PRZED STWORZENIEM WSZECHŚWIATA ROZWAŻANIA NA GRANICY TEOLOGII I FIZYKI

Transkrypt

1 PRZED STWORZENIEM WSZECHŚWIATA ROZWAŻANIA NA GRANICY TEOLOGII I FIZYKI MARIUSZ P. DĄBROWSKI SZCZECIŃSKA GRUPA KOSMOLOGICZNA, INSTYTUT FIZYKI US (Wykład Rejs )

2 Stworzenie Wszechświata Księga Rodzaju (Rdz 1, 1-2, 4) Dzień 1: Oddzielenie światła od ciemności Dzień 2: Oddzielenie wód nad firmamentem od wód pod firmamentem. Dzień 3: Oddzielenie lądu od wód. Dzień 4: Stworzenie Słońca i Księżyca, by rządziły dniem i nocą. Dzień 5: Stworzenie zwierząt powietrznych i wodnych. Dzień 6: Stworzenie zwierząt lądowych i człowieka. Day 7: ODPOCZYNEK AKT STWORZENIA czym jest?

3 Chrześcija cijańska koncepcja stworzenia Stworzenie jest relacją między stworzeniem a Stwórcą,, polegającą na nieustannej zależno ności w istnieniu (w stawaniu się) stworzenia od Stwórcy. Relacja ta jest dynamiczna: : ewolucja jest częś ęścią (lub aspektem) stworzenia. Logos = rozum świata immanentny we Wszechświecie jako zamysł Boga nauka poszukuje tego zamysłu (M.Heller, Wielki Wybuch i Stworzenie W-ta ) Szczecin, )

4 Fizyka zajmuje się najbardziej podstawowymi, strukturalnymi ( z czego jest zbudowana ) i dynamicznymi ( jak się porusza ) własnościami materii we Wszechświecie. Jest tym samym najbardziej fundamentalną nauką przyrodniczą poszukuje najbardziej podstawowego zamysłu Boga.

5 Stawia pytania i poszukuje odpowiedzi w najbardziej podstawowych kwestiach nurtujących człowieka od chwili, gdy uzyskał on świadomość swojego bytu. Po pierwsze z czego składa się obserwowana wokół nas materia.

6 Czy istnieją struktury i podstruktury, czy materia jest nieskończona w głąb i dlaczego - obecnie najmniejszą obserwowaną strukturą materii są kwarki ale, czy to wszystko...?

7 Są przesłanki, że istnieją jeszcze mniejsze struktury superstruny rozmiar 1/1(33zera)

8 Stworzenie Wszechświata? Czy Wszechświat miał początek, czy będzie miał koniec, czy też trwa wiecznie? Czy jest materialny? (matematyka - idee nie realizowane w przyrodzie a znane Stwórcy i człowiekowi) Czy we Wszechświecie musiało pojawić się życie i jakie? (biologia, chemia, medycyna, psychologia, etyka itd.)

9 Nocne niebo Wszechświat: czy jest nieskończenie wielki?

10 Obserwacja Hubble'a: galaktyki teraz się oddalają od siebie - kiedyś mogły być bardzo blisko siebie, a nawet mogły być ściśnięte do ogromnej gęstości - to mógł być właśnie Wielki Wybuch.

11 Wielki Wybuch przykład osobliwości ( załamuje się opis fizyczny). Gęstość energii (energia na jednostkę objętości) oraz ciśnienie (siła na jednostkę powierzchni) stają się nieskończone! Supergęsta, ściśnięta materia!!!

12 Jednorazowość Wszechświata odniesienie do tradycji judeo-chrześcijańskiej Wszechświat rozpoczął się Wielkim Wybuchem.

13 Ewolucja fizycznawszechświata musiał być gęsty i gorący w przeszłości, musiał trwać co najmniej tak długo, aby gwiazdy zdążyły wyprodukować i rozproszyć ciężkie pierwiastki zanim powstał człowiek (Zasady Antropiczne) Mikrofalowe promieniowanie tła - koronny dowód istnienia Wielkiego Wybuchu informacja z epoki lat po Wielkim Wybuchu.

14 Czy Bóg miał/ma wybór (jaki?) przed Stworzeniem Wszechświata?

15 Kosmologiczne Zasady Antropiczne Brandon Carter (1974), Frank J. Tipler i John D. Barrow (1986) Co spowodowało, że spośród wielu możliwych dróg ewolucji Wszechświata została wybrana taka, która doprowadziła do powstania galaktyk, gwiazd, układów planetarnych oraz kolejno nieświadomego i świadomego życia? (fizyka, chemia, biologia, psychologia, filozofia, teologia)

16 Słaba Zasada Antropiczna Obserwowane wartości wszystkich wielkości fizycznych i kosmologicznych nie są jednakowo prawdopodobne, lecz są ograniczone wymaganiem, żeby istniały we Wszechświecie obszary, w których może rozwinąć się życie oparte na węglu oraz wymaganiem, aby Wszechświat był wystarczająco stary, aby takie życie mogło się rozwinąć. (życie może powstać twierdzenie Bayesa z rachunku prawdopodobieństwa)

17 Silna Zasada Antropiczna "A widział Bóg, że były dobre Rdz, 4) Wszechświat musi posiadać własności, które pozwolą na rozwinięcie się życia na pewnym etapie jego ewolucji. Inaczej (fizycznie): stałe natury (np. stała grawitacji) i prawa natury (np. prawo powszechnego ciążenia) muszą mieć wartości lub postać, która dopuszcza istnienie życia

18 Interpretacja A Istnieje tylko jeden możliwy Wszechświat zaprojektowany w celu wytworzenia i utrzymania obserwatorów. (teleologia Inteligentny Projektant )

19 Interpretacja B Obserwatorzy są konieczni, aby Wszechświat mógł zaistnieć. (PAP Participatory Anthropic Principle) (John Archibald Wheeler, idee Berkeleya)

20 Interpretacja C Cały zespół innych wszechświatów jest konieczny, aby mógł zaistnieć Nasz Wszechświat. (Teoria wielu-światów H. Everetta; współczesna teoria superstrun, dopuszcza ogromną liczbę [ jedynka i 500 zer = ( ) 5 = (1 googol) 5 ] generacji możliwych stałych natury. Każdy z tych Wszechświatów może rządzić się innymi prawami natury. ) Liczba cząstek we Wszechświecie 10 80!

21

22 Niezwykły aspekt zamysłu Boga Bóg jako Wszechmocny mógł powołać do życia zarówno określony jeden Wszechświat jak również nieskończenie wiele Wszechświatów (choć w wielu z nich może nie być życia w naszym sensie). Hipoteza wielu Wszechświatów nie wyklucza hipotezy Boga (jest nawet bardziej atrakcyjna z punktu widzenia wielkości i wszechmocy Boga a zatem teologicznie)

23 Przed Wielkim Wybuchem czy istnieje inny wybór dla początku/trwania Wszechświata? Trzeba uniknąć osobliwości (nieskończonej gęstości energii i ciśnienia)! Nie ma załamania się praw fizyki.

24 Kosmologia przed-wielkim-wybuchem oparta o teorię superstrun (M. Gasperini, G. Veneziano 1991)

25 Wielkim Wybuch to tylko przejście od jednego stanu Wszechświata do innego Wszechświat powstał z Niczego "Cząstki o przeciwnych ładunkach (np. elektron i antyelektron) powstają z kwantowej próżni - z tego stanu rozpoczyna ewolucję również cały Wszechświat daleko w nieskończonej przeszłości

26

27 Cykliczność Wszechświata odniesienie do tradycji greckiej Wszechświaty membranowe (ekpirotyczne, cykliczne, oscylujące)

28 Wszechświaty membranowe (Horava, Witten 1996; Randall, Sundrum 1999)

29 Kosmologie ekpirotyczne i cykliczne (Steinhardt, Turok 2001). Staranny dobór różnej materii powodującej przyciąganie (dodatnie ciśnienie) oraz odpychanie (ujemne ciśnienie) powoduje nieskończone oscylacje Wszechświata od minimalnej do maksymalnej gęstości.

30

31 Pewne aspekty wyższości Stwórcy nad stworzeniem?

32 "Dla Boga nie istnieje czas". Bezczasowa teoria Teoria kwantowej kosmologii opisująca Wielki Wybuch nie zawiera pojęcia czasu" (J.A. Wheeler i B. DeWitt).

33 Jahwe: "Jestem, Który Jestem" (Wj 14) Brzeg Wszechświata jest Bez- Brzegu (S.W. Hawking i J.B. Hartle) (innymi słowy Wszechświat sam siebie wyjaśnia nie jest rzeczą - J.D. Barrow)

34

35 Dziekuję za uwagę!