Bioetyka teologiczna cz. 10

Transkrypt

1 Bioetyka teologiczna cz. 10 Transplantacje Wykład dla studentów II roku Instytutu Nauk o Rodzinie KUL Transplantacja zastąpienie chorego (zniszczonego lub wadliwie działającego) organu przez Organ lub tkanka pobrana od siebie samego Organ pobrany od dawcy zmarłego Organ pobrany od dawcy żywego Organ pobrany ze zwierzęcia Organ sztuczny 2 Transplantacja organów sztucznych W zasadzie jedynymi wymogami są kryteria techniczne (oczywiście przy zachowaniu zasad interwencji medycznych) Stosowane są endoprotezy stawu biodrowego Prowadzone są prace nad sztucznym sercem 3 1

2 Ksenotransplantacje Transplantacje organów odzwierzęcych budzą wątpliwości W kwestii zachowania tożsamości ludzkiej (problem raczej natury psychologicznej) W odniesieniu do możliwych infekcji odzwierzęcych Osobnym zagadnieniem jest przełamanie bariery immunologicznej 4 Autotransplantacje Nie budzą zastrzeżeń moralnych Odnoszą się do: Autotransfuzji krwi (także pępowinowej), szpiku czy komórek macierzystych Autoprzeszczepu skóry lub naczyń krwionośnych Autoprzeszczepu jajników czy jąder (eksperymenty dają szansę powodzenia) 5 Transplantacje od dawcy żywego W dawniejszych opiniach etycznych uznawano tego rodzaju akt darowizny - w imię zasady całościowości - za niemoralny. Traktowano go jako samookaleczenie się. Dzisiaj odwołujemy się do przykazania miłości, którą ten dar ma wyrażać. Nie oznacza to jednak bezwarunkowej akceptacji moralnej tego typu daru ze swojego ciała. 6 2

3 Ewentualny dawca winien starannie i roztropnie rozważyć wartość i perspektywy swego daru, a więc czy okaże się on rzeczywiście pożyteczny (że przeprowadzona dzięki temu darowi transplantacja przyniesie pozytywne rezultaty). uwzględnić wpływ tego daru na osobiste życie i zdrowie, a tym samym na szansę realizacji swego powołania życiowego. W takiej sytuacji ogromną pomocą w podjęciu decyzji może być lekarz, który ma obowiązek uczciwego przedstawienia za i przeciw takiej transplantacji. Nie byłoby zasadne pobieranie danego organu od osoby żywej, gdyby istniała możliwość pobrania go od zmarłego, mimo, iż skuteczność takiej operacji jest potencjalnie większa. 7 Transplantacje od dawcy zmarłego Konieczne jest uwzględnienie dwóch kluczowych aspektów: Ustalenie momentu śmierci potencjalnego dawcy Problem zgody potencjalnego dawcy na pobranie narządów po jego śmierci 8 Kryteria śmierci Zmieniają się one i precyzują wraz ze wzrostem wiedzy o ludzkim ciele 9 3

4 Umieranie Dawniejsze symptomy śmierci Teoria śmierci mózgu Teoria śmierci pnia mózgu Zanik pracy serca Wygaśnięcie samoistnych odruchów mięśniowych Wygaśnięcie samoistnych odruchów mięśniowych Zanik akcji oddechowej Całkowita i nieodwracalna utrata przytomności Szerokie, sztywne niereagujące źrenice Szerokie, sztywne niereagujące źrenice Brak aktywności EEG w obszarze pnia mózgu Wygaśnięcie fal EEG w ciągu 24 godzin Zniszczenie ośrodka integrującego układ nerwowy Odwracalność sytuacji wskazuje na niewystarczalność stosowanych kryteriów Zniszczenie całego mózgu Nieodwracalność procesu umierania nie jest dowodem zakończenia życia ŚMIERĆ 10 Tylko całkowita pewność śmierci dawcy pozwala na godziwe pobranie organu bez obawy, że tym samym zadaje się śmierć umierającemu pacjentowi Dla uniknięcia konfliktu interesów, śmierć potencjalnego dawcy powinien orzekać inny zespół, niż ten zainteresowany pobraniem organów 11 Rodzaje zgody Zgoda domniemana Zgoda rozszerzona Zgoda wyraźna Każdy, kto nie wyraził wyraźnego sprzeciwu jest potencjalnym dawcą Co odpowiedziałby zmarły gdyby zapytano go o zgodę? Czy zmarły za życia wyraźnie wyraził wolę bycia dawcą organów? Jest to wyraz przedmiotowego potraktowania osoby Nie jest to pytanie o zgodę rodziny Jest to wyraz uszanowania godności osoby 12 4

5 Wzór oświadczenia Zgadzam się, aby w razie mojej śmierci, moje organy zostały pobrane i wykorzystane do przeszczepów Lublin, 4 maja 2005 [podpis] 13 Jeśli za życia została wyrażona jednoznaczna wola zmarłego, rodzina powinna ją uszanować Z drugiej strony, lekarz powinien uszanować sprzeciw rodziny, nawet wobec zgody samego dawcy. 14 Inne wymogi OCZYWIŚCIE: zgodność tkankowa Fachowość zespołów transplantacyjnych Właściwe wyposażenie ośrodków medycznych Sprawiedliwość w kolejce do transplantacji Godziwe jest nadzwyczajne pchnięcie w górę osoby szczególnie ważnej dla danej społeczności 15 5