Działania instytucjonalne Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Bielsku-Białej w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie

Transkrypt

1 Działania instytucjonalne Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Bielsku-Białej w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie Celem pomocy społecznej jest umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Ustawa o pomocy społecznej wymienia przemoc w rodzinie jako jedną z przesłanek do udzielania pomocy osobom lub rodzinom. Działania Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w zakresie pomocy rodzinom dotkniętym problemem przemocy są elementem strategii rozwiązywania problemów społecznych Bielsku-Białej. Celem głównym realizowanym przez MOPS jest przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz zapobiegnie jej skutkom. W strukturach tutejszego Ośrodka funkcjonuje Zespół profilaktyki, rozwiązywania problemów uzależnień i przeciwdziałania przemocy w rodzinie, w którym zatrudnieni są specjaliści w dziedzinie pracy z rodzinami z problemem przemocy domowej. Pracownicy socjalni podejmują działania zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa: Ustawa z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej z późniejszymi zmianami, Ustawa z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z późniejszymi zmianami, Ustawa z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z późniejszymi zmianami, Kodeks Karny, Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy, Program przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie w Bielsku-Białej na lata , Gminny program profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych na rok 2011, Miejski program korekcyjno edukacyjny dla osób stosujących przemoc w rodzinie na lata , Krajowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie.

2 PROCEDURA NIEBIESKIEJ KARTY Po otrzymaniu zgłoszenia o przemocy w rodzinie pracownik socjalny wypełnia formularz Pomoc Społeczna Niebieska Karta. Niebieska Karta to procedura interwencji wobec przemocy w rodzinie, która składa się z odpowiedniej dokumentacji i sposobu postępowania w przypadku powzięcia podejrzenia o popełnieniu przestępstwa z użyciem przemocy w rodzinie. Głównym celem Niebieskich Kart jest rozpoznawanie przemocy i usprawnienie pomocy oferowanej przez przedstawicieli różnych służb w środowisku lokalnym, ale też tworzenie warunków do systemowego, interdyscyplinarnego modelu pracy z rodziną. Podstawą skuteczności procedury i oferowanej pomocy jest współpraca przedstawicieli różnych służb stykających się z ofiarami i sprawcami przemocy domowej. Działania MOPS w systemie procedury Niebieskiej Karty obrazuje tabela: Liczba Niebieskich Kart Liczba środowisk Pomocy Społecznej z problemem przemocy w rodzinie 2010 rok rok rok Każde zgłoszenie o stosowaniu przemocy w rodzinie wymaga podjęcia działań i natychmiastowej reakcji ze strony pracowników socjalnych zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej, którzy są zobowiązani do podejmowania kompleksowych działań pomocowych. Praca z osobami doświadczającymi przemocy w rodzinie: W sytuacji zagrożenia zdrowia i życia osób oddzielenie sprawcy od ofiary oraz pomoc w zapewnieniu doraźnego bezpieczeństwa emocjonalnego i socjalno bytowego (wskazania możliwości otrzymania schronienia, objęcie rodziny pomocą finansową, rzeczową czy usługową w miarę zgłaszanych potrzeb i możliwości Ośrodka), Przeprowadzanie wywiadu środowiskowego, Sporządzanie Niebieskiej Karty pomocy społecznej, Przygotowanie wszechstronnego planu pomocy,

3 Monitorowanie efektów podjętych działań, W przypadku podejrzenia popełnienia przestępstwa z użyciem przemocy powiadamianie organów ścigania, Współpraca z instytucjami pomagającymi osobom lub rodzinom w ich trudnej sytuacji życiowej. Formy pracy z osobą doznającą przemocy: I. WSPARCIE podkreślenie poczucia podmiotowości i znaczenia osobistych praw, podwyższanie samooceny i poczucia wartości poprzez odwoływanie się do osobistych zasobów osoby, utwierdzanie w słusznych decyzjach i wspieranie w uczestnictwie w procedurach prawnych, uświadamianie ofierze, ze nie jest odpowiedzialna za przemoc, zachęcanie do swobodnego wyrażania przekonań, zapewnienie, że może liczyć na pomoc. II. EDUKACJA Pomoc w identyfikacji przemocy i poznaniu mechanizmów rządzących tym zjawiskiem, Dostarczenie wiedzy o skutkach pozostawania w sytuacji przemocy, Zwiększenie świadomości praw osobistych i obywatelskich, Omawianie mitów i stereotypów związanych z rolami poszczególnych członków i ich wpływu na postawy i sposób funkcjonowania rodziny, Wyposażenie w wiedzę dotyczącą aspektów prawnych przemocy domowej, Dostarczenie informacji o zasadach instytucji pomagających ofiarom przemocy, obowiązujących procedurach oraz możliwościach korzystania z pomocy. III. ROZWIJANIE ZDOLNOŚCI I UMIEJĘTNOŚCI W RADZENIU SOBIE Z DOŚWIADCZENIEM PRZEMOCY Budowanie planu bezpieczeństwa zaplanowaniu kolejnych kroków, jakie należy podjąć w sytuacji zagrożenia, Analiza indywidualnych czynników sprzyjających eskalacji przemocy oraz czynników ułatwiających uwolnienie się od wpływu sprawcy, Nauka umiejętności niezbędnych w procesie wychodzenia z przemocy,

4 Wzywania policji, gromadzenia dowodów, pisania pism procesowych itd. Pomoc dzieciom krzywdzonym W podejmowanych przez pracowników socjalnych działaniach interwencyjnych duży nacisk kładzie się na kwestię dobra i bezpieczeństwa dzieci żyjących z osobą stosującą przemoc. Zadania pracownika socjalnego: Uświadomienie rodzicowi/opiekunowi jak traumatyczny wpływ na dziecko ma sytuacja przemocy w rodzinie, Motywowanie rodziców/opiekunów do zapewnienia dziecku pomocy psychologicznej i pedagogicznej, Wskazywanie możliwości udzielenia pomocy dziecku, Współpraca z instytucjami pomagającymi dziecku i rodzinie w celu wymiany informacji i udzielenia pomocy, W razie bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia dziecka w związku z przemocą w rodzinie pracownik socjalny wykonywujący obowiązki służbowe wspólnie z funkcjonariuszem Policji, a także z lekarzem lub ratownikiem medycznym lub pielęgniarką ma prawo odebrać dziecko z rodziny i umieścić u innej niezamieszkującej wspólnie osoby najbliższej, w rodzinie zastępczej lub całodobowej placówce opiekuńczo-wychowawczej, Zawiadamianie Sądu Rodzinnego i/lub Prokuratury o stosowaniu przemocy wobec dzieci. Praca z osobami stosującymi przemoc w rodzinie: uświadomienie sprawcy przemocy w rodzinie, że stosowanie różnych form przemocy w rodzinie jest przestępstwem ściganym przez prawo, motywowanie sprawcy przemocy domowej do podjęcia leczenia odwykowego w sytuacji, gdy jest osobą uzależnioną od alkoholu lub narkotyków bądź też innych środków odurzających, motywowanie sprawcy przemocy w rodzinie do uczestnictwa w programie korekcyjno edukacyjnym, który ma na celu zaprzestanie stosowania przemocy w rodzinie, poinformowanie sprawcy przemocy w rodzinie o konsekwencjach prawnych wynikających ze stosowania przemocy w rodzinie, poinformowanie o możliwościach uzyskania pomocy i wsparcia w wychodzeniu z trudnej sytuacji (np. pomoc psychologiczna).

5 Od 2010 roku w MOPS w Bielsku-Białej prowadzony jest Program korekcyjnoedukacyjny dla osób stosujących przemoc wobec osób najbliższych. Część edukacyjna służy przekazaniu wiedzy na temat przemocy, natomiast część korekcyjna ukierunkowana jest na zdobycie umiejętności niestosowania przemocy, trening umiejętności społecznych i asertywności oraz naukę konstruktywnego rozwiązywania sporów oraz korzystania ze wsparcia społecznego. Cele programu: pomoc sprawcy w zaprzestaniu stosowania przemocy, uświadomienie sprawcy czym jest przemoc, uzyskanie przez niego świadomości własnych zachowań przemocowych wobec bliskich, rozpoznanie przez niego sygnałów ostrzegawczych zapowiadających zachowanie przemocowe, opracowanie planu zapobiegającemu użycie przemocy, nabycie nowych umiejętności służących rozwiązywaniu konfliktów bez użycia agresji, nauka umiejętności partnerskiego układania stosunków w rodzinie, uczenie się korzystania z pomocy innych, nauka umiejętności konstruktywnego wyrażania uczuć. Pozostałe działania MOPS skierowane do mieszkańców Bielska-Białej mające na celu pomoc w rozwiązywaniu problemu przemocy 1. Program ochrony rodzin przed przemocą w ramach usługi telefonu Niebieska Linia Tutejszy Ośrodek od 2007 roku prowadzi działania interwencyjne w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie i rozwiązywania problemów alkoholowych - Program ochrony rodzin przed przemocą w ramach usługi telefonu Niebieska Linia. Celem głównym Programu jest zwiększenie dostępności pomocy dla osób z problemem przemocy domowej i osób współuzależnionych, jak również zwiększenie społecznej wrażliwości i zaangażowania w przeciwdziałanie przemocy. Telefon Niebieska Linia skierowany jest do: osób doświadczających przemocy w rodzinie,

6 świadków przemocy domowej, sprawców przemocy, osób, których członkowie rodzin nadużywają alkoholu. Zadaniem telefonu Niebieska Linia jest: udzielanie poradnictwa z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie, edukowanie w zakresie zjawiska przemocy i alkoholizmu, interweniowanie w odpowiednich placówkach, motywowanie do podejmowania działań mających na celu przerwanie przemocy domowej. Telefon Niebieska Linia jest czynny codziennie od do Grupa wsparcia dla osób po 50. roku życia doznających przemocy w rodzinie Oferta skierowana jest do osób po 50. roku życia z problemem przemocy domowej, które korzystają z pomocy MOPS w Bielsku-Białej. Cele: nabycie wiedzy o zjawisku przemocy w rodzinie, jego mechanizmach i skutkach, odbudowanie poczucia własnej wartości, doskonalenie umiejętności radzenia sobie z problemem przemocy domowej. Grupa wsparcia od października br. będzie po raz pierwszy prowadzona w tutejszym Ośrodku. Pomysł powstał na podstawie diagnozy potrzeb mieszkańców naszego miasta. Ofiarom przemocy domowej po 50. roku życia niezbędna jest specyficzna i profesjonalna pomoc, która pozwoliłaby im nabyć umiejętności potrzebne w rozwiązywaniu swojej trudnej sytuacji życiowej. Osoby te często uczestniczyły w terapii w różnych placówkach na terenie miasta, jednak oczekują wsparcia od osoby w zbliżonym wieku i będących w podobnej sytuacji. 3. Współpraca MOPS z innymi instytucjami działającymi na rzecz osób z problemem przemocy w rodzinie Ofiary przemocy domowej potrzebują zwykle pomocy psychologicznej, prawnej, medycznej, socjalnej, a także wsparcia. Istotna jest współpraca i przepływ informacji pomiędzy różnymi instytucjami i organizacjami zajmującymi się pomaganiem ofiarom przemocy domowej.

7 MOPS w dniu roku zawarł porozumienie z Komendantem Miejskim Policji w Bielsku-Białej w sprawie utworzenia Zespołów Interdyscyplinarnych. Do zadań tych Zespołów należy: koordynowanie działań wobec środowisk i rodzin z problemami związanymi z przemocą w rodzinie, udzielanie interdyscyplinarnej pomocy w ramach kompetencji Stron porozumienia osobom dotkniętym problemami związanymi z przemocą w rodzinie, udzielania sobie nawzajem przez członków zespołów wsparcia podczas wykonywania obowiązków służbowych, w miarę istniejących możliwości. Korzyści płynące z pracy Zespołów Interdyscyplinarnych to szybszy przepływ informacji, lepsza diagnoza, koordynacja działań, oszczędność czasu i energii, zwiększenie skuteczności przedsięwzięć. W skład zespołów interdyscyplinarnych wchodzą pracownicy socjalni oraz dzielnicowi z obszaru objętego zasięgiem działania poszczególnych zespołów. Do pracy w zespołach są zapraszane inne osoby reprezentujące instytucje i organizacje pozarządowe mogące uczestniczyć w rozwiązywaniu problemów przemocy w rodzinie, np. kuratorzy, pedagodzy, wychowawcy świetlic, psychologowie itp. Dnia 01 lutego 2011 roku Rada Miejska w Bielsku-Białej podjęła Uchwałę w sprawie określenia trybu, sposobu powoływania i odwoływania członków Zespołu Interdyscyplinarnego Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Bielsku-Białej oraz szczegółowych warunków jego funkcjonowania. W skład Zespołu wchodzi 18 przedstawicieli instytucji działających na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Ustawa z dnia 29 lipca 2005r. z późn. zmianami o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie zobowiązuje ośrodek pomocy społecznej do zapewnienia obsługi organizacyjno-technicznej Zespołu Interdyscyplinarnego, który może tworzyć grupy robocze w celu rozwiązywania problemów związanych z wystąpieniem przemocy w rodzinie w indywidualnych przypadkach. 4. Wsparcie dla pracowników socjalnych Praca z osobami doznającymi przemocy, sprawcami należy do najtrudniejszych i najmniej efektywnych. Jednocześnie jest jedną z najbardziej obciążających emocjonalnie pomagacza. Tutejszy Ośrodek posiada również ofertę dla pracowników socjalnych, którzy mają możliwość skorzystania z pomocy w formie konsultacji w ramach spotkań

8 superwizyjnych z trenerem specjalistą, co przyczynia się do podnoszenia skuteczności udzielanej pomocy klientom naszego Ośrodka. Ponadto pracownicy Zespołu stale podnoszą swoje kwalifikacje w celu niesienia profesjonalnej pomocy osobom krzywdzonym.