zanieczyszczenia / gazy cieplarniane BIOGEOCHEMICZNE OBIEGI MATERII
9 Elementy środowiska Atmosfera najbardziej zmienna część środowiska, układ dynamiczny, w którym zachodzi ciągłe przemieszczanie się mas powietrza. Hydrosfera woda w stanie ciekłym znajdująca się na powierzchni Ziemi, w oceanach, jeziorach, rzekach i pod powierzchnią Ziemi. Kriosfera światowe zasoby lodu i śniegu, obejmujące lądolody, lodowce górskie, lód morski, pokrywę śnieżną, lód rzeczny i jeziorny. Litosfera Kontynenty wraz z masywami górskimi i basenami oceanicznymi, osady i gleby. Elementy te ulegają zmianom bardzo powoli i należy je rozpatrywać w skali życia Ziemi. Biosfera - roślinność lądowa i morska, zwierzęta lądowe (w tym człowiek) i morskie oraz ptaki. Elementy biosfery są bardzo czułe na zmiany klimatu i ze swej strony mogą wpływać na jego zmiany.
10 Hydrosfera Przeważająca ilość wody jest zmagazynowana w oceanach. Ocenia się, że około 96.5% całkowitych zasobów światowych wody ( km 3 ) znajduje się w oceanach. Szacuje się również, że oceany w około 90% zasilają proces parowania.
11 Hydrosfera (Mook 2001) Objętość w tys. km 3 % całości wody słodkiej Strumień w tys. km 3 /rok czas obiegu w latach Woda słona Oceany Woda słodka Lód Wody podziemne Jeziora Wilgoć glebowa Atmosfera Zbiorniki wodne Rzeki Biomasa RAZEM
12 Bilans wodny obszaru Rp + P = Rk + H + E Rp Rpp retencja powierzchniowa Rpg retencja gruntowa P opad w okresie bilansowym H Hp odpływ powierzchniowy Hg odpływ gruntowy E Eg parowanie z gleby i gruntu Et transpiracja roslin Ei intercepcja, parowanie z liści Rk Rkp retencja wód powierzchniowych Rkg retencja wód w glebie
13 Bilans cieplny gleby Równanie bilansu cieplnego R n G H E = 0 R o E - energia zużyta na parowanie, H energia oddana drogą konwekcji i turbulencji R d =R g - R a Rn bilans promieniowania R s E H R a R g Rn = Rs + Ra Ro - Rg Rs promieniowanie słoneczne Ra promieniowanie atmosfery E H G wymiana ciepła z glebą Ro promieniowanie odbite od powierzchni Rg promieniowanie od powierzchni czynnej
14 K współczynnik dyfuzyjności pary wodnej Związek bilansu wodnego z bilansem cieplnym E i H zależą od charakteru powierzchni czynnej H = -r p c p K H T/ z (energia oddana drogą konwekcji) E = -r p LK v w/ z (energia zużyta na parowanie) T/ z pionowy gradient temperatury w/ z gradient wilgotności ρ p gęstość powietrza c p ciepło właściwe powietrza L utajone ciepło parowania K H współczynnik dyfuzyjności ciepła
15 Właściwości wodne gleb
16
NATURALNE ZMIANY CYKLU OBIEGU WODY
NATURALNE ZMIANY CYKLU OBIEGU WODY prof. dr hab. inż. MACIEJ MACIEJEWSKI, e-mail: maciej.maciejewski@imgw.pl dr inż. TOMASZ WALCZUKIEWICZ, e-mail: tomasz.walczykiewicz@imgw.pl mgr CELINA RATAJ, e-mail:
Bardziej szczegółowoPlan wykładu. 1. Pochodzenie wód podziemnych. 2. Klasyfikacja wód podziemnych
Plan wykładu 1. Pochodzenie wód podziemnych Cykl hydrologiczny Zasilanie wód podziemnych Wody podziemne w strukturach geologicznych 2. Klasyfikacja wód podziemnych Wody strefy aeracji Wody strefy saturacji
Bardziej szczegółowoFIZYKA I CHEMIA GLEB. Bilans wodny i cieplny gleb Woda w glebie
FIZYKA I CHEMIA GLEB Bilans wodny i cieplny gleb Woda w glebie Bilans cieplny gleby Równanie bilansu cieplnego Rn G H E = 0 E - energia zużyta na parowanie, H energia oddana drogą konwekcji i turbulencji
Bardziej szczegółowoFizyka Procesów Klimatycznych Wykład 1
Fizyka Procesów Klimatycznych Wykład 1 prof. dr hab. Szymon Malinowski Instytut Geofizyki, Wydział Fizyki Uniwersytet Warszawski malina@igf.fuw.edu.pl dr hab. Krzysztof Markowicz Instytut Geofizyki, Wydział
Bardziej szczegółowoHydrosfera - źródła i rodzaje zanieczyszczeń, sposoby jej ochrony i zasoby wody w biosferze.
Hydrosfera - źródła i rodzaje zanieczyszczeń, sposoby jej ochrony i zasoby wody w biosferze. Hydrosfera składa się z kilku wyraźnie różniących się od siebie elementów będących zarazem etapami cyklu obiegu
Bardziej szczegółowoPraca kontrolna semestr IV Przyroda... imię i nazwisko słuchacza
Praca kontrolna semestr IV Przyroda.... imię i nazwisko słuchacza semestr 1. Ilustracja przedstawia oświetlenie Ziemi w pierwszym dniu jednej z astronomicznych pór roku. Uzupełnij zdania brakującymi informacjami,
Bardziej szczegółowoMeteorologia i Klimatologia Ćwiczenie IV. Poznań,
Meteorologia i Klimatologia Ćwiczenie IV Poznań, 27.10.2008 www.amu.edu.pl/~nwp Woda w atmosferze i jej przemiany fazowe Zapotrzebowanie energetyczne przemian fazowych wody jest istotnym czynnikiem kształtującym
Bardziej szczegółowoWPŁYW LASÓW I GOSPODARKI LEŚNEJ NA WODY POWIERZCHNIOWE
WPŁYW LASÓW I GOSPODARKI LEŚNEJ NA WODY POWIERZCHNIOWE Definicja lasu według ustawy o lasach (administracyjna) Na podstawie ustawy o lasach, lasem jest grunt o zwartej powierzchni co najmniej 0,10 ha,
Bardziej szczegółowoEkologia. Biogeochemia: globalne obiegi pierwiastków. Biogeochemia. Przepływ energii a obieg materii
Ekologia Biogeochemia: globalne obiegi pierwiastków Ryszard Laskowski www.cyfronet.edu.pl/~uxlaskow 1/35 Biogeochemia Lata 1940. Hutchinson i współpracownicy. Biogeochemia bada drogi przepływu pierwiastków
Bardziej szczegółowoEkologia. biogeochemia. Biogeochemia. Przepływ energii a obieg materii
biogeochemia Ryszard Laskowski 1/31 Biogeochemia Lata 1940. Hutchinson i współpracownicy. Biogeochemia bada drogi przepływu pierwiastków chemicznych pomiędzy poszczególnymi składnikami ekosystemu oraz
Bardziej szczegółowoKolejność realizacji jednostek lekcyjnych może ulec zmianie.
Rozkład materiału plan wynikowy Przedmiot: geografia Podręcznik: Oblicza geografii, Wydawnictwo Nowa Era Rok szkolny: 2018/19 Nauczyciel: Katarzyna Pierczyk Klas I poziom podstawowy Lp. Klasa I Temat lekcji
Bardziej szczegółowo1. Cykl hydrologiczny
1. Cykl hydrologiczny HYDROSFERA jest wodną powłoką Ziemi. W szerszym znaczeniu można powiedzieć, że jest to przestrzeń, w której na Ziemi występuje woda. Przestrzeń ta obejmuje wody we wszystkich stanach
Bardziej szczegółowoEkologia. biogeochemia. Biogeochemia. Przepływ energii a obieg materii
biogeochemia Ryszard Laskowski 1 Biogeochemia Lata 1940. Hutchinson i współpracownicy. Biogeochemia bada drogi przepływu pierwiastków chemicznych pomiędzy poszczególnymi składnikami ekosystemu oraz wymiany
Bardziej szczegółowoPROGRAM KURSU PRZYGOTOWAWCZEGO DO MATURY Z GEOGRAFII
CKU PITAGORAS PROGRAM KURSU PRZYGOTOWAWCZEGO DO MATURY Z GEOGRAFII I. Elementy metodyki badań geograficznych./2 godziny/ 1.Geografia jako nauka. 2.Zródła informacji geograficznej. 3.Metody prezentacji
Bardziej szczegółowoKOMPENDIUM WIEDZY EKOSYSTEMY WODNE
DRUGIE DNO H 2 O czyli woda w moim mieście KOMPENDIUM WIEDZY EKOSYSTEMY WODNE Tekst: Agnieszka Bańkowska, Anna Sikora Autorzy zdjęć: Anna Sikora (A.S), Agnieszka Bańkowska (A.B.), Michał Wasilewicz (M.W.),
Bardziej szczegółowoI. Obraz Ziemi. 1. sfery Ziemi 2. generalizacja kartograficzna. 3. siatka geograficzna a siatka kartograficzna. 4. podział odwzorowań kartograficznych
Zagadnienia do małej matury 2013/2014 z geografii klasy dwujęzycznej obejmują tematy określone w zagadnieniach do małej matury z geografii w brzmieniu załączonym na stronie internetowej szkoły, umieszczonych
Bardziej szczegółowoGeochemia krajobrazu. pod redakcją Urszuli Pokojskiej i Renaty Bednarek
Geochemia krajobrazu pod redakcją Urszuli Pokojskiej i Renaty Bednarek SPIS TREŚCI Spis treści Spis treści Przedmowa... 11 CZĘŚĆ 1. WIADOMOŚCI WPROWADZAJĄCE Rozdział I. Elementy chemii ogólnej (Urszula
Bardziej szczegółowoSpis treści CZĘŚĆ I GEOGRAFIA FIZYCZNA OGÓLNA Z ELEMENTAMI GEOLOGII
Spis treści CZĘŚĆ I GEOGRAFIA FIZYCZNA OGÓLNA Z ELEMENTAMI GEOLOGII 1. System nauk o Ziemi 15 2. Zagadnienia kartograficzne 18 2.1. Odwzorowania kartograficzne 18 2.2. Mapy 22 2.3. Metody przedstawiania
Bardziej szczegółowoRozkład tematów z geografii w Gimnazjum nr 53
Rozkład tematów z geografii w Gimnazjum nr 53 Rozkład materiału nauczania w podziale na poszczególne jednostki lekcyjne (tematy) przy 2 godzinach geografii w tygodniu w klasie drugiej gimnazjum. Nr lekcji
Bardziej szczegółowoPrzyroda łagodzi zmiany klimatu cykl szkoleniowy
Przyroda łagodzi zmiany klimatu cykl szkoleniowy Retencja, sposób na susze i powodzie w warunkach zmieniającego się klimatu Andrzej Ruszlewicz Retencja, sposób na susze i powodzie w warunkach zmieniającego
Bardziej szczegółowoRozkład materiału nauczania z geografii dla klasy drugiej
Rozkład materiału nauczania z geografii dla klasy drugiej Autor: Majka Kardaszewska 13.09.2011. Zmieniony 21.11.2011. "SOS" Młodzieżowy Ośrodek Socjoterapii I SEMESTRÂ 1. OmÃłwienie programu nauczania
Bardziej szczegółowoROZKŁAD MATERIAŁU Z GEOGRAFII W KLASACH II i III LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO POZIOM ROZSZERZONY (2014-2016)
ROZKŁAD MATERIAŁU Z GEOGRAFII W KLASACH II i III LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO POZIOM ROZSZERZONY (2014-2016) Malarz R., Więckowski M., Oblicza geografii, Wydawnictwo Nowa Era, Warszawa 2012 (numer dopuszczenia
Bardziej szczegółowoHYDROSFERA - ZADANIA
HYDROSFERA - ZADANIA 1. Uzupełnij schemat obiegu wody w przyrodzie, wpisując w odpowiednie pola wyrażenia: kondensacja, spływ powierzchniowy, infiltracja, retencja. 2. Które z podanych cech charakteryzują
Bardziej szczegółowoWODY OPADOWE JAKO NATURALNY ZASÓB WODNY. Dr hab. inż. Jadwiga Królikowska, prof. PK
WODY OPADOWE JAKO NATURALNY ZASÓB WODNY Dr hab. inż. Jadwiga Królikowska, prof. PK Wody opadowe są z ekonomicznego i przyrodniczego punktu widzenia zasobem naturalnym, tj. zasobem zaliczanym do bogactw
Bardziej szczegółowoOstateczna postać długotrwałych zmian w określonych warunkach klimatyczno-geologicznych to:
WYDZIAŁ: GEOLOGII, GEOFIZYKI I OCHRONY ŚRODOWISKA KIERUNEK STUDIÓW: OCHRONA ŚRODOWISKA RODZAJ STUDIÓW: STACJONARNE I STOPNIA ROK AKADEMICKI 2014/2015 WYKAZ PRZEDMIOTÓW EGZAMINACYJNYCH: I. Ekologia II.
Bardziej szczegółowoGeografia - klasa 1. Dział I
Geografia - klasa 1 Dział I 1. Czym zajmuje się geografia? - wyjaśniam znaczenie terminu geografia - wymieniam źródła informacji geograficznej - podaję wymiary Ziemi oraz główne cechy jej kształtu - wyjaśniam
Bardziej szczegółowoCharakterystyka głównych składowych bilansu wodnego
Charakterystyka głównych składowych bilansu wodnego Opad pionowy deszcz, mŝawka (opad ciekły); śnieg, grad (opady stałe). Opad poziomy mgła; rosa, szron, sadź, gołoledź (osady atmosferyczne) OPAD - pomiar
Bardziej szczegółowoSukcesja ekologiczna na lądzie kończy się zazwyczaj klimaksem w postaci formacji leśnej Lasy są najpotężniejszymi ekosystemami lądowymi
Las w krajobrazie Sukcesja ekologiczna na lądzie kończy się zazwyczaj klimaksem w postaci formacji leśnej Lasy są najpotężniejszymi ekosystemami lądowymi Zajmują: - 8 % powierzchni całego globu - 30 %
Bardziej szczegółowoŚrodowisko przyrodnicze - ogólny
Ś R O D O W I S K O Środowisko to ogół elementów przyrodniczych i antropogenicznych (przyrody martwej i ożywionej, pozostających w stanie naturalnym lub przekształconym przez człowieka), tworzących otoczenie,
Bardziej szczegółowoWODA I OGIEŃ. Prezentacja Mileny Oziemczuk
WODA I OGIEŃ Prezentacja Mileny Oziemczuk Ogień Ogień - suma obserwowalnych zjawisk towarzyszących na ogół fizykochemicznemu procesowi spalania,, a przede wszystkim: emisja promieniowania widzialnego -światła
Bardziej szczegółowoKolejność realizacji jednostek lekcyjnych może ulec zmianie.
Rozkład materiału plan wynikowy Przedmiot: geografia Podręcznik: Oblicza geografii, Wydawnictwo Nowa Era Rok szkolny: 2017/18 Nauczyciel: Katarzyna Pierczyk Klas I poziom podstawowy Lp. Klasa I Temat lekcji
Bardziej szczegółowoUczeń: Uczeń: poznaniu kształtu Ziemi geograficznych
Rozdział Lp. Temat I. Podstawy geografii 1. Czym zajmuje się geografia? Poziom wymagań konieczny podstawowy rozszerzający dopełniający wykraczający wyjaśnia, czym wyjaśnia różnice zna imiona lub przedstawia
Bardziej szczegółowoWybrane aspekty badania długoterminowych cykli zmian zapasu wody glebowej w drzewostanach jednowiekowych oraz interpretacji ich wyników
Prof. dr hab. inż. Józef Suliński, dr inż. Rafał Starzak Zakład Inżynierii Leśnej, Instytut Ochrony Ekosystemów Leśnych, Wydział Leśny Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona Kołłątaja w Krakowie Wybrane aspekty
Bardziej szczegółowoWYKRYWANIE ZANIECZYSZCZEŃ WODY POWIERZA I GLEBY
WYKRYWANIE ZANIECZYSZCZEŃ WODY POWIERZA I GLEBY Instrukcja przygotowana w Pracowni Dydaktyki Chemii Zakładu Fizykochemii Roztworów. 1. Zanieczyszczenie wody. Polska nie należy do krajów posiadających znaczne
Bardziej szczegółowoSKUTKI SUSZY W GLEBIE
SKUTKI SUSZY W GLEBIE Zakrzów, 20 lutego 2019 r. dr hab. inż. Marek Ryczek, prof. UR atmosferyczna glebowa (rolnicza) hydrologiczna rośliny wilgotność gleba zwięzłość struktura gruzełkowata zasolenie mikroorganizmy
Bardziej szczegółowoKolejność realizacji jednostek lekcyjnych może ulec zmianie.
Rozkład materiału plan wynikowy Przedmiot: geografia Podręcznik: Oblicza geografii, Wydawnictwo Nowa Era Rok szkolny: 2015/16 Nauczyciel: Katarzyna Pierczyk Klas I poziom podstawowy Lp. Klasa I Temat lekcji
Bardziej szczegółowow klasie pierwszej gimnazjum Nr lekcji Sugerowany temat lekcji Jednostki tematyczne w podręczniku Planeta Nowa 1 Dział: Podstawy geografii
Propozycja rozkładu materiału nauczania w podziale na poszczególne jednostki lekcyjne (tematy) do podręcznika Planeta Nowa 1 przy 1 godzinie geografii w tygodniu w klasie pierwszej gimnazjum. Nr lekcji
Bardziej szczegółowoKompleksowy monitoring procesów hydrometeorologicznych
NCN: INTREV-WetEco: Intercepcja-transpiracja-parowanie; współzależność procesów hydrologicznych w ekosystemie mokradłowym na przykładzie szuwarów turzycowych Kompleksowy monitoring procesów hydrometeorologicznych
Bardziej szczegółowoHydrologia i oceanografia Ćw. nr 12. Temat: Rodzaje parowania. Obliczanie wielkości parowania terenowego.
Hydrologia i oceanografia Ćw. nr 12. Temat: Rodzaje parowania. Obliczanie wielkości parowania terenowego. Parowanie jest jednym z elementów bilansu wodnego zlewni, który oprócz opadów, w dużym stopniu
Bardziej szczegółowoKolejność realizacji jednostek lekcyjnych może ulec zmianie.
Rozkład materiału plan wynikowy Przedmiot: geografia Podręcznik: Oblicza geografii, Wydawnictwo Nowa Era Rok szkolny: 2016/17 Nauczyciel: Katarzyna Pierczyk Klas I poziom podstawowy Lp. Klasa I Temat lekcji
Bardziej szczegółowoPrzedmioty realizowane w ramach studiów na różnych Wydziałach SGGW:
Przedmioty realizowane w ramach studiów na różnych Wydziałach SGGW: AGROMETEOROLOGIA/ AGROMETEOROLOGY atmosfera oraz powierzchnia czynna - atmosfera. Promieniowanie Słońca, Ziemi i atmosfery; rola promieniowania
Bardziej szczegółowoWstęp. Regulamin przedmiotu Efekty kształcenia Materiały na stronie www2.wt.pw.edu.pl/~akw METEOROLOGIA LOTNICZA. Wstęp.
Wstęp METEOROLOGIA LOTNICZA Wstęp Ćwiczenie 1 Regulamin przedmiotu Efekty kształcenia Materiały na stronie www2.wt.pw.edu.pl/~akw 1 Zaliczenie Dwie kartkówki punktowane: 1. W połowie zajęć. 2. Ostatnie
Bardziej szczegółowoJeżeli w procesie odsiarczania spalin powstanie nawóz sztuczny to jest to metoda:
WYDZIAŁ: GEOLOGII, GEOFIZYKI I OCHRONY ŚRODOWISKA KIERUNEK STUDIÓW: INŻYNIERIA ŚRODOWISKA RODZAJ STUDIÓW: STACJONARNE I STOPNIA ROK AKADEMICKI 2014/2015 WYKAZ PRZEDMIOTÓW EGZAMINACYJNYCH: I. Ochrona powietrza
Bardziej szczegółowoMenu. Badania temperatury i wilgotności atmosfery
Menu Badania temperatury i wilgotności atmosfery Wilgotność W powietrzu atmosferycznym podstawową rolę odgrywa woda w postaci pary wodnej. Przedostaje się ona do atmosfery w wyniku parowania z powieszchni
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z geografii dla uczniów klasy I I semestr podręcznik Planeta Nowa 1
Wymagania edukacyjne z geografii dla uczniów klasy I I semestr podręcznik Planeta Nowa 1 Na ocenę dopuszczającą uczeń powinien opanować następujące zagadnienia z działów: 1. Podstawy geografii 1.1. Czym
Bardziej szczegółowoPrezentacja grupy A ZAPRASZAMY
Prezentacja grupy A Pojecie kluczowe: Globalne i lokalne problemy środowiska. Temat: Jaki wpływ mają nasze działania na globalne ocieplenie? Problem badawczy: Jaki wpływ ma zużycie wody na globalne ocieplenie?
Bardziej szczegółowoTECHNIK OCHRONY ŚRODOWISKA. Opracowała: mgr inż. Joanna Depta- Ładak
TECHNIK OCHRONY ŚRODOWISKA Opracowała: mgr inż. Joanna Depta- Ładak Charakterystyka zawodu Technik ochrony środowiska koordynuje pracę w zakresie ochrony powietrza, wód, powierzchni ziemi, ochrony przed
Bardziej szczegółowoGEOGRAFIA PROGRAM RAMOWY klasa I GIMNAZJUM
pieczątka/nazwa szkoły GEOGRAFIA PROGRAM RAMOWY klasa I GIMNAZJUM numer i data wpływu pracy do ORPEG Praca kontrolna nr 2 Uwaga! Strona tytułowa stanowi integralną część pracy kontrolnej. Wypełnij wszystkie
Bardziej szczegółowoWymagania programowe na stopnie szkolne z geografii w klasie I wg modyfikacji programu nauczania geografii dla gimnazjum Planeta Nowa 1 wyd.
Wymagania programowe na stopnie szkolne z geografii w klasie I wg modyfikacji programu nauczania geografii dla gimnazjum Planeta Nowa 1 wyd. Nowa Era Dział programu I. Podstawy geografii II. a we Materiał
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z geografii dla uczniów klasy I I semestr podręcznik Planeta Nowa 1
Wymagania edukacyjne z geografii dla uczniów klasy I I semestr podręcznik Planeta Nowa 1 Na ocenę bardzo dobrą uczeń powinien opanować następujące zagadnienia z działów: 1. Podstawy geografii 1.1. Czym
Bardziej szczegółowoZakład Geotechniki i Budownictwa Drogowego. WYDZIAŁ GEODEZJI, INŻYNIERII PRZESTRZENNEJ I BUDOWNICTWA Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Zakład Geotechniki i Budownictwa Drogowego WYDZIAŁ GEODEZJI, INŻYNIERII PRZESTRZENNEJ I BUDOWNICTWA Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Hydrologia inżynierska - laboratorium Podstawy hydrologii
Bardziej szczegółowoCykl hydro-tektoniczny
Cykl hydro-tektoniczny H2O odpływ subdukcja Zasoby wody na Ziemi Czas przebywania wody w rezerwuarach Element hydrosfery Średni czas przebywania Oceany 2500 lat Wody podziemne 1400 lat Czapy polarne
Bardziej szczegółowoWynikowy plan dydaktyczny nauczania geografii w liceum klasa I Program rozszerzony: - nr. dopuszczenia DKOS /02 Podręcznik: Ziemia - J.
Wynikowy plan dydaktyczny nauczania geografii w liceum klasa I Program rozszerzony: - nr. dopuszczenia DKOS-4015-77/02 Podręcznik: Ziemia - J. Wójcik; wyd. PPWK [Opracowała mgr Anna Karolak] 1 Dział Temat
Bardziej szczegółowoProblemy oznaczania pierwiastków w osadach i glebie Marcin Niemiec, Jacek Antonkiewicz, Małgorzata Koncewicz-Baran, Jerzy Wieczorek
Problemy oznaczania pierwiastków w osadach i glebie Marcin Niemiec, Jacek Antonkiewicz, Małgorzata Koncewicz-Baran, Jerzy Wieczorek Uniwersytet Rolniczy w Krakowie Katedra Chemii Rolnej i Środowiskowej
Bardziej szczegółowoWZPiNoS KUL Jana Pawła II Rok akademicki 2016/2017 Instytut Inżynierii Środowiska Kierunek: Inżynieria środowiska II stopnia
WZPiNoS KUL Jana Pawła II Rok akademicki 2016/2017 Instytut Inżynierii Środowiska Kierunek: Inżynieria środowiska II stopnia Zagadnienia do egzaminu magisterskiego na rok akademicki 2016/2017 Kierunek:
Bardziej szczegółowoObieg materii w skali zlewni rzecznej
OBIEG MATERII W ZLEWNI RZECZNEJ UJĘCIE BILANSOWE Zestawienie wartości depozycji atmosferycznej, traktowanej jako wejście do systemu zlewni oraz ładunku odprowadzanego poprzez odpływ korytowy pozwala wyróżnić
Bardziej szczegółowoŚwiatowe i polskie zasoby wód
Światowe i polskie zasoby wód Woda jest jednym z najważniejszych elementów powstawania, kształtowania i trwania życia na ziemi. Jest ona niezbędna do życia wszystkim znanym organizmom żywym, stanowiąc
Bardziej szczegółowoSpis tre ści SPIS TREŚCI
Spis tre ści ROZDZIAŁ I WIADOMOŚCI WSTĘPNE...9 1. Wymagania wobec absolwenta szkoły rolniczej...9 2. Produkcja roślinna...11 2.1. Rys historyczny...11 2.2. Znaczenie gospodarcze produkcji roślinnej...12
Bardziej szczegółowoGLOBALNE CYKLE BIOGEOCHEMICZNE obieg siarki
GLOBALNE CYKLE BIOGEOCHEMICZNE oieg siarki W organizmie ludzkim: mięśnie: 5000-11000 ppm, kości: 500-2400 ppm, krew 1,8 g/l Całkowita zawartość (70 kg): 140 g. Rozpowszechnienie siarki (wagowo) Ziemia
Bardziej szczegółowoPrzedmiot: HYDROLOGIA ORAZ NAUKI O ZIEMI Podstawy hydrologii
Przedmiot: HYDROLOGIA ORAZ NAUKI O ZIEMI Podstawy hydrologii Hydrologia nauka o hydrosferze Ziemi. Hydrologia nauka o środowisku wodnym ze szczególnym uwzględnieniem obiegu wody w przyrodzie i procesów
Bardziej szczegółowoUkład klimatyczny. kriosfera. atmosfera. biosfera. geosfera. hydrosfera
Układ klimatyczny kriosfera atmosfera biosfera geosfera hydrosfera 1 Klimat, bilans energetyczny 30% 66% T=15oC Bez efektu cieplarnianego T=-18oC 2 Przyczyny zmian klimatycznych Przyczyny zewnętrzne: Zmiana
Bardziej szczegółowoŚrodowiska naturalne i organizmy na Ziemi. Dr Joanna Piątkowska-Małecka
Środowiska naturalne i organizmy na Ziemi Dr Joanna Piątkowska-Małecka Ukształtowanie towanie powierzchni Ziemi Podstawy ekologii Ekologia nauka zajmująca się badaniem czynników w rządz dzących rozmieszczeniem
Bardziej szczegółowoMETEOROLOGIA LOTNICZA ćwiczenie 1
METEOROLOGIA LOTNICZA ćwiczenie 1 Wstęp Regulamin przedmiotu Efekty kształcenia Materiały na stronie www2.wt.pw.edu.pl/~akw Zaliczenie Dwie kartkówki punktowane: 1. W połowie zajęć. 2. Ostatnie zajęcia.
Bardziej szczegółowoGLEBOZNAWSTWO = pedologia - nauka o glebach
GLEBY GLEBA - biologicznie czynna, powierzchniowa warstwa litosfery, powstała ze skał pod wpływem abiotycznych i biotycznych czynników środowiska, zdolna zapewnić roślinom wyższym warunki wzrostu i rozwoju.
Bardziej szczegółowoZarządzanie ochroną środowiska
Zarządzanie ochroną Tomasz Poskrobko Zakres wykładów Teoretyczne aspekty nauki o zarządzaniu środowiskiem. Organy i urzędy oraz środki środowiskiem. Polityka ekologiczna. Programowanie i planowanie ochrony.
Bardziej szczegółowoRozkład materiału z geografii kl. Ia i Ib zakres podstawowy, podręcznik OBLICZA GEOGRAFII 1
Rozkład materiału z geografii kl. Ia i Ib zakres podstawowy, podręcznik OBLICZA GEOGRAFII 1 Nr lekcji Temat lekcji 1. Zapoznanie z wymaganiami edukacyjnymi. Geografia jako nauka 2. Źródła informacji geograficznej
Bardziej szczegółowoKodeks Dobrej Praktyki Rolniczej - 2002 -
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Ministerstwo Środowiska Kodeks Dobrej Praktyki Rolniczej - 2002 - Zespół redakcyjny: Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa 1. Doc. dr hab. Irena Duer 2. Prof.
Bardziej szczegółowo22 MARZEC ŚWIATOWY DZIEŃ WODY. Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Tarnowskich Górach
22 MARZEC ŚWIATOWY DZIEŃ WODY Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Tarnowskich Górach 22 marca obchodzimy Światowy Dzień Wody. Święto to ma na celu uświadomienie nam, jak wielką rolę
Bardziej szczegółowoPrzemiany energii w zjawiskach cieplnych. 1/18
Przemiany energii w zjawiskach cieplnych. 1/18 Średnia energia kinetyczna cząsteczek Średnia energia kinetyczna cząsteczek to suma energii kinetycznych wszystkich cząsteczek w danej chwili podzielona przez
Bardziej szczegółowoRozdział 8 PODSTAWOWE POJĘCIA HYDROLOGII
Rozdział 8 PODSTAWOWE POJĘCIA HYDROLOGII Hydrologia w najszerszym rozumieniu jest nauką o wodzie, jej występowaniu w przyrodzie i krążeniu, właściwościach, współdziałaniu z otaczającym środowiskiem, w
Bardziej szczegółowoDefinicje: 1. Zasoby wodne są to wszelkie wody znajdujące się na danym obszarze stale lub występujące na nim czasowo. 2. Przepływ średni roczny Q śr
Bilans wodny Definicje: 1. Zasoby wodne są to wszelkie wody znajdujące się na danym obszarze stale lub występujące na nim czasowo. 2. Przepływ średni roczny Q śr -jest to średnia arytmetyczna przepływów
Bardziej szczegółowopodbiegunowe oraz półkule: południową,
ział programu I. Podstawy geografii Materiał nauczania L.g. Wymagania podstawowe uczeń poprawnie: Podział nauk geograficznych 8 wyjaśnia znaczenie terminu geografia Źródła informacji przedstawia podział
Bardziej szczegółowoWoda. Najpospolitsza czy najbardziej niezwykła substancja Świata?
Woda Najpospolitsza czy najbardziej niezwykła substancja Świata? Cel wykładu Odpowiedź na pytanie zawarte w tytule A także próby odpowiedzi na pytania typu: Dlaczego woda jest mokra a lód śliski? Dlaczego
Bardziej szczegółowoZAKRES MATERIAŁU REALIZOWANY NA KURSACH MATURALNYCH PODANY DZIAŁAMI:
ZAKRES MATERIAŁU REALIZOWANY NA KURSACH MATURALNYCH PODANY DZIAŁAMI: Fizyka: 1. Kinematyka 2. Dynamika 3. Ruch obrotowy bryły sztywnej 4. Grawitacja i astronomia 5. Drgania i fale 6. Ciała stałe, ciecze
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z geografii dla uczniów klasy I I semestr podręcznik Planeta Nowa 1
Wymagania edukacyjne z geografii dla uczniów klasy I I semestr podręcznik Planeta Nowa 1 Na ocenę celującą uczeń powinien opanować następujące zagadnienia z działów: 1. Podstawy geografii 1.1. Czym zajmuje
Bardziej szczegółowoPaństwowy Monitoring Środowiska w Roztoczańskim Parku Narodowym
Państwowy Monitoring Środowiska w Roztoczańskim Parku Narodowym Przemysław Stachyra Roztoczański Park Narodowy, Stacja Bazowa ZMŚP Roztocze Tadeusz Grabowski Roztoczański Park Narodowy Andrzej Kostrzewski
Bardziej szczegółowoHenryk Greinert OCHRONA GLEB
Henryk Greinert OCHRONA GLEB WYDAWNICTWO POLITECHNIKI ZIELONOGÓRSKIEJ Zielona Góra, 1998 Recenzenci: Prof. dr hab. inż. JAN BENDER Akademia Rolnicza w Poznaniu Prof. dr hab. inż. EDWARD NIEDŹWIECKI Akademia
Bardziej szczegółowoTeoretyczne i praktyczne aspekty obiegu węgla w Morzu Bałtyckim
Teoretyczne i praktyczne aspekty obiegu węgla w Morzu Bałtyckim Janusz Pempkowiak, Karol Kuliński, Beata Szymczycha, Aleksandra Winogradow Zakład Chemii i Biochemii Morza, Instytut Oceanologii PAN, Sopot,
Bardziej szczegółowoEwapotranspiracja i jej wpływ na plonowanie roślin
Ewapotranspiracja i jej wpływ na plonowanie roślin Ewaporacja, parowanie są to procesy, w wyniku których woda znajdująca się na powierzchni terenu w ciekłym lub stałym stanie skupienia przechodzi w stan
Bardziej szczegółowoFizyka cieplna budowli w praktyce : obliczenia cieplno-wilgotnościowe / Andrzej Dylla. Warszawa, cop Spis treści. Wykaz ważniejszych oznaczeń
Fizyka cieplna budowli w praktyce : obliczenia cieplno-wilgotnościowe / Andrzej Dylla. Warszawa, cop. 2015 Spis treści Wykaz ważniejszych oznaczeń Przedmowa XIII XVII 1. Procedury obliczeń cieplno-wilgotnościowych
Bardziej szczegółowoZintegrowana strategia zrównoważonego zarządzania wodami w zlewni
Zintegrowana strategia zrównoważonego zarządzania wodami w zlewni Projekt Zintegrowana Strategia zrównoważonego zarządzania wodami w zlewni finansowany ze środków funduszy norweskich, w ramach programu
Bardziej szczegółowoWarsztaty 3: Konsekwencje zmian klimatycznych i użytkowania ziemi dla systemu wód powierzchniowych i wielkości odpływu.
Warsztaty 3: Konsekwencje zmian klimatycznych i użytkowania ziemi dla systemu wód powierzchniowych i wielkości odpływu. Zadania grupy: 1.Analiza wpływu zmian klimatycznych na bilans wodny zlewni i wielkość
Bardziej szczegółowo- proponuje odpowiedni wykres, diagram, kartogram i kartodiagram do przedstawienia
Wykresy i diagramy - wyjaśnia, do czego służą kresy i diagramy - odczytuje informacje z wykresów i diagramów - rysuje proste wykresy i diagramy Dobry: -interpretuje informacje zawarte na wykresach i diagramach
Bardziej szczegółowoRacjonalne wykorzystanie wody w rolnictwie i przemyśle cukrowniczym. Cezary Sławiński
Racjonalne wykorzystanie wody w rolnictwie i przemyśle cukrowniczym Cezary Sławiński Plan prezentacji 1.System gleba-roślina-atmosfera 2.Woda w glebie 3.Sytuacja hydrologiczna Polski 4.Potrzeby wodne roślin
Bardziej szczegółowoDlaczego klimat się zmienia?
Dlaczego klimat się zmienia? WSTĘP Pogoda i klimat są nierozerwalnie związane ze wszystkimi procesami zachodzącymi w atmosferze, których siłą napędową jest energia słoneczna. Ziemia zachowuje równowagę
Bardziej szczegółowoTemat: Czym zajmuje się ekologia?
Temat: Czym zajmuje się ekologia? Z czym kojarzy Ci się pojęcie ekologia? Termin ekologia pochodzi z języka greckiego i utworzono go z dwóch wyrazów: oikos oznacza dom, środowisko lub miejsce życia; lógos
Bardziej szczegółowoGEOGRAFIA KLASA II LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO
2016-09-01 GEOGRAFIA KLASA II LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO ZAKRES ROZSZERZONY Cele kształcenia i wychowania Cele kształcenia ogólnego podstawy programowej z geografii zakładają: I. przyswojenie przez uczniów
Bardziej szczegółowoCZĘŚĆ A TLEN PRZYJACIEL CZY WRÓG
Spis treści Wstęp... 13 CZĘŚĆ A TLEN PRZYJACIEL CZY WRÓG 1. Atmosfera a działalność ludzi... 17 1.1. Warstwowa budowa atmosfery... 17 1.2. Zanieczyszczenie i degradacja atmosfery... 19 1.3. Przemiany chemiczne
Bardziej szczegółowo1. Wiadomo ci wst pne 2. Klimatyczne czynniki siedliska 3. Glebowe czynniki siedliska
Spis treści 1. Wiadomości wstępne 1.1. Zadania i zakres przedmiotu 1.2. Znaczenie gospodarcze produkcji roślinnej 2. Klimatyczne czynniki siedliska 2.1. Atmosfera i siedlisko roślin 2.2. Czynniki meteorologiczne
Bardziej szczegółowoMateriały dydaktyczne Hydrosfera
Materiały dydaktyczne Hydrosfera 1. Uzupełnij schemat obiegu wody w przyrodzie, wpisując w odpowiednie pola wyrażenia: kondensacja, spływ powierzchniowy, infiltracja, retencja, ewaporacja, transpiracja,
Bardziej szczegółowoZmiany w środowisku naturalnym
Zmiany w środowisku naturalnym Plan gospodarki niskoemisyjnej jedną z form dążenia do czystszego środowiska naturalnego Opracował: Romuald Meyer PGK SA Czym jest efekt cieplarniany? Ziemia posiada atmosferę
Bardziej szczegółowoPrawo chroniące środowisko w obszarze rolnictwa
Prawo chroniące środowisko w obszarze rolnictwa A A 1. Wstęp Prawo ochrony środowiska tworzą akty prawne o różnej randze. Najwyższym z nich jest Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, uchwalona w 1997
Bardziej szczegółowoObieg węgla w Morzu Bałtyckim
Obieg węgla w Morzu Bałtyckim Karol Kuliński Zakład Chemii i Biochemii Morza Promotor: Prof. dr hab. inż. Janusz Pempkowiak Finansowanie: Działalność statutowa IOPAN, Temat II.2 Grant promotorski MNiSW
Bardziej szczegółowoKONSPEKT LEKCJI PRZYRODY W KLASIE V
KONSPEKT LEKCJI PRZYRODY W KLASIE V Temat lekcji: Wszechobecna woda. Czas realizacji: 90 minut I. Cele lekcji A. Cel ogólny: Wykazanie obecności wody w glebie, powietrzu, organizmach żywych i oddechu.
Bardziej szczegółowoJAK WODA KSZTAŁTUJE ŻYCIE W AFRYCE?
Geografia (SP) JAK WODA KSZTAŁTUJE ŻYCIE W AFRYCE? Czas realizacji tematu 45 min Cele lekcji Uczeń: określa znaczenie wody w przyrodzie i przedstawia jej obieg; omawia światowe zasoby wodne ze szczególnym
Bardziej szczegółowoHYDROSFERA - ZADANIA
HYDROSFERA - ZADANIA 1. Uzupełnij schemat obiegu wody w przyrodzie, wpisując w odpowiednie pola wyrażenia: kondensacja, spływ powierzchniowy, infiltracja, retencja. 2. Które z podanych cech charakteryzują
Bardziej szczegółowoZespół Szkół Nr3 im. Władysława Grabskiego w Kutnie
Zespół Szkół Nr3 im. Władysława Grabskiego w Kutnie Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych zajęć edukacyjnych ( kształcenie zawodowe)
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z geografii dla uczniów klasy I I semestr podręcznik Planeta Nowa 1
Wymagania edukacyjne z geografii dla uczniów klasy I I semestr podręcznik Planeta Nowa 1 Na ocenę dostateczną uczeń powinien opanować następujące zagadnienia z działów: 1. Podstawy geografii 1.1. Czym
Bardziej szczegółowowww.harcerskanatura.eu PROJEKT
PROJEKT kampania edukacyjna dla dzieci i młodzieży 4 żywioły przyjaciele człowieka cykl konkursów w szkołach główna nagroda w konkursach wymiana dzieci i młodzieży między Partnerami projektu program edukacyjny
Bardziej szczegółowoChłodnictwo i klimatyzacja / Kazimierz M. Gutkowski, Dariusz J. Butrymowicz. wyd. 2-1 dodr. (PWN). Warszawa, cop
Chłodnictwo i klimatyzacja / Kazimierz M. Gutkowski, Dariusz J. Butrymowicz. wyd. 2-1 dodr. (PWN). Warszawa, cop. 2016 Spis treści Przedmowa do wydania w języku angielskim 11 Przedmowa do drugiego wydania
Bardziej szczegółowo